Dagblaðið Vísir - DV - 15.11.1996, Blaðsíða 12

12
FÖSTUDAGUR 15. NÓVEMBER 1996
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
StjórnarformaBur og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og írtgáfustjóri: EYJÓLFUR SVEINSSON
Ritstjóri: JÓNAS KRISTJÁNSSON
AöstoBarritstjóri: EUAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjóri: PÁLL STEFÁNSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar: ÞVERHOLTI11,
blaBaafgreiBsla, áskrift: ÞVERHOLTI14,105 RVÍK, SÍMI: 550 5000
FAX: Auglýsingar: 550 5727 - RITSTJÓRN: 550 5020 - ABrar deildir: 550 5999
GRÆN númer: Auglýsingar: 800 5550. Áskrift: 800 5777
Stafræn útgáfa: HeimasíBa: http://www.skyrr.is/dv/
Ritstjórn: dvritst@centrum.is - Auglýsingar: dvaugl@centrum.is. - Dreifing: dvdreif@centrum.is
AKUREYRI: Strandgata 25, sími: 462 5013, blaBam.: 462 6613, fax: 4611605
Setning og umbrot: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Filmu- og plötugerB: ÍSAFOLDARPRENTSMIÐJA HF. - Prentun: ÁRVAKUR HF.
ÁskriftarverB á mánuBi 1700 kr. m. vsk. Lausasöluverö 150 kr. m. vsk., Helgarblaö 200 kr. m. vsk.
DV áskilur sér rétt til aö birta aösent efni blaösins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds.
Óþolandi ástand
Hatrammar árásir unglinga á jafiialdra sína síðustu
daga hafa vakið óhug meðal landsmanna. Hver ógnvæn-
legi atburðurinn hefur rekið annan. Langalvarlegust er
þó hnífaárásin fyrir utan Bústaðakirkju í Reykjavík.
Hrein tilviljun virðist hafa ráðið því að fjórtán ára pilt-
ur varð ekki jafnaldra sínum að bana í það skipti.
Samkvæmt upplýsingum lögreglu var þetta síður en
svo fyrsta árás þessa pilts á jafnaldra sína. Hann haföi
skömmu áður tekið þátt í annarri líkamsárás ásamt fé-
lögum sínum. Einn úr þeim hópi hafði reyndar ráðist
þrívegis að fólki á skömmum tíma án þess að hafa verið
tekinn úr umferð af yfrrvöldum sem eiga þó að gæta þess
að hættulegir árásarmenn séu ekki á götunum.
Enginn skyldi ætla að hér hefði verið um einangrað-
an atburð að ræða því um svipað leyti réðust unglingar
í Mosfellsbæ á einn skólafélaga sinn og fimm piltar veitt-
ust að nokkrum foreldrum við Hjallaskóla í Kópavogi
svo þeir þurftu að leita aðhlynningar á slysadeild.
Talsmaður unglingadeildar Félagsmálastofnunar
Reykjavíkur sagði í DV í gær að ofbeldi meðal bama og
unglinga væri í senn sýnilegra og hrottalegra nú en áð-
ur. Á því verður að taka bæði með fyrirbyggjandi að-
gerðum og frelsissviptingu þegar annað dugar ekki.
Það er auðvitað algjörlega óþolandi ástand að böm og
unglingar eða fullorðið fólk geti ekki verið á ferli á al-
mannafæri af ótta við alvarlegar líkamsárásir. Til að
tryggja öryggi borgaranna verða opinberir aðilar að
bregðast hart við slíkum atburðum.
Það er ljóslega ekki gert í dag. Brotamenn em gjarn-
an handteknir fyrir líkamsárás, yfirheyrðir og síðan
sendir út í þjóðfélagið á nýjan leik. Á meðan kvöm rétt-
arkerfisins malar hægt og rólega hafa þeir nægan tíma
til að brjóta af sér aftur og aftur - og fá svo gjarnan af-
slátt á refsingu fyrir að hafa brotið nógu oft af sér. Slík-
ir brotamenn geta leyft sér að hlæja að réttarkerfinu.
Þegar um er að ræða unglinga innan fimmtán ára ald-
urs virðast viðbrögð kerfisins vera jafnvel enn hægari.
Samt er afar mikilvægt, eins og yfirmaður forvamar-
deildar lögreglunnar í Reykjavík benti á í DV í gær, að
ungir afbrotamenn sérstaklega fái að kynnast afleiðing-
um gerða sinna, því það dregur úr líkunum á að þeir
haldi afbrotaferli sínum áfram.
Nýleg ummæli manna, sem vel þekkja til gangs þess-
ara mála í kerfinu, benda til þess að ráðleysi og hringl-
andi einkenni starf hins opinbera á þessu sviði.
Á málþingi um unglinga í vanda kom þannig fram það
sjónarmið að uppbygging þjónustu fyrir unglinga hefði
fremur ráðist af handahófskenndum þörfum ákveðinna
hagsmunahópa en markaðri stefnu stjómvalda. í stað
samvinnu ríkti sundnmg og þjónustan væri óaðgengileg
fyrir þá sem þurfa á henni að halda.
Skólastjóri Réttarholtsskóla gagnrýndi líka fram-
göngu stjómvalda í þessum málum í viðtali við DV.
Hann benti á að unglingar sem væru sjálfum sér og öðr-
um til tjóns þyrftu greinilega á hjálp að halda og að þá
dygðu ekki alltaf vettlingatök. Unglingamir þyrftu aga
samhliða aðhlynningu. Hann sagði ýmislegt hafa farið
úrskeiðis af hálfu yfirvalda og nefndi sem dæmi þær
breytingar á starfi Unglingaheimilis ríkisins og Tinda
sem urðu á síðasta ári og komið hefðu mörgum í upp-
nám. Stefnan í þessum málum væri vanhugsuð af hálfu
yfirvalda og þjónustan ekki aftur komin í rétt horf.
Kerfið verður að taka rækilega við sér, og það fljótt.
Elías Snæland Jónsson
„Rétt upp hend sem skilur heilbrigðiskerfið eöa telur sig bæran til aö taka afstööu til deilna þar.“ Læknar þinga
um kjör sín.
Rétt upp hend sem ...
þrár, jafnvel þótt ekkert
sé í fréttum af starfsemi
þeirra. Launaþvargið
sem dynur á manni alla
daga ársins: Það kemur
mér ekkert við þó að
flugumferðarstj órar,
sjómenn eða mjólkur-
fræðingar eða einhver
önnur af þessum há-
launuðu þrasarastéttum
vilji fá hærra kaup. Það
er mál þeirra og at-
vinnurekenda þeirra.
Af hverju er þá alltaf
verið að segja mér frá
þessu? Af hverju er
aldrei útskýrt fyrir mér
um hvað deilan snýst?
Af hverju fæ ég aldrei
að vita - svona til að
„Aðskiljanlegir hópar eiga óheft-
an aðgang að fjölmiðlum með
áhugamál sín, langanir og þrár,
jafnvel þótt ekkert sé I fréttum af
starfsemi þeirra.“
Kjallarinn
Guömundur
Andri Thorsson
rithöfundur
Þorsteinn Gylfa-
son var um daginn
heimspekingur
vikunnar hjá Æv-
ari Kjartanssyni í
síðdegisþætti rásar
1. Þar var nú ekki
töluð vitleysan.
Undir lok samræð-
unnar vék Þor-
steinn örlítið að op-
inberri umræðu
hér á landi og hlut
fjölmiðla. Það kom
sem sé á daginn að
þrátt fyrir linnu-
lausan og áralang-
an fréttaflutning af
ástandi heilbrigðis-
mála taldi Þor-
steinn sig vita
meira um heil-
brigðiskerfið í
Danmörku en hér.
Ástæðan: hann las
grein í Politiken.
Þarna í útland-
inu
Þama í útland-
inu eru nefnilega
til óháðir fjölmiðl-
ar sem telja sig
hafa það hlutverk
að upplýsa almenning - og það er
einkum gert með því að birta
fréttaskýringar þar sem andstæð
sjónarmið fá vissulega að koma
fram en reynt er að leggja mat á
þau sjónarmið með almannahag
að leiðarljósi. Hér birtast á hinn
bóginn fréttatilkynningar fremur
en skýringar. Aðskiljanlegir hópar
eiga óheftan aðgang að fjölmiðlum
með áhugamál sín, langanir og
byrja með - hvað viðkomandi hafa
raunverulega i kaup? Og gæti ein-
hver útskýrt fyrir mér af hverju
allir eru alltaf í verkfalli nema
þeir sem ættu að fara í verkfall -
verkafólkið?
Rétt upp hend sem ...
Rétt upp hend sem skilur heil-
brigðiskerfiö eða telur sig bæran
til að taka afstöðu til deilna þar. Á
okkur dynja tölur; daglega fáum
við upplýsingar ættaðar úr her-
búðum; við sitjum undir kúlna-
hrið upplýsinga; því upplýsingar
eru hér á landi byssukúlur.
Sighvatur Björgvinsson átti í
frægri deilu við sérfræðinga um
það hvort afnema bæri í heilbrigð-
iskerfinu það séríslenska kapítal-
íska kerfi sem stundum er kennt
við pilsfald og lýsir sér hjá lækn-
um í því að engu skiptir hvort
maður sem á við plattfót að stríða
fer til heimilislæknisins eða rán-
dýrs sérfræðings: ríkið borgar.
Sighvatm- vildi koma á þeirri
skyldu að fyrst haltraði plattfótur-
inn til heimilislæknisins og síðan
myndi sá vísa fótarmeininu áfram
til sérfræðingsins ef ástæða þætti
til. Hljómar skynsamlega. Virðist
augljóst. Sérfræðingar brugðu á
það ráð að kaupa þjónustu nokk-
urra valinkunnra manna sem
áður störfuðu á fjölmiðlum, og
selja nú hæstbjóðanda aðgang að
fjölmiðlakerfmu, selja þekkingu
sína á þvi - selja ryk til að slá í
augu almennings.
Sérfræðingar unnu frægan sig-
ur. Sighvatur varð í augum al-
mennings að persónugervingi fyr-
ir atlögu að velferðarkerfinu. Til-
raun til að stöðva augljósa sóun al-
mannafjár og sjálfvirkt fjár-
streymi til auðmanna varð í al-
mennri umræðu að einhvers kon-
ar atlögu að lítilmagnanum. Og lít-
ilmagninn heldur áfram að borga
sérfræðingum fúlgur fyrir oflækn-
ingar - með sköttum sínum.
Guðmundur Thorsson
Skoðanir annarra
Abyrgðir ríkissjóðs
„Ríkissjóður hefur haft það sem vinnureglu að
veita hinum og þessum ábyrgð á lánum sem þeir
hafa talið sig þurfa að taka.... Skráðar ábyrgðir rík-
issjóðs í lok síðasta árs námu alls 105.370 milljónum
króna og er þá eingöngu miðað við ábyrgðir sem rík-
issjóður hefur gengist í fyrir lántökum ýmissa aðila,
en ekki ábyrgðir fyrir skuldbindingum rikisbank-
anna og ýmissa opinberra sjóða og stofnana. Ríkis-
stjómin hefur heitið því að sníða agnúana af hvað
varðar ríkisbankana, með því að breyta þeim í
hlutafélag. Þeirri vinnu miðar seint og illa.“
Úr forystugreinum Viðskiptablaðsins 13. nóv.
Gerið kúnnanum til hæfis
„Það er auðvitað vont mál út frá neytendasjónar-
miði að fólk viti ekki hvaðan varan kemur, sem er
of algengt, en lög og reglur banna þetta ekki. Komi
upp vandamál með vöruna eiga heilbrigðisyfirvöld
að geta rakið sig til framleiðandans. En viðbrögð við
þessu hafa verið talsverð hjá okkur. Ég segi við smá-
söluverslunina í landinu: Ef-þið viljið gera ykkar
kúnnum til hæfis, getið þá um framleiðandann á
pakkningunum. Mér skilst reyndar að breytinga sé
að vænta.“
Jóhannes Gunnarsson í Degi-Tlmanum 14. nóv.
Stoð og stytta atvinnulífsins?
„íslenski hlutabréfamarkaðurinn hefur á fáum
árum breyst úr því að vera einkamál nokkurra fag-
fjárfesta og stórfyrirtækja í skilvirkt markaðstorg,
sem almenningur gefur æ meiri gaum.... Ef markað-
urinn nú er eins og unglingur á gelgjuskeiði er von-
andi að honum verði veitt svigrúm til aö vaxa og
dafna enn frekar þannig að hann fullorðnist og geti
reynst íslensku athafhalífi sú stoð og stytta, sem
hlutabréfamarkaðir eru efhahagslífl margra annarra
þjóða."
KjM í Viðskipti/Atvtnnulíf Mbl. 14. nóv.