Dagblaðið Vísir - DV - 02.11.1995, Qupperneq 12

12
FIMMTUDAGUR 2. NÓVEMBER 1995
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Ritstjóri: JÓNAS KRISTJÁNSSON
Aðstoðarritstjóri: ELÍAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjóri: PÁLL STEFÁNSSON
Ritstjóm, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar: ÞVERHOLT111,
blaðaafgreiðsla, áskritt: ÞVERHOLT114,105 RVÍK, SÍMI: 550 5000
FAX: Auglýsingar: 550 5727 - Aðrar deildir: 550 5999
GRÆN númer: Auglýsíngar: 800 6272. Áskritt: 800 6270
Stafræn útgáfa: Heimasíöa: http://www.skyrr.is/dv/
Ritstjórn: dvritst@ismennt.is- Auglýsingar: dvaugl@ismennt.is. - Dreifing: dvdreif@ismennt.is
AKUREYRI: Strandgata 25, sími: 462 5013, blaðam.: 462 6613, fax: 461 1605
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð: (SAFOLDARPRENTSMIÐJA HF.
Prentun: ÁRVAKUR HF.
Áskriftarverð á mánuði 1550 kr. m. vsk. Lausasöluverð 150 kr. m. vsk., helgarblað 200 kr. m. vsk.
Atgervisfíóttinn vex
Háskólarektor vakti um helgina athygli á tölum um at-
gervisflótta frá íslandi, sem sýna, að erlendis búa 15%
þeirra, sem útskrifuðust á tíu ára tímabili frá Háskóla ís-
lands, 1979-1988. Fjölmennastir í þessum hópi eru lækn-
ar og raunvísindamenn, svo og hugvísindamenn.
Öruggt má telja, að hlutfall atgervisflóttans sé mun
hærra hjá þeim íslendingum, sem útskrifuðust á þessu
tímabili frá erlendum háskólum og tóku aldrei upp þráð-
inn hér heima, sumpart vegna þess að tækifæri eru lítil,
atvinnuvegir einhæfir og laun háskólafólks léleg.
Framkvæmdastjóri Rannsóknaráðs hefur lýst áhyggj-
um af ástandinu, sem háskólarektor rakti. Hann telur, að
viðhorf gömlu atvinnuveganna sé neikvætt í garð há-
skólamenntunar og að það endurspeglist í stofnunum
þjóðfélagsins, þar á meðal í íjármálastofnunum.
Háskólinn var seinn að átta sig á, hverjar væru þarfir
atvinnulífsins. Lengst af miðaðist framboð hans á námi
einkum við embættisþarfir þjóðfélagsins. Hann fram-
leiddi einkum lækna og lögfræðinga, presta og kennara,
sem komu atvinnulífi að takmörkuðu gagni.
Þetta hefur verið að lagast í seinni tíð, en þá koma í
ljós rótgrónar efasemdir í atvinnulífinu um, að fólk úr
nýjum kennslugreinum í gömlum embættismannaskóla
geti tekið til hendinni. Erfitt hefur reynzt að þvo skrif-
borðs- og hvítflibbastimpilinn af Háskólanum.
Verra er, að afturhaldssemi er rík í þjóðfélaginu og
ræður gerðum valdamanna þjóðarinnar. Ef tala má um
pólitískar forsendur valdakerfisins, þá felast þær í að
vemda gamlar atvinnugreinar fyrir nýjum, þótt sú
stöðnun geri landið að varanlegu láglaunasvæði.
Einum eða tveimur tugum milljarða er til dæmis sóað
til einskis á hverju einasta ári til að reyna að fresta
hruni hinna hefðbundnu þátta landbúnaðarins. Það fé er
ekki notað til að hlúa að nútímalegum atvinnuvegum,
sem þurfa á að halda vel stæðu háskólafólki.
Afturhaldssemi stjómvalda og þjóðar veldur því til
dæmis, að skilyrði fyrir hugbúnaðarír amleiðslu og marg-
miðlun em lakari hér en í samkeppnislöndum okkar
beggja vegna Atlantshafsins. Það kemur m.a. fram í hæg-
ari og dýrari tölvusamskiptum hér á landi.
Hinar dým aðgerðir ráðamanna ríkisins við varð-
veizlu fortíðar í atvinnuháttum hafa svelt getu þess til að
greiða vísindamönnum hins opinbera mannsæmandi
laun. Þetta kemur fram í kjörum háskólakennara og sér-
fræðinga við rannsóknastofnanir ríkisins.
Margir hinna hæfustu hafa því leitað á önnur mið og
náð árangri, sumpart vegna þess að nýju og framsæknu
háskólagreinamar eru alþjóðlegar að eðlisfari, nýtanleg-
ar um heim allan, og sumpart vegna þess, að hinir hæf-
ustu geta komið hæfni sinni á framfæri í útlöndum.
Að stofni til er þessi vítahringur fyrst og fremst pólit-
ískur. Vitsmunalegir undirmálsmenn stjóma afturhalds-
samri þjóð og geta engan veginn lyft sér upp úr þrengstu
hagsmunagæzlu fyrir hin hefðbundnu gæludýr keríisins.
Hér felst pólitík í dreifingu herfangs.
Að meirihluta er þetta í samræmi við vilja þjóðar, sem
er með mosann í skegginu og velur sér nærri eingöngu
Framsóknarflokka til stjómar. Ekkert gerist meðan þjóð-
in vUl, að tilvera sín snúist um varðveizlu eins konar Ár-
bæjarsafns fyrir landbúnað í miðju Atlantshafi.
Sumir kunna sitthvað, sem stofnanir og fyrirtæki í út-
löndum vilja kaupa dým verði. Þeir freistast auðvitað til
að flýja lygnan poll stöðnunar og afturhalds.
Jónas Kristjánsson
„Það er engin nauðsyn fyrir erlend stóriðjufyrirtæki að hefja hér atvinnurekstur," segir Jónas m.a. í grein sinni.
Er ísland gott
land fyrir stóriðju?
Töluvert hefur verið aðhafst í
stóriðjumálum eins og öllum er
kunnugt, en deilur hafa risið í
sambandi við öll áform í þeim
efnum. Nýverið var rætt við
fulltrúa fyrirtækis í
Bandaríkjunum um álver á
Grundartanga. Fyrirtækið er að
gera nákvæma úttekt á hag-
kvæmni þess að kaupa notaða
verksmiðju í Þýskalandi. Fulltrúi
fyrirtækisins taldi upp kosti þess
að byggja verksmiðju á íslandi
miðað viö Suður-Ameríku.
Fulltrúinn sagði að ýmsir kostir
væru við ísland. Næg orka, vel
upplýst vinnuafl, stöðugleiki í
efnahagsmálum og aðild íslands að
EES. Þegar betur er að gáð er
reyndar ágreininigur um öll þessi
atriði hér á landi þótt flestir fagni
því að fá nýja stóriðju við
núverandi ástand í
efnahagsmálum.
Er íslenskt
vinnuafl vel upplýst?
Fyrr á árinu var erfið vinnu-
deila í Straumsvík milli ísal og
starfsfólks. í því sambandi gerðust
nokkur atriði sem vert er að velta
nokkuð fyrir sér. Skömmu fyrir
lok deilunnar kom aðaltrúnaðar-
maður starfsfólks í Straumsvík
fram í sjónvarpi og sagði m.a.
nokkum veginn eftirfarandi: „Við
þurfum ekkert þýska fram-
kvæmdastjóra til að segja okkur
hvemig við eigum að hafa hlutina
hér.“ Ekki leyndi sér á svip
mannsins vanþóknun á frekju
framkvæmdastjóra ísals í
Straumsvík, en hann er Þjóðverji.
Ég þóttist geta lesið út úr ummæl-
um mannsins og látbragði að hann
væri að afla sér og umbjóðendum
sínum stuðnings meðal þjóðarinn-
ar í óvinsælli launadeilu með því
að vitna til þess að mótaöilinn í
deilunni væri Þjóðverji.
Oft er vísað til fortíðar Þýska-
lands til að sverta Þjóðverja í dag.
Allir vita að Þýskaland er nú
eitt af þremur stærstu efnahags-
veldum heimsins. Flestir dást að
framleiðsluvörum þeirra, sem
Kjallarinn
Dr. Jónas Bjarnason
efnaverkfræðingur
margar hverjar þykja hinar bestu
og eftirsóttustu á Vesturlöndum.
Gæðavörur þeirra em ráðandi á
mörgum sviðum. Flestir viður-
kenna að þeir hafi unnið stórvirki
með því aö reisa landið úr rústum
eftir síðustu heimsstyrjöld og
Þýskaland er nú á meðal þriggja
ríkustu þjóða heims og velferð og
lífskjör almennings em með því
besta sem þekkist í dag. Það er al-
gjör misskilningur og þekkingar-
skortur að halda að við höfum
ekkert af þeim að læra. Þar hefúr
ríkt stöðugleiki og jafn hagvöxtur
frá 1948.
Verðgildi íslensku krónunnar
minnkaði þúsundfalt á sama tíma
og kaupmáttur almennings hækk-
aði um örfá prósent. Sóun og
óráðsía olli m.a. skuldum þjóðar-
innar, sem verður væntanlega vís-
að til afkomenda okkar til
greiðslu. Sextug löggjöf um stéttar-
félög og vinnudeilur þarfnast aftur
á móti endurskoðunar. Vel má
vera að útlendingar geti leiðbeint
okkur um endurbætur þannig að
allir njóti góðs af.
Hvað eru auðhringir?
Trúnaðarmaður eins stéttarfé-
laga vinnudeilunnar skrifaði grein
i dagblöð og leitaðist við að afla
stuðnings landsmanna. Þar kom
m.a. fram að verkfallsmenn ættu í
baráttu við auðhring, sem greini-
lega væri ekkert of góður til að
semja á þeirra nótum og bara
borga. Hvergi örlaði á skilningi á
því að álframleiðsla hafði átt í
mestu kröggum um langt skeið og
mörg álver lögðu upp laupana
vegna lágs álverðs.
Álframleiðslufyrirtæki verða að
vera stór og hafa ítök í markaðs-
málum auk þess að reka verk-
smiðjur. Þau verða því að vera
auðhringir eða í eigu þeirra! Hlut-
hafar eru oft almenningur eins og
umræddur trúnaðarmaður. Það er
óþarfi og þekkingarskortur að slá
um sig með slagorðum úreltrar
hugmyndafræði, sem er nú víðast
hvar á hröðu undanhaldi um allan
heim.
- Með stærð sinni og kunnáttu-
semi í rekstri er Grandi smám
saman að auka umsvif sín hæði
innanlands og utan. Fyrirtækið er
þá væntanlega auðhringur! Á þá
að sýna því vægðarleysi í samn-
ingamálum? Velja þaxf vandlega
trúnaðarmenn. Það er engin nauð-
syn fyrir erlend stóriðjufyrirtæki
að hefja hér atvinnurekstur.
Jónas Bjarnason
„Álframleiðslufyrirtæki verða að vera
stór og hafa ítök í markaðsmálum auk
þess að reka verksmiðjur. Þau verða því
að vera auðhringir eða í eigu þeirra.“
Skoðanir annarra
Ibúðagjald til RUV
„Hugmyndir Ríkisendurskoðunar um að inn-
heimta afnotagjald af hverri íbúð í landinu eru frá-
leitar, svo ekki sé meira sagt. Hitt er hins vegar at-
hyglivert hve margar og alvarlegar athugasemdir
Ríkisendurskoðun gerir við stjórnskipulag RÚV,
enda er það megin niðurstaða skýrslunnar að þar
fari miklir fjármunir í súginn að nauðsynjalausu.
Það verður fróðlegt að fylgjast með hvemig yflr-
menn Ríkisútvarpsins bregðast við gagnrýni af
þessu tagi.“
Úr forystugreinum Viðskiptablaðsins 1. nóv.
Skopstæling Súsönnu
„Meginvandi höfundar er sá að hann gerir sér
enga grein fyrir eigin vangetu, en hún blasir þó við
lesendum á hverri síðu. Þvi harmrænni sem þján-
ingu persóna er ætlað að vera því hlægilegri verður
hún ... Afleiöingarnar eru þær að verkið minnir
hvað eftir annað á skopstælingu. Þess vegna skellir
lesandinn upp úr, einmitt þegar höfundi er hvað
mest mál... Ég veit ekki af hverju íslenskir gagnrýn-
endur halda ekki kyrru fyrir í hlutverki umferðar-
lögreglu og leitast við að beina umferðinni inn á far-
sælar brautir, í stað þess að senda frá sér skáldverk,
sem verða einungis til þess að þeir keyra snarlega
út af, velta bílnum og gjöreyðileggja hann.“
Kolbrún Bergþórsdóttir í Alþbl. 1. nóv.
Viðurkenning til varnariiðsins
„Við íslendingar eigum margir varnarliðinu
margt stórt að þakka. Ef það hefði ekki verið vegna
þess væm ansi margir sjómenn hér á landi ekki á
lffi í dag ... Þessir menn ásamt fjölskyldum sínum
eiga vamarliðinu líf sitt að þakka eins og margir
sjómenn á íslandi. Við íslendingar eigum varnarlið-
inu margt að þakka og væri nú alveg kominn tími
til þess að það fengi smá viðurkenningu fyrir það
sem það hefur gert okkur til góða ... “
Sigrún Ólafsdóttir í Mbl. 12. nóv.