Dagblaðið - 22.03.1976, Blaðsíða 10

10
Dagblaðið. Mánudagur 22. marz 1976.
MMBUBIB
frjálst, úháð dagblað
Úturfancli: Dagblaðið lif.
Framkvæmclastjóri: Svcinn R. Kyjólfsson
Ritstjóri: Jónas Kristjánsson
Frcttastjóri: jón Birgir Pctursson
Ritstjórnarfulltrúi: Haukur Hclgason
íþróttir: Hallur Símonarson
Hönnun: Jóhanncs Rcvkdal
Blaðamcnn: Anna Bjarnason, Ásgcir'I’ómasson, Atli Stcinarsson, Bolli Hcðinsson,
Bragi Sigurðsson, Erna V. Ingólfsdóttir. Gissur Sigurðsson, Hallur Hallsson, Hclgi
Pétursson, Katrín Pálsdóltir, Ólafur Jónsson, Ómar Valdimarsson.
Ljósmyndir: Bjarnlcifur Bjarnlcifsson, Björgvin Pálsson, Ragnar'I’h. SigurcVsson.
(íjalcikcri: Þráinn Þorlcifsson
Drcifingarstjóri: MárE.M. Halldórsson
Askriftargjald 800 kr. á mánuði innanlands.
í lausascilu 40 kr. cintakið.
Ritstjórn Síðumúla 12, sími 88822, auglýsingar, áskriftir og afgrciðsla Þvcrholti 2,
sími 27022.
Sctning og umbrot: Dagblaðið hf. og Stcindórsprcnt hf., Ármúla 5. Mynda- og
plötugcrð: Hilmir hf., Síðumúla 12. Prcntun: Árvakur hf., Skcifunni 19.
Meiri memttun - minni þekking
Fagkennsla í skólum landsins hefur
farið ört batnandi á undanförnum
árum. Kennsluaðferðum, kennslu-
bókum og kennslugögnum hefur verið
breytt í hverri greininni á fætur annarri.
Hinir færustu menn á hverju sviði hafa
farið yfir námsefnið og fært í nýtt horf. I kjölfarið hafa
svo siglt sérstök námskeið fyrir kennara, þar sem þeir
hafa getað tileinkað sér hin nýju viðhorf til þess að
notfæra sér við kennsluna.
Athyglisvert er að í greinargerðum hinna vísu manna
í hverri grein.koma yfirleitt alltaf fram óskir um, að
viðkomandi grein skipi meira rúm en áður í námsskrá
barna og unglinga. Væri farið eftir öllum þessum
tillögum faghópanna, kæmist vinnutími barna og ung-
linga fljótlega upp í 80 klukkustundir á viku.
Því vaknar sú spurning, hvort fagkennsla sé ekki
farin að ganga of langt í skólum landsins. Er ekki verið
að reyna að þrýsta allt of mikilli fagþekkingu í höfuð
nemenda? Er ekki gert of mikið af því að láta nemend-
ur vera á stöðugu ráfi milli strangt afmarkaðra fag-
kennslustofa, um leið og hin eiginlega menntun situr á
hakanum?
Þjóðfélagið þarf meira á menntuðu fólki að halda en
fagídjótum. Markmið skólanna á fyrst og fremst að
vera að búa börn og unglinga undir líf og starf í því
þjóðfélagi, sem menn búast við, að verði hér á landi
næstu áratugi. Skólarnir þurfa að búa nemendur sína
undir að mæta margvíslegum aðstæðum í framtíðinni
og gera þá hæfa til að leysa verkefni, sem þeir munu
mæta á lífsleiðinni.
Einn meginþátturinn í slíkri viðleitni ætti að felast í
þjálfun réttra vinnubragða, án tillits til sérgreina.
Kenna þarf hagkvæm vinnubrögð við öflun heimilda,
lestur heimilda, úrvinnslu heimilda og gagnrýni heim-
ilda. í þessu felst meðal annars stóraukin þörf á notkun
skólabókasafna.
Sá, sem kann rétt vinnubrögð, er vfirleitt mjög
fljótur að afla sér þekkingar, þegar hann þarf á henni
að halda, er út í lífið er komið. Hann burðast ekki með
þekkingarforða, sem hann þarf ekki að nota eða er
úreltur. Hann er í stakk búinn til að mæta nýjum
aðstæðum og nýjum verkefnum eftir þörfum.
Annar meginþátturinn í undirbúningnum undir líf
og starf í þjóðfélagi framtíðarinnar er raunhæf starfs-
fræðsla, sem skyggnist undir yfirborðið og ekki verður
lærð af bókum. Þrátt fyrir alla viðleitni í þessa átt, hafa
íslenzkir unglingar allt of litlar og óraunsæjar hug-
myndir um störfin í þjóðfélaginu.
Enn einn mikilvægur þáttur eru samgöngur hugs-
unar manna í milli. íslendingar eru svo vanmegnugir á
þessu sviði, að tiltölulega sjaldgæft er að hitta menn,
sem geta tjáð sig á skýran og auðskiljanlegan hátt.
Skólarnir kenna nemendum ekki að tjá sig, — að
standa upp og skýra mál sitt.
Þessir mikilvægu þættir menntunar eru þess eðlis, að
þeir eiga ekki fremur heima í þessari námsgrein en
hinni. Þess vegna er nauðsynlegt að draga úr fag-
kennslu og mynda gott rúm á stundaskránni fyrir
kennslu í vinnubrögðum, starfsfræðslu og kennslu í
tjáningu hugsana sinna.
A slíkum sviðum bíða stórkostleg verkefni fyrir
íslenzka skolamenn.
Fjörug stjórnmálabarátta í
Tyrklandi:
Ecevit stendur
berskjaldaður
frammi fyrir
Siileyman Demirel
— Fyrir 1971 var
Demirel hetjan, 1974
var það Ecevit, sem
fyrirskipaði innrás
Tyrkja á Kýpur.
Nó fer vegur
Demirels
forsœtisráðherra
vaxandi á ný.
En enginn veit
hversu lengi það
stendur.
Sulcvman Dcmircl, forsætisráð-
hcrra Tvrklands, hcfur bakað scr
ósvikna reiði andstæðinga sinna og
gagnrýnenda síðan hann sncri aftur
til valda fyrir ári síðan cnda fcr vcgur
hans sífellt vaxandi.
Á mcðan hcfur Bulent Ecevit, fyrr-
vcrandi forsætisráðhcrra, smám sam-
an fundið hvcrnig ímynd hans sem
framsýna stjórnmálamannsins, er
scndi tyrknesku hersveitirnar til
Kýpur á sínum tíma, hefur dofnað
og blcltazt í |x')litísku skítkasti.
Eccvit stcndur nú frammi fyrir
því að alvarlegur klofningur verði í
flokki hans, Lýðveldisflokki alþýðu
(RPP), scm er stærsti flokkurinn á
þingi. Er þá orðinn nokkur munur á
frá sumrinu 1974 þegar bæði flokk-
urinn og vfirgnæfandi meirihluti
þj()ðarinnar stóðu í þéttri breiðfylk-
ingu að baki hans í Kýpurmálinu.
Demirel vék
fyrir hernum
Fvrir fimm' árum, 12. marz 1971,
sctti hcrinn Dcmircl. þáverandi for-
sætisráðherra, af þegar mikil ókyrrð
var að grípa um sig í háskólum og
verkalýðsfélögum landsins. Stjórn-
málaferill Demirels virtist á enda.
Hann tapaðí hroðalega í kosning-
unum 1973 en vann forsætisráðherra-
embættið aflur í marz á síðasta ári
sem leiðtogi fjögurra flokka kosninga-
bandalags. . Þá var sú skoðun
útbrcidd. að það kosningabandalag
væri dæmt til skammlífis Og
sársaukafulls falls.
En Demirel hefur síður en svo
unnið bug á öllum vandamálum sín-
um. í samsteypustjórn hans eru
menn af ýmsu tagi, íhaldsmenn,
öfgafullir hægrimenn og háværir
múhameðstrúarmenn. sem sameig-
inlega gera stjórnina afar veika fyrir.
Mikilvægur sigur
á þingi
í aukakosningum til efri deildar
tyrkneska þingsins í október tókst
Demirel að auka atkvæðamagn
flokks síns. Réttlætisflokksins (JP)
um tíu af hundraði. í síðasta mánuði
samþvkkti þingið fjárlagafrumvarp
stjórnar Demirels með tuttugu at-
kvæða meirihluta. Árið áður var
meirihlutinn aðeins fjögur atkvæði
Búlent Ecevit, leiðtogi stjómarand-
stöðunnar: Fylgið, sem hann naut
meðal Tyrkja eftir innrásina á
Kýpur, fer mjög þverrandi.
Landbúnaðarvandamálið
Það er með ólíkindum, hvcrsu
crfitt hcfur rcvnzt að fá teknar upp
skynsamlcgar umræður um cfnahags-
vandamál íslcnzks landbúnaðar.
Hvcnær, scm á það hcfui vcrið
minnzt, að margvíslcgur vandi sé
tcngdur þcirri stcfnu, scm fylgt hefur
verið í íslenzkum land-
búnaðarmálum í áratugi, þá hafa
fvrst og frcmst hevrzt sem andsvar
upphrópanir um ,,fjandskap við
bændur" og „vanmat á landbúnaði.”
Það hefurckki stoóað, þótt á það hafi
vcrið bcnt, að landbúnaður í
mörgum <)ðrum löndum hafi cinnig
átt við crfiðlcika að ctja og valdið
ráðamönnum miklum hcilabrotum,
jafnvcl ckki það, scm alkunnugt ætti
að vcra. að nauðsvnleg stcfnu-
brcyting í landbúnaði cfnahags-
bandalagslandanna hcfur rcynzt eitt
crfiðasta úrlausnarcfnið í sambandi
við uppbyggingu bandalagsins og
vcrið cfni hcinisfrctta í fjölmörg ár.
Engu að síður hafa ýmsir áhrifa-
manna í hópi stjórnmálamanna,
blaðamanna og fclagssamtaka
ba*nda talið það ckki aðcins út í
bláinn að ncfna, að alvarlcg cfna-
hagsvandamál cru tcngd íslcnzkum
landbúnaði. hcldur gcti slíkt ckki átt
scr aðra skýringu cn „óvild til
ba*nda”.
Ég held, að það hafi verið Halldór
Laxness, sem fyrstur vakti athygli á
nokkrum grundvallarvandamálum
landbúnaðar á íslandi í snjallri rit-
gerð. Hann bcitti penna sínum, eins
og fyrr og síðar, með þeim hætti, að
eftir var tekið. Auðvitað fékk hann
að heyra, að hann væri óvinur
bændastéttarinnar. En enginn hag-
fræðingur eða stjórnmálamaður hélt
umræðunni áfram.
Þegar höfundur þessara lína,
löngu seinna, tók að skrifa og tala
nokkuð um vandamál land-
búnaðarins og taldi þar gagngera
umbóta þörf, var því ekki aðeins illa
tekið í greinum og ræðum þeirra,
sem löldu sig sérstaka málsvara
bænda hcldur vorii mér—og* fiokki
mínum — ckki vandaðar kvcðjurnar
og cnn klifað á „fjandskap við
bændur” og „vanmat á land-
búnaðinn”.
Viðreisnarstjórnin og
landbúnaðurinn
Það þarf ekkcrt launungarmál að
vcra, að á þcim tólf árum, scm
Sjálfstæðisfiokkur og Alþýðufiokkur
áttu aðild að ríkisstjórn. „Viðrcisnar-
stjórninni” svoncfndu. á árunum
1939 til 1971, var það citt hclzta
ágreiningsefni milli fiokkanna, hvort
halda skyldi áfram á hefðbundinni
braut í landbúnaðarmálum eða
breyta stefnunni í þá átt, að fram-
leiðslan skyldi aðallega miðuð við
innanlandsþarfir, opinber stuðningur
cinkum miðaður við þá bústærð, sem
hagkvæmust hefur reynzt.
útfiutningsbætur skyldu tak-
markaðar og að því stefnt að afnema
þær, og niðurgreiðslukerfið endur-
skoðað.
Ég held, að mér sé óhætt að
fullyrða, að þessi sjónarmið hafi átt
vaxandi skilningi að mæta hjá
raðhcrrum Sjálfstæðisfiokksins
og ýmsum öðrum helztu
ráðamönnum hans. Því fékkst
framgegnt, eftir kosningarnar 1967,
að netnd var skipuð til þess að kanna
stöðu landbúnaðarins og hugsanlega
nýja stcfnu á þcssu sviði. En cinn af
ráðherrum Sjállstæðisflokksins í ríkis-
stjórninni, cinmitt sá, scm fór mcð
landbúnaðarmál. Ingólfur Jónson.
trúði á hina gömlu stcfnu og var
grundvallarbrcytingum andvígur.
Það cr kunnugra cn frá þurfi að
scgja, að hann var og cr mikill at-
kvæðamaður og málafylgjumaður. Ef
ckki vcrður samkomulag um
brcytingar í samstcypustjórn, cr fyrri
stcfnu fylgt áfram. Það varð raunin í
þcssu cfni — því miður.