Dagblaðið Vísir - DV - 04.01.2000, Blaðsíða 15

ÞRIÐJUDAGUR 4. JANÚAR 2000
15
Báknið Landspítalinn
Umræðan um kostn-
að heilbrigðiskerfisins
hefur verið þung við af-
greiðslu fjárlaga. Þar
vega sjúkrahúsin
þyngst og Landspítal-
inn er stærsta sjúkra-
hús íslendinga. Margir
virðast telja að Land-
spítalinn sé ófreskja
sem étur alla peninga
íslendinga. Því er öðru
nær.
Landspítalinn er
stofnun sem þjóðin get-
ur ekki verið án, stofn-
un sem gegnir hlut-
verki sem enginn annar
á landinu getur sinnt og
gerir það með þeim
hætti að gæði þjónust-
unnar eru með því
hæsta sem þekkist meðal vest-
rænna þjóða og kostnaður er ekki
meiri en Eumarra hátæknisjúkra-
húsa í löndunum í kringum okkur
þó almennt sé fullyrt að ekki sé
unnt að reka hátæknisjúkrahús á
hagkvæman hátt nema með miUj-
ón íbúa bakland.
Samanburður viö hvað?
Heildarbyggingar Landspítalans
á Landspítalalóð eru um 55.000 m2
að stærð. „Vá, maður,“ er sagt,
„funm og hálfur hektari af bygg-
ingum, svakabákn." - í Smáralind
er verið að fara af stað með nýja
verslunarmiðstöð sem áætlað er
að verði nær 60.000 m2 að stærð,
sex hektarar, reist í viðbót við
Kringluna, Holtagarða og allar
hinar verslunarmiðstöðvamar.
Allar byggingar Landspítalans,
stærsta sjúkrahúss landsins, há-
skólasjúkrahússins á íslandi, eru
samanlagt minni en nýja verslun-
armiðstöðin. Ég giska á að þessi
nýja verslunarmiðstöð muni kosta
um 10 milljarða með öllu. Þetta er
hreint skot. En brunabótamat
allra bygginga Ríkisspítalanna,
ekki bara á Landspítalalóð, heldur
einnig í Kópavogi, Gunnarsholti,
Kleppi, Vífilsstöðum og Dalbraut,
er um 12 milljarðar. Brunabóta-
mat á að endurspegla endurbygg-
ingarkostnað. Ekki má skilja orð
mín sem gagnrýni á
hina nýju verslun-
armiðstöð, síður en
svo, en ég er aðeins
að benda á saman-
burð.
Barnaspítalinn
Senn mun rísa nýr
bamaspítali. Hann
verður mn 6600 m2
og kostar líklega
rúmlega milljarð.
Svakalegur kostn-
aður segja menn.
Spítalabáknið þenst
út. Nýlega var
Kringlan stækkuð
öllum okkur til
ánægju. Ég giska á
að stækkunin kosti
með öllu rnn 2,5
milljarða. Þeir sem að stækkun-
inni stóðu blésu ekki úr nös.
Keyptu ekki einhveijir þeirra Ker-
Stækkun Kringlunnar var reist
á mettíma en menn eru að dreifa
byggingu bamaspítalans á mörg
ár vegna kostnaðar. Ég kom í
stækkun Kringlunnar og dáðist
að, fékk mér hamborgara og
franskar þarna. En á hinn bóginn
erum við að reisa eina bamaspít-
alann á íslandi, spítala til að
takast á við sjúkdóma bamanna
okkar og menn tala um bákn. -
Líklega vantar að setja hlutrna í
rétt samhengi.
Einn af okkar mikil-
vægustu skólum
Sennilega gera menn sér ekki
almennt grein fyrir að Landspítal-
inn er einn af mik-
ilvægustu skólum
landsins. Þar fer
fram menntun heil-
brigðisstétta í mjög
ríkum mæli. Á
Landspítalalóð eru
um 500 nemendur
við nám. Þama er
um að ræða stærð
á við meðalfram-
haldsskóla en
miklu dýrara nám.
Almennt er talið að
háskólahlutverkið,
kennslu- og rannsóknarhlutverkið
auki rekstrarkostnað sjúkrahúss
um 15-20 %.
Guðmundur G. Þórarinsson
ið í leiðinni?
„Á Landspítalalóö eru um 500 nemendur viö nám. Þarna er um aö ræöa stærö á viö meðalframhaldsskóla en
miklu dýrara nám.“
Kjallarínn
Guðmundur G.
Pórarinsson
verkfræöingur
„Landspítalinn er stofnun sem
þjóöin getur ekki veriö án, stofn-
un sem gegnir hlutverki sem eng■
inn annar á landinu getur sinnt og
gerir þaö meö þeim hætti aö gæöi
þjónustunnar eru meö því hæsta
sem þekkist meöal vestrænna
þjóöa.u
Gleðilega rest
sífellt vera að ota að
manni. Eða eins og
einn af ástsælustu
dægurlagasöngvurum
þjóðarinnar lætur
hafa eftir sér í hús-
gangi sem gjaman er
kyijaður á ljósvaka-
miðlum í desember:
„Gleymum ekki guði
..." Öþolandi að vera
minntur á þetta svona
mitt í öllu jólastress-
inu. En að lokum
tókst mér að koma
öllu því í hús sem ég
taldi nauðsynlegt til
að jólin gætu form-
lega haldið innreið
sína.
Kjallarínn
Böövar Bjarki
Þorsteinsson
kennari
Úffl Þá er sá hluti jólanna sem
einhverju máli skiptir um garð
genginn; aðeins eftir grámóskuleg
rest og tímabært að snúa sér að
næsta fjöri: nefnilega áramótun-
um og jafnvel aldamótum í leið-
inni. ÁUa vega verður miklu
skemmtilegra um þessi áramót en
önnur sem ég hef upplifað vegna
þess að nú kemur árið 2000.
Kunni að telja
Ég skrifaði kjallaragrein í DV
þann 16. desember sl. þar sem ég
lýsti eftir einhveijum málsmet-
andi aðila sem gæti fært mér heim
sanninn um tímasetningu alda-
móta. Og viti menn! Ekki stóð á
svari, þótt ég viti ekki hvort endi-
lega væri verið aö svara mér. Að-
ilinn gaf sig fram í mynd manns
að nafni Ölafur Jónsson sem
kvaddi sér hljóðs og kvað upp úr
um það á reffilegan máta hvenær
aldamótin ættu að vera. Skoðun
sina byggði hann á þeirri stað-
reynd að hann kynni að telja.
Kann ég honum miklar þakkir fyr-
ir skjót viðbrögð því nú get ég loks
rólegur fagnað aldamótum um
þessi áramót eða að ári, rétt eins
og margir aðrir, fullur vissu um
að allir og enginn hafl rétt fyrir
sér.
„Gleymum ekki guði“
Annars var aðdragandi jólanna
í klassískri mynd. Kaupmanna-
stéttin, í gegnum fjölmiðlana, svo
og fjölmiðlarnir
sjálfir, létu okk-
ur vita hvenær
við áttum að
setja okkur í
réttu stellingarn-
ar. Og eins og
góðum þegnum
sæmir ruku
flestir til og fóru
eftir boðunum.
Nema náttúrlega
einstaka sem
aldrei geta farið
eftir ritúalinu og
geyma allt til
síðustu stundar, þar á meðal und-
irritaður. Þegar ég lét loks til skar-
ar skríða hef ég sjálfsagt verið
eins og hinn almenni neytandi á
jólaföstunni - eins og hrafn í
mannaskít.
Og að sjálfsögðu reyndi ég að
hugsa sem minnst um boðskap
jólahátíðarinnar sem sumir vilja
Enginn arineldur
Annars var ég að velta því fyrir
mér hvort jólin hjá mér hefðu
ekki verið hálfmisheppnuð. Ég
fékk mér ekki smóking til að vera
í á aðfangadagskvöld, ekki ný gólf-
efni á stofu og gang og gömlu
gluggatjöldin héngu fyrir glugga-
borunum sem aldrei fyrr. Þar að
auki var hátíðarmaturinn mat-
reiddur i eldhúsi sem ekki var ný-
málað.
Og þegar hin helga stund rann
upp grétu engin grýlukerti gleði-
tárum, engin snjókorn féllu, engar
klingjandi bjöllur á hreindýra-
sleða fyrir utan gluggann og ekki
kom jólasveinninn niður um
strompinn. Það hefði hann samt
að skaðlausu mátt
gera því enginn var
arininn og þar af
leiðandi enginn log-
andi arineldur i stof-
unni.
Og ekki fór kóla-
lestin um hlaðið hjá
mér undir hinum
ljúfa ómi svohljóð-
andi: „holidays are
coming ...,“ nokkuð
sem örugglega hefði
bjargað öllu saman.
Síðast en ekki síst
mátti ég svo lifa við
það, allan aðdrag-
anda jóla, að is-
lensku jólasveinam-
ir, karlfauskamir
þeir, eru enn þá með
íslenskar gæmr
framan í sér í stað almennilegs
silkis.
Önnur jól í október
En þetta stendur allt til bóta sem
betur fer. Nú bý ég mig undir að
fagna áramótum og kannski alda-
mótum („ef ég nenni“) með pompi
og prakt. Og þó að margt geti farið
úrskeiðis, eins og með jólin, þá
verður það örugglega ekki óvissan
um tímasetningu aldamóta sem
slær mig út af laginu. Og hvað jól-
unum viðvíkur má alltaf reyna að
gera betur næst. Það koma nefni-
lega önnur jól í október næstkom-
andi. Gleðilega rest.
Böðvar Bjarki Þorsteinsson
„Og þó aö margt geti fariö úr-
skeiöis, eins og meö jólin, þá
veröur þaö örugglega ekki óviss-
an um tímasetningu aldamóta
sem slær mig út af laginu. Og
hvaö jólunum viövíkur má alltaf
reyna aö gera betur næst. Þaö
koma nefnilega önnur jól í októ-
ber næstkomandi.u
Með og
á móti
Flugeldaskot einstaklinga
Nýtt met var sett hérlendis i flugeldaskot-
um slðasta gamlárskvöld. Erlendis tiökast
óvlöa aö einstaklingar megi skjóta upp
flugeldum eins og hér er heldur er slíkt I
höndum opinberra aöila.
Kunnum með
þetta að fara
„Það verður að segjast eins og er
að miðað við það magn sem sent er
á loft um áramót þá eru þetta tiltölu-
lega fá slys. Mín skoðun er sú að ís-
land sé dálítið sérstakt með það
hversu mikið er
keypt af skoteld-
um og skotið á
loft. Ég myndi
mjög gjarnan
vilja sjá að við
gætum haldið
því áfram og
sýnt öðrum lönd-
um það aö þó við Herdís Storgaard.
séum ákaílega
skotglöð kunnum við með það að
fara. Þess vegna höfum við hjá Ár-
vekni verið með þennan áróður, að
benda fólki á að fara eftir settum
reglum og leiðbeiningum sem fylgja
þessum skoteldum þannig að það sé
hægt að gera þetta án þess að ein-
hver lendi í stórslysi.
Hitt er svo annað mál að ég vildi
sjá reglugerðina, sem er til umsagnar
núna, herta að mörgu að leyti, fa til
dæmis mun nánari vöruflokkun og
spyr sjálfa mig að þvi hvort leyfa eigi
að selja sumar af stærstu skottertun-
um sem hafa verið seldar. Einnig
vildi ég sjá aldurinn hækkaðan
þannig að böm undir átján ára
fengju ekki að kaupa. Það er ekki þar
með sagt að þeim yrði ekki leyft að
handfjatla skotelda heldur verði
ábyrgðin alfarið sett yfir á foreldr-
ana. Þetta er í fyrsta skipti síðan ég
byrjaði að fylgjast með fyrir níu
árum að það verður ekkert alvarlegt
slys á ungum krökkum milli jóla og
nýárs og ég er mjög ánægð með það.“
Hámark neyslu-
fyllirísins
„Fari sem horflr þá endar þetta
með því að friðsamt fólk verður að
flýja höfuðborgarsvæðið á gamlárs-
kvöld vegna stríðsástandsins sem þar
skapast. Púðurmagnið sem sprengt
er jafnast á við
meðal evrópska
styrjöld, enda er
sprengifnykur-
inn í loftinu eftir
því.
Og hverju skil-
ar þetta hámark
neyslufyllirísins?
Ekki nokkrum Magnús Skarphéö-
sköpuðum hlut insson-
nema smástund-
argamni þess sem kaupir og kveikir.
Enda er farið að hafa beinar sjón-
varpsútsendingar á nýársnótt héðan
til milljarða manna úti í heimi til að
lofa siðmenntuðu fólki að sjá hvernig
nýrikir eyjarskeggjar detta almenni-
lega í það og sprengja hálfan milljarð
upp i loftið í lítilli borg á rúmlega
klukkustund. Miklu nær væri, ef á
annað borð á að sprengja púður í til-
efni áramóta, að borgin eða aðrir op-
inberir aðilar stæðu fyrir fallegri
flugeldasýningu á tveimur til þremur
stöðum í borginni á miðnætti á
gamlárskvöld. Tvennt ynnist á því. í
fyrsta lagi yrðu ekki þessi endalausu
slys í meðferð flugelda og sprengiefn-
is. Og í annan stað yrði flugeldasýn-
ingin miklu tilkomumeiri og hátíð-
legri. Ég minni bara á ógnarfallega
flugeldasýningu á 200 ára afmæli
borgarinnar sem kostaði ekki nema
um 10 milljónir. Það er svo aftur ann-
að mál að það er móðgun við allt vel-
sæmi að kasta meira en hálfum millj-
arði í púður á gamlárskvöld, á sama
tíma og hundruð mannúðlegra og
framfarasinnaðra verkefna bíða sem
ekki hafa hlotið náð hjá fjöldanum
ennþá. Og man nokkur eftir þvi leng-
ur til hvers þessum rakettum er skot-
ið upp um áramót? Ég hefl engan hitt
sem veit það.“ -GAR