Dagblaðið Vísir - DV - 10.12.2001, Blaðsíða 16

16
Menning
Lífsmynstur
Enginn verður svikinn af þremur sýning-
um sem nú hanga uppi í Gerðarsafni í Kópa-
vogi, sýningu hjónanna Stevens Fairbairn og
Margrétar Jóelsdóttur, Aðalheiðar Valgeirs-
dóttur og Hrafnhildar Sigurðardóttur. Þar
sem undirritaður hafði afskipti af þeirri
fyrstnefndu á frumstigi hennar er honum
tæpast stætt á því að fjalla um hana á þess-
um vettvangi. Verk þeirra Aðalheiðar og
Hrafnhildar gefa hins vegar tilefni til ýmiss
konar hugleiðinga.
Myndlist
í fljótu bragði virðist ekki ýkja margt sam-
eiginlegt með þessum tveimur listakonum.
Aðalheiður sleit listrænum barnsskónum í
grafík; á að baki fjölda sýninga á þeim vett-
vangi. Það var svo nýlega sem hún tók upp
pentskúf og hóf að gera þau málverk sem hér
eru sýnd. Hugmyndir að þeim eru „sóttar í
hinn heillandi heim lífvísinda í bland við
smásæjar myndir úr náttúrunni", að því er
segir i skrá.
Hrafnhildur hefur lagt gjörva hönd á ýms-
ar listgreinar, pappírsmótun, þrykk, textíl og
skúlptúr; hér treður hún upp með tvívíðum og
þrivíðum verkum, gerðum með hör, vír, töpp-
um, augnskuggum og varalit, svo fátt eitt sé
nefnt. Sýning hennar nefnist því tvíræða nafni
„Skoðun“, a.m.k. lætur listakonan skýrt og skil-
merkilega í ljós þá skoðun að verk hennar fjalli
um „konuna sem endurtekur...handverk aftur
og aftur án sýnilegs tilgangs eða umbunar".
Hringrás og tími
Það er einmitt á vettvangi endurtekningar-
innar sem þessar tvær annars ólíku listakonur
mætast. í verkum sínum setur Aðalheiður af
stað (lífs)mynsturgerð „án upphafs og endis“.
Hrafnhildur raðar saman hundruðum
flöskutappa, margþrykkir sama formið, ríður
net, stór og smá, og fjölfaldar eins konar „hör-
brjóstahöld".
Sú staðreynd að lífræn endurtekning skuli
nú vera orðin hluti af aðferðafræði margra
listamanna er án efa afleiðing af þeirri póst-
módemískri röskun viðmiðanna sem við höf-
um upplifað undanfarinn áratug eða svo.
Módemisminn gerði kröfur um skýrt gildismat
í listinni; listamanninum var uppálagt að koma
reiðu á óreiðuna, gera greinarmun á aðal- og
aukaatriðum. Póstmódemisminn kippti stoð-
um undan þessari kröfugerð, enginn einn þátt-
ur listsköpunar er nú öðrum æðri; þannig verð-
ur margbreytileikinn - óreiðan - eftirsóknar-
verð í sjálfri sér.
Af þessu leiðir óneitanlega meira frjálsræði,
en um leið nokkuð svo erfið afstæðishyggja.
Því ef ekkert eitt - markmið, formgerð, mótíf -
er öðru „æðra“ í myndlist, þ.e. ef það gildir
einu hvort maður gerir út á hið tragíska í líf-
inu eða heimilislíf Mikka músar, á hvaða for-
sendum velur listamaður sér efni til umfjöllun-
ar?
Fyrir Aðalheiði er endurtekningin eins kon-
ar endurspeglun þess síkvika og breytilega líf-
heims sem við lifum í og erum hluti af. Svo al-
mennt orðað markmið kallar á sérstaka maler-
íska snerpu og persónulega myndskipun til að
gefa því nauðsynlegt vægi. Margt gott má segja
um málverk listakonunnar; dráttlist hennar er
fjörleg og litatónar aðlaðandi. En þegar upp er
staðið tekst henni tæplega að eigna sér þetta
malerí með afgerandi hætti; eins og stendur
eru of margir listmálarar um hituna.
Handverk Hrafnhildar er hins vegar svo
áhugavert í sjálfu sér að maður kærir sig næst-
um kollóttan um hvort það feli í sér ádeilur á
„þá stöðluðu fyrirmynd eða fegurðarímynd sem
haldiö er að okkur í íjölmiðlum", svo vitnað sé
í sýningarkrá. Og þar sem hún beinlínis gerir
verkið að ádeilu, sjá „Liposuction kills“, fer
maður hjá sér (sömuleiðis við dáldið pínlega
viðauka við myndheiti). En það ér heilmikið að
gerast í þessum sérkennilegu verkum listakon-
unnar sem ætti að skila sér út í þrívíddarlist
hennar á næstu árum.
Aðalsteinn Ingólfsson
Sýningarnar standa til 20.12. Geröarsafn er opið alla
daga nema mán. kl. 11-17.
Vindasamur Verdi
Lítið hefur verið rætt um byggingu tónlist-
arhúss nýlega en tónleikagestum á hátíðar-
tónleikum Sinfóníuhljómsveitar íslands sl.
fostudag hlýtur að hafa oröið hugsað til þess
þegar gnauðið í vindinum úti fyrir hliðardyr-
um Háskólabíós ætlaði bókstaflega að kaffæra
upphafsverkið, Giovanna d’Arco eftir Verdi.
Hljómsveit og kór tókst þó að yfirgnæfa veð-
urofsann þegar líða tók á tónleikana en gam-
an verður þegar íslenskir áheyrendur geta
farið að njóta tónlistarflutnings í þar til gerðu
húsi, án truflunar frá slíkum umhverfishljóð-
um. Gusturinn gerði forleikinn reyndar dálít-
ið frumlegan og áhugavert var að sjá hvemig
blásararnir hömuðust við að hafa betur en
vindurinn.
Hér var verið að halda upp á hundrað ára
ártíð Verdis með tónlist eftir Verdi. Hljóm-
sveitarstjóri var Garðar Cortes og auk Sinfón-
íuhljómsveitarinnar komu. fram óperukórinn
og tveir einsöngvarar, Elín Ósk Óskarsdóttir
og Jón Rúnar Arason. Fyrri hluti tónleikanna
bar léttara yfirbragð með tónlist að mestu
leyti frá fyrra æviskeiði Verdis en síðari hlut-
inn var dramatískari og endaði á nokkrum
köflum úr óperunni Macbeth. Hljómsveit og
kór náðu vel saman undir stjóm Garðars
Cortes sem býr yfir smitandi krafti sem skil-
aði sér yfir í flutninginn í heild. Víða náði
hann að galdra fram magnaða stemningu með
hárnákvæmum og vel mótuðum styrkleika-
breytingum. Léttleikinn og hátíðarstemning-
in i fyrri hlutanum komst vel til skila, svo
sem í O Signore, dal tetto natio úr I lombardi
og Gi arrrede festivi úr Nabucco, en fyrri
hlutinn endaði á hinum fræga óperukór úr
Nabucco, Va pensiero, sem var mjög vel sung-
inn. Hljómur óperukórsins er þéttur og breið-
ur og styrkur hans mikill þegar við á.
Ólíklr einsöngvarar
Seinni hluti tónleikanna hófst á tregafullum
forleiknum að Attila sem gaf tóninn fyrir það
sem á eftir kom en hápunktur seinni hlutans
hjá kór og hljómsveit var flutningur kaflanna
úr Macbeth þar sem allt fór saman, glæsileg
túlkun og tæknileg nákvæmni.
Einsöngvararnir tveir voru nokkuð ólíkir en
bæði eru óperuunnendum að góðu kunn, Jón
Rúnar hefur að mestu starfað erlendis undan-
farin ár og syngur þetta árið við óperuhúsið í
Jón Rúnar og Elín Ósk
Tónleikarnir voru í heild vel heppnaðir.
Var einu sinni sendur niður fyrir myrkustu
skóga Afríku, allt til óravídda eyðimarkanna í
Mósambikk og Simbabve. Að fjalla um erflði álf-
unnar, eilíf stríð og andstreymi. Það var óvenju-
leg ferð og færði til í minni manns.
Man þar miðjan dag. Það var úti í buskanum.
Lengst undir himni skaparans. Þar sást til
stöku strákofa, þurra trjáa og fjalla lengst í
mjúkri mósku. Við hlið mér svartur maður á
mínu reki og í grenndinni böm hans fáklædd og
kona að kreista ber. Hann sat óvenjulega kyrr á
hækjum sér, stilltur í fasi og talaði hægt.
Þarna undir bældri eik á þurrum sléttum álf-
unnar fórum við aö tala um hlutskipti manns.
Rétt eins og ég kvaðst hann hafa haldið til höf-
uðborgarinnar á unga aldri og freistað gæfunn-
ar. Reynt fyrir sér í skóla og hafið síðar störf á
prentstofu. Haldið samt heim að lokum - tekið
við héraðinu aö foður sínum látnum, sjálfum
þorpshöföingjanum.
Heima er þar sem hugurinn býr, hugsaði ég
Núrnberg. Hann hefur talsvert mikla rödd og
skilaði erfiðum tæknilegum hlutum vel, til
dæmis í hinni frægu Di quella pira, en túlkun
hans var I heild nokkuð flöt og í talsverðu
ósamræmi við litríka túlkun Elínar Óskar.
Hún gæðir hvern tón sem hún syngur einstæöu
lífi og minnisstæðir eru þeim sem á hlýddu tón-
leikar hennar í Ými fyrr i vetur, þar sem hún
söng snilldarlega dramtískar sópranaríur. Hér
söng hún Pace, pace mio Dio úr La forza del
destino og gerði það frábærlega. Elín Ósk og
Jón Rúnar sungu saman Un di felice úr La Tra-
viata og eins og fyrr segir var túlkun þeirra það
ólík að dúettinn naut sín ekki alveg sem skyldi.
Tónleikarnir voru í heild mjög vel heppnað-
ir. Einsöngvarar og hljómsveit voru ákaft hyllt
í leikslok og sungu nokkur aukalög og Garðar
Cortes endaði tónleikana á því að láta áheyr-
endur syngja með kórnum Va pensiero, sneri
sér út í sal og stýrði öfugt af hljómsveitarstjóra-
palli hinum fjölmörgu og ánægðu tónleikagest-
um þetta stormasama kvöld.
Hrafnhildur Hagalín
með sjálfum mér á meðan ég heyrði þennan
jafnaldra minn stikla stórum á sögu sinni - og
svo gaut hann augunum á mig, sindrandi svört-
um augum sem spurðu hvaðan ég væri.
Mér kom það þægilega á óvart að hann vissi
hvar ísland var á hnettinum og enn meir lyftist
brúnin þegar hann kvaðst vera bærilega að sér
í íslensku þorskastríðunum. Jú, vinur hans í
höfuðborginni hefði unnið með íslendingi í
Angólu og sá hefði starfað á islensku varðskipi
í 200 mílna tætingnum.
Hann spurði hvort við værum enn í stríði. Ég
hugsaði mig um en sagðist halda að óvíða væri
meiri friður en á íslandi. Hann taldi það gott.
Friður væri fyrir mestu. Friður og ró.
Svo horfðum við út á sléttuna. Sólin var kom-
in yfir hádegisstað. Konan var enn að kreista
ber. Börnin næsta nakin. Á mærum fátækustu
landa heims.
Þegar ég kvaddi sat hann enn á hækjum sér.
Fullur friðar. -SER
mannsgaman
/ vvyv
Uti í buskanum
MÁNUDAGUR 10. DESEMBER 2001
________________________ÖV
Umsjón: Silja Aöalsteinsdóttir
Opnar vinnustofur
Á Korpúlfsstöðum eru myndlistar-
menn með vinnustofur og reka jafn-
framt sýningarsal og lítið gallerí, Gall-
erí Gorgeir. Núna á miðvikudaginn
verða vinnustofurnar opnar gestum að
skoða og spjalla frá kl.12 til 19. Lista-
mennimir sem verða á staðnum eru
Ása Ólafsdóttir, Bryndís Jónsdóttir,
Kristín Geirsdóttir, Magdalena Margrét
Kjartansdóttir og Þorgerður Sigurðar-
dóttir. Gengið er inn í miðburst Korp-
úlfsstaða.
Útkall í Djúpinu
Bretar og íslend-
ingar urðu agndofa er
fréttist að einn mað-
ur, Harry Eddom,
hefði komist af þegar
breski togarmn Ross
Cleveland fórst í
aftakaveðri Ísaíjarð-
ardjúpi í febrúar 1968.
Áhöfnin hafði þá ver-
ið talin af í 36 klukku-
stundir. Atburðurinn vakti heimsathygli
og þótti með ólíkindum að maðurinn
skyldi lifa af þær raunir sem hann mátti
þola. 14 ára smaladrengur fann hann nær
dauða en lifi.
Um íjörutíu breskir fjölmiðlamenn
komu til landsins, og slagsmál brutust út
á Keflavíkurflugvelli og einnig á Fjórð-
ungssjúkrahúsinu á ísafirði er frétta-
menn kepptust um að fá að taka myndir
af endurfundum Harrys og eiginkonu
hans, Ritu, sem syrgt hafði mann sinn í á
annan sólarhring áður en hin ótrúlega
fregn barst.
í bókinni Útkall i Djúpinu eftir Óttar
Sveinsson er þessum atburðum í ísafjarð-
ardjúpi lýst en þá börðust á fimmta hund-
rað sjómenn við að halda skipum sínum
á floti í ofviðri sem líkt var við Halaveðr-
ið, tíu stiga gaddi og gífurlegri ísingu.
Skammt frá þeim stað sem Ross
Cleveland sökk strandaði togarinn Notts
County. Einn úr áhöfn hans, Richard
Moore, lýsir óhugnanlegum atburðum
þar um borð og áhöfn varðskipsins Óðins
segir frá því þegar tveir stýrimenn hættu
lífl sínu tO að fara á litlum gúmbát í veð-
urofsanum til að bjarga 18 mönnum úr
áhöfn Notts County.
Það ber til tíðinda í þessari bók að þar
greinir Harry Eddom frá reynslu sinni,
en til þessa hefur hann ekki viljað tjá sig
um þessa örlagaríku atburði. Richard
Moore af Notts County kom hingað til
lands í síðasta mánuði til að þakka Óðins-
mönnum lífbjörgina. íslenska bókaútgáf-
an gefur bókina út.
Þess má geta að í október kom út í Dan-
mörku bókin Mayday, Mayday með aðal-
sögunni úr bókinni Útkall á jólanótt sem
Óttar gaf út 1999. Eins og íslenskir lesend-
ur minnast segir hún frá dramatískri
björgun fimm manna af Suðurlandi um
jólin 1986. Kim Lembech og Carsten
Berthelsen unnu danska textann en PP
Forlag gefur út.
í hita kalda stríðsins
Nýja Bókafélagið
hefur sent frá sér
bókina í hita kalda
stríðsins eftir Björn
Bjarnason mennta-
málaráðherra með
úrvali blaðagreina
hans um utanríkis-
og alþjóðamál. Bjöm
kemur svo víða við f
þessum skrifum aö
kalla má að bókin sé eins konar víðsjá
kaldastriðsáranna á íslandi í ljósi þró-
unar á alþjóðavettvangi.
Fáir hafa íjallaö af meiri þekkingu um
stefnu íslands í utanrikis- og öryggis-
málum en Bjöm. Hann hefur skrifað um
þau efni meö reglubundnum hætti í
meira en aldarfjórðung, sem blaðamað-
ur, embættismaður og stjórnmálamað-
ur. Umsjón með útgáfunni hafði Jakob
F. Ásgeirsson.
Konur lesa
Á síðasta bókaupplestr-
arkvöldinu í Hlaðvarpan-
um fyrir þessi jól í kvöld
kl. 20.30 lesa Hildur Her-
móðsdóttir úr Heilsubók
konunnar, Inga Lára
Baldvinsdóttir úr Ljós-
myndarar á íslandi
1845-1945, Oddný Sen úr
Medúsunni (sjá mynd), Sigrún Árnadótt-
ir úr Hann var kaúaður „þetta“.