Dagblaðið Vísir - DV - 26.02.1997, Blaðsíða 12

12
MIÐVIKUDAGUR 26. FEBRUAR 1997
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjérnarformaöur og útgáfustjéri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: EYJÓLRJR SVEINSSON
Ritstjóri: JÓNAS KRISTJÁNSSON
Aöstoöarritstjóri: ELÍAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjóri: PÁLL STEFÁNSSON
Rits^órn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiösla, áskrift: ÞVERHOLTI11,105 RVÍK,
SÍMI: 550 5000
FAX: Auglýsingar: 550 5727 - RITSTJÓRN: 550 5020 - Aðrar deildir: 550 5999
GRÆN númer: Auglýsingan 800 5550. Áskrift: 800 5777
Stafræn útgáfa: Heimasiða: http://www.skyrr.is/dv/
Ritstjórn: dvritst@centrum.is - Auglýsingar: dvaugl@centrum.is. - Dreifing: dvdreif@centrum.is
AKUREYRI: Strandgata 25, sfmi: 462 5013, blaðam.:462 6613, fax: 4611605
Setning og umbrot: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Filmu- og plötugerð: ÍSAFOLDARPRENTSMIÐJA HF. - Prentun: ÁRVAKUR HF.
Áskriftarverð á mánuði 1700 kr. m. vsk. Lausasöluverö 150 kr. m. vsk., Helgarblaö 200 kr. m. vsk.
DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds.
Hæstiréttur ber ábyrgdina
í hverju málinu á fætur ööru haida hæstaréttarlög-
menn því nú fram, aö Pétur Kr. Hafstein dómari sé van-
hæfur til setu í dómi, af því aö annar hvor málsaðili hafi
ýmist beint eða óbeint annað hvort verið með honum
eða á móti honum í forsetakosningunum í fyrra.
Þar á ofan spyrja aðrir hæstaréttarlögmenn, hverjir
hafi lagt peninga inn á opinn og auglýstan bankareikn-
ing, sem framboð Péturs notaði til skamms tíma. Vildu
þeir vita, hvort mótaðili þeirra hefði gripið tækifærið til
að reyna að gera hosur sínar grænar fyrir Pétri.
Hæstiréttur hefði getað dregið verulega úr þessu öng-
þveiti og borið blak af Pétri dómara, ef gripið hefði ver-
ið til aðgerða strax að loknum forsetakosningum. Þá þeg-
ar átti dómstóllinn að afla sér fræðilegrar aðstoðar í
framboðsmáli Péturs, helzt virtra prófessora erlendra.
Þannig hefði Hæstiréttur strax við lok réttarhlés í
fyrrasumar getað haft í höndunum veJ. grundaðar vinnu-
reglur um setu Péturs í dómi, samdar af erlendum
þungavigtarmönnum. Þá hefði dómstóllinn sparað sér og
Pétri mikið af endurteknum hremmingum vetrarins.
Hæstiréttur hefur á mörgum fleiri sviðum sýnt dóm-
greindarskort. Hann hefur til dæmis verið seinn að átta
sig á, að hann á ekki lengur síðasta orðið um lög og rétt.
Menn kæra einfaldlega dóma Hæstaréttar til Strassborg-
ar og fá þeim þar hnekkt hverjum á fætur öðrum.
Einn þekktasti hæstaréttarlögmaður landsins hefur
meira að segja skrifað bók um Hæstarétt, þar sem því er
meðal annars haldið fram, að dómstóllinn hafi kerfis-
bundið reynzt hallur undir ríkisvaldið í úrskurðum sín-
um og gert sig sekan um seinagang í ýmsum málum.
Aðrir hafa haldið fram, að vinnubrögð Hæstaréttar
hafi almennt hossað hinum sterku á kostnað hinna
veiku í þjóðfélaginu. Þannig hafi seinagangur dómstóls-
ins fælt öryrkja ffá því að kæra of lágar bótagreiðslur
tryggingafélaga eða þvingað þá til að semja um of lágar
bætur.
Réttarörygginu hefur stafað hætta af seinagangi mála
í Hæstarétti og hollustu hans við stjórnsýslu og valdaað-
Ha í landinu. Þetta geta menn núna bætt sér upp með því
að leita tH Strassborgar, sem tekið hefur við réttlætis-
hlutverki einvaldskonungsins í Kaupmannahöfii.
Ennfremur hefur Hæstiréttur haft forustu um kerfis-
læga skekkju í mati íslenzkra dómstóla á glæpum, þar
sem peningar eru taldir æðri lífi og limum. Þannig hef-
ur mótazt sú hefð, að einungis er notaður lægri kantur-
inn í refsiheimfidum laga í líkamlegum ofbeldismálum.
Dómsmálaráðherra sá ástæðu tfi að kvarta yfir þessu
í hátíðlegri athöfn við opnun hins nýja dómhúss Hæsta-
réttar. Hann hefur síðan ítrekað þessa skoðun, enda er
ljóst, að Alþingi ætlast tfi þess með refsirömmum sínum,
að aUt svigrúm þeirra sé notað í báðar áttir.
Svo hafa einstakir dómarar Hæstaréttar, einkum for-
setar hans, stundað atferli, sem rýrir virðingu dómstóls-
ins. Einn reifst við hemámsandstæðinga. Annar safnaði
niðurgreiddum vodkaflöskum í kjaUaranum. Hinn þriðji
stóð í undarlegum bréfaskriftum tfi manna úti í bæ.
Vangeta Hæstaréttar tfi að búa í tæka tíð tfi starfsregl-
ur um setu Péturs Kr. Hafstein í dómi er þannig ekki
annað en eitt af langri röð dæma um þrönga hugsun og
dómgreindarskort á þeim bæ. Þessi langa röð hefur dreg-
ið úr virðingu dómstólsins og úrskurða hans.
Hæstiréttur ber sjálfur mesta ábyrgð á stöðu sinni í
áliti lögmanna og stjómmálamanna og á þeirri tfifinn-
ingu almennings, að réttlæti komi frá útlöndum.
Jónas Kristjánsson
Á bolludag þurfti ég að skjótast
milli húsa á bil og heyrði tilkynn-
ingalestur fyrir fréttir klukkan 4.
Þar á meðal var boðaður fundur
um framtíðina, auglýstur af Fram-
tíðarstofnun Háskóla íslands.
Frummælandi og rökræðendur
hver öðrum magnaðri að titlum en
einhvern veginn stakk mig óþægi-
lega að heyra aðeins eina konu
nefnda í þessum glæsilega hópi.
Ein kona og fimm karlar, að ég
held. Er það hið eðlilega hlutfall
rétt undir lok tuttugustu aldarinn-
ar?
Átján strákar og tvær
stelpur
Áður hafði annað dæmi stungið
mig harkalegar. Ríkisstjóm Dav-
íðs Oddssonar setti niður ráð til
að smíða handa sér framtíðarsýn.
Til starfa vom kallaðir átján karl-
ar og tvær konur! Útkoman varð
glæsileg skýrsla, Framtíðarsýn
ríkissfjómar íslands um upplýs-
ingasamfélagið. Auðvitað var
kona starfsmaður og hún sat líka
í verkefnisstjóm ásamt sex körl-
um. Lokagerð skýrslunnar var
fylgt úr hlaði af tveim karlkyns
ráðherrum og hún var færð í stíl-
„Þessi nýja öld sem færir mér frumheimildir heim í hús ... er mér
alvarlegt umhugsunarefni."
Er framtiðin í
karlkyni?
inn af heimspekingi af
sama kyni.
Skýringin er í báðum
dæmunum augljós og klass-
ísk. Ekki var leitað til
manna heldur embætta.
Það var í stjórastólunum
sem framtíðarhópur ríkis-
stjórnarinnar sat, og vissu-
lega ekki bara þessari rík-
isstjóm að kenna að þar
sifja fáar konur.
Nú má ekki hafa of mikl-
ar áhyggjur af því hverjir
semja skýrslur sem enginn
mun fara eftir eða hverjir
skemmta sér við skeggræð-
ur á kvöldfundum. Fram-
tiðin ræðst ekki af því. Og
upp á síðkastið hefur mér
þótt meiri ástæða til að
hafa áhyggjur af öðm.
Kjallarinn
Heimir Pálsson
íslenskufræöingur
nota tækin sín.
Enn eina ferð-
ina mun sann-
ast að öll ný
tæknibrögð
koma þeim fyrst
að gagni sem
minnst þurfa á
þeim að halda.
Öll ný tækni
gerir hina riku
rikari og hina
fátæku hlut-
fallslega fátæk-
ari.
Ný stétta-
skipting
Þau tæki sem
við höfum hing-
Upplýsingaöld hin
nyja
Allir eru að tala um
nýja upplýsingaöld þar
sem aðgengi upplýsing-
anna getur að vísu orðið
jafnt fyrir alla en mögu-
leikarnir til að notfæra
sér upplýsingarnar verða
einimgis gefhir fáum út-
völdum. Þessi nýja öld,
þar sem töfraorðið er ekki tölva
heldur net og vefir. Þessi nýja öld
sem færir mér frumheimildir
heim í hús. Þessi framtíðaröld hún
er mér alvarlegt umhugsunarefni.
Gengi fólks á upplýsingaöld
mun fara eftir því hve vel tækja-
vætt það er og hve vel það kann að
„Enn eina ferðina mun því
sannast að öll ný tæknibrögð
koma þeim fyrst að gagni sem
minnst þurfa á þeim að halda.
Öll ný tækni gerir hina ríku
rikari...u
að til kynnst hafa lotið „líkamleg-
um“ skipunum. Við höfum getað
stjómað þeim með höndum eða
fótum. Þetta gildir augljóslega um
bíla og færibönd, hrærivélar og
þvottavélar og hvaðeina það sem
átt hefur að létta okkur lífið. Þetta
virðist lika við fyrstu sýn gilda
um tölvumar en bara við fyrstu
sýn. Þegar innar er rýnt kemur i
ljós að í raun og vera hlýða tölv-
umar „mállegum" skipunum. Að
vísu tala þær ekki mannamál enn
sem komið er, en þær tala vélamál
og það er byggt á venjulegu
mannamáli að viðbættri þeirri
sérstöku tegund tungumáls sem
kölluð er stærðfræði.
Þetta er ein meginástæða þess
að menn munu á komandi upplýs-
ingaöld skiptast mjög i tvo hópa.
Annars vegar þá sem kunna „mál-
ið“ og geta látið tölvumar hlýða
sér, ekki bara eins og ryksugur
sem settar era í samband heldur
sem skapandi tól, tæki sem gefa
ótrúlegustu möguleika til þess að
skoða og skilgreina, koma skoðun-
um á framfæri og afla þeim
fylgis, hafa samkipti við
annað fólk um gervalla
heimsbyggðina með allt
öðrum og fljótvirkari hætti
en mannkynið hefur látið
sig dreyma um áður. Þessi
hópur mun öðlast gifurleg
völd, og ráða ótrúlega
miklu um farsæld hins
hópsins.
Eins og stundum áður
verður þessi forréttinda-
hópur ekki sérlega fjöl-
mennur. Það verður aftur á móti
hinn hópurinn, sá sem getur að-
eins nýtt sér það sem úrvalsliðið
leyfir honum og skammtar. Og
eins og er blasir við að í þessum
hópum verði ekki jöfn hlutfóll
milli kynjanna.
Heimir Pálsson
Skoðanir annarra
Guðinn samkeppni
„Á stuttmn ferli hefur Stöð 2 hvað eftir annað orð-
ið að kaupa sér frið frá utanaðkomandi samkeppni
og innri deilum eigenda. íslenska viðskiptamanna-
stéttin, hagsmunapólitísk samtök og peningablokkir,
einstaklingar og hópar, hafa lagst á eitt meö að af-
sanna kenninguna um að frjáls samkeppni sé lausn-
arorðið í ljósvakanum... Nú linnir loks látunum -
sem viðskiptavinir Stöðvar 2 hafa orðið að borga -
og ótrúlegt að nokkram detti í hug að leggja í enn
einn slaginn. Og hvað verður þá til vamar guðinum
samkeppni? RÚV!“
Stefán Jón Hafstein í Degi-Túnanum 25. febr.
Óunninn fiskur úr landi
„Það er alveg fáránlegt eftir að tollamúrar hafa
verið afnumdir að íslendingar séu enn að senda
óunninn afla í islenskar verksmiðjur í Bretlandi og
Bandaríkjunum þar sem sífellt fleiri hundraðum
manna er veitt atvinna við að fullvinna fiskinn okk-
ar meðan hérlendis ríkir atvinnuleysi. Það er kom-
inn tími til að stemma stigu við þessari þróun.“
Ástþór Magnússon í Mbl. 25. febr.
Prósentuleikarnir 1997
„Á meðan samningaviðræður era í gangi er ill-
mögulegt að meta hvenær gengur saman með aðil-
um... Einstakar stéttir sem hafa til þess aðstöðu
hefja síðan kröfugerð sem að jafnaði er töluvert um-
fram það sem almennir launþegar fá... Þannig verð-
ur 5.000 króna hækkunin sem allir aðrir launamenn
en þeir lægstlaunuðu fá reiknuð út sem prósentu-
hækkun og þeirri prósentu beitt á hærri laun. Verði
hækkunin hjá ASÍ metin til 5% jafhaöarhækkunar
þá munu þeir sem hafa 250.000 króna mánaðarlaun
fara fram á 5% hækkun „eins og hinir" og fá 12.500
króna hækkun."
Úr 7. tbl. Vísbendingar