Þjóðviljinn - 31.01.1992, Qupperneq 4

Þjóðywmn
Kjartan Ólafsson var ritstjóri
Þjóðviljans á árunum 1972^1983 að
undanskildu hálfu öðru ári er hann
sat á Alþingi- Ennfremur hafði
hann komið nálægt blaðinu löngu
áður. Þjóðviljinn tók Kjartan tali og
ræddi við hann um afskipti hans af
Þjóðviljanum.
Hvenær hófusí kynni þín af
Þjóðviljanum, Kjartan?
Sennilega hef ég aldrei séð
Þjóðviljann innan við tíu ára aldur,
en nokkrum vikum áður en lýðveld-
ið var stofnað, í júní 1944, fór ég
bam vestan af fjörðum til nokkurra
vikna dvalar hér í Reykjavík, var þá
11 ára gamall. Ég dvaldist þessar
vikur hjá loður mínum og sambýlis-
konu hans, Sigurbjörgu Guðjóns-
dóttur, í kjallaraíbúð á Asvallagötu
62, en Sigurbjörg keypti Þjóðvijj-
ann. Þá sá ég íyrst þetta blað. Ég
var mjög sólginn í allt lesefni og ég
man að ég las heilmikið í blaðinu í
kringum lýðveldisstofnunina. Þama
kynntist ég ýmsum viðhorfum sem
fór í menntaskóla í 1. bekk, þá var
ég með mikinn hluta af Þjóðviljan-
um með mér, þ.e. úrklippusafn sem
ég hafði klippt út og flokkað allt
niður eftir málefnum og kunni það
nokkum veginn utanbókar, og var
þess vegna, þegar kom að umræðu-
fundum í menntaskólanum, að
þessu leyti betur vopnaður en flestir
aðrir. Ég hafói á þeim tíma aldrei
kynnst neinum sem var tengdur
þessu blaði hér í höfuðstaðnum og
því síður einum né neinum sem þar
starfaði. Síðan æxlaðist það þannig
að vorið 1952 var ég kominn í
nokkur tengsl við þann stjómmála-
flokk sem gaf blaðið út, deild
flokksins á Akureyri. I júnímánuði
Úr Camp
Knox á Þjóðviljann
ég þekkti ekki áður og ég er ekki frá
því að þessi lestur hafi haft einhver
áhrif á mig. Þjóðviljann sá ég sjald-
an næstu ár en varð samt að kalla
má óðapólitískur unglingur. Vetur-
inn 1948-49 gerði ég hlé á skóla-
námi og vann í frystihúsi í fæðing-
arhrepp mínum vestur á Ijörðum.
Þennan vetur var verið að undirbúa
inngöngu Islands í Atlantshafs-
bandalagið og það var víst þannig
að ég var mikið með kjaftinn uppi á
móti þessu á vinnustað, strákur á
16. ári. Örfáir mcnn keyptu Þjóð-
viljann í þessu þorpi; einn var um-
boðsmaður, gamall maður og mun
hafa verið jafnaldri Leníns. Sá hét
Halldór Guðmundsson. Ég hafði
ákaflega lítið við hann rætt, en hann
kom til mín daginn eftir 30. inars og
spurði hvort _ég vildi ekki kaupa
Þjóðviljann. Ég játaði því og hcf
keypt blaðið allar götur síðan. Eins
og ég var staddur í tilvcrunni hug-
myndalega var það mér mikil náma
að hefja lestur á Þjóðviljanum á
hveijum degi. Ég man að þegar ég
1952 var ég nokkrar vikur hér í
Reykjavík og var að bíða eftir því
að komast í sumarvinnu. Þá kynnt-
ist ég ýmsum sem ekki voru mjög
fjarlægir Þjóðviljanum og þannig
fór að ég var þá að miklu leyti í
fæði hjá manni sem hét Jón Bjama-
son og var fréttasljóri á Þjóðviljan-
um og bjó í Þjóðviljahúsinu að
Skólavörðustíg 19 ásamt sinni sam-
býliskonu, Jóhönnu Bjamadóttur frá
Ásgarði í Dölum. Ég ræddi heilmik-
ið við þau bæði, á þessum tíma,
ekki síður konuna, og eftir þessa
samveru var ég talsvert tengdari
blaðinu en ég hafði verið þangað til.
Haustið 1953 fluttist ég til Reykja-
víkur, og eftir minn fyrsta vetur í
háskóla þá er ég fyrripart sumars
1954 að vinna í byggingarvinnu
eins og algengt var, og þá gerist það
alll í einu að þar sem ég sit við mat-
borð vestur í Camp Knox, sem var
mikið hcrskálahverfi í vesturbæn-
um, þá er ég kallaður í síma. Það er
þá reyndar þessi sami Jón Bjama-
son fréttastjóri og hann á við mig
það erindi að biðja mig að gerast
blaðamaður á Þjóðviljanum í
nokkra mánuði vegna fjarveru eins
hinna föstu manna á ritstjóminni.
Ég haföi þá að vísu tekið nokkum
þátt í pólitískum störfum hjá Æsku-
lýðsfylkingunni, en hafði aldrei
hugleitt þann möguleika að verða
blaðamaður. Það fór þó þannig að
ég lét til leiðast. Ég vann semsagt
sem blaðamaður frá því í júlí og
fram að áramótum 1954/55. Það
rifjast upp fyrir mér að við vorum
þama tveir komungir menn, liðlega
tvítugir. Jafnaldri minn Arnór
Hannibalsson, nú heimspekiprófess-
or, var í erlendum fréttum með
Magnúsi Torfa og Ásmundi Sigur-
jónssyni, en ég var í innlendu frétt-
unum og hafði nú ekki ýkja merki-
leg verkefni. Það vom m.a. trúlof-
unarfréttir, man ég eftir, sem var
alltaf sérstakur dálkur, en ekki segi
ég nú að það hafi verið mitt eina
verkefni að sjá um þá.
Hvenœr gerðisl þú svo ritstjóri
hlaðsins?
Síðan líður mjög langur tími
þangað til ég kem aftur inn á rit-
stjóm Þjóðviljans eða ein 18 ár. Ég
tek við ritstjórastarfi haustið 1972.
Það hafði nú allt nokkum aðdrag-
anda. Ég hafði þá haft mína atvinnu
af stjómmálum í 12 ár og var að
sjálfsögðu orðinn þrautkunnugur
öllu sem Þjóðviljanum við kom og
þeirri stjómmálahreyfmgu sem að
honum stóð, en ég hafði gert mjög
lítið af því að skrifa um pólitík og
taldi mig satt að segja ekki vel til
þess fallinn að takast slíkt verkefni
á hendur, sem var mjög ábyrgðar-
mikið eins og nærri má geta og að
ég bjóst við erfitt. En það er ekki
því að neita að Magnús Kjartans-
son, sem þá hafði verið ritstjóri
blaðsins í u.þ.b. aldarljórðung en
hafði orðið ráðherra árið áður, lagði
ákaflega hart að mér að taka við rit-
stjórastarfinu og ég held að ég hefði
ekki gert þetta fyrir nokkum annan
mann. Við Magnús höfðum átt
mjög gott samstarf um langt árabil,
ég mat hann mjög mikils, taldi hann
á einstöku verði:
39.759án/vsk
49.500 m/vsk
7/
Q9P
RICOH er styrktaraöili
Olympíuleikanna 1992
Faxtækin heim
Nýtt heimilistæki
Með RICOH FAX 06 eru faxtækin orðin heimilistæki
Tækið er kjörið fyrir þá sem eru í einkarekstri eða
vinna heima. Það er fyrirferðarlítið og þarf ekki
auka símalínu heldur tengist beint við
símann þinn. i
SKIPHOLTI 17 • 105 REYKJAVIK
SÍMI: 91-627333-FAX: 91-628622
aco
Traust og örugg þjónusta í 15 ár
hraðvirkara en sambærileg tæki
hágæða sending á ljósmyndum
er þín eigin ljósritunarvél ofl.
Afborgunarskilmálar við allra hæfi
vera ffábæran málflytjanda í pólit-
ískum skrifúm á sinn máta, og í
þeim átökum sem fram höfðu farið í
Sósíalistaflokknum og Alþýðu-
bandalaginu árin á undan höfðum
við oftast nær fylgst að og verið
nánir pólitískir félagar. Þegar
Magnús fór frá Þjóðviljanum til að
setjast í ráðherraembætti var mikið
skarð fyrir skildi við blaðið og á
þessum árum 1970-72 urðu mjög
miklar breytingar á ritstjóminni.
Sigurður Guðmundsson, sem þá
haföi verið ritstjóri enn lengur en
Magnús, var orðinn mjög heilsulítill
og var að hætta sínum störfúm sem
ritstjóri 1972. Ungur maður, miklu
yngri en ég, hafði frá því Magnús
fór í ráðuneytið verið ritstjóri með
Sigurði, Svavar Gestsson, og hann
var þama fyrir þegar ég kom. Síðan
kemur þetta tímabil frá 1972-78
sem við Svavar erum þama ritstjór-
ar tveir. Okkar samstarf var á þeim
ámm ákaflega gott, það hljóp aldrei
nein snurða á þann þráð og mér er
Ijúfl að minnast þess. Við vomm
síðan kosnir báðir inn á Alþingi
1978 og hættum þá sem ritstjórar.
Þegar ég dett svo út af þinginu í
desember 1979 fer ég fljótlega aftur
inn á Þjóðvilja og er þar til ársloka
1983. A þeim tíma eru með mér
Ámi Bergmann og Einar Karl Har-
aldsson og allt blessaðist það vel.
Hvað er þér minnisstœðast frá
þessum tíma sem snýr að blaðinu?
Allt fram til ársins 1976 vomm
við niðri á Skólavörðustíg, en það
ár flytjum við inn í Síðumúla, og
einmitt í tengslum við það er mér
sérstaklega minnistætt að þegar við
emm að byggja húsið í Síðumúlan-
um fömm við báðir ritstjóramir út
af ritstjóminni í nokkrar vikur til að
safna peningum fyrir húsbygging-
una. Við skiptum eiginlega landinu
á milli okkar, auk þess sem við
stóðum að þessu með fleirum hér í
borginni. Við fómm á mjög marga
staði og tókum ekki við íægri upp-
hæðum en 50 þúsund krónum, en
flestir borguðu 100 þúsund. Það em
líklega um 83.000 krónur á núgild-
andi verðlagi. Sumir fengu að borga
ÞJÓÐVILJINN Föstudagur 31. janúar 1992
Síða 4