Dagblaðið - 24.06.1976, Blaðsíða 10

10
DAGBLAÐIÐ — FIMMTUDAGUR 24. JUNÍ 1976.
MMBUBa
frjálst, úháð daghlad
rU-U l iiiuli I ':i. li I
I'i ;ni;k' .unul I'Mmi - Svrmn l< Kyjólfsson. Kilstjóri: .lónas Kristjánsson.
I’ruttastioii .1**11 Kiruir IVónrsson. Kitstjórnarfnlltrúi: Ilaukur Hclj*as»n. Aóstortarfrótta-
s! jori A111 Sicinarsson. I|>rói11r llallur Simonarson. Ilonnun: Jöhannus Koykilal. Handrit
Asurinuir I'álsson.
Klartaincun: Anna Kjarna.sou. Asc.cir Tóinasson. BcrjJiiul Asucirsdóltir. Hra^i Siuurrtsson.
Krna \’ Inyólfsdótiir. (IisSur Siyurrtsson. llallur llallsson. Ilcli’i Pótursson. Jóhanna Bir^is-
dóttir. Katrin l'alsdóttir. Kristin Lýrtsdóttir. Olafur Oniar Valdimarsson. Ljösmvndir:
Arni l’áll .lóhannsson. Bjarnlcifur Bjarnlcil n. Björi;vin Pálsson. Ka^nar Th. Siuurrtsson
(Ijaldkcri: Bráinn I’orlcifsson. I)rcifin«arstjön: Már K.M. Halldórsson.
Askriftarujald 1000 kr. á mánurti innanlands. I lausasölu 50 kr. cinfakTrt.
Kitst jórn Sirtumúla 12. sími S2U22. auglýsim>ar. áskriftir »« af^rcirtsla Þvcrholti 2. sími 27022.
Sctninu »fi umbrot: Dauhlartirt hf. o« Stcindórsprcnt hf.. Armúla 5.
Mynda-»u pl()tu«crrt: Ililmir hf . Sírtumúla 12. Frcntun: Arvakur hf . Skcifunni 19.
100.000 stjórnartonn
Ríkisstjórnin hefur gert sig
seka um mesta ábyrgðarleysi
stjórnvalda á síðustu áratugum ís-
landssögunnar. Eftir því sem
sjávarútvegsráðherra segir ætlar
hún ekki að gera neitt róttækt til
að stöðva hina hrikalegu ofveiði á
þorski, sem stunduð hefur verið á þessu ári.
Fyrir áramót var í fullri alvöru talað um, að
annaðhvort þyrfti að leggja nokkrum hluta
flotans eða hætta þorskveiðum á miðju þessu
ári ef takast ætti að láta þorskstofninn rétta við
á næstu fimm árum. Hinir fróðustu menn
töldu, að fara yrði fyrri leiðina til að forðast
hina síðari.
Bak við þessar skoðanir stóðu upplýsingar
hinnar svonefndu svörtu skýrslu . Þar kom
fram, að þorskstofninn mundi ekki þola nema
230 þúsund tonna veiði á þessu ári. Sú tala
gildir enn, því að tilraunir stjórnvalda til að
búa til nýjar tölur hafa farið út um þúfur.
Ríkisstjórnin varð að athlægi, þegar hún lét
reikna út tölur, sem bentu til þess, að afli
næstu ára yrði því meiri sem meira væri veitt í
ár. Hér í Dagblaðinu og víðar var strax bent á
rökvilluna í þessum falstölum.
Á fyrstu fimm mánuðum þessa árs hafa verið
veidd um 200 þúsund tonn af þeim 230þúsund
tonnum, sem svarta skýrslan telur, að veiða
megi á öllu árinu. íslendingar hafa veitt um 160
þúsund tonn og útlendingar um 40 þúsund
tonn.
Búast má við, að útlendingar veiði önnur 40
þúsund tonn síðari sjö mánuði ársins og þar af
veiði Bretar einir 35 þúsund tonn. Morgun-
blaðið telur að vísu, að afli þeirra verði ekki
nema 25 þúsund tonn og ríkisstjórnin telur, að
hann verði 30 þúsund tonn, meðan stjórnarand-
staðan talar um allt að 50 þúsund tonn. 35
þúsund tonn virðast því skynsamleg spá, að því
er Breta varðar, og aðrar þjóðir munu veiða um
5 þúsund tonn.
Þar með er þegar ljóst, að ársveiðin fer 10
þúsund tonn yfir markið, þótt íslendingar
dragi ekki þorsk úr sjó, það sem eftir er ársins.
í nýútkominni skýrslu Þjóðhagsstofnunar
um þjóðarbúskapinn er spáð 20 þúsund tonna
veiði útlendinga síðari sjö mánuði ársins. Þessi
tala er greinilega um helmingi of lág og sýnir
bara, hve lítið er að marka tölur Þjóðhagsstofn-
unarinnar. Spár hennar endurspegla aðeins í
tölum hina alkunnu óskhyggju ríkisstjórnar-
innar.
Þjóðhagsstofnunin spáir því, að íslendingar
muni að óbreyttu veiða einir um 250 þúsund
tonn af þorski, þaó eru 90 þúsund tonn umfram
þau 160 þúsund tonn, sem þegarhafa veriö
veidd. Þetta er mjög íhaldssöm spá í ljósi þess,
að ríkisstjórnin hefur ekkert gert til að stöðva
rányrkjuna og virðist ekkert ætla að gera.
Ef þessi spá er samt tekin gild og bætt við
hana þeim 80 þúsund tonnum, sem útlendingar
munu alls veiða á árinu, verður heildarþorsk-
veiði ársins um 330 þúsund tonn. Það er heilum
100 þúsund tonnum meira en ráðlagt hefur
verið.
Svo virðist sem ríkisstjórnin láti sér þetta í
léttu rúmi liggja, enda er henni fátt verr gefið
en að gæta þjóðarhags. Þessi gífurlega veiði
mun valda síminnkandi afla á næstu árum og
líklega leiða hrun yfir þjóðina. Öll þessi 100
þúsund umframtonn eru á ábyrgð ríkis-
stjórnarinnar.
MINNING GARCIA
L0RCA LIFIR ENN
— fjörutíu órum eftir að þetta merka skáld var
tekið af líf i á Spáni
Yfir dyrum hússins,
sem hann fœddist er
nýmálað spjald sem á
eru letraðar „kvalastun-
ur hans sem íbúar þorps-
ins finna ennþá með
sér“.
Hellulögð gatan, þar sem
hann ólst upp, heitir nú í höfuó
hans, og allar leiðir inn í heima-
þorp hans, Fuente Vaqueros, í
nágrenni Granada á suður-
strönd Spánar, minna rækilega
á það að þarna fæddist hann,
Garcia Lorca.
Hann var tekinn af lífi I
Granada á fyrsta mánuði
spænsku borgarastyrjaldar-
innar 1936—39 af öfgafullum
hægrisinnum. Allar tilraunir
yfirvalda til að græða sárið,
sem aftaka hans olli, hafa
mistekizt. Þær hafa ekki gert
annað en að vekja upp hápóli-
tískt orðastríð.
Opinber viðurkenning
kemur of seint
Sú barátta snýst nú orðið um
grundvallarágreining vinstri-
sinnaðrar stjórnarandstöðu á
Spáni og stjórnarinnar sem
þjóðin fékk í erfðir eftir Franco
gamla hershöfðingja.
Það er ekki langt síðan
borgarstjórinn í Granada fór í
fyrsta skipti í heimsókn til
fæðingarstaðar Garcia Lorca.
Það var fyrsta opinbera viður-
kenningin á því að ljóð- og leik-
skáldið mikla væri viðurkennt
sem einn mesti skáldjöfur
Spánar á þessari öld. Tilfinn-
ingarnar, sem hann vakti með
skáldskap sínum, voru bylting-
unni mikil stoð.
En athöfnin, þegar borgar-
stjórinn kom í heimsókn, var
fordæmd og sniðgengin af lif-
andi ættingjum og stjórnarand-
stöðuhópum í örbirgðinni í
Andalúsíu þar sem hún væri
sorglegur skrípaleikur.
„Spjaldið fyrir ofan dyrnar
lýsir þeim missi sem fólk hér
hefur fundið fyrir. 1 fjörutíu ár
hafa yfirvöld ekki orðið vör við
þennan missi, eftir öllu að
dæma,“ segir frændi skáldsins,
Manolo, kaupsýslumaður í
Madríd. Hann dvaldi sem barn í
útlegð í New York þar sem
skáldið bjó einnig um tima
fyrir borgarastyrjöldina.
„Við munum alltaf vera and-
snúin öllum tilraunum
stjórnar, sem ekki hefur verið
kjörin og er ekki fulltrúi fólks-
ins í landinu, til að eigna sér
eða sýna frænda mínum lotn-
ingu og virðingu," segir
Manolo.
Píslarvottur
lýðveldissinna
Garcia Lorca var 38 ára
gamall þegar hann var tekinn
af lífi ásamt mörgum öðrum
frjálslyndum 'og vinstri mönn-
um. Það var í miklum hreinsun-
um hægrisinna þegar uppreisn
hersins breiddist óðfluga út um
suðurhluta Spánar í júli og
ágúst 1936. Dauði hans hefur
allar götur síðan verið Franco-
stjórninni til mestu skammar.
Eftir dauða sinn varð Garcia
Lorca píslarvottur lýðveldis-
sinna. Þjóðlegur skáldskapur
hans hafði alllaf höfðað ser
staklega til minnihlutahópa
eins og til dæmis sigauna og
hinna fátækustu en hafði ekki
bein afskipti af spænskum
stjórnmálum á þriðja og fjórða
áratug aldarinnar.
Það kom því ekki á óvart að
minning' Gareia Lorca yrði til
þess, fjörutíu árum síðar. að
endurvekja lýðveldisandann i
brjóstr margra þegar hópur
skálda og listamanna í Granada
kom saman til að votla
minningu hans virðingu sína
aðeins tíu dögum eftir heim-
sókn borgarstjórans á dögun-
Ljóðakver og
Rauða kverið
Þúsundir vinstrisinna með
flögg og veifur komu saman f
friðsældinni í Fuente Vaque-
ros, sem ekki hafði upplifað
annað eins sfðan í borgara-
styrjöldinni, til að heiðra minn-
ingu skáldsins f hálftima
hátfðahöldum.
Borðar og spjöld með kröfum
um „sakaruppgjöf,“ „frelsi" og
„sósialisma strax“ voru jafn-
áberandi og rit hans sem ekki
hafa fengizt á Spáni i mörg ár.
Skammt frá torginu, þar sem
hátíðahöldin fóru fram, var
ungt par sem seldiRauða kverið
Maos.
Upplestur úr ljóðum Lorca
var truflaður hvað eftir annað
af háværirm hrópum fólksins:
„Sameinuð þjóðin verður aldrei
sigruð!"
Síðar flutti mannfjöldinn sig
um set til háskólans i Granada
þar sem leiðtogar sameinaðrar
stjórnarandstöðu í Andalúsíu
fluttu hvassyrtar ræður um
„baráttuna gegn núverandi
ógnarstjórn."
„Minning hans er
mikilvœg þegar ný
barátta er hafin"
Pólitískur tilgangur þessara
hátiðahalda var augljós. Einn
fremsti baráttumaður frelsis-
sinna f hópi menntafólks, kvik-
myndaleikkonan Lola Gaos, út-
skýrir þennan pólitiska tilgang:
„Það er ekki of seint að
endurvekja minningu hans nú,
þegar við hefjum nýja baráttu
fyrir frelsi okkar,“ segir hún.
„Hann hefði sjálfur viljað hafa
það svona. Hann var einn hinn
frægasti sem lét lifið fyrír
hendi Francoismans. Sem slíkt
tákn er Garcia Lorca mjög
mikilvægur i þeirri viðleitni að
þjappa saman öllum Spánverj-
um, sem viljá' lýðræði I landi
okkar.“
Það fer ekkert á milli mála
að leiðtogar stjórnarandstöð-
unnar i Granada telja að minn-
ing hans hafi einmitt gert það.
Þeir spá þvf að f jöldi samkunda
af svipuðu tagi, þar sem fólk
sýni andstöðu sfna við stjórn-
völd f landinu, muni fylgja 1
þessum landshluta, sem nú á
við sérstaka erfiðleika að striða
vegna minnkandi ferðamanna-
straums og versnandi afkomu
bændastéttarinnar.
Einn þátttakenda í minn-
ingarhátíðinni um Garcia Lorca
var íklæddur skyrtubol sem á
var letrað: „Hver drap Marilyn
Monroe?"
Hvað verður
um minningu hans?
Hver drap Garcia Lorca er
ekki lengur spurning dagsins.
Hún er aftur á móti hver það
verður sem nær stjórn á minn-
ingu hans — í hvaða stjórn-
málatilgangi sem það er.
En fjölskylda skáldsins hefur
enn ekki fengið svör við þvf,
hvers vegna hann lét lífið, og
hún krefst undanbragðalausra
svara stjórnvalda.
„Francoistarnir myrtu hann
tvisvar — fyrst með þvi að taka
hann af lifi og síðan með þvi að