Dagblaðið - 11.08.1977, Blaðsíða 10

10
DACIBLAÐIÐ. FIMMTUDAGUR 11. ÁGUST 1977.
DagblaðiÖ hf.
WBIABIB
frýálst, úháð dagblað
Framkvnmdastjori: Svainn R. Eyjólfsson. Ritstjóri: Jónas Kristjánsson.
Frattastjori: Jón Birgir Pótursson. Ritstjórnarfulltrui: Haukur Helgason. Skrifstofustjóri ritstjórnar:
Jóhannas Reykdal. íþróttir: Hallur Simonarson. Aðstoðarfróttastjóri: Atli Stoinarsson. Safn: Jón
Saavar Baldvinsson. Handrit: Ásgrimur Pálsson.
Baflamann: Anna Bjarnasen, Ásgair Tómasson, Bragi Sigurðsson, Dóra Stefánsdóttir, Gissur
Sigurfluon, Hallur Hallsson, Halgi Pótursson, Jakob F. Magnússon, Jónas Haraldsson, Katrín
Pálsdóttir, Ólafur Jónsson, ómar Valdimarsson, Ragnar Lár.
Ljósmyndir: Bjarnlaifur Bjarnleifsson, Hörður Vilhjálmsson. Sveinn Þormóösson.
Skrífstoffustjó ri: Ólafur Eyjólfsson. Gjaldkeri: Þráinn Þorleifsson. Dreifingarstjórí: Már E.M.
RiUljóm Siðumúla 12. Afgreiðsla Þvorholti 2. Áskríftir, auglýsingar og skrifstofur Þverholti 11.
AAoisimi blaðsins 27022 (10 línur). Áskríft 1300 kr. á mánuði innanlands. i lausasölu 70 kr.
Setning og umbrot: Dagblaðiö og Steindórsprent hf. Ármúla 5.
Mynda og plötugerö: Hilmir hf. Siðumúla 12. Prentun: Árvakur hf. Skeifunni 19.
Fylgishrun ísjónmáli
Hvort sem alþingiskosningar
verða í vetur eða næsta vor, má
telja víst, að fylgishrun bíði
stjórnarflokkanna beggja. Þeir
höfðu um tvo þriðju hluta allra
atkvæða í síðustu kosningum, en
virðast samkvæmt skoðanakönn-
unum ekki hafa núna nema fylgi helmings
kjósenda.
t skoðanakönnun Dagblaðsins, sem birtist 4.
júní i fyrra, var fylgi stjórnarinnár 47% og
stjórnarandstöðunnar 53%. I hliðstæðri könn-
un, sem birtist í blaðinu 12. maí á þessu ári, var
fylgi stjórnarinnar 48% og stjórnarandstöð-
unnar 52%.
Niðurstöður kannananna eru nánast hinar
sömu. Þær eru um leið gerólíkar niðurstöðum
síðustu kosninga, þegar stjórnarflokkarnir
fengu 68% atkvæða á móti 32% stjórnarand-
stöðunnar. Gera má þó ráð fyrir, að sveiflan í
næstu kosningum verói ekki eins mikil og
kannanirnar sýna.
Mikill fjöldi óánægðra flokksmanna snýr
aftur til föðurhúsanna, þegar til kastanna
kemur í kjörklefanum. Gróin flokkstryggð
hefur þá meiri áhrif en óánægjan. Þetta má sjá
af því, hversu hægt sveiflur hafa risið og hnigið
í atkvæðahlutfalli flokkanna á síðustu áratug-
um.
Miðað við fyrri reynslu má líta á það sem
fylgishrun, ef stjórnmálaflokkur missir einn
tíunda hluta fylgis síns í kosningum. Slík
minnkun mundi þýða lækkun atkvæðahlutfalls
Sjálfstæðisflokksins úr 42,7% í 38,4% og Fram-
sóknarflokksins úr 24,9% í 22,4%. Ekki er
fráleitt að ætla, að næsta sveifla verði þessi eða
jafnvel heldur meiri.
I síðustu kosningum var Sjálfstæðisflokkur-
inn bjartsýnn flokkur á uppleið. Þá var
flokkurinn fullur eldmóðs og gerði atrennu að
50% markinu. Hann komst töluvert áleiðis.
Sumir fóru að tala um, að tveggja flokka kerfi
væri í uppsiglingu, þar sem fylgið mundi skipt-
ast nokkurn veginn jafnt milli Sjálfstæðis-
flokksins annars vegar og hinna flokkanna hins
vegar.
Með ömurlegum stjórnarstörfum frá síðustu
kosningum hefur Sjálfstæðisflokkurinn glatað
þessu gullna tækifæri. Margir þeir, sem áður
voru dyggir stuðningsmenn hans og jafnvel
innstu koppar í búri, bölva honum nú í sand og
ösku vegna frammistöðunnar í ríkisstjórn.
Ekki bætir úr skák, að svonefnt flokkseigenda-
félag hefur hert tök sin á flokknum.
Slík straumhvörf gæfunnar eru ekki hjá
Framsóknarflokknum. Hann var á niðurleið í
síðustu kosningum og-verður jafnvel á hraðari
niðurleið í hinum næstu. Síðast galt hann
óvinsælda vinstri stjórnarinnar en nú geldur
hann brasknáttúrunnar, sem almenningur sér,
að gegnsýrir vaidamiðstöð hans í Reykjavík.
Svo kann aó fara, að næst verði Framsóknar-
flokkurinn að víkja sæti fyrir Alþýðubandalag-
inu sem næststærsti flokkur landsins. Fátt
bendir til, að hreinlætismönnum flokksins tak-
ist að þvo óhreinu börnin á brott. Og kjósendur
eru alltaf að átta sig betur á, að erfiðara er að
henda reiður á Framsóknarflokknum en nokkr-
um öðrum flokki.
Allt eru þetta vitanlega spár, sem kunna að
reynast rangar, ef stjórnmálin taka óvænta
stefnu í vetur.
Hið fræga verk Picasso „Guernica“, sem Spánverjar vilja nú fá til sín.
Listaverk Picasso
aftur til Spánar
— yfirvöld vinna að þvf að fá „Guernica” til landsins
Yfirvöld á Spáni vinna nú að
því að fá heim verk eftir meist-
ara Pablo Picasso. Nú er verið
að fá hið fræga verk hans
„Guernica" heim til Spánar,
fjörutíu árum eftir að Picasso
málaði verkið, en það átti að
minna fólk á hörmungar borg-
arastyrj aldarinnar.
Picasso, sem lézt árið 1973,
sagði að verkið „Guernica“ færi
aldrei til Spánar meðan
SANNFRÆÐI
SKÁLDSKAPAR
Þó undarlegt kunni að
virðast var það ævisagnarit,
sem mesta athygli vakti á bóka-
vertíðinni síðastliðið haust, —
og hefur nú ásamt Thórsbók
verið sent til þess að keppa um
Norðurlandaverðlaun, Fátækt
fólk eftir Tryggva Emilsson.
Og á síðustu mánuðum hafa
vandamenn nokkurra látinna
sögupersóna, sem halda að þær
séu að bylta sér í gröfum sín-
um, birt fyrir þeirra hönd sin
mótmæli. Þeir fullyrða að þetta
hafi verið mesta sómafólk, en
Tryggvi fari með ýkjur.
Sjálfur hefur hann og þeir
sem við hann tala í blöðum og
útvarpi, sagt: Hver getur um
það borið nema sögumaður
hvað satt er? Þetta er ævisaga
Tryggva og lýsir hans tilfinn-
ingalífi.
En er málið svona einfalt,
gilda ekki önnur lög um sann-
sögulegar frásagnir en skáld-
skap?
Ekki vil ég fara að ganga í
verk rútdómara, hvorki hér við
blaðið né önnur, en þó get ég
ekki stillt mig um að leggja orð
í belg.
Fyrst verð ég þá að geta þess
að mér finnst þetta vera
óvenjulega góð og vel skrifuð
bók. Höfundurinn er mikill frá-
sagnarmaður — og slyngur stíl-
isti. En í þessu tvennu liggur
mikil hætta, þó ótrúlegt sé, ef
verið er að skrifa sannsögulega
bók — og sjálfsreynslurökin
tek ég ekki of hátíðlega. Það
sem skáld býr til á viðkvæm-
um sjálfshrifningarstundum
verður fyrir honum og öðrum
hinn pottþéttasti sannleikur, —
til þessa liggja auk alls annars
sálfræðileg rök. Ég leyfi mér að
fullyrða, að þessa bók hefði
ekki verið hægt að skrifa án
djúprar innlifunar' I verk
tveggja nútímahöfunda okkar,
einmitt þeirra, sem verið hafa
fyrirferðarmestir og áhrifarík-
astir til mótunar alls hugsana-
lífs vinstri sinnaðra manna á
Bók
menntir
lön úrVör
Islandi nútímans, skapendur
okkar umfram aðra menn. Þar
á ég auðvitað við þá Halldór
Laxness og Þórberg Þórðarson.
Ahugasamur og duglegur
smekkmaður um bókmennta-
sögu og skáldsagnagerð hefur
undanfarin misseri dundað við
það að leita uppi skáldskapar-
aðföng Halldórs Laxness — og
birt niðurstöður sínar I Lesbók
Morgunblaðsins. — Við skulum
nú hugsa okkur að bók Tryggva
Emilssonar hefði verið til og
Halldóri tiltæk um það leyti,
sem hann var að skrifa kaflana
í Ljósvíkingnum sem gerast á
Fæti undir Fótarfæti. Ætli þá
hefði ekki verið sagt að hann
hefði gengið í smiðju hjá
Tryggva?
Þórbergsdýrkunin hefur
verið við lýði í rúman manns-
aldur — og ekki að ástæðulausu
— samt vona ég að ég sé ekki
einn um það núorðið að sjá í
gegnum þá ævintýraglýju. En
um það ætla ég ekki að tala nú.
Vissulega er Þórbergur snill-
ingur, — en ekkert er hættu-
legra skrifandi mönnum en að
trúa gagnrýnislaust og blint á
ofurmennskuauglýsingaskrum.
Eins og bækur Þórbergs er
Tryggvasaga full af furðusög-
um og hillingum, eins og skap-
ast ævinlega I hugarheimi
skáldhneigðra unglinga — og
þarf ekki skáldskapareðli til.
Hann skrifar sínar draugasögur
og fyrirburðalýsingar engu
miður en meistarinn sjálfur,
þegar best lætur, hér vantar
aðeins skrímslin — og við trú-
um þvi að hann trúi þessu öllu
sjálfur, alveg eins og við
trúðum á töfrabrögð Þórbergs,
sem var fyrir langalöngu búinn
að sefja sjálfan sig til þess að
trúa blint á sína eigin snilli. Og
Þórbergur var svo magnaður,
að róttækustu gáfumenn á
Austurlandi voru farnir að sjá
orminn í Lagarfljóti ljóslifandi
og sögðu frá þvi kinnroðalaust I
útvarpi. Allt eru þetta áhrif
meistara Þórbergs — töfra-
brögð.
Er ég með þessum orðum að
reyna að varpa rýrð á bók
Tryggva Emilssonar? Nei, siður
en svo. Hún er stórmerkileg. En
þessi höfundur er byrjandi sem
raunverulegur bókagerðar-
maður. Forlagsmenn hefðu átt
að lesa handritið betur en þeir
hafa gert — og af meiri gagn-
rýni. Hér eru alltof miklar
endurtekningar, og bókin hefði
orðið betri, ef meginhluta
draugasagnanna hefði verið
sleppt. Við höfum nóg af slíku
annarstaðar. Bókin er líka allt-
of, alltof löng.
Athugasemdir vandamanna
Draflastaðafólks eru ekki óeðli-
legar, jafnvel æskilegar — þeir
sýna þá háttvísi og hófsemi að
láta við þær sitja, hér eiga
engin málaferli heima. Höfundi
má óska til hamingju með ótrú-
lega vel skrifaða bók.
Jón úr Vör