Alþýðublaðið - 02.04.1969, Blaðsíða 2

2 Alþýðublaðið 2. apríl 1969
_ Bltitjórm .W Kristjia Berid ílaföoa tSh.\
/iipyi blaðv 111 Benedlkt Gitíndal . JP JFlétUatJóri: Birnrjóo JihanxuMn *%. Birorjón Arl Slsaijóasroa víirerandi: UF IffentralOjA AlþýBabJaSslna
>,
'■ Aðvörun frá ASÍ
!
Alþýðusamband íslands samþyíkkli um
síðustu heigi að skora á verkalýðs'félögin
■að gera tveggja sólarhringa allsherjarverk
(fáll dagána 10. og 11. apríl. Er þetta hugs
að sem aðvörun til að ýta á eftir samning
-um. Beri þessil aðvörun engan árangur,
ætlunin að lýsa yfir ótímábundnu verk
íailli, sem gæti haífizt 17. apríl eða næstu
daga á eftir.
’Fulitrúar verkalýðsins og atvinnurek
da háta setið við fundábörð ásamr sátta
nefnd í margar vffltur. Hefur lítið miðað í
rétta átt og virðast mönnum enn litliar sem
engar horfur á niðurstöðu. ÞiesS vegna gríp
ur A'lþýðusambandið nú til þessa ráðs.
Það er gömul saga á íslandi, að alvarleg
ir samningar í vinnudeilum hefjjfst ek’ki
ifyrr >en hótað fhefur verið verkfálli eða það
er hafið. Þetta eru dlýrir pg óeðlilegir starfs
hættir ög torskkið, hvers vegna þetta er
'svona. Þyrfti þetta að breytast í framtíð
iinni, þvi að verkföllin eru dýr fyrir alla
aðila, verkfaHisfólkið, fyrirtækin og þjóðar
heildíína. Þetta er engum Ij'ósara en verka
fólkinu sjálfu, og þáð vilfl ekki grípa til
vekfáHa fyrr en aO.lt lannaö bregzt.
Hversu hóflegar sem kröfur aðilá eru í
vinnudeilu, kemur sjaldan fyrir, að annar
tai ,allt sitt fram ;en hiínn ekfcert. Lausnin
er áiltaf mál'amiðlun. Eins og nú standa
sakir biðja vierkalýðsfélögin aðeins um
ooreytta ,samninga, 'en aðstaða er með þeim
hætti, að jafnvel á því eru talifn mikil tor
merfki. Alþýðuflokkurmn h'efur b'ent á ýms
félagsleg atriði, .sem gætu orðið til að
leysa hnútinn og minnir enn á þá hlið
málsifns. StórdeHur hafa verið leystar á
þann hátt á íslandi fyrr.
Stefna AlþýðufliokfcsiinS í þessum málum
er- að •launþegar fái eins mikið í sinn hlut
og framást er unnt án þess að þjóðarskút-
unni sé velt. Ef laúsn deilunnar leiðir ti)l
aukinuar verðbólgu og nýs atvinnúleysís,
er hætt við að víerkafólkið sjiálft verði fyrilr
mestum skakkaföllum. Þöss vegna verða
menn að tafca á þessum málum af fyllstu
ábyrgð — eibs og aðilar hafa raunar gert
til þessá, þótt hægt hafi gengið.
Enda þótt loðna veiðist og vertíð gangi
vei, er langt frá því að þjóðin háfi komizt
yfir þau áföH, sem á henni haf a dunið. Við
höfum ekki jafn mikið milli handanna, þeg
ar ársaflinn "er 600.000 tonn og þegar hann
var 1200.000 tonn fyrir fáum árum. Jafn
vfel með samfelldri vinnu og góðum afla
brögðum mun þáð taka enn nokkurn tíma
að koma efnáhag landsibs á traustan grund
völl á -ný.
Valdamesti
kommúnista
leiðtoginn
og um Eeið sá frjálslyncSasti
Þjóðarleiðtogi Rúmena, Nicol
ae Ceausescu, hefur nýlega ver
ið í Tyrklandi í ffyrstu opin
berri heimsókn sinni til lands
atan kommúnistaiheimsins. í
haust heldur 'hann til Parísar
og þar tekur de Gaulle á móti
rionum með pomp og prakt
Rú.tnenar líta enn til Frakk
iands sem forystulands í menn
ingarefnum, og fyrir Ceausescu
er það h'ápunktur á hraðri frama
braut að ganga fyrir Frakklands
íorseta.
Ceausescu er liðlega fimmitug
u.r að aldri og ræður nú ölliu
um stefnu Rúmena út á við og
irw á við. Hann var gjörsam
lega óþekktur maður fyrir hálf
um áratug, en við andlát flokiks
formannsins og tforsetans Gheorg
hiu Dej 1965 tfékk hann tæki
færið. Á skömraum tíma náði
hann í sínar hendur jafnmikl
úm völdum og fyrirrennari
hans hafði haft.
Fangelsin voru honum
skóli
Nioolae Ceausesou fæddist 26.
janúar 1918. Foreldrar hans
voru efnaliítið bændafólk og
ihann varð sjálfur snemma að
'hyrja að vinna yrir sér, og af
skólagöngu hafði hann lítið að
segja. Fimmtián ára gamall getkík
hann í æskúlýðshreyfingu komm
únistafiokksins, sem þá var
Ibönniuð, og um skeið sat hann
í varðhaldi. Hann varð síðar
fangelsaður og sat inni 1936 —■
38 og affcur 'árum saman á stríðs
'árunum.
Ferill Ceausescus er að mörgu
'leyti ákjósanlegur fyrir komm
únistaleiðtoga nú iá támum. Hann
er af yngri kynslóð en gömlu
stalínistarnir, en engu að síður
gamall i hettunni í ílokknum,
og það í landi þar sem kommún
istar voru ihjög fáir fyrir stríð.
Menntun sína hefur 'hann hlotið
í æskúiýðslhreyfingu kommún
istafiokksins og fangelsum.
Studdi Gheorghiu-Dej
Að styrjöldinni lökinni tók
hann þátt í starfsemi komirmn-
istaflokksins, sem von bráðar
dró til sín öll völd í landin'ú
Iþótt fámennur værí. Ceausesou
var einn helzti stuðningsmaður
Gtheorghiu Dejs, en í Rúmeníu
Ihéldust Völdin á höndum komm
únista, sem höfðu dvalizt í
heimalandinu á styrjaidarárun
um, óHkt því sem gerðist í flest
iim austanjárntjaldslöndunum,
þar sem kommúnistar er höfðu
dvalizt í Moskvu náðu yfirhönd
inni- í Rúmeniu var gengið miili
Ibols og hötfuðs á fremsta Moskvu
tkommúnistanum, önnu Paukor,
þegar á byrjun sjötta áratugs
ins.
1950 var Ceausesou 32 ára
gamall og yfirmaður pólitískrar
starfsemi innan hersins- Því
starfi gegndi hann í 4 ár ,en í
apríl 1954 var hann kjörinn í
imiðstjórn og framkvæmdastjórn
flakksins. Hann vakti þó ekki
neina sérstaka athygli á þessum
árum. Á hann var iitið sem
einn traustasta stuðningsmann
Gheorghiu Dejs, en fáir álitu að
(hann væri foringjaefni.
Fulltrúi þeirra frjáls-
lyndu
Þatta reyndist ihonum ávinn-
ingur. Hann kom fram sem full
trúi frjálslyndari afla i íloikkn
um, sem vörpuðu burt ýmsu
gömlu frá stalíntímanum. Hon
ium tókst um leið að ýta til hlið
ar þeim mönnum, sem stjórnuðu
leyinitþjónustunni, en sú stofaun
ikomst undir stjórn floktksins og
Ceausesous si'álfs. Trúlega hef
«r þessi barátta staðið yfir í
mörg ár; talsvert löngu fyrir
tflokksþingið í apriil 1968 hafði
‘fic'kkurinn undir stjónn hans
barizt fyrir au'knu réttaröryggi
og þingið hafði samiþylkikt ný og
frjálslegri hegningarlög. Þessi
stefna var vinsæl meðal aimenn
ings og jók vinsældir Ceausese
us og samverkamanna 'hans og
styrkti þá í sessi. Margir af
igömlu staiinistunum sitja að
vtísu enn í ábyrgðarstöðum, en
'gert er ráð fyrir að þeir thverfi
á næstu árum og yngri menn
taki við.
Flokksleiðtogi og forseti
Þegar Gheorglhiu Dej andaðist
öllum að óvörum í marz 1965
var Ceausescu gerður að aðalriit
ara flokksins, en búizt var við
því í fyrstu að aðrir stjórnmála
menn yrðu fullt eins áhrifamikl
ir og hann. En á tiltölulega
stkömmum tíma tótkst honum að
draga aha þræði til ®ín og í des
ember 1967 var hann kjörinn for
maður rí'kisráðsins þ.e. forseti
iandsins. Sem slíkur tók hann á
móftá de Gaulle er bann heim
sótti Rúmeniu 1968. Mánuði áð
ur hafði Ceausesou tekið ein
’hverja afdrifarikustu ákvörðiurt
stjórnmálaferils sins. Á mið
stjórnarfundi gagnrýndi hann
harðlega stefnu flokksins á
stalíntímanum og mörg af fóm
arlömbum va'ldhafanna frá þeim
lárum fengu uppreisn æru. Grag
hici fyrrum innanríkisráðherra
var talinn bera meginábyrgð á
Öllum afglöpunum og rekinn úr
flokknum.
j
Mikil persónuleg völd
Eftir að Ceausesciu varð for
seti jukust völd rí'kisráðsins
mjög á kostinað ríkisstjórnar
innar. Nýlega hefur verið stotfn
sett varnarmiálaráð og etfnahags
málaráð, en þau eru undir
ibeinni stjórn ríkisráðsns. Ceaug
esou er sjálfur formaður varnar
málaráðsins^ og einn af nániustú
samstarfsmönnum hans stjórnar
éfnahagsmálaráðinu. Ríkisráðið,
sem i öðrtum Austur Evrópulönd
um hefur fyrst og fremst þaSS
Ihlutverk að koma f,ram opiniber
lega tfyrir hönd þjóðarinnar, er
á Rúmeníu orðið helzta valda
Stofnun ríkisins, og það hefur
meira að segja vald til þess að
setja lög ef Iþing situr ekkj.
Ceausesou hetfur þannig dreg
ið á eina hönd völd, sem jafn
vel í kommúnistaríkjum er sjald
gæft að einn maður hafi. Hanji
ei flokksleiðtogi, forseái ríkisins
og æðsti ytfirmaður hersins.
Jafnvel þótt hann hatfi uin
margt tekið upp frjálslega
stefrnu og aukið persóniutfrdsl
á landinu, hlýtur að vera éstteða
ti'l að etfast um að raunveruleg
íþróun í átt til lýðræðis geti sam
rýmzt jafnmiklum völdum eing
manns. í ' j
(Arbeiderbladet Dag Halvor
sen). j