Dagblaðið - 23.11.1976, Qupperneq 10

10
frjálst, úháð dagblað
Útgefandi Dagblaöið hf.
Framkvœmdastjóri: Sveinn R. Eyjólfsson. Ritstjóri: Jónas Kristjánsson.
Fróttastjóri: Jón Birgir Pótursson. Ritstjornarfulltrui: Haukur Helgason. Aöstoöarfróttastjori: Atli
Steinarsson. íþróttir: Hallur Símonarson. Hönnun: Jóhannes Reykdal. Handrit: Ásgrimur Pálsson.
Blaðamenn: Anna Bjarnason, Ásgeir Tómasson. Bragi Sigurösson, Erna V. Ingolfsdottir, Gissur
Sigurösson, Hallur Hallsson, Helgi Pótursson, Johanna Birgisdóttir, Katrín Pálsdóttir, Krigtín
Lýösdóttir, Ólafur Jónsson, Ómar Valdimarsson. Ljósmyndir: Árni Páll Jóhannsson, Bjarnleifur
Bjamleifsson, Sveinn Þormóösson.
Gjaldkeri: Þráinn Þorleifsson. Dreifingarstjóri: Már E.M. Halldórsson.
Áskriftargjald 1100 kr. á mánuöi innanlands. í lausasölu 60 kr. eintakið.
Ritstjórn Síöumúla 12, simi 83322, auglýsingar, áskriftir og afgreiðsla Þverholti 2, sími 27022.
Setning og umbrot: Dagblaðiö og Steindórsprent hf., Ármúla 5.
Mynda-og plötugerö: Hilmir hf., Síöumúla 12. Prentun: Árvakur hf., Skeifunni 19.
Skynsemi úr óvæntrí átt
Það, sem fyrir aðeins tveim-
ur árum þótti jafngilda guð-
lasti, er nú orðið húsum hæft.
Kenningar ritstjóra Dagblaðs-
ins um landbúnaðarmál hafa nú
verið teknar upp sem ein leið
af þremur í skýrslu, er starfs-
menn og stjórnarmenn Búnaðarfélags íslands
og Stéttarsambands bænda hafa ásamt
nokkrum öðrum mönnum samið fyrir Rann-
sóknaráð ríkisins.
Samkvæmt þessari þróunarleið yrði fram-
leiðslumagn landbúnaðarins takmarkað við
innanlandsþarfir og stefnt að lágmarksmann-
afla við landbúnað. Útflutningi kjöts og
mjólkurvara yrði hætt og í staðinn fluttar
inn landbunaðarafurðir í slöku árferði. Þessari
niðurstöðu mætti ná meðnokkrum skipulögð-
um aðgerðum.
Hætta yrði stuðningi við útflutning land-
búnaðarafurða. Gera yrði strangar fram-
leiðsluáætlanir fyrir einstakar greinar, lands-
hluta, héruð og jarðir. Fjárfesting, sem stefndi
að aukinni hagræðingu, yrði studd á þeim
svæðum og þeim búum, sem bezt skilyrði
teldust hafa með tilliti til markaðar og fram-
leiðsluaðstöðu.
Bændur á jörðum, sem ekki teldust full-
nægja skilyrðum um möguleika tilhagkvæms
reksturs, yrðu styrkir til að hætta búrekstri.
Jafnframt yrði dregið úr umsvifum vinnslu-
stöðva landbúnaðarins, ef ekki fyndust fyrir
þær ný verkefni.
Höfundar skýrslunnar telja þetta mundu
leiða til aukinnar tækni í landbúnaði og stækk-
unar búa. Áðeins þyrfti 2000 bú til að anna
framleiöslunni og er þá miðað við 1000 fjárbú
með 490 fjár og 1000 kúabú með 30 mjólkur-
kúm að meðaltali. Þetta jafngildir helmings
fækkun býla á aðlögunartíma, sem höfundarnir
meta á tíu ár.
Þeir telja, að þetta mundi í fyrstu leiða til
rekstrarörðugleika í landbúnaði, en um síðir til
lægri framleiðslukostnaðar og hlutfallslega
hærri tekna bænda, auk þess sem aðstaða
þeirra til að ná hagstæðum verðlagssamningum
mundi batna.
Þessi stefna mundi að mati höfunda leiða til
30-40% fækkunar sauðfjár og tilsvarandi
minnkunar álags á afrétti. Heildarfækkun
þeirra, sem við landbúnað og vinnslu land-
búnaðarafurða starfa, mundi nema 4000 mann-
árum. Fækkunin yrði 6-7% á ári og kæmi hart
niður á svæðum, sem nú þegar standa höllum
fæti. En framleiðslan færðist til samfelldari
héraða með góð búskaparskilyrði.
Það kemur ekki fram í skýrslunni að auðvelt
ætti að vera að útvega ný atvinnutækifæri fyrir
4000 manns í átthögum þeirra, ef framkvæmd-
ar yrðu hugmyndir Kristjáns Friðrikssonar
iönrekanda um auðlindaskatt í sjávarútvegi og
um nýiðnað í strjálbýlinu.
Höfundarnir benda á, að ofangreindum sam-
drætti megi einnig ná með sveltistefnu, tak-
mörkun lánsfjár, afnámi styrkja og út-
flutningsbóta. Slíkur sparnaður mundi að sjálf-
sögðu veita aukið svigrúm til að kosta ýmsar
aðgerðir, sem fylgja þessari stefnu, svo sem
greiðslur til bænda fyrir að hætta búskap.
Það má því segja, aö ritstjóri Dagblaðsins
hafi fengið stuðningsmenn úr óvæntri ált.
DAGBLAÐIÐ. ÞRIÐJUDAGUR 23. NÖVEMBER 1976.
Japan og Efnahagsbandalagið:
Minnka Japanir
stórlega viðskipti
sín við bandalagið?
Ráðamenn innan Efnahags-
bandalagsins eru sérlega
ánægðir með þau áhrif, sem al-
varleg aðvörun, er þeir hafa
gefið Japönum um að minnka
útflutnings sinn til landa
bandalagsins, hefur haft.
Síðan Japönum var gefin
þessi aðvörun 16. nóvember sl.
hafa ráðamenn innan iðnaðar
í Japan reynt með öllum tiltæk-
um ráðum að koma í veg fyrir
iðnaðarstyrjöld milli ríkjanna.
Forsætisráðherra Japans,
Takeo Miki, hvatti ráðherra
sína á föstudaginn var til þess
að reyna að finna ráð til þess að
minnka hallann á viðskiptum
bandalagsríkjanna við Japan,
en nú er talið, að hann nemi um
4.2 billjónum dollara. Talið er,
að meðal þeirra aðgerða sem
gripið verði til, sé samdráttur í
skipasmiðum fyrir bandalagið
og útflutningi bifreiða til Bret
lands og kaup á mun stærri
hluta af matvælum frá banda-
lagsríkjunum.
Þessar kröfur, sem gerðar
eru af hálfu bandalagsins í ljósi
þess, sem nefnt hefur verið
frekjulegur ágangur utanríkis-
verzlunar Japana, voru lagðar
fyrir aðstoðarutanríkisráðherra
Japans, Bunroku Yoshino af
fulltrúa Efnahagsbandalagsins
um utanríkismál, Finn Olav
Gundelach.
Gundelach tjáði Yoshino að
ef ekki yrðu gerðar verulegar
breytingar á utanríkisverzlun
Japans, myndi það þýða ein-
Finti Olav Gundelach setti
Japónum úrslitakosti.
hliða mótaðgerðir af hálfu
bandalagsríkjanna, sem myndu
skaða Japan fyrst og fremst.
Sagði hann að málið myndi
verða rætt á fundi æðstu
manna bandalagsins 29. nóvem-
ber nk. og hvatti Japani til að
bregðast þannig við, að til þess-
ara ráðstafana þyrfti ekki að
grípa. Yoshino sagði, að
Japanir myndu svara kröfun-
um fyrir fundinn.
En enda þótt flestir telji, að
Japanir séu tilbúnir til að
draga úr viðskiptum sínum við
bandalagsríkin, eru uppi
vangaveltur um það, hversu
langt þeir geta hörfað í raun og
veru.
Sumir sérfræðingar banda-
lagsins telja að vegna þess að
kosningar eru i Japan 5. desem-
ber nk. megi lengi deila um það
hvað stjórn Mikis og flokkur
hans, Frjálslyndir demókratar,
getur látiö undan kröfum
bandalagsríkjanna.
Þeir segja, að Japanir hafi
þegar látið í ljós vilja sinn til
þess að draga úr skipasmíðum
sínum fyrir Efnahagsbanda-
lagið, en segja samt að hlutur
þeirra verði of stór.
Ríkisstjórnin í Tokyo hefur
sagt, að Japanir muni ekki
smíða meira en sex og hálfa
milljón tonna árið 1980 eða því
sem nemur tæpum helmingi
skipa í heiminum fyrir það ár-
ið, en samt er það álitið of mik-
ið.
Þá hafa Japanir sagt, að
krafa Efnahagsbandalagsins
þess efnis, að þeir haldi út-
flutningshlutfalli sínu á bif-
reiðum til Bretlands undir tíu
prósentum sé óréttlát. Það er
nú um 9.7%.
Talsmaður viðskipta-
ráðune.vtisins brezka hefur
sagt, að hann vonist til þess að
Japanir verði við kröfum
bandalagsins vegna þess hve
viðkvæmt málið sé.
Til viðbótar þessu eru
japönsk yfirvöld að kanna leið-
ir til aukinna kaupa á matvör-
um frá Efnahagsbandalaginu,
þá sennilega með því að lækka
tolla og ennfremur ætti endur-
skoðun þeirra á reglugerðum
um innflutning á bifreiðum að
auka sölu á bifreiðum Efna-
hagsbandalagsríkjanna i Japan.
En aukning á kaupum
Japana á vörum frá Efnahags-
bandalagsríkjunum verður
ekki gerð á einni nóttu og mun
ekki hafa áhrif á viðskiptahall-
ann í fyrstunni.
Aukið vörustreymi til Japans
er einnig háð efnahagslegum
bata þar í landi og þar hljóða
spár ráðamanna upp á að hann
verði ekki eins góður og búizt
var við og þar- með geti við-
skipahallinn við útlönd ekki
batnað. Það er því eftir að sjá,
hvort ríkisstjórninni tekst að
berja saman áætlun um aukin
kaup á vörum auk annars, sem
gengur að einhverju leyti til
móts við þær kröfur, er settar
verða fram á fundinum í næstu
viku.
Ráðamenn innan Efnahags-
bandalagsins segja, að Gunde-
lach hafi sett fram kröfur sínar
á hárréttum tíma. Japanir
höfðu sagt, að það væri ekki
þeim að kenna, að þeir væru
duglegir í viðskiptum, og höfðu
ekki látið kvartanir ríkisstjórna
bandalagsríkjanna á sig fá.
Nú á þeim hins vegar að vera
þungi krafnanna fullljós.
Aðgerðirnar, sem Gundelach
kynnti Japönum, voru lagðar
fram eftir fjögurra daga viö-
skiptaumræður í Brussel. Þá
hafði farið vel á með aðilunum,
Japanir höfðu samþykkt, að
Efnahagsbandalagið héldi
áfram að banna útflutning á
stáli. En ekkert gekk né rak á
öðrum sviöum viðskipta.
Frá því að samtökin voru
stofnuð hafa efnahags- og
viðskiptasambönd milli þeirra
og Japans aldrei verið í góðu
lagi. Síðan árið 1970 hefur ver-
ið reynt að koma á viðskipta-
sambandi við Japan, en það
hefur ekki tekizt, aðallega
vegna ótta bandalagsríkjanna
við flóð af japönskum vörum
inn á markaðina.
Þrátt fyrir það hafa viðskipti
Japana við bandalagsríkin
verið mjög blómleg. Síðasta
árið sem Japanir voru sjálfir í
halla. var árið 1967.
Síðan hefur hagnaður þeirra
aukizt jafnt og þétt, var um l.2
billjón dollarar árið 1973 og
verður sennilega 4.2 billjónir á
þessu ári.
Bilainnflutningui Japarstil Rretlands hefur verið þarlenduni lengi mikill |nrnir i auguni. Þeir verða
nú að stórtu innka pann innflutning sinn. ef þeir vilja ekki sieta liörðuiu < aruaraðgt , iiiiiu bandalags-
ríkjanna.