Dagblaðið - 24.01.1978, Side 11

DAGBLAÐIÐ. ÞRIÐJUDAGUR 24. JANUAR 1978.
11

Ósköp er að sjá þig”
sagöi Bessi við Árna félaga
sinn. ,,Það er bara ekki hægt
að sýna sig með þér á almanna-
færi.“ Þannig hljómaði áminn-
ing Bessa iskoplegriauglýsingu
Happdrættis Háskóla íslands í
byrjun árs 1978. Þessi orð gætu
Stúdentagarðarnir í Reykjavík,
Gamli og Nýi Garður gert að
sínum, ef þeir mættu mæla.
Margur hlustandi furðaði sig
á frétt er lesin var I hádegis-
fréttum Rikisútvarpsins mánu-
daginn 16. jan. sl. Þar var
greint frá því, að yfirvöld heil-
brigðisogeldvarnahefðu lagt til
að Stúdentagörðunum báðum
yrði lokað og þeir sviptir leyfi
til starfrækslu vegna ófull-
nægjandi hollustuhátta og
skorts á öryggi brunavarna.
Það fylgdi fréttinni að fjárveit-
ing fengist ekki til aðkallandi
endurbóta. Þvi til sönnunar og
staðfestu var nefnt, að undan-
farin ár hefðu húsakynni Garð-
anna verið máluð í hólf og gólf,
en jafnframt að það hefði eigi
stoðað neitt. Málning hefði öll
flagnað jafnóðum, vegna leka
og annarra tærandi orsaka.
Nefnd var allhá upphæð er
þyrfti til þess að ráða bót á
'vanköntum ýmsum. Það voru
tugir milljóna.
t áramótahugleiðingum
stjórnmálaforingja og lands-
feðra hefir mikið verið gumað
af góðri afkomu og velferð allra
þegna þjóðfélagsins, jólagjafa-
kaupum og jafnrétti. Topp-
goðar ýmsir í trúnaðarstöðum
sækja fast að þeim séu reistar
háar hallir til varðveislu seðla.
framkvæmda og þjóðarhags og
þaðan sjái þeir vítt um veröld.
Fylgir þá jafnan áætlunum að
valinn viður skuli í hverri
vistarveru. Krókar og kimar
klæddir harðviði. Flosmjúk
teppi horna á milli. Þjóðardýr-
gripir fremstu listamanna
prýði veggi, að ógleymdum eir-
steypum af öllum stjórnendum
viðkomandi stofnana, allt frá
tilkomu heimastjórnar og
sjálfsforræðis fram á daga
smjörfjalls, skuldasöfnunar og
rekstrarhalla.
Tæpast er svo aumur spari-
sjóður, í vík eða vogi, er eigi
telur sjálfsagt að halda í heiðri
minningu oddvita fjárgæslu og
fasteignalána með þeim hætti
að prýða húsakynni sín mynd-
um þeirra. Svo mætti lengi
telja.
Oss almúgamönnum er ætlað
að kosta smíði og rekstur skóla
og dvalarheimila námsmanna.
Standa straum af rekstri þeirra
og risnu. Síðan snúast mál á
þann veg, að þeir námsmenn er
notið hafa athvarfs og aðhlynn-
ingar hafna í hefðarstöðum og
standi, að námi loknu. Þá er allt
annað uppi á teningnum — og
þó. Þeir bera heim, margir
hverjir, í bú sitt, harðviðar-
hurðir, palesanderþiljur, park-
ett og allt er nöfnum tjáir að
nefna, en úrsvalir vindar blása
um glugga og gættir fyrrver-
andi heimkynna þeirra, þar
sem þeir Iásu sameiginlega
sögu íslenskrar þjóðar og söfn-
uðu rökum í frelsis- og mann-
réttindabaráttu.
Fróðlegt væri að hyggja að
núverandi húsa- og hibýlakosti
þeirra er dvalist hafa við nám á
Stúdentagörðunum og notið
þar margháttaðra hlunninda og
hirða nú lítt um örlög vel-
gjörðarstofnana sinna. en eru
manna háværastir í kröfum á
hendur almúga að hann gjaldi
þeim rausnarlega fyrir fórnir
er þeir segjast hafa fært vegna
námsvistar er þeir bergðu af
menntabrunnum meðan aðrir
„nutu“ þess ómælt að mega
púla fyrir daglegu brauði og
„lengja" með þvi starfsævi
sína.
Ala þessir menn enga
ræktarsemi í brjósti sér? Geta
þeir horft á fögur mannvirki er
Pétur Pétursson
gætu haldið fullu notagildi og
veitt skjól og athvarf, drabbast
niður og deila örlögum með
Bernhöftstorfu og öðrum
merkum minjum frá fyrri tíð,
er hrópa um vanrækslu og
hirðuleysi þeirrar kynslóðar er
heimtaði handrit og aðra forn-
gripi heim, en virðist ekki
skilja neitt né dá annað en þá
arðsemi eina er telja má i
bankóseðlum, Broncóum og er-
Kjallarinn
ÞRÖNGT MEGA SÁTTIR
5ITJA
Allir munu því sammála, að
orðrómur og grunur er ekki hiö
sama og sönnun, hins vegar
getur orðrómur svo lengi
gengið, að almenningur telji
hann næga sönnun, einkum og
sér í lagi, þar sem slíkt réttar-
farskerfi hefur skapazt, að
menn bera meira traust til
götuhorna- og gildaskálaúr-
skurða en til opinberra rann-
sóknaraðila.
Sá orðrómur, sem um þessar
mundir er háværastur í þjóð-
félaginu verður ekki útskýrður
í eintölu, heldur hlýtur miklu
fremur að mega flokka orðið
undir safnheiti, sem felur í sér
margan orðróminn.
Og auðvitað beinist orð-
rómurinn sá ntargi að mönnum
og er um menn, en ekki dauða
hluti eða fyrirtæki, enda ganga
þau ekki fyrir neinu dularfullu
„sjálfi".
Eitt virðast þessir aðilar eiga
sameiginlegt, að vera tiltölu-
lega „sáttir" við orðróminn.
Hér á því sannarlega við, að
„þröngt mega sáttir sitja". Og
hvers annars eiga þeir úrkosti?
—spvrja ef til vill einhverjir.
Gangast við orðróminum? —
Bíða eftir ákæruvaldinu?
Nei, menn sem hafa sætt sig
við orðróm á annað borð eru
tilbúnir að sætta sig við hann.
Það versta við slikan orðróm er.
Kjallarinn
Geir R. Andersen
að hann aðgreinir ekki þá seku
frá þeim saklausu, en heldur
báðum við efnið. Það hlýtur því
að vera hart undir að búa fvrir
þá, sem saklausir.eru bendlaðir
við viðamestu svikamál, sem
fjölmiðlar hafa fjallað um frá
upphafi hérlendis.
Þótt ekki sé hægt að reikna
með, að minni „spámenn", og
kjarklitlir auk þess, þeir sent
hafa orðið orðróminum að bráð,
gefi neinar stóryfirlýsingar um
sakleysi sitt, verðúr að ætlast
til þess, að aðrir þeir. sem að
ósekju eru hafðir milli tann-
anna á götuhornum og gilda-
skálurn f.vrir meint fjárlaga-
brot. mútuþægni eða að hafa
haft svimháar upphæðir af
þjóðarbúinu i erlendum gjald-
evri, ef til vill menn, sem til
starfa eru settir í umboði al-
mennings, eða gegna öðrum
trúnaðar stöðunt. séu menn að
meiri og gefi skýlausar opin-
berar yfirlýsingar um sakleysi
sitt, svo að þeir geti gegnt
áfram sínum störfum. — Nægi
slíkar yfirlýsingar ekki, ættu
þeir að biðja um opinbera rann-
sókn.
Á meðan svo er ekki gert,
verður hver og einn að sætta
sig við úrskurð og dómsorð
þeirra. sem sjá unt götuhorna-
og gildaskálaréttarfarið.
SKYLDUR FJÖLMIÐLA
Mönnum hefur orðið tíðrætt
um þátt fjölmiðla, þegar viða-
mikil afbrotamál eru á döfinni.
Flestir geta þó verið samntála
'um það. að væri hinunt frjálsu
fjölmiðlum ekki til að dreifa,
þ.e.a.s. þeim, sem ekki falla
beint undir opinbera stjórnun.
fengi fólk litla eða enga vitn-
eskju um mál eins og þau. t.d.
sem nú ber hæst.
Deila má um. hvort það sé
almenningi til góðs eða ein-
hvers gagns að honum berist
vitneskja um mál. sem ákæru-
valdinu er ætlað að f.jalla um.
eða er ekki ætlað að fjalla um.
Um hitt greinir menn ekki á. að
í lýðræðislegu skipulagi vestur-
landaþ.jóðfélaga eru þeir aðilar,
sem kosnir eru til þess að fara
með hin ýmsu trúnaðarstörf í
almannaþágu eða vinna störf,
sem kostuð eru úr sameiginleg-
unt sjóði. þjónar þess almenn-
ings. sem þá kýs. þjöðarheildar-
innar.
Það er því vandséð. hvers-
vegna fjölmiðlar, lika þeir, sem
koma undir beina stjórnun hins
opinbera, ættu að láta mál. sem
varða misferli í starfi opin-
berra starfsmanna og hvar-
vetna annars staðar, þar sem
menn, sem kosnir eru í
trúnaðarstöður ganga rang-
sælis innan þess ramnia. sem
löggjafinn setur, afskiptalaus. .
í slíkum ntálum sem hér eru
gerð að umtalsefni eru f.jöl-
miðlar, og enn aftur — einnig
hinir rikisreknu — einmitt
ákjósanlegur vettvangur til um-
f.jöllunar slíkra mála.
Og eðlilega verða fjölmiðlar
'og eiga að vera í senn hlut-
vandir og hlutlægir. Slikum
fjölmiðlum má tre.vsta. ()g þáð
er ekki litils virði fyrir fólk að
eiga greiðan aðgang að fjiil-
miðlum. Menn geta og hafa
misst mannorð sitt i f.jöl-
.miðlum. menn hafa líka aukið
álit sitt í fjölmiðlum, allt eftir
eðli málsins.

lendum innstæðum. Trúir
nokkur rnaður því að þeir háu
herrar meini það er þeir tala
um sparnað, fyrirhyggju, nýtni
og hvað þær heita allar d.vggð-
irnar er þeim verður svo tið-
rætt um i umvöndunarræðum
er þeir tala niður til alþýðunn-
ar.
Stúdentagarðar þeir er
nefndir voru í upphafi máls
voru reistir með nokkurra ára
millibili. Hinn fyrri árið 1934
skv. teikningu Sigurðar Guð-
mundssonar arkitekts er var af
mörgum talinn einn hinn merk-
ásti í hópi íslenskra listamanna
í sinni grein. Bera flest hús er
hann teiknaði fagurt vitni
smekkvísi og þokka.
Nýi Garður, er svo er
nefndur, reis nokkrum árum
síðar eða 1943. Galt hann þess
að ýmsu að rísa á dögum her-
náms og heimsstyrjaldar, og
þótti eigi jafnvel vandað til
hans.
Það mun eigi ofmælt að í
hópi þeirra er nú gegna æðstu
embættum og trúnaðarstörfum
hafi margir hverjir dvalist
lengur eða skemur i nefndum
vistarverum á námsárum sín-
um í Háskóla Islands og ættu
þvi að bera í brjósti tryggð til
stofnunarinnar.
Séu stjórnarmenn Háskólans
þess eigi umkomnir að sjá um
hæfilegt viðhald á eignunt skól-
ans og þeini stofnunum er
tengjast starfi hans, en kjósi
með kollsteypum og skringilát-
um að höfða til ómenntaðs al-
múga i öseðjanlegri fjárþörf og
velja þá jafnan þann kost að
skírskota til lægstu hvata um
svimháan skyndigróða úr horni
Fortúnu ber þeim að játa upp
gjöf sína og úrræðaleysi um
lausn knýjandi vanda.
Það telst máske ekki til æðri
menntunar að kunna skil á því
að viðhald húseigna sé nauð-
synlegt, en alþýðlegt hvggjuvit
segir það hverjum manni er
telst bjargálna, að umsýslu og
eftirlits sé þörf svo unnt sé að
verjast skemmdum og hruni.
Þeir sem kaupa miða í happ-
drætti Háskólans skilja ekki
þau vísindi að þenja svið stofn-
unarinnar um allar jarðir, en
táta lönd og leið forsjálni og
fyrirhyggju um varðveislu
peirra húsakynna er reist hafa
verið fyrir atbeina almennings
)g eiga að hýsa vfsdómsmenn
vaxandi kynslóðar.
Garður íslenskra Hafnarstúd-
>nta við Eyrarsund' geymir
margar minningar. Háar hug-
sjónir. brostnar vonir. auðsæld.
örbirgð og vonarvöl. Er það ætl-
un landsfeðra vorra að bjark-
irnar við Hringbraut og Há-
skóla íslands segi sögu niður-
lægingar Stúdentagarðanna í
miðri veislu verslunargróðans?
Pétur Pétursson
útvarpsþulur.
Fjölmiðlar hérlendis hafa til
skamms tíma verið ljósárum á
eftir viðurkenndum fjölmiðlum
annarra lýðræðisríkja, varð-
andi meðferð og úrvinnslu
sakamála, enda átt við ramman
reip að draga, þar sem hið opin-
bera og víðfeðma bákn, ríkið,
stofnanir þess og yfirmenn
hafa ekki allténd viðurkennt
þjónustuhlutverk sitt við al-
menning.
En hvað sem um fjölmiðla
ntá annars segja. og hér er f.vrst
og fremst átt við íslenzka fjöl-
ntiðla, þá hafa þeir ávallt staðið
með þeim, sem á hefur verið
hallað að ósekju. Enda ekki enn
með öllu horfinn sá eiginleiki í
þjóðarsálinni.
íslenzkir fjölmiðlar hafa
einnig ávallt staðið opnir
hverjum þeim, sem yfirlýsingar
vilja gefa, af einu eða öðru til-
efni, hvað sem líður meintri
ritskoðun að öðru leyti. Per-
sónulegar vfirlýsingar hafa
ekki fallið undir slíkt.
Það hlýtur þvi að vera kær-
komið tækifæri þeint. sem hafa
orðið „orðrómi" að bráð, hvar i
stétt sem þeir standa, að gefa út
yfirlýsingu i fjölmiðlunt um
sakleysi sitt, ef þeir vilja
komast hjá því að vera nteðal
hinna grunuðu. Slík lausn er
einföld og ódýr, ef æran er met-
in til fjár. Að „sætta" sig við
„orðróm" jafngildir því að vera
einn hinna grunuðú....