Helgarblaðið - 03.04.1992, Blaðsíða 5

Helgarblaðið - 03.04.1992, Blaðsíða 5
Helgar 5 blaðið -S Viðkunnanlegur gaur. \ Fjölhæf iðngrein Charles Lambert, rúmlega hálf- fimmtugur breskur sérfræðingur um Qármál, sér um útgáíu á árs- skýrslum breska efnaiðnaðarins. Hann prýddi forsíðu bókarinnar með skýrslunum, sem kom út í byijun þessa árs, með meðfylgj- andi mynd af nöktum bakhlulum kvenna, mjög skreyttum. Tilgang- urinn með þessu, segir Lambert, var sá einn að „gera hræðilega leiðinlegt verk lítið eitt skemmti- legra“. A hann þar liklega við vinnuna við frágang bókarinnar. Ennffemur tók hann ffam að skreytingin væri ekki tattóveruð inn í hörund stúlknanna, heldur máluð. „Það sýnir ásamt með öðru fjölhæfni efnaiðnaðarins," segir Lambert. Sigli á milli skers og báru „Mitt hlutverk er eiginlega að sigla á milli skers og báru og reyna að ná höfii. Þótt ég sé skipaður af fé- lagsmálaráðherra lít ég svo á að ég eigi að starfa óháð bæði aðilum vinnumarkað- arins og lögsögn ríkis- stjómarinnar,“ segir Guð- laugur Þorvaldsson ríkis- sáttasemjari. Það mæðir jafnan mikið á ríkis- sáttasemjara og starfsliði embætt- isins þegar aðilar vinnumarkaðar- ins eru að semja um kaup og kjör, að ekki sé talað um þegar aukin harka hefur hlaupið í deilur aðila og verkfoll eru annars vegar. Þeim málum sem embættið fær til með- ferðar er vísað þangað annaðhvort af öðrum aðilanum eða báðum. En ef verkfal! hefur verið boðað ber ríkissáttasemjara skylda til að grípa inn í viðkomandi deilu. Þá ber mönnum jafnframt skylda til að mæta á samninga- fundi sem ríkissáttasemjari boðar til en þó eru engin viðurlög við því efþau fundarboð eru hunsuð. „í þessu starfi þurfa menn að hafa töluverða þolinmæði og húmor. Þótt þeir séu ekki lærðir sálfræðingar þá skiptir ekki minna máli að þekkja á fólk en að þekkja einstök atriði í samningunum." Sáttasemjari Hættir 1995 Guðlaugur Þorvaldsson ríkis- sáttasemjari, sem er viðskipta- fræðingur að mennt pg fyrrver- andi rektor Háskóla íslands, var skipaður af þáverandi félagsmála- ráðherra í embættið 1978 og tók við starfínu árið eftir. Hann kom fyrst nálægt gerð kjarasamninga árið 1971, þá tilkvaddur í sátta- nefnd ásamt öðrum til aðstoðar þáverandi ríkissáttasemjara, Torfa Hjartarsyni, í mjög erfiðum samn- ingum. Þar var nánast verið að gjörbreyta launakerfinu og stytta vinnutímann svo nokkuð sé nefnt. Þá tókust samningar í byrjun des- ember eftir fjögurra sólarhringa samningalotu. Guðlaugur sat einn- ig í sáttanefnd með ríkissáttasemj- ara í samningunum 1974, 1975, 1976 og í sólstöðusamningunum 1977. Ríkissáttasemjari er skipaður til fjögurra ára í senn og er Guðlaug- ur því búinn að vera eitt ár af sínu ljórða tímabili. Því lýkur í apríl 1995 en þá verður Guðlaugur orð- inn sjötugur og „þá verða allir lausir við mig“. Laun ríkissáttasemjara eru ákveðin af kjaradómi og eru þau hin sömu og hæstaréttardómarar hafa. Fyrstu lögin um starfsemi ríkis- sáttasemjara voru sett árið 1925 en allt fram til ársins 1978 var lit- ið svo á að það væri aukastarf. Það var ekki fyrr en lögunum um ríkissáttasemjara var breytt árið 1978 sem það varð að fullu starfi. Fyrstur til að gegna starfi ríkis- sáttasemjara var Georg Olafsson bankastjóri, 1925- 1926, og Bjöm Þórðarson, sem síðar varð forsæt- isráðherra, var ríkissáttasemjari á tímabilinu 1926-1942. Árið 1938 voru sett ný lög um starfsemi rík- issáttasemjara. Voru þá skipaðir svokallaðir héraðssáttasemjarar og sá sem gegndi því embætti á Suð- urlandi var jafnframt ríkissátta- semjari. Því embætti gegndi Jón- atan Hallvarðsson árin 1942-1945 þegar Torfi Hjartarson tók við og var við stjómvölinn í ein 34 ár. Fyrst gegndi hann starfinu sam- hliða tollstjórastarfinu og áfram um nokkurt skeið eftir að hann lét af störfum sem tollstjóri sökum aldurs. Guðlaugur segir að Torfi hafi þrýst á um að lögunum um ríkissáttasemjara var breyít þannig að það var gert að fullu starfi árið 1978 eftir að hann hafði upplifað árin 1974, 1975, 1976 og 1977 þar sem samningar voru í gangi meira og minna allt árið. Minnisstæ&ir samningar Eins og gefur að skilja er vinnu- tími Guðlaugs og samstarfsfólks hans mjög óreglulegur. í nýafstað- inni samningalotu var vinnutím- inn iðulega um 18 tímar á sólar- hring. Hann getur þó bæði verið mun styttri þegar lítið er að gera og einnig mun lengri þegar samn- ingar eru á viðkvæmu stigi. Þá getur samfelldur vinnulími numið allt að nokkrum sólarhringum þegar mikið liggur við. „Þetta er eins og á vertíð. Stundum lítið að gera og stundum mikið.“ Einna minnisstæðastir eru Guð- laugi samningamir sem gerðir voru við opinbera starfsmenn 1984. „Sú deila var afskaplega erfið." Einnig eru honum ofarlega í huga samningamir sem gerðir voru árið 1988 þegar krafan var að fá samningana heim í hérað. Eftir að hafa farið til Eyja, Egils- staða og Akureyrar og verið með samningafundi í Reykjavík var síðan ákveðið að klára dæmið þar nyrðra. Þar dvöldu menn við samningagerð í fjóra sólarhringa sem lauk með því að undirritaðir voru þeir víðtækustu kjarasamn- ingar sem Guðlaugur hefur staðið að, enda vom þeir upp á fjögur hundmð blaðsíður. 1 beinu fram- haldi af því höfðu verslunarmenn í Reykjavík tvífellt samninga sem skrifað hafði verið undir í Karp- húsinu undir stjóm þáverandi vararíkissáttasemjara, Guðmundar Vignis Jósepssonar. „í þeim samningum við verslunarmenn gerðist ýmislegt sem ég ætla nú ekki að tíunda hér en þessir samn- ingar vom mjög erfiðir. Hið sama má nú reyndar segja um samning- ana sem gerðir vom við BHMR; þeir vom mjög erfiðir.“ Hjá embætti ríkissáltasemjara er ekki fyrir að fara fjölmennu starfsliði en embættið hefur yfir að ráða þremur stöðugildum. Fyrir utan ríkissáttasemjara er það skrifstofustjórinn sem sér um rit- vinnsluna, skjalasafnið, bókhald- ið, innkaup og margt fleira. í þriðja stöðugildinu er kona sem sér um símavörslu, ljósritar og hellir uppá kaffi handa þeim fjöl- mörgu sem þurfa að dvelja lengri eða skemmri tíma í Karphúsinu við Borgartún. Þar fyrir utan er starfandi vararíkissáttasemjari sem er þó ekki í fullu starfi. Nú- verandi vararíkissáttasemjari er Geir Gunnarsson, fyrrverandi al- þingismaður. „Ég kalla hann til starfa þegar ég tel mig þurfa enda mjög gott að þurfa ekki að hugsa einn og hafa einhvern til að ræða við.“ Guðlaugur segir að það taki óneitanlega á að vinna langan og strangan vinnudag í erfiðri og snúinni samningagerð, að ekki sé talað um þegar miklar vökur eru því samfara. „Það getur tekið tíma að jafna sig eftir strangar samn- ingalotur og þá getur þreytan setið í manni í nokkum tíma á eftir.“ Á þeim tíma sem Guðlaugur hefur gegnt starfi ríkissáttasemj- ara hefur gengið á ýsmu eins og skiljanlegt er þegar verið er að fjalla um viðkvæm deilumál, að ógleymdum þeim áhrifum sem langar vökur geta haft á geð guma. Guðlaugur neitar því ekki að menn hafi stokkið uppá nef sér og látið ýmislegt fjúka sem að öllu eðlilegu hefði verið látið kyrrt liggja. En undantekningar- laust fylgja því engir eftirmálar enda fljótt að rjúka úr mönnum. Fyrir utan orðsins brand minnist Guðlaugur þess þó að þgð hafi gerst einu sinni að hurð hafi verið skellt svo harkalega í húsakynnum ríkissáttasemjara að hún fór af stöfum og brotnaði svolítið í kring. Föstudagurinn 3. apríl

x

Helgarblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Helgarblaðið
https://timarit.is/publication/259

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.