Þjóðviljinn - 31.01.1992, Side 21

____________________ÞjOÐVnjlNN ______
Afram þörf fyrir rödd félagshyggju
að virðist harla ótrúlegt að
dagvissri útgáfu Þjóðviljans
verði nú hætt eftir 55 ára
sögu, en tímarnir breytast og
mikilvægt er að kunna að bregð-
ast við þeim.
Af þessu tilefni langar mig að
minnast þess tíma þegar Þjóðvilj-
inn var mér sérstaklega kærkom-
inn. _
Árið 1968 flutti ég til Englands
ásamt fjölskyldu minni til fram-
haldsnáms og starfa. Dvöl sem
upphaflega átti einungis að verða
um 4 ár teygðist í 13. Allan þann
tíma sem við dvöldumst erlendis
fengum við send íslensk blöð að
heiman. Þau komu í stórum send-
ingum sem lesnar voru í skorpum
og voru liður í því að viðhalda
tengslum sem ekki var ætlað að
rofna. A þessum árum varð mikil
hugmyndafræðileg geijun víða um
heim, nánat sem bylting, einkum
hjá ungu fólki, ekki síst konum,
sem vildu breyta heiminum og
drógu í efa ríkjandi gildi.
Þessari mikilvægu umræðu var
gefið ákveðið rými á síðum Þjóð-
viljans, og þar var henni sinnt mun
betur en í öðrum íslenskum blöð-
um á þeim tíma.
Fyrir það og annað menningar-
legt og vekjandi efni er ég þakklát.
Ef Þjóðviljans hefði ekki notið
við hefði ég misst af verulegum
hluta þeirrar hugmyndafræðilegu
þróunar sem ffarn fór á íslandi á
þessum árum.
Það gagn sem Islendingar er-
lendis hafa af því að líta íslenskan
veruleika af ólíkum sjónarhólum er
þó lítið miðað við þá nauðsyn sem
slíkt er þeim sem 1 landinu búa.
Fjölmiðlar skipa æ stærri sess sem
áhrifavaldar þó að dagblöð séu þar
ekki mikilvirkust. Þeir eru skoð-
anamyndandi einkum hjá þeim
sem annríkis vegna gefst ekki tími
til að kynna sér málavöxtu. Lýð-
ræði verður ekki nema svipur hjá
sjón ef fólk fær ófullnægjandi eða
einhliða upplýsingar. Engin skoð-
un er svo einhlít að hún verðskuldi
ekki umræðu eða þoli ekki gagn-
rýni. Einokun við skoðanamyndun
tel ég afar hættulega og hún má
ekki aukast í íslensku samfélagi.
Það er því mjög miðpr hve illa hef-
ur gengið að reka Þjóðviljann sem
hefur viljað vera málsvari félags-
hyggju og launafólks. Skiptir þá
ekki hvað mestu hvort maður er
ævinlega sáttur við áherslur og
umfjöllun. Oft hef ég þó undrast
það á síðustu árum hve hlutdræg
og flokkspólitísk umfjöllun ís-
lenskra dagblaða hefúr stundum
verið um þá frelsis- og réttindabar-
áttu sem konur hafa háð hér á landi
með nokkuð einstökum hætti. Er
þá Þjóðviljinn ekki undanskilinn
þó að væntingar minar hafi ef til
vill verið meiri til hans eftir fyrri
reynslu. Ræður þar væntanlega
mestu að tengsl flestra ef ekki allra
íslenskra dagblaða við ákveðna
stjómmálaflokka hafa verið þeim
fjötur um fót og iðulega á kostnað
faglegra vinnubragða.
Öllu er afmarkaður tími, líka
sögu dagblaða. Áffarn verður þó
þörf fyrir rödd félagshyggju og
málsvara launafólks á vettvangi
fjölmiðlunar, ekki síst á þeim
miklu breytingartímum sem við
lifum nú og ffamundan era. Endur-
skoðun og endurmat era af hinu
góða og eitt tekur við af öðra. Von-
andi verður sem fyrst kostur á
vönduðu málgagni félagshyggju-
sjónarmiða sem opnar okkur með
gagnrýnum og málefnalegum hætti
sýn á íslenskan og alþjóðlegan
samtíma og stuðlar þannig að
fijálsri hugsun og lýðræðislegri
skoðanamyndun.
Guðrún Agnarsdóttir
„Þeir hvæsa á blaðið, blessaðira
Ibókinni „Páll Vilhjálmsson" eftir
Guðrúnu Helgadóttur segir frá því
þegar Palli og vinur hans Varði eru
að safna peningum til kaupa á afmæl-
isgjöf handa háaldraðri vinkonu á
loftinu. Þeir reyna margar leiðir, m.a.
safna þeir saman gömlum dagblðum
og bjóða til sölu á niðursettu verði. En
árangurinn er rýr.
„Viltu kaupa Þjóðviljann á tíkall?
spurði Varði mann.
Þjóðviljann? hvæsti maðurinn. Ekki
þó mér væri gefínn hann.
Alþýðublaðið á tíkall? kallaði Varði.
Er það nú til ennþá? sagði maður og
skellihló.
Seinast fóra þeir til flsksalans. Hann
keypti öll blöðin fyrir tíkall.“
Þessi stutti kafli kemur upp í hugann
nú þegar dagar Þjóðviljans eru allir. Mér
er minnisstætt hve stolt ég var yfir blað-
inu mínu þegar ég las þessi orð fyrst fyr-
ir son minn. Það er nefnilega staðreynd
að Þjóðviljinn hefur þrátt fyrir smæð
sína velgt mörgum íhaldsmanninum
undir uggum. Þeir hvæsa á blaðið, bless-
aðir. En honum hefur ekki oft verið
þökkuð þessi áhrif. Okkur vinstri mönn-
um hefur oft greint á og stundum jafnvel
veralega hitnað í kolunum. Við höfum
hins vegar getað sameinast um eitt og
það er að skamma blaðið okkar. Ætli þau
séu mörg Alþýðubandalagsfélögin sem
hafa einhvem tíma þakkað fyrir ókeypis
auglýsingar í flokksdálki blaðsins? Ætli
þau séu ekki fleiri félögin sem hafa
skammast yfir því, að ekki var sagt frá
þessu eða hinu í starfi félagsins eða pól-
itík héraðsins.
En nú liggur fyrir að útgáfu Þjóðvilj-
ans verður hætt, þess Þjóðvilja sem hef-
ur verið óaðskiljanlegur hluti af morgun-
kafflnu okkar svo lengi. A slíkum tima-
mótum er eðlilegt að horft sé til baka og
minningar, gamlar myndir, hrannist upp.
Rauðsokkasíða Þjóðviljans fær þar stór-
an sess og i hugann koma nöfn eins og
Vilborgar Harðardóttur, Kristínar Ást-
geirsdóttur og Hildar Jónsdóttur. Mikið
ógn og skelfíng fannst mér, sveitastelp-
unni í Kópavogi, þær kjarkmiklar og
duglegar þær konur sem skrifuðu þá
síðu. Vangaveltur Áma Bergmanns í
gegnum árin, Sunnudagsblað Þjóðviljans
og þá ekki sist skrif þeirra Guðjóns Frið-
rikssonar og Ingólfs Margeirssonar, og
ekki má gleyma skrifum félaga Marðar
og fyrrverandi félaga Össurar og öllu því
tímabili í sögu blaðsins, og svona mætti
lengi telja.
En það er lika venja á tímamótum
sem þessum að horfa fram á veginn.
Vonandi verður til nýtt dagblað sem
verður öflugt mótvægi við íhaldspress-
una og um leið blað allra þeirra sem
kenna sig við raunveralega jafnaðar-
stefnu, kvenfrelsi og félagshyggju. Slíkt
blað er okkur nauðsyn. Um það vitnar
aðfor ríkisstjómarinnar að velferðarkrf-
inu, aðför að þeim og þeim eingöngu
sem minna mega sin í þessu þjóðfélagi.
Ég vil að lokum óska öllum starfs-
mönnum Þjóðviljans góðs gengis á nýj-
um starfsvettvangi.
Elsa S. Þorkelsdóttir
Boðskapurinn
skiptir máli
Ég er í hópi þeirra sem munu sakna Þjóðviljans.
Þjóðviljinn hefur yfirleitt reynt að vera málgagn
launþega, oft með veralegum árangri. Það er mikið
áfall þegar slíkt blað þarf að hætta starfsemi sinni á
sama tíma og helstu foringjar Alþýðuflokksins hafa
gengið á hönd frjálshyggjunni, sem veldur miklum
og tíðum gjaldþrotum einkaffamtaksins, og þjóna
henni af meiri dyggð en margir af leiðtogum Sjálf-
stæðjsflokksins.
Ég hef heyrt að aðstandendur Þjóðviljans séu að
ræða um stofnun helgarblaðs. í því sambandi vil ég
segja: áhrif blaðs fara ekki eftir blaðsíðufjölda þess,
heldur eftir þeim boðskap sem það flytur..
Þórarinn Þórarinsson
Síða 21
ÞJÓÐVILJINN Föstudagur 31. janúar 1992