Dagblaðið Vísir - DV - 24.01.2000, Qupperneq 14

14
MÁNUDAGUR 24. JANÚAR 2000
óháð dagblað
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfusflóri: EYJÓLFUR SVEINSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ÓLI BJÖRN KÁRASON
Aöstoðarritstjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjóri: PÁLL ÞORSTEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLTI11,105 RVÍK,
SÍMI: 550 5000
FAX: Auglýsingar: 550 5727 - RITSTJÓRN: 550 5020 - Aðrar deildir: 550 5999
GRÆN númer: Auglýsingar: 800 5550. Áskrift: 800 5777 •
Stafræn útgáfa: Heimasíða: http://www.skyrr.is/dv/
Vísir, netútgáfa Frjálsrar fjölmiðlunar: http://www.visir.is
Ritstjórn: dvritst@ff.is - Auglýsingar: auglysingar@ff.is. - Dreifing: dvdreif@ff.is
AKUREYRI: Strandgata 25, sími: 462 5013, blaðam.: 462 6613, fax: 4611605
Setning og umbrot: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Filmu- og plötugerð: [SAFOLDARPRENTSMIÐJA HF. - Prentun: ÁRVAKUR HF.
Áskriftarverð á mánuði 1950 kr. m. vsk. Lausasöluverð 180 kr. m. vsk., Helgarblað 250 kr. m. vsk.
DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds.
DV greiðir ekki viðmælendum fýrir viðtöl við þá eða fyrir myndbirtingar af þeim.
Trúnaður og traust
Gríðarleg breyting hefur orðið á umhverfi ís-
lenskra fyrirtækja á undanförnum árum og þar
skiptir ekki minnstu að virkur hlutabréfamarkaður
hefur fengið að þróast. Verðbréfafyrirtækin hafa ver-
ið drifkraftur þessara breytinga en á stundum hefur
ekki mikið mátt bera út af til að illa færi.
Trúnaður og traust verða seint ofmetin í viðskipt-
um og hvergi á það eins vel við og í viðskiptum með
hlutabréf. Forráðamenn fyrirtækja, hluthafar og all-
ur almenningur verður að geta treyst þeim sem hafa
milligöngu um viðskiptin. Heiðarleiki og trúverðug-
leiki er og á að vera ein helsta eign hvers verðbréfa-
miðlara - heiðarleikinn er honum miklu dýrmætari
en nokkrar krónur í vasann af verðbréfabraski.
Ákveðin lög og reglur gilda um störf verðbréfa-
miðlara en auk þess hafa flest ef ekki öll verðbréfa-
fyrirtæki sett eigin reglur fyrir starfsmenn sína að
vinna eftir. Allt er þetta gert til að koma í veg fyrir
tortryggni og hagsmunaárekstur - tryggja eins og
hægt er heiðarleg vinnubrögð. En í þessu eins og
öðru duga reglur skammt. Almennt viðhorf til heið-
arleika - óskráðar siðareglur - er að líkindum miklu
mikilvægara en skráðar reglur og lög.
Kaup nokkurra starfsmanna Búnaðarbankans á
hlutabréfum í bankanum eru innan reglna og laga en
vekja upp spurningar um hvort farið hafi verið út
fyrir hinar óskráðu siðareglur heiðarleikans. Verð-
bréfamiðlarar sem taka sjáifir beinan þátt í hruna-
dansi hlutabréfamarkaðarins verða að beita sjálfa
sig miklu aðhaldi til að kasta ekki rýrð á sjálfa sig og
fyrirtæki sitt.
íslenskur hlutabréfamarkaður er ungur að árum
og má ekki við því að alvarlegar spurningar um
heiðarleika helstu aðila markaðarins vakni. Gríðar-
leg gerjun er fram undan á Qármálamarkaðinum.
Ríkið mun á komandi árum draga sig alfarið út úr
rekstri Qármálafyrirtækj a, eftir að hafa haldið þess-
um markaði í heljargreipum um áratugaskeið.
Líkt og þegar Fjárfestingarbanki atvinnulífsins
var einkavæddur og nokkur hluti af Búnaðarbanka
og Landsbanka var seldur einstaklingum, munu
verðbréfafyrirtækin leika lykilhlutverk í undanhaldi
ríkisins. Ungt og vel menntað fólk, sem beitir nýjum
aðferðum, hefur og mun hafa forystuna í þróun fjár-
málamarkaðarins og smám saman verða til óskráðar
leikreglur. Það er mikilvægt að forráðamenn verð-
bréfafyrirtækjanna hafi í huga að allt sem gert er á
komandi mánuðum og misserum er uppskrift að
leikreglum framtíðarinnar - reglum sem notaðar
verða sem mælistika á siðferði verðbréfamarkaðar-
ins. Hvernig til tekst getur ráðið úrslitum um að fjár-
málamarkaður fái að þróast í friði fyrir opinberum
afskiptum og lögum. Því hefur verið haldið fram hér
á þessum stað að svo virðist sem heilladísir vaki yfir
íslenskum hlutabréfamarkaði og komi í veg fyrir að
afleiðingar mistaka og jafnvel vítaverðra viðskipta-
hátta hafi mikil áhrif á tiltrú almennings og fjárfesta
á verðbréfum. En heilladísirnar munu einhvern
tíma sofna á vaktinni.
Óli Björn Kárason
Nú fyllir Valgeröur Sverrisdóttir flokk þeirra ráöherra sem Kristinn H. Gunnarsson vill fyrir hvern mun undan-
þiggja gagnrýni.
Blaut tuska nýja
ráðherrans
Nýr iðnaðarráð-
herra Framsóknar-
flokksins, Valgerður
Sverrisdóttir, hóf feril
sinn um áramótin með
því að skella því eins
og blautri tusku fram-
aní landsmenn, að
meirihluti þeirra væri
meðmæltur virkjun á
Eyjabakkasvæðinu, en
þessi meirihluti væri
bara svo skelfilega
skyni skroppinn að
hann hefði látið kröf-
una um lögformlegt
umhverfismat rugla
sig i ríminu. Slíkt mat
skipti í reynd engu
máli. Virkjað yrði
hvað sem hver segði.
Valdhrokinn sem
þessi yfirlýsing speglar
er að sönnu ekki ný
bóla í herbúðum
stjómarliða, en
sárasjaldan hefur hann
verið svo grímulaus og
bíræfinn. Allar skoð-
anakannanir eru virt-
ar að vettugi og öfl rök
hérlendra og erlendra
sérfræðinga höfð að
engu. „Vér einir vit-
um,“ er viðkvæðið, og
þá varðar litlu þó tor-
timt sé einstæðum
náttúruverðmætum,
Kjallarinn
Siguröur A.
Magnússon
rithöfundur
arflokksins fyrir fá-
dæma lélega
frammistöðu, Ingi-
björgu Pálmadóttur
i sambandi við und-
irbúning og af-
greiðslu gagna-
grunnsfrumvarpsins
alræmda og Siv
Friðleifsdóttur fyrir
lygilega gagnsæja
hentistefnu í um-
hverfismálum. Það
varð til þess að vest-
firskur þingmaður,
Kristinn H. Gunn-
arsson, fyrtist við og
tók upp hanskann
fyrir þær stöllur og
raunar líka Fram-
sóknarflokkinn, sem
„Nú man ég ekki betur en ég hafi
við ýmis tækifæri gagnrýnt marga
fleiri fulltrúa stjórnarflokkanna
utan þings sem innan, ogþá eink-
um karlmenn, en hitt er vissulega
nýmæli, sem vestfirski umskipt-
ingurinn hefur orðið fyrstur til að
orða opinberlega, að valdsmenn
af kvenkyni skuli vera undan-
þegnir hverskyns gagnrýni.“
sem aldrei verða endurheimt, og
óbornar kynslóðir íslendinga látn-
ar gjalda þess að skammsýnir gap-
ar sitja að völdum við lok tuttug-
ustu aldar.
Er kvenkynið ósakhæft?
Ég hef fyrr í þessum pistlum
gagnrýnt tvo ráðherra Framsókn-
hann ánetjaðist fyrir síðustu kosn-
ingar. Staðhæfði hann að ég væri
haldinn kvenfyrirlitningu aukþess
sem ljótt væri að ráðast á einstaka
þingmenn Framsóknarflokksins
og væri til vitnis um meinlega
þrasgimi.
Nú man ég ekki betur en ég hafi
við ýmis tækifæri gagnrýnt marga
fleiri fulltrúa stjórnarflokkanna
utan þings sem innan, og þá eink-
um karlmenn, en hitt er vissulega
nýmæli, sem vestfirski umskipt-
ingurinn hefur orðið fyrstur til að
orða opinberlega, að valdsmenn af
kvenkyni skuli vera undanþegnir
hverskyns gagnrýni. Hræddur er
ég um að þeim Margréti Thatcher,
Indíru Gandhí og Goldu Meir
hefði þótt það vafasamur heiður
aö vera taldar svo aumar eða við-
kvæmar að þeim skyldi hlíft við
gagnrýni. Satt best að segja finnst
mér afstaða þingmannsins fremur
bera vott um vanmat á konum,
enda mætti með góðum vilja túlka
orð hans á þann veg, að konur
ættu ekki að hætta sér útí pólitík
og átökin sem henni eru samfara.
Draumur valdsmanna
Nú fyllir Valgerður Sverris-
dóttir flokk þeirra ráðherra
sem Kristinn H. Gunnarsson
vill fyrir hvem mun undan-
þiggja gagnrýni. Væri þá ekki
ráðlegra til að tryggja fullkom-
ið jafnræði kynjanna að koma
því inní landslög, að ráðherrar
af báðum kynjum skuli vera
undanþegnir gagnrýni meðan
þeir gegna skyldustörfum? Þá
færum við að nálgast það sælu-
ástand sem alla valdsmenn
dreymir um og alræðismenn af
öllum litum hafa komið á
heima hjá sér.
í leiðinni mætti kannski líka
koma því innl landslög, að þjóðar-
atkvæði sé fyrirkomulag sem ekki
henti íslendingum, þó þeir hafi að
vísu samþykkt að stofna lýðveldið
með þjóðaratkvæði. Var það eftil-
vifl vítið sem vamaði því að síðan
yrði til þjóðaratkvæðis?
Sigurður A. Magnússon
Skoðanir annarra
Varðstaða gegn Evrópu
„Vissulega liggur í senn fyrir og er morgunljóst,
að erlendar þjóðir, einkum Evrópuriki, hafa samein-
ast um það markmið að komast yfir auðlindir íslend-
inga og uppræta tungu landsmanna og einstaka
menningu. Þessi vitneskja íslensku þjóðarinnar kall-
ar á þrotlausa varðstöðu og mikla varfærni í sam-
skiptum við fólk sem er svo ógæfusamt að búa í öðr-
um löndum. Gæfa íslendinga felst ekki síst í því að
hvergi hefur verið slakað á þessari varðstöðu um
leið og skyggnst hefur verið af hófsemd og ábyrgð til
erlendra ríkja... Hópur manna á íslandi hefur á síð-
ustu árum barist fyrir því að þjóðin renni saman við
útlendinga, sem búa suður í álfu undir merkjum
Evrópusambandsins svonefnda. Ástæða er til þess
að vera á varðbergi gagnvart slíkum áróðri."
Ásgeir Sverrisson í Mbl. 21. janúar.
Okurvextir og ávöxtunarkrafa
„Sú var tíðin að fésýslumenn voru dregnir fyrir
dómara ef þeir tóku hærri vexti af peningalánum en
hans hátign, Seðlabankinn ákvað hverju sinni og
máttu þola okurdóma og jafnvel tugthúsvist upp á
vatn og brauð. Svo rammt kvað að okurkörlum að
þeir gáfu út vamarræður sínar í okurmálum eins og
sjálfur Sókrates á bæklingi og fómarlömb þeirra
gáfu líka út heilu vikublöðin og samfarirnar við karl-
ana sína og hét blaðið að sjálfsögðu Okurkarlar.
Væru þessir gömlu okurkarlar lifandi í dag hefðu
þeir allir fengið löggildingu í faginu þegar Verðbréfa-
þing íslands var stofnað. Og okurvextimir þeirra lifa
áfram góðu lífi og heita nú ávöxtunarkrafa."
Ásgeir Hannes Eiríksson í Degi 21. janúar.
Lág laun meinsemdin
„Ég hef ítrekað lagt fram frumvarp til laga um lág-
markslaun á Alþingi íslendinga. Það sem frumvarp-
ið fjallar um er hugarfarsbreyting fyrst og fremst.
Það er nauðsyn að menn geri ráð fyrir því, að lág-
markslaun fyrir fulla vinnu nægi til framfærslu ein-
staklinga út frá ákveðnum forsendum. Ef laun eru of
lág verður samfélagið að borga með framfærslu ein-
staklinganna, Þess vegna eru of lág laun meinsemd
samfélagsins. Frumvarp það sem hér er um rætt ger-
ir ráð fyrir lágmarkslaunum sem nema 112.000 kr.
fyrir fulla mánaðar dagvinnu. Þessi tala er mér ekki
heilög, en hún rímar vel við neyðarnúmeriö."
Gísli S. Einarsson i Mbl. grein 21. janúar.