Dagblaðið Vísir - DV - 20.07.1999, Blaðsíða 12

12
ÞRIÐJUDAGUR 20. JÚLÍ 1999
útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaöur og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: EYJÓLFUR SVEINSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ÓLI BJÖRN KÁRASON
Aðstoðarritstjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjóri: PÁLL ÞORSTEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLTI 11,105 RVÍK,
SÍMI: 550 5000
FAX: Auglýsingar: 550 5727 - RITSTJÓRN: 550 5020 - Aðrar deildir: 550 5999
GRÆN númer: Auglýsingar: 800 5550. Áskrift: 800 5777
Stafræn útgáfa: Heimasíða: http://www.skyrr.is/dv/
Vísir, netútgáfa Frjálsrar fjölmiðlunar: http://www.visir.is
Ritstjórn: dvritst@Yf.is - Auglýsingar: auglysingar@ff.is. - Dreifing: dvdreif@ff.is
AKUREYRI: Strandgata 25, sími: 462 5013, blaðam.: 462 6613, fax: 4611605
Setning og umbrot: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Filmu- og plötugerö: ÍSAFOLDARPRENTSMIÐJA HF. - Prentun: ÁRVAKUR HF.
Áskriftarverð á mánuöi 1900 kr. m. vsk. Lausasöluverð 170 kr. m. vsk., Helgarblað 230 kr. m. vsk.
DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins I stafrænu formi og I gagnabönkum án endurgjalds.
Guðsþakkaverk ráðherra
Hafa má til marks um afturhaldssemi íslenzka stjórn-
kerfisins, aö enn tíðkast, að hver ráðherra hafi að með-
altali um átta milljónir króna á ári til að gefa húsgangs-
mönnum fyrir sálu sinni, rétt eins og höfðingjar fyrri
alda, sem dreifðu skildingum til beiningamanna.
Þannig gefur forsætisráðherra ríkisstjómarinnar aura
til að klifra Qallið Ama Dablam, landbúnaðarráðherra
aura til alþjóðlegrar ráðstefnu samkynhneigðra í
Hollandi og menntamálaráðherra aura til minningarat-
hafnar um Allen Ginsberg í New York.
Sameiginlegt einkenni allra guðsþakkaverka ráðherr-
anna er, að tilviljun ræður, hver verður fyrir mildi höfð-
ingjans. Ein björgunarsveit fær aura, en ekki hinar 20.
Ein ráðstefna fær aura, en ekki hinar 200 Ein minning-
arathöfn fær aura, en ekki hinar 2000..
Þannig var þetta fyrr á öldum, þegar höfðingjar fóru
um stræti og létu þjóna sína dreifa skildingum til brots
af þeim bágstöddu, sem urðu á vegi þeirra. Ekki var
spurt, hverjir væru verðastir gjafanna, því að þetta voru
guðsþakkaverk, sem gerðu höfðingjana hólpna.
Það sem skilur lýðræðisþjóðfélag nútímans frá þjóðfé-
lögum fyrri tíma er samt einmitt andstæðan við þessa
gömlu guðsþakkaaðferð við að dreifa peningum um þjóð-
félagið. Geðþóttaákvarðanir fyrri tíma hafa verið leystar
af hólmi af fastmótuðum leikreglum réttarríkisins.
Til að jafna aðstöðumun í þjóðfélaginu eru sett upp
form og reglur, sem farið er eftir. Þannig eru kerfis-
bundnir afslættir í skattakerfinu og öllum útveguð skóla-
ganga og heilsugæzla nánast ókeypis. Þeir, sem fullnægja
ákveðnum skilyrðum njóta jöfnunarinnar.
í lýðræðisþjóðfélagi er reynt að finna leikreglur, sem
segja, hvernig skuli dreifa peningum til björgunarsveita,
svo að úthlutunin geti verið helzt sjálfvirk með öllu, en
að öðrum kosti byggð á faglegu mati. Úrelt er, að ráð-
herrar mismuni björgunarsveitunum persónulega.
Við búum við afdankað kerfi guðsþakkaverka ráðherr-
anna, af því að lýðræðishugsun hefur ekki náð að skjóta
rótum. Það gleður hjarta ráðherranna að finna þakklæti
hinna heppnu, sem lofa og prísa hann fyrir gjafmildina,
rétt eins og ölmusumenn og aumingjar fyrri alda.
Það er hluti af íslenzku þjóðfélagi, að ráðherrar fái
hver átta milljón króna sjóð á hverju ári til að gefa fyrir
sálu sinni. Annars staðar í heiminum færi slík úthlutun
fram eftir fyrirfram skilgreindum reglum á vegum fag-
legs aðila eða væri helzt sjálfvirk með öllu.
Hér ákveður menntamálaráðherra hins vegar persónu-
lega, að meiri þörf sé á ritun bókar um sögu Loftleiða og
Flugleiða í Luxemborg en annarra bóka á íslenzku og að
nokkrir Q ölbrautarskólanemar frekar en aðrir íslending-
ar fari í heimsókn til Evrópusambandsins.
Einna skrautlegust eru guðsþakkaverk iðnaðarráð-
herra, sem tíðkar að gefa nýsköpunarstyrki til þeirra,
sem lengst ganga í að apa það eftir, sem aðrir voru bún-
ir að gera styrkjalaust. Styrkir ráðherrans ættu að heita
eftiröpunarstyrkir, en ekki nýsköpunarstyrkir.
Fyrir utan átta milljónir á hvern ráðherra hafa ráðu-
neytin ýmsa óskipta liði til guðsþakkaverka framhjá lög-
um og reglum þjóðfélags, sem stærir sig af jafnrétti borg-
aranna. Þetta gerir ýmsum lykilmönnum ráðuneyta
kleift að baða sig í lofi og prísi stafkarla.
Þannig starfar staðnað aftiu’haldsþjóðfélag, sem af og
til er knúið gegn vilja sínum til framfara og aukins
lýðræðis með tilskipunum frá Evrópusambandinu.
Jónas Kristjánsson
Virkjunum munu fylgja bættar samgöngur sem auðvelda ferðamönnum aðgang að hálendisstöðum. Það væri
jákvætt. Staðreynd er að náttúruunnendur viija geta ekið til athyglisverðra staða. - Göngufólk er minnihlutahóp-
ur, segir Jón m.a. í grein sinni.
Þrætulaus getur
þjóðin ekki verið
Til þess að virkjanir
verði að veruleika þarf KÍílllíirÍnil
að fórna landi. í fæst- “lal,a* 1,1,1
um tilfellum er um
nein náttúruundur að
ræða. Mest af glötuðu
landi er eyðimerkur.
Venjuleg gróðursvæði
má endurnýja með
kröftugu uppgræðslu-
átaki. En vissulega er
eftirsjá í ef kaffæra þarf
sérstæða fossa eða
hverasvæði.
Tíundi hluti íslend-
inga býr erlendis
En eftir hverju er
verið að sækjast? Störf-
in við stóriðju virðast
eftirsótt enda getur
„7)7 þess að virkjanir verði að
veruleika þarf að fórna landi. í
fæstum tilfellum er um nein
náttúruundur að ræða. Mest af
giötuðu landi er eyðimerkur.
Venjuleg gróðursvæði má endur■
nýja með kröftugu uppgræðslu-
átaki.“
Jón Kr.
Gunnarsson
rithöfundur
Friðun hálendisins er ekki al-
góður ásetningur frekar en stór-
virkjanir fallvatna. Umræður um
stóriðju annars vegar og óspillta
náttúru hins vegar eru háværar
um þessar mundir. Þrætulaus get-
ur þjóðin ekki verið.
Þeir sem berjast á móti auknum
virkjunarframkvæmdum á há-
lendinu benda á einstök náttúru-
fyrirbrigði sem ekki megi spilla en
verði ómetanlegt aðdráttarafl
ferðamanna í framtíðinni. Auðvit-
að verður að vanda val á virkjun-
arsvæðum því kostir eru margir.
Ekki verið að fórna
náttúruundrum
Það kemur upp í hugann hvort
allir þeir sem hafa látið stór orð
falla í hita umræðunnar um frið-
un hálendisins hafi litið þau svæði
augum sem um er deilt. DV hefur
iðulega látið gera ýmsar kannanir
um margt það sem hæst ber í þjóð-
félaginu hverju sinni. Niðurstöður
hafa oft verið fróðlegar og komið á
óvart. Það kynni að vera gott inn-
legg í umræðuna nú ef DV sæi sér
fært að gera ítarlega könnun á því
hve stór hluti þeirra sem tekið
hafa þátt í þrætumálum um há-
lendið hefur litið svæðin augum.
Straumur erlendra ferðamanna
hefur aukist hröðum skrefum og í
ferðaþjónustu er mikill vaxtar-
broddur sem hefur veitt fjölmörg-
um atvinnu. Það er hins vegar
nokkur ljóður á að atvinnugreinin
er afar árstíðabundin og flest
störfin eru láglaunastörf. Einnig
ber að hafa í huga að aukinn
ferðamannastraumur mun hafa í
fór með sér aukinn átroðning á
viðkvæmum ferðamannastöðum.
Auknar samgöngur valda og
mengun. Þessu njá ekki gleyma.
stóriðjan greitt 15 til 20% hærri
laun en fískvinnslan í landinu.
Þróunin er þvi sú að færri en vilja
fá störf við stóriðjuna en aftur á
móti þarf að flytja inn erlent
vinnuafl til að sinna störfum í
fiskvinnslustöðvum vítt og breitt
um landið. Ungu fólki sem hefur
aflað sér menntunar af ýmsu tagi
finnst að ekki séu í boði nægilega
vel launuð störf við þess hæfi inn-
anlands og sækir því í auknum
mæli til starfa í út-
löndum.
Fyrir ekki löngu
síðan var upplýst
að um 26 þúsund ís-
lendingar dveldust
erlendis með fjöl-
skyldur sínar, flest-
ir vegna atvinnu
sinnar á fjölmörg-
um sviðum. Til að
mæta brýnni þörf
verður að fjölga vel
launuðum störfum í
nýjum greinum ef
þess er nokkur
kostur.
Aukin fjölbreytni
í atvinnulífinu er
brýn nauðsyn.
Æskilegast væri ef
virkjanir og stór-
iðja gætu byggt
sig upp saman
ásamt ferðaiðnað-
inum með hags-
muni allra að leið-
arljósi. Það væri
farsælla. Virkjun-
um munu fylgja
bættar samgöngur
sem auðvelda
ferðamönnum að-
gang að hálendis-
stöðum. Það væri
jákvætt, því það er staðreynd að
náttúruunnendur vilja geta ekið
til athyglisverðra staða. - Göngu-
fólk er minnihlutahópur.
Virkjanir, stóriðja og aukinn
ferðamannastraumur eru mikils-
verð mál sem þurfa gaumgæfilegr-
ar athugunar við. Varast ber að
einstrengingslegar deilur spilli
mikilvægum hagsmunamálum
þjóðarinnar allrar.
Jón Kr. Gunnarsson
Skoðanir annarra
Samgöngur og atvinna
„Þótt atvinnuvandamál komi upp í einu byggðar-
lagi á fólk auðveldlega að geta sótt atvinnu í nær-
liggjandi byggð vegna betri samgangna. Reynslan er
hins vegar sú, að fólk í einu byggðarlagi er afar tregt
til að leita atvinnu annars staðar. Það er sambæri-
legt við það, ef Kópavogsbúar gætu ekki hugsað sér
aðvinna í Reykjavík eða Breiðholtsbúar gætu ekki
hugsað sér að sækja vinnu vestur á Granda. Hér
þarf hugarfarsbreyting til að koma. ... Það er hins
vegar liðin tíð, að vinnan sé við bæjardyrnar. Það er
liöin tíð, hvort sem litið er til Reykjavíkursvæðisins
eða Vestfjarða."
Úr forystugrein Mbl. 17. júlí.
Landssímann skortir framsækni
„Það er ekki eftir neinu að bíða. Svona hlutir
þurfa að ganga hratt. Þó að menn séu að tala um að
fara varlega þá geta menn drepist úr varfærni. í póli-
tík gildir ekki að vera mjög lengi að láta hlutina ger-
ast. Þeir þurfa aö gerast ákveðið. Einkavæðingin
hefur gengið vel hingað til og áhugi verið fyrir að
kaupa bréfin t.d. í bönkunum. Það er ekkert sem
bendir til annars en að það gangi jafnvel, ef ekki bet-
ur, með Landssímann. Hann þarf líka á því að halda
að vera framsæknari en hann er.“
Hjálmar Jónsson i viðtali í Degi 17. júlí.
Verndun gegn ólykt
„Auðvitað er það illþolandi fyrir vesturbæinga að
starfrækt sé fiskimjölsverksmiðja eða aðrar meng-
andi verksmiðjur við kálgarða íbúanna. Örfyrirsey
er gamalt athafnasvæði og ljóst aö breyta verður því
í vistvænt svæði í áföngum. Vesturbæjarblaðið fagn-
ar hugmyndum og viðræðum um flutning Lýsis hf.
Sömu viðræður þarfað hefja við Faxamjöl hf.... Báð-
ar þessar stofnanir almennings bera þunga skyldu
til að vernda íbúana fyrir ólyktinni af starfsemi
fiskimjölsverksmiöjunnar."
Úr forystugrein 7. tbl. Vesturbæjarblaðsins.