Dagblaðið Vísir - DV - 29.07.1998, Blaðsíða 10

★ *
lfr.
■*
★ *
wnning
MIÐVIKUDAGUR 29. JÚLÍ1998
Erótík í íslenskum
bókmenntum
Þér viö lendar Ijúfa frú
lœt ég endast nótt án trega
allvel kenndur er ég nú
og mér stendur bœrilega
„Bókin hefst á því að söguhetjan, sem er kona,
finnur þessa beinakerlingarvísu innan í vörðu.
Hún fær síðan fylgd manns, sem hún síðar upp-
götvar að er Loki
Laufeyjarson, en
hann verður elskhugi
hennar og leiðsögu-
maður um erótíska
stigu íslenskra bók-
mennta." Þetta segir
Guðrún M.H.Kloes,
en hún hefur
nýlega gefið
út bókina
Erotisches
Island, sem
er nokkurs
konar sýn
isbók eró
tíkur í ís
lenskum bók
menntum en þó ekki tæmandi yfirlit. Guð
rún skrifar á móðurmáli sínu, þýsku, en
samtímis kemur bókin út í enskri þýðingu.
Þetta er fjórða bók hennar um ísland en
hún hefur áður gefið út þrjár landkynning-
arbækur sem seldar voru í Þýskalandi. Á ís-
landi hefur hún búið síðan 1982 og að sögn
byrjaði hún að skrifa landkynningarefni um
leið og hún fluttist hingað til lands.
Þegar Guðrún er spurð að því af hverju
aðeins þýsku- og enskumælandi lesendur
fái að njóta bókarinnar segist hún ekki viss
um aö hún hafi nokkuð að segja íslending-
um í þessum efnum. En útlendingunum sé
hún hins vegar að kynna íslenskar bók-
menntir.
„Ég bý í Miðfirði í Húnaþingi og fæst við
ferðaþjónustu, ég er umvafin ferðafólki á
sumrin og er orðin svolítið þreytt á þessari
landslagsdýrkun. Menn eru endalaust að
einblína á hesta og landslag en vilja gleyma
því að hér býr þjóð sem á sér sögu. Það get-
ur verið erfitt að koma fólki í skilning um
það þvi að það er svo upptekið af jöklunum
og eyðimerkurlandslaginu. Við leiðsögu-
menn getum lagt okkar af mörkum til þess
að benda ferðamönnum á fólkið í landinu en
þeir ferðamenn sem eru hér á eigin vegum
eru mjög oft bara eyðimerkurdýrkendur,"
segir Guörún.
Ásamt sögukonu leiðir Loki Laufeyjarson les-
endur áfram um ýmis svæöi hins erótíska íslands
í bók Guðrúnar með spumingum og vangaveltum.
Guðrún segist hafa heillast af Loka í bókmennta-
sögunni vegna þess að hann sé í raun tímalaus
maður. Hann sýni líka margbreytileika þjóðarinn-
ar.
„Loki er litríkur og skemmtilegur karakter og
hann er líkur nútímakarlmanninum að því leyti að
hann er svo útsmoginn. Hann getur verið bæði
leiðinlegur og vondur en stundum er hann sjar-
merandi og góður. Það væri líka hægt að kalla
hann dæmigerðan pólitíkus þar sem hann notar
aðra til þess að gera það sem hann vill ekki fram-
kvæma sjálfur. Mér þykir óraunhæft að einblína á
draumaprinsinn sem er góður í gegn og ég valdi
Loka vegna þess að hann er síbreytilegur.
Hann getur verið sá sem ekkert veit og sá
sem allt veit og hann getur verið kvennagull
og hann getur verið hommi.“
Guðrún segist eingöngu lesa íslenskar bók-
menntir nú til dags og af þeim heillist hún afskap-
lega mikið. Hún vinnur líka sem þýðandi og það
eru aðeins örfáar bækur aðrar en íslenskar sem
hljóta náð fyrir augum hennar. Þegar hún er spurð
um væntingar varðandi bókina segist Guðrún
vona að þrátt fyrir upprunann hafi henni tekist að
skrifa svolítinn húmor inn í söguna:
„Það hefur jafnvel stundum verið sagt um okkur
Þjóðverja að við séum húmorslausir en með þess-
ari bók reyni ég að sýna fram á annað,“ segir Guð-
rún að lokum.
Guörún M.H. Kloes segist orðin þreytt á landslagsdýrkun þeirra sem ferðast um ísland.
Sá ljóðræni
Ég hef því miður ekki fylgst nægilega með
skáldferli Aðalsteins Svans Sigfússonar til að
segja til um hvort nýjasta ljóðabók hans, Kveiki-
steinar, marki spor á skáldferli hans. Af sömu
ástæðu verður því ekki um neinn samanburð við
fyrri verk höfundar. Kveikisteinar sýna þó ljós-
lega aö Aðalsteinn er enginn nýr sáðmaður á
ljóðakri og kann um margt vel til verka.
Þetta er ekki mikil bók vexti frekar en ljóða-
bækur eru yfirleitt, 36 ljóð á 46 síðum og skiptist
í tvo hluta. Fyrri hlutinn einkennist nokkuð af
fortíðarþrá, þar er lýst gömlum _________________
vinnubrögðum til sjávar og
sveita í ljóðum eins og Fengur og
Slátturýí tveimur ljóðum, Fixer-
að og Eimur, eru skemmtilegar
líkingar þar sem framköllun ljós-
mynda kallar fram minningarn-
ar, í hinu fyrmefnda er andstæðum skemmtilega
beitt:
Fixeraö
Man glerhaf
gárast undan silfurperlum
milli áratoga
meö rauósprettunum haföi slœöst gaddaskata
halinn ógnvekjandi í kjalsoginu
og brosiö undirfuröulegt og hvítt.
En þótt skáldið lýsi harðbýlu landi og kvíða
fyrir löngum vetri er i þessum ljóðum eftirsjá
sem kemur skýrt fram í lokaljóði þessa fyrri
hluta bókarinnar Lýsingu:
Nú er svo komiö
aö brim hefur mulió bryggjuna
naustiö falliö og gaddavír
er égfyrrum þandi sem fiölustreng
ryögar sem bitlaus í sinu.
Símalínur úr túnum og bikuó trén.
Síðari hluti bókarinnar er tengdari nútíman-
_______________ um; það er grillað í kvöld,
bíllinn gengur og stutt er í
fréttir, slökkt er á stillimynd-
inni, þurrkað af sjónvarpinu og
uppvaskið bíður.
En granntónninn er enn
hinn sami: treginn sem kemur
Ljóðlist
Geirlaugur Magnússon
hvað greinilegast fram í Haustljóði:
Sœtbeiskur keimur af trega haustsins
nœstum raunverulegur
Ijóörœna áleitin en
hvorki söknuöur né harmur tiltœkur.
Og þessi ljóðræni tregi vekur ýmsar áleitn-
ar spurningar, ekki aðeins um þessi ljóð held-
ur um nútíma ljóðagerð almennt. Er treginn
að verða yfirþyrmandi tilfinning íslenskra
ljóða?
Hvar er söknuður og harmur? Hvar er gleði
og fognuður? Hvar er heilög reiði og vandlætn-
ing, hrópandi hrifn-
ing og heimsins
dýrð? Aðalsteinn Svan
svarar ekki þeim spuming-
um né verður við hann
einan að sakast. En hjá því
verður ei komist að hug-
leiða hvort ný hefð sé að
ryðja sér til rúms í ljóða-
gerð: tregahefðin. Vissu-
lega væri æskilegt að
ljóðskáldin færu víðar
yfir tilfinningaskalann.
En þrátt fyrir þessar almennu aðfinnslur
eru Kveikisteinar Aðalsteins Svans ljóðabók
sem fengur er að og besta ljóð bókarinnar Flug
er ljóð sem hvert skáld gæti verið fullsæmt af:
Flug
Stóö á brún hengiflugs
teygöi út armana
lét fallast fram af.
Fannfingur lengjast
fanir lœsast saman
kjálkana vaxafram.
Flaug út yfir hafiö
í sólarátt.
Aðalsteinn Svanur Sigfússon
Kveikisteinar 46 bls.
Mál og menning 1998.
Ýmislegt á Rás 1.
í dag kl.13.05 verður flutt
leikritið Enginn venjulegur
þjónn eftir franska rithöfund-
inn Fernand Millaud í þýðingu
Óskars Ingimarssonar.
Emile er orðinn mik-
ill mannþekkjari eftir
að hafa verið þjónn í
tuttugu ár. Dag
nokkum ákveður
hann að gerast örlaga-
valdur í lífi tveggja
gesta sem sitja og
bíða eftir borðfélög-
um sínum.
Leikendur eru
Lárus Pálsson,
Gísli Alfreðsson og Bryndís
Schram. Leikstjóri er Ævar R.
Kvaran. Leikritið var frumflutt
árið 1962. Gömul leikrit úr safni
Útvarpsleikhússins eru flutt
alla miðvikudaga undir dag-
skrárheitinu Minningar í
mónó.
Á morgun kl.10.15 verður svo
fluttur fyrsti þáttur nýrrar
þáttaraðar sem nefnist Úr sögu
lýðveldisins. Fjallað er um að-
draganda myndunar nýsköpun-
arstjómarinnar, helstu verk
hennar og gerð Keflavíkur-
samningsins.
í næstu þáttum er sagt frá
„Stefaníu", sam-
steypustjóm
Sjálfstæðis-
flokks, Fram-
sóknarflokks
og Alþýðu-
flokks á árun-
um 1947-1949,
og Marshall-
aðstoðinni,
aðild íslands
að henni og
áhrifum henn-
ar á efnahagslif hér og erlendis.
Valur Ingimundarson sér um
þáttinn.
Brecht á leiklistar-
hátíðinni í Tampereen
Á leiklistarhátíðinni í
Tampereen í Finnlandi, sem
hefst þann ellefta ágúst og
stendur til þess sextánda, verð-
ur ásamt mörgu öðru gómsætu
boðið upp á dagskrá helgaða
Bertolt nokkrum Brecht sem á
hundrað ára fæðingarafmæli
um þessar mundfr. Hin þýska
Carmen-Maja Antoni mun m.a.
flytja dagskrá í samvinnu við
Goethe-stofnunina þar sem hún
fer með nær öll aðalkvenhlut-
verk úr verkum Brechts.
Einnig flytja Kaisa Korhonen
og Jussi Tuurna söngva hans
sem bera yfir-
skriftina I stríði og
friði. Samkvæmt
kynningu skrifaði
Brecht á stríðstím-
um um allt sem
máli skipti í heimin-
um; peningana, ást-
ina og dauðann.
Þegar Brecht ber á
góma getur maður
samt ekki varist því
að hugsa hvort hann hafi virki-
lega verið skíthæll sem skrifaði
ekki verkin sem hann varð
frægur fyrir heldur neyddi kon-
ur til þess og hirti svo sjálfur
heiðurinn og peningana...eða
hvort kallinn sé bara fórnar-
lamb öfugsnúinnar sagnfræði.
Að vísu hníga ansi sterk rök aö
því fyrmefnda og það yrði held-
ur ekki í fyrsta sinn í sögunni
sem karlar hafa rænt konur
verkum þeirra. Helmingurinn
af þeim níðingshætti á vafa-
laust eftir að koma í ljós.
Verkin standa þó fyrir sínu,
hvort sem þau voru skrifuð af
konum undir þrældómsoki eða
Brecht sjálfum óg það getur
fólk fengið að sjá í Tampereen í
ágúst.
Umsjón
Þórunn Hrefna