Dagblaðið Vísir - DV - 27.10.2000, Blaðsíða 7

7
FÖSTUDAGUR 27. OKTÓBER 2000
I>V Fréttir
Hægt að meta stöðu eldfjalla til lengri tíma:
Gervitungl fylgjast með
íslenskum eldfjöllum
Frá árinu 1996 hefur nýrri aðferð
verið beitt við að rannsaka hreyf-
ingar á íslenskum eldfjöllum. Hún
byggist eingöngu á gervitungla-
myndum sem teknar eru með rat-
sjárgervitunglum og að sögn Frey-
steins Sigmundssonar, forstöðu-
manns Norrænu eldfjallastöðvar-
innar, er um að ræða mjög hentuga
leið til að meta stöðu íslenskra eld-
íjalla til lengri tíma litið. Freysteinn
hélt i gær erindi um notkun aðferð-
arinnar hér á landi á norræni ráð-
stefnu um landupplýsingakerfí sem
nú stendur yflr í Reykjavík.
„Aðferðin hefur verið að sanna
gildi sitt þessa dagana með nýjum
niðurstöðum varðandi hreyfmgar á
Eyjafjallajökli," segir Freysteinn.
Hann segir að aðferðin felist í því að
gervitunglin sendi bylgjur á ákveð-
inni bylgjulengd sem eru nánast
óháðar veðurfari. Bylgjurnar nái
yfir stór svæði eða svæði sem séu
um 100 x 100 kílómetrar að stærð en
með upplausn myndanna, sem fást
til úrvinnslu, sé hægt að skipta
svæðinu upp í reiti sem eru um 100
x 100 metra að stærð.
Gefur mikilvægar
uppiýsingar
„Með mjög sérhæfðri
úrvinnslu getum við
tekið tvær myndir og
gert nákvæman saman-
burð á breytingum á
jarðskorpu og eldfjöll-
um. Hver myndreitur er
þannig notaður eins og
spegill því hann endur-
kastar merkinu aftur
upp í gervitunglið
þannig að hægt er að
meta hvort reiturinn
hafi færst nær eða fjær
gervitunglinu. Það er
hægt þvi ef reiturinn
færist breytist lögun
bylgjunnar sem kemur
til baka,“ segir Frey-
steinn.
íslendingar hafa verið
i samvinnu við hóp hjá
frönsku geimvísindastofnuninni
sem þróaði aðferðina en að sögn
Freysteins höfðu menn lengi
glímt við að fullkomna aðferðina
áður en hún var fyrst notuð fyrir
hverjum myndreit. í
slíkum tilvikum geti
aðferðin gefið gríðar-
lega mikilvægar upp-
lýsingar við að skilja
eðli jarðarinnar. „Hún
opnar alveg nýja mögu-
leika og er aðalbreyt-
ingin fjöldi mælipunkt-
anna. Núna höfum við
mælipunkta á 100
metra fresti í stað þess
að vera á kílómetra
fresti eins og í öðrum
aðferðum," segir Frey-
steinn.
Sýna landrisið við
Eyjafjallajökul
Aðferðinni hefur ver-
ið beitt við að skoða
hreyfingar upp og nið-
ur á Reykjanesinu,
Hengilssvæðinu og í Kröflu og
þessa dagana er verið að skoða
niðurstöður úr rannsóknum á
svæðinu í kringum Eyjafjallajök-
ul, Mýrdalsjökul og Heklu.
DV-MYND HILMAR PÓR
Freysteinn Sigmundsson
Fjallaöi um nýja aöferö viö eldfjallarannsóknir á íslandi sem
byggjast á gervitunglamyndum í erindi sem hann flutti á nor-
ræni ráöstefnu um landupplýsingarkerfi.
sjö árum til að mæla hreyfingar i
tengslum við jarðskjálfta.
Hann segir að þegar vel gengur
sé hægt að meta jarðskorpuhreyf-
ingar með 10 mm nákvæmni i
„Rannsóknirnar staðfesta þær
hugmyndir sem við höfðum um
atburðina þar síðasta vetur varð-
andi óróleikann á svæðinu. Þá
sýna þær landrisið sem varð í
kringum Eyjafjallajökul síðasta
vetur. Það er landris sem er
meira en 12 cm og varð við suður-
jaðar Eyjafjallajökuls á tímabil-
inu þegar vart var við aukna
jarðskjálftavirkni. Kvika sem
kom þá inn á grunnt dýpi í eld-
fjallinu hefur stöðvast og storkn-
að sem innskot,“ segir Freysteinn
Eingöngu verður hægt að nota
aðferðina á sumrin og meta
þannig breytingar frá ári til árs.
„Þetta er aðferð sem bætist við
aðrar aðferðir sem við höfðum til
að skoða eldfjöll og er mjög mik-
ilvæg til að sýna stöðu eldfjalla
til lengri tíma litið,“ segir Frey-
steinn og bætir við að hér á landi
verði haldið áfram að nota hana
og spurning sé aðeins hversu
mikið umfangið verður. Framtíð-
ardraumurinn sé að hægt verði
að vakta öll islensk eldfjöll.
-MA
Sviosett slys
Ásamt lögregluþjónum og öðrum björgunarmönnum mátti finna myndatöku-
menn í kringum þennan bíl sem lá á hvolfi rétt austan viö Hafravatn. Enginn
meiddist viö atburöinn því slysiö var sviösett en veriö var aö taka upp sjón-
varpsauglýsingu á staönum.
Héraðsdómur Norðurlands eystra:
Sjúkrahúsið greiði konu tæp-
lega 3 milljónir vegna mistaka
DV, AKUREYRI:'
Fjórðungssjúkrahúsinu á Akur-
eyri hefur verið gert að greiða
tæplega fertugri konu tæplega 3
milljónir króna í bætur auk vaxta
og dráttarvaxta vegna máls er
upp kom á árinu 1994.
Konan leitaði þá til sjúkrahúss-
ins vegna mikilla kviðverkja sem
leiddu til bráðainnlagnar á fæð-
ingar- og kvensjúkdómadeild
vegna gruns um fósturlát. Konan
fékk meðferð og var útskrifuð af
sjúkrahúsinu tveimur dögum síð-
ar.
Konan gekkst einnig undir svo-
kallaöa PAD rannsókn og sýndi
niðurstaða hennar eindregið að
konan gengi með utanlegsfóstur.
Hafi borið skylda til aö tilkynna
konunni um þá niðurstöðu ,en það
hafi dregist úr hömlu en veikindi
konunnar vegna þess voru alvar-
leg og gátu haft lífshættu i för
með sér.
í dómi Héraðsdóms Norður-
lands eystra, sem var fjölskipað-
ur í málinu, segir m.a. að dómur-
inn telji yfirgnæfandi líkur á að
ef brugðist hefði verið við á rétt-
an hátt i kjölfar PAD rannsóknar-
innar hefði mátt koma I veg fyrir
tjón konunnar. Því beri Fjórð-
ungssjúkrahússið fulla bóta-
ábyrgð á því.
Konan fór fram á tæplega 9,5
milljóna króna bætur auk vaxta
og ákærði bæði sjúkrahúsið og
lækni sem starfar bæði þar og
sjálfstætt. Læknirinn var sýknað-
ur af öllum kröfum, m.a. vegna
þess að hann var í sumarleyfi
þegar niðurstaða PAD rannsókn-
arinnar lá fyrir og aðhafast hefði
átt í málinu en Fjórðungssjúkra-
húsið var dæmt til að greiða kon-
unni 2.897.530 krónur með vöxt-
um frá 9. mars árið 1996 og með
dráttarvöxtum til greiðsludags,
auk greiðslu á 550 þúsund króna
málskostnaði hennar.
-gk
frá
.900
kr. stgr.
Mosfet 45 • MARC X •
MACH 16« Octaver • EEQ
Setjum tækið
í bílinn þér að
kostnaðarlausu
Utn-rb I UU-h
• 4x45 magnari • RDS
• Stafrænt útvarp FM MW LV
• 24 stöðva minni • RDS
• BSM • Laus framhlið
• RCA útgangur
• Klukka • Þjófavörn
• Loudness þrískiptur
• 3 Banda tónjafnari
2800
www.ormsson.is