Þjóðviljinn - 31.01.1992, Side 11

Kaldar
kveðjur
frá Jóni
Balavin
Þegar fyrsta tölublað Þjóðvilj-
ans birtist voru mikil tíma-
mót í sögunni. Nasisminn var
í uppgangi í Þýskalandi, heim-
skreppa sat enn um mannfólkið
og heimsstyrjöldin mikla í aðsigi.
Þetta voru tímar mikilla öfga.
Allt virtist á hverfanda hveli. Það
var mikil eftirspum eftir Stóras-
annieik. Þjóðviljinn fékk Stóras-
annleik í vöggugjöf. Þeir reim-
leikar riðu húsum lengst af.
Stórisannleikur var firá upphafi
holur að innan og ekki til mikils
brúks í íslenskri politík. En tvíbura-
systir Stórasannleiksins var Kreddu-
trúin og hún fylgdi blaðinu allt til
loka.
Sú kreddutrú tók á sig ýmsar
myndir allt frá djúpri dýrkun stalín-
ismans til vanskapaðrar þjóðfélags-
legrar eyðsluhyggju og takmarka-
lausrar kröfugerðar á allt og alla.
Kreddan hefur síðan ætíð verið
meginráðgjafi blaðsins við mótun
afstöðu og stefnu.
Aðstandendur blaðsins voru í
móðurætt alþýðufólk úr kommún-
ista- og sósíalistaflokki, en í föður-
ætt menntamenn úr Félagi bylting-
arsinnaðra rithöfunda.
Báðir foreldrar litu til baka og í
austurátt til eftirbreytai, þegar leitað
var fyrirmynda. Þessi arfur mótaði
afstöðu blaðsins fram eftir uppeldis-
árum og allt ftam á fertugsaldurinn.
Þegar geislabaugur þessa arfs
tók að fölna og raunveruleiki dag-
legs lífs varð sjáanlegur bak við
gnmu óskhyggjunnar, varð blaðið
reikulla í meginmálum, en fast-
heldnara við hverskonar klisjur og
kreddur komu í stað hins mikla mál-
staðar, sem brást.
Það verður vissulega eyða á ís-
lenskum blaðamarkaði þegar Þjóð-
viljinn endar hálfrar aldar göngu
sína. Það er vissulega líka mikið
tómarúm í heiminum þegar annað
afsprengi Stórasannleiks - Sovétrík-
in - hverfa á ruslahaug sögunnar.
En það mun koma í ljós að bæði ís-
lensk sem erlend stjómmál geta
komist af án þessara skuggabalda
sögijnnar.
Islenskir jafnaðarmenn standa
því ekki í mikilli þakkarskuld við
Þjóðviljann og vonast til þess að sú
eyða, sem hann skilur eftir sig, verði
uppfyllt af heiðarlegum og kreddu-
lausum fféttaflutaingi af líðandi
stund - eins og hún er á hveijum
tíma. Og án litaðra gleraugna, sem
ekki þarfnast fordómafullia leið-
beininga.
Jón Baldvin Hannibalsson
ÞJÓÐVIIJMN
Rödd vantar
* r
Eg kynntist ekki Þjóðviljanum fyrr en á fullorðinsárum. I minni
sveit í Skagafírðinum var lesefnið Tíminn fyrir Framsóknar-
menn og ísafold og Vörður fyrir Sjálfstæðismenn. Ég frétti þó
af því í gegnum frænku mína á Siglufírði að þar væri lesið blað sem
héti Þjóðviljinn og væri óspart í það vitnað þegar menn væru í rifr-
ildi um pólitík.
En nú eru tímamir breyttir, og
hafa jblöðin ekki farið varnluta af
því. ísafold og Vörður em horfin
mn í Morgunblaðið, hlé verður nú
gert á útgáfu Þjóðviljans og Tím-
ínn á óvissa framtíð.
Þótt ég hefði ekki kynni af
Þjóðviljanum lengi vel, fór lesefni
um róttæk viðhorf ekki hjá garði.
Rauðir pennar, Tímarit Máls og
menningar og fleira af slíkum toga
varð tiltölulega snemma á vegi
mínum. Róttækar bókmenntir
Halldórs Laxness og Þórbergs
vom umtalaðar, enda eitt besta les-
efni sem.komið hefur út á íslenska
tungu. A sjötta áratugnum varð
hörð stjómmálabarátta sem spegl-
aðist í útgáfumálum langt út yfir
hinn venjubundna dagblaðamark-
að, og bar hæst baráttu Almenna
bókafélagsins og Máls og menn-
ingar.
En nú hef ég um mörg ár farið
yfir lesefni Þjóðviljans daglega,
eins og kostur er fyrir mann sem
fær öll blöðin inn um lúguna á
morgnana og les á hlaupum og
flettir upp ef þarf vinnu sinnar
vegna.
Mér finnst skarð fyrir skildi nú
þegar blaðið hættir. Rö(fd vantar i
stjómmálaumræðuna. Eg var oft
fullkomlega ósammála þessari
rödd, en hún knúði þó oft til að
leita að gagnrökum og vakti til
umhugsunar. Sjálfsagt halda rót-
tæk viðhorf áffam að heyrast í
einaskrifum í öðrum blöðum, en
karakter vantar sem fylgir
ann
mi.
M( ít er h
X
ví enginn fögnuður í
að Þjóðviljinn hverf-
huga yfir því,
ur nú af sviðinu.
Blaðið hefur verið verðugur
andstæðingur fyrir hvem sem er.
Oftar en ekki hafa verið á blaðinu
skaipir pennar, og þeir bestu hafa
skrifað beittustu greinar sem birst
hafa í íslenskum blöðum á siðustu
áratugum.
Það em óvissutimar i blaðaút-
fáfti um þessar mundir. Dagblöðin
eppa við útvaip og sjónvarp um
athygli þjóðarinnar, margar út-
varpsstöðvar og tvær sjónvarps-
stöðvar. Þessir keppinautar blað-
anna, þá einkum utvarpið, hefur
aðstöðu til þess að vera fyrst með
fréttimar, það liggur í hlutarins
eðli.
Framtíð fféttamennsku í blöð-
um liggur í því að bæta við, koma
úr annarri átt, skýra fréttir og skil-
greina.
Þau dagblöð sem berjast í
bökkum um þessar mundir hafa á
að skipa ágætu starfsliði sem hefur
vald á nútima blaðamennsku með-
al annars af því tagi sem ég nefndi.
Hins vegar þarf bæði viðbótar-
mannafla og fjármagn til þess að
skapa þau slalyrði sem þarf
Af þessum ástæðum hafa nú
staðið yfir inn nokkra hrið athug-
anir á víðtæku samstarfi um blaða-
útgáfu sem kæmi í stað Tímans,
aoðviljans og jafnvel Alþýðu-
aðsins. Takmarkið er blað sem
Í;æti veitt öfluga samkeppni á is-
enskum dagblaðamarkaði. Það er
mín sannfasring að þörf sé fyrir þá
samkeppni og að sem flest viðhorf
og sjónarmið komi ffam. Enn er
þo ekki séð hvort eða hvenær slíkt
blað, verður að veruleika.
Islendingar eru miklir blaðales-
endur þrátt fyrir allt. Það er eitt af
þjóðareinkennum okkar. Blöðin
verða því að spegla sem flest sjón-
armið og velta upp sem flestum
hliðum á þeim málefnum sem til
umræðu eru hveriu sinni. Það er
nauðsyn fyrir upplýst þjóðfélag og
lýðræoislega skoðanamyndun.
Jón Kristjánsson
Roykjavfkurdelld RKÍ heldur
sem hefst miðvikudaginn 5. febrúar í
Fákafeni 11, 2. hæð og stendur yfir 4 daga.
Kennsludagar 5., 6., 10. og 11. febrúar.
Kennt verður frá kl. 20 - 23.
Öllum 15 ára og eldri heimii þátttaka.
Nánari upplýsingar og skráning í síma 688188
frákl. 8-16.
Athygli skal vakin á því að Reykjavíkurdeildin útvegar
leiðbeinendur til að halda námskeið í skyndihjálp fyrir
skóia, fyrirtæki og aðra sem þess óska í Reykjavík.
Bamfóstrunámskeiðin hefjast 18. mars.
GEYMIÐ AUGLYSINGUNA!
REYKJAVÍKURDBLD RftUÐA KROSS ÍSLANDS
GORE-TEX- lady
HHSHfflK
útiUf
SENDUMI
PÓSTKRÖFU
UMLAND
ALLT.
H
F
EURO-VISA
RAÐ
SAMNINGAR
Glæsibæ, sími 812922.
VERUM
varkAr
Síða 11
ÞJÓÐVILJINN Föstudagur 31. janúar 1992