Dagblaðið Vísir - DV - 19.07.1999, Blaðsíða 14

14
MÁNUDAGUR 19. JÚLÍ 1999
óháð dagblað
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: EYJÓLFUR SVEINSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ÓLI BJÖRN KÁRASON
Aöstoðarritstjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjóri: PÁLL ÞORSTEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLTI11, 105 RVÍK,
SÍMI: 550 5000
FAX: Auglýsingar: 550 5727 - RITSTJÓRN: 550 5020 - Aðrar deildir: 550 5999
GRÆN númer: Auglýsingar: 800 5550. Áskrift: 800 5777
Stafræn útgáfa: Heimasíða: http://www.skyrr.is/dv/
Vísir, netútgáfa Frjálsrar fjðlmiðlunar: http://www.visir.is
Ritstjórn: dvritst@ff.is - Auglýsingar: auglysingar@ff.is. - Dreifing: dvdreif@ff.is
AKUREYRI: Strandgata 25, sími: 462 5013, blaðam.: 462 6613, fax: 4611605
Setning og umbrot: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Filmu- og plötugerð: ÍSAFOLDARPRENTSMIÐJA HF. - Prentun: ÁRVAKUR HF.
Áskriftarverð á mánuði 1900 kr. m. vsk. Lausasöluverð 170 kr. m. vsk., Helgarblað 230 kr. m. vsk.
DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds.
Fríðurinn er úti
Trúnaður og traust verða seint ofmetin í viðskiptum með
hlutabréf og forsendan er að fyrirtækin hagi upplýsingagjöf
sinni þannig að þær veki ekki tortryggni. Það er hlutverk
fjölmiðla að miðla þessum upplýsingum og veita stjórnendum
og fyrirtækjunum sjálfum aðhald. Hér gildir hið sama og í
samskiptum fjölmiðla og opinberra aðila - fjölmiðlar eru
varðmenn almennings.
Á síðustu árum hefur gleðileg þróun átt sér stað á íslensk-
um fjármálamarkaði og hlutabréfamarkaður hefur litið dags-
ins ljós. Fyrirtæki hafa fengið sérstaka skattalega fyrir-
greiðslu í sókn þeirra í sparifé almennings sem hefur verið
hvattur með skattalegum aðgerðum til að fjárfesta í atvinnu-
lífinu. Tugur fyrirtækja hefur fengið skráningu á Verðbréfa-
þingi íslands enda sækja þau fast eftir að einstaklingar og
samtök þeirra - lífeyrissjóðir - leggi þeim til áhættufé.
Einmitt þess vegna verða fjölmiðlar að veita fyrirtækjunum
sérstaka athygli. Þeir væru að bregðast skyldu sinni ef þeir
beindu ekki kastljósi sínu sérstaklega að fyrirtækjum á opn-
um hlutabréfamarkaði. Hvernig fjölmiðlar rækja þessa
skyldu sína getur ráðið úrslitum um hvernig til tekst við þró-
un öflugs hlutabréfamarkaðar.
Fyrirtæki hafa alla tíð stuðst við fjölmiðla til að koma vöru
og þjónustu sinni á framfæri. Með sama hætti hafa þau nýtt
sér fjölmiðla til að byggja upp ímynd og traust sem aftur ræð-
ur miklu um það hvernig fyrirtækjum vegnar á hlutabréfa-
markaði. Hagsmunirnir sem eru í húfi eru gífurlegir og eiga
eftir að aukast verulega á næstu árum.
Verðbréfafyrirtæki og fyrirtæki á hlutabréfamarkaði
munu í auknum mæli reyna að nýta sér fjölmiðla til að koma
sjónarmiðum sínum og upplýsingum á framfæri. Fjölmiðlar
verða að lesa úr þeim upplýsingum, draga sínar eigin álykt-
anir og síðast en ekki síst að stunda sjálfstæða upplýsinga-
öflun.
Framkvæmdastjóri Básafells hefur brugðist ókvæða við
fréttum DV um rekstur fyrirtækisins og fyrirætlanir stjórn-
ar um umfangsmikla eignasölu til að rétta við fjárhag fyrir-
tækisins. Frétt blaðsins var byggð á fundargerð stjómar.
Framkvæmdastjóranum var boðið að koma sínum sjónarmið-
um á framfæri þegar fyrsta frétt DV var birt og hafði alla
möguleika að leiðrétta upplýsingar, sem hann síðar hélt fram
að væru rangar. Slíkt háttalag er alvarlegur hlutur, ekki síst
þegar haft er í huga að hlutabréf Básafefls eru skráð á Verð-
bréfaþingi. Einstaklingar og lífeyrissjóðir hafa lagt fyrirtæk-
inu til áhættufé og eiga kröfu tfl þess að stjórnendur geri allt
sem í þeirra valdi stendur til að tryggja réttar upplýsingar.
Það hefði verið ábyrgðarhluti af hálfu DV að sitja á þeim upp-
lýsingum sem blaðið hafði aflað sér.
Stjórnendur fyrirtækja verða að átta sig á því að fjölmiðl-
ar munu fylgjast með þeim með sama hætti og þeir beina at-
hygli sinni að stjórnmálamönnum og opinberum aðflum. Sá
tími er liðinn þegar forráðamenn fyrirtækja voru látnir af-
skiptalausir - friðurinn er úti að þessu leyti. Því fyrr sem
menn átta sig á þessu því fyrr eru þeir reiðubúnir tfl að sætta
sig við umfjöllun og aðhald fjölmiðla.
Umhverfið sem fyrirtækin starfa í hefur þannig breyst -
aðhaldið er orðið meira og möguleikar fjölmiðla við að miðla
þeim upplýsingum sem þeir búa yfir eru íjölbreyttari og
hraðari en áður. Viðskiptavefurinn á Vísir.is er dæmi um
það hvernig fréttir um viðskipti og efnahagsmál verða al-
menningseign á örskotsstundu. Snerpan í viðskiptafréttum
hefur aukist samhliða því sem fjölmiðlar hafa orðið gagn-
rýnni á það sem sagt er og gert. Nú dugar stjórnendum ekki
lengur að semja fallega fréttatflkynningu eða hafa uppi inn-
antóman fagurgala í fjölmiðlum um góðan gang í rekstri og
bjarta framtíð. Óli Björn Kárason
Bókaskatturinn er einn af nöglunum í líkkistu íslenskrar menningar," segir Sigurður m.a. í grein sinni,
Bókaskatturinn
Um það er engum
blöðum að fletta, að
skatturinn hefur leitt
til samdráttar í bók-
sölu og bóklestri og
stingur nöturlega í
stúf við þá staðreynd
að íslenskar bók-
menntir hafa átt ört
vaxandi og fordæmis-
lausu gengi að fagna
á erlendum vett-
vangi, bæði skáldsög-
ur og ljóð.
Stórþjóðir á borð
við Breta og Frakka
sjá sóma sinn í að
skattleggja ekki bæk-
ur, enda vita þeir
sem vilja að bóklest-
ur er forsenda
„Um það er engum blöðum að
fletta, að skatturinn hefur leitt
til samdráttar í bóksölu og bók-
lestri og stingur nöturlega í stúf
við þá staðreynd að íslenskar
bókmenntir hafa átt ört vaxandi
og fordæmislausu gengi að
fagna á erlendum vettvangi,
bæði skáldsögur og l\óð.u
Kjallarinn
Sigurður A.
Magnússon
rithöfundur
Með vaxandi al-
þjóðavæðingu á öllum
sviðum eiga tungumál
smáþjóða æ meir i
vök að verjast, og
hreint ekki tryggt að
þau haldi velli i hörð-
um heimi markaðs-
hyggju og óprúttinnar
samkeppni.
Þegar fram-
kvæmdastjóri Evr-
ópuráðsins, Catherine
Lumiére, var hér á
ferð fyrir átta árum
sagði hún meðal ann-
ars: „Leiðir samein-
ing Evrópu til þess að
þær tungur hverfi
sem ekki hafa náð al-
þjóðlegri útbreiðslu?
Það væri mjög alvar-
legt mál, því ef menn-
ing eða tunga veikist
eða hverfur, þá
minnkar að sama
skapi sköpunargeta
mannkyns. Ef við föll-
umst á að rýra undir-
stöður eigin menning-
ar, stofnum við um
leið í hættu getu okk-
ar til að skapa og end-
urnýja."
Menningarfjand-
skapur
Það var einmitt þetta sem ríkis-
stjórn Davíðs og Jóns Baldvins tók
sér fyrir hendur þegar hún kom til
valda 1991: að rýra undirstööur
eigin menningar. Hún lögleiddi
hókaskattinn illræmda sem verið
hefur dragbítur á bókaútgáfu í
landinu og valdið því að upplög
bóka hafa minnkað um rífan helm-
ing á liðnum árum og allmörg
bókaforlög lagt upp laupana.
menntunar og almennra framfara
i ölíum greinum. „Blindur er bók-
laus maður,“ segir máltækið og
tjáir sannindi sem eru jafnbiýn á
öld alnets og annarra alþjóðlegra
fjarskipta og þau voru í tíð öreiga
áa okkar. Þeir sem ekki temja sér
að lesa samfellda texta á bókum
eiga erfitt með að skynja veröldina
nema í brotum og brotabrotum,
öðlast ekki þá yfirsýn sem er skil-
yrði þess að gera sér grein fyrir
fortíð, samtíð og framtíð.
Þögnin rofin
Framsóknarmenn voru í stjórn-
arandstöðu þegar bókaskatturinn
var lögfestur. Þá höfðu forkólfar
flokksins um það stór orð að af-
nema bæri hinn alræmda skatt.
Síðan hefur ekki heyrst hljóð úr
þeirri átt fyrren Ólafur Örn Har-
aldsson lét þess getið í útvarps-
þætti nýlega, að skatturinn væri
íslendingum til skammar og ætti
að afleggjast. Ólafur Öm er senni-
lega eini þingmaður Framsóknar-
flokksins sem hefur til að bera ein-
hvern snefil af menningarlegum
metnaði fyrir hönd þjóðar sinnar
og skilur hvað í húfi er, þegar
þrengt er að prentuðu máli með
þeim hætti sem hér er gert.
Ekki er einasta verið að grafa
undan almennum menntunar-
möguleikum landsmanna,
heldur er í reynd gerð tilraun
til að veikja tengslin við móð-
urmálið einsog það hefur þró-
ast undanfarna hálfa aðra öld -
og þá um leið tengslin við gull-
aldarbókmenntirnar og ger-
valla sögu þjóðarinnar. Bóka-
skatturinn er einn af nöglun-
um í líkkistu íslenskrar menn-
ingar.
Fari svo að tungan veikist
verulega eða jafnvel hverfi fyr-
ir tilverknað glapsýnna valda-
manna, þá höfum við ekki einung-
is rofið tengslin við fortíðina, held-
ur höfum við til muna rýrt hæfi-
leikann til að skapa og endurnýja.
Þá verður ísfand í besta falli ver-
stöð vinnusamra uppgripamanna
og leikvöllur forvitinna túrista, en
tilverugrundvöllur þjóðarinnar
glataður.
Sigurður A. Magnússon
Skoðanir annarra
Framfarasinnuð netvæðing
„Tölvueign er orðin svo almenn á íslandi að
grundvöllur til framfarasinnaðrEU' netvæðingar er
þegar fyrir hendi. Smátt og smátt mun Netið opna
okkur nýja sýn á fleiri og fleiri sviðum. Hingað til
hefur hröð og víðtæk netvæðing landsins ekki bein-
línis verið á stefnuskrá stjórnmálaflokka. Það er
hins vegar tímabært að stjómmálaflokkar, Alþingi
og ríkisstjórn leggi stóraukna áherzlu á að hraða
þessari þróun, Við íslendingar erum nú þegar í
fremstu röð þjóða heims á margan veg. Með víð-
tækri netvæðingu getum við komizt í þá stöðu að
fáir verði okkur frernri."
Úr forystugrein Mbl. 16. júlí.
Brugðist við blikum á Vestfjörðum
„Það er mjög bjart yfir sumum greinum atvinnu-
mála á Vestfjörðum, en annað stendur miður, en
ástandið hér í fiskvinnslunni í nokkrum byggðarlög-
um hefur verið blásið óþarflega mikið upp. Það eru
vissar blikur á lofti sem þarf að bregðast við en ég
hef ekki minnstu ástæðu til að ætla annað en að það
verði gert... Það er ljóst að stóru fyrirtækin á Vest-
fjörðum eru bara að gera það sem þau verða að gera
tii þess að tryggja stöðu sína og uppfylla skyldur sín-
ar við samfélagið auk þess að halda lífi.“
Þetta m.a. kemur fram hjá Einari Oddi Kristjánssyni
í viötali Dags við hann 16. júlí.
Engin sátt um Reykjavíkurflugvöll?
„Það hefur komið fram að flugmálayfirvöld eru
ekki kát með þá gagnrýni sem fram hefur komið á
staðsetningu flugvallarins. Þau geta hins vegar sjálf-
um sér um kennt og engum öðrum. Þau hafa staðið
þannig að flugrekstri á vellinum að gagnrýnisraddir
hafa fengið byr undir báða vængi. Flugmálayfirvöld
munu líka geta ráðið úrslitum um hvort borgarbúar
vilja að flugvöllurinn veri eða fari. Ef þau standa ekki
þannig að flugrekstri á svæðinu að fólkið sem býr í
borginni geti sætt sig við völlinn sem miðstöð innan-
landsflugs enn um sinn þá mun engin sátt nást.“
Ingibjörg Sólrún Gísladóttir borgarstjóri í grein sinni
„Flugvöllurinn í Vatnsmýrinni" í Mbl. 16. júlí.