Dagblaðið - 20.07.1978, Blaðsíða 15

DAGBLAÐIÐ. FIMMTUDAGUR 20. JÚLÍ 1978.
15
„EKKISVIGRÚM TILAÐ TAKA
SAMNINGANA í GILDI”
segir fráfarandi fjármálaráðherra — gjöld eru umfram tekjur, en lántökur skapa greiðsluafgang
„Þaö er ekki svigrúm til að „taka
samningana í gildi” og greiða fullar verð-
bætur,” sagði Matthías Á. Mathiesen
fráfarandi fjármálaráðherra á fundi með
blaðamönnum í gær. Gisli Blöndal hag-
sýslustjóri sagði að vandamálið við
greiðslu á fullum verðbótum væri ekki
svo mjög staða rikissjóðs heldur aukin
heildareftirspurn og innflutningur og því
halli gagnvart útlöndum, sem þvi mundi
fylgja.
Fjármálaráðherra lagði fram skýrslu
um stöðu ríkissjóðs á þessu ári, miðað
við horfur nú. „Til þess er skýrslan gerð.
meðal annars, að þeir sem um fjalla geti
séð hvernig staðan er, meðal annars þeir
sem nú taka við að stjórna landinu,”
sagði Matthias . Horfurnar eru þær að
gjöld ríkisins verði í ár tæplega 800 millj-
ónum meiri en tekjurnar. Lántökur til
framkvæmda, aðallega útgáfa spariskír-
teina, vega upp þennan halla, svo að af-
gangur verður til að lækka skuldir ríkis
sjóðs við Seðlabankann. Lántökur til
framkvæmda eru upp á 3678 milljónir
og svo verða skuldirnar við Seðlabank-
ann lækkaðar um 3158 milljónir sam-
kvæmt þessu.
Gjöld verða samkvæmt þessari áætl-
un rúmlega níu prósentum meiri en
áætlað var i fjárlögum og tekjur átta
prósent meiri. Meðal annars var rætt, að
launakostnaður á rikisspítölum og hjá
sýslumönnum hefði verið áætlað sam-
tals 960 milljónum lægri en raun varð á.
Fjármálaráðherra sagði, að ráðið hefði
verið í rúmlega 200 fleiri stöður hjá spít-
ölunum en heimild hefði verið veitt
fyrir.
Ný verðbréfaútgáfa
Lánsfjáráætlun ríkisins hækkar mikið
eða um rúma tvo milljarða. Þar er um
að ræða framkvæmdir Rafmagnsveitna
rikisins, almennar framkvæmdir og
byggðalínur upp á 490 milljónir, sæ-
streng til Vestmannaeyja 290 ntilljónir
og hönnun Fljótsdalsvirkjunar 110
milljónir. Ennfrémur 620 milljonir
vegna skuldagreiðslna fyrir Rafmagns-
veiturnar og Orkustofnun sem lagt hefur
verið út af rikissjóði til bráðabirgða.
Viðbótarfjármagn til hafnargerðar á
Grundartanga nemur 100 milljónum og
til endurvinnslu borhola við Kröflu og
fleira fara 500 milljónir.
Rikisstjórnin ætlar að mæta þessari
fjárþörf með 1500 milljón króna nýrri
verðbréfaútgáfu, lánsfé frá Fram-
kvæmdastofnun og lánsfjármögnun á
vegum Seðlabankans.
HH.
Kristleifur Jónsson bankastjóri Samvinnubankans:
Árásir Halldórs Halldórs-
sonar á Samvinnubankann
Ljósm.: Tíminn, GE.
Dagblaðinu hefur boríst eftirfarandi
greinargerð frá Kristleifi Jónssyni
bankastjóra Samvinnubankans. Millifyr-
irsagnir eru Dagblaðsins, en aðalfyrír-
sögn bankastjórans.
Síðari hluta ársins 1976 voru Guð-
bjartur heitinn Pálsson og Karl
Guðmundsson handteknir i Vogum á
Reykjanesi og gefið að sök, að vera með
smyglað áfengi i fórum sínum. Þessi
varningur var í tösku í farangurs-
geymslu bifreiðar þeirra. Framburður
hinna handteknu var á þá leið, að tösk-
una ættu tvær stúlkur, sem verið hefðu
farþegar i bifreiðinni og óskað héfðu
eftir að láta aka sér tii Voga. Stúlkurnar
hefðu hinsvegar skyndilega horfið þegar
þangað var komið. Þrátt fyrir framburð
hinna handteknu dæmdi fulltrúi bæjar-
fógeta þá tafarlaust í gæsluvarðhald.
Rannsókn var hafin í máli þeirra félaga
og skyndilega er Kristján Pétursson, toll-
þjónn á Keflavíkurflugvelli, orðinn þátt-
takandi i rannsókninni. Gerði hann
ásamt Hauki Guðmundssyni húsleit á
heimili Guðbjarts Pálssonar. Hirtu þeir
þar ýrrtis plögg Guðbjarts og höfðu með
sér til Keflavíkur. Siðan kom i ljós eins
og alkunna er, að allar þessar aðgerðir
voru vandlega undirbúnar og voru raun-
ar hluti af vægast sagt Ijótum leik.
Haukur Guðmundsson, rannsóknarlög-
reglumaður, hafði fengið stúlkurnar
tvær til að koma fyrir smygluðu áfengi
og bjórkassa i bifreið Guðbjarts og beið
hann síðan reiðubúinn til handtökunnar
i Vogum. Lögreglumaðurinn ætlaði að
slá sig til riddara og áætlunin virtist ætla
að heppnast en svo fór, að upp komust
svik um síðir og Haukur Guðmundsson
hefir orðið að játa afbrot sitt.
„Telur sig hafa
óyggjandi gögn"
Slikar aðfarir munu, sem betur fer,
vera einsdæmi í íslenskri réttarfarssögu
og hafa þær vakið viðbjóð alls heiðarlegs
fólks. Það er ærið og fullkomið siðleysi
að bera sakir á saklaust fólk þó að
„sönnunargögnin” séu ekki líka búin til.
Skömmu eftir handtökuna fara að
birtast í Morgunblaðinu greinar eftir
Kristján Pétursson um fjármál
Guðbjarts heitins Pálssonar og viðskipti
hans við Samvinnubankann á árunum
1962 til 1965. Telur hann sig hafa í
höndum óyggjandi gögn til sönnunar
skrifum sínum. Þessar greinar Kristjáns
samanstóðu þó mest af ósannindum.
Guðbjartur Pálsson, sem þá var á lífi,
svaraði greinum Kristjáns og yfirlýsing
frá bankaráði Samvinnubankans um hið
rétta i málinu var birt.
„Leggur saman
óskylda hluti
og margfaldar.
Siðan gerist það, að i sumar fara að
birtast greinar eftir Halldór Halldórsson
í Dagblaðinu um sama efni og virðast
þær vera beint framhald af greinum
Kristjáns Péturssonar enda mjög í sama
stil. Eins og Kristján Pétursson telur
hann sig hafa í höndum óyggjandi upp-
lýsingar. Ekki er þess þó látið getið
hvaðan þær eru komnar eða hvernig
þæreru fengnar.
í greinum Halldórs ægir saman rógi,
ósannindum og margskonar aðdróttun-
um og munu sjaldan hafa sést á prenti
stóryrtari ásakanir. Blekkingar hans eru
með eindæmum. Hann leggur saman
óskylda hluti og margfaldar og fær út
hinar ótrúlegustu upphæðir. 1 greinar-
gerð frá bankaráði, sem birt var í blöð-
unum nýlega, var sýnt fram á hvernig
hann hagar vinnubrögðum sinum þar
sem hann meðal annars leggur saman
framlengingarvíxla og kallar það útlán
til Guðbjarts Pálssonar og telur sig
sanna að útlán til Guðbjarts hafi verið
320 milljónir króna. Sem dæmi um þessi
vinnubrögð Halldórs má nefna. að í
Dagblaðinu 12. þ.m. segir hann svo:
„Þegar ég nefni töluna 320 milljónir var
ég ekki að tala um heildarupphæðina,
sem hann fékk, heldur vanskil og upp-
hæð þeirra.” Þarna er blekkingartalið
dæmalaust en venjulégt fólk skilur orðin
„upphæð vanskila” þannig, að um sé að
ræða ógreidda skuld, sem ætti að vera
búið aðgreiða.
í grein í Timanum 12. þ.m. birtir Hall-
dór skrá yfir víxla sem hann segir að
bankaráðið hafi gleymt að nefna. Víxla-
skrá sú sem birt var með yfirlýsingu
bankaráðs náði aðeins yfir víxlaviðskipti
Guðbjarts á árinu 1964 og var birt til að
sýna vinnubrögð Halldórs þar sem hann
leggur saman framlengingarvíxla og nið-
urstaðan er útlán til Guðbjarts Pálsson-
ar. Eins er með þá skrá sem hann birtir
með grein sinni 12. þ.m. Allir víxlarnir
nema einn þ.e.a.s. fyrsti vixillinn að upp-
hæð kr. 140.000.-, eru framlengingar-
víxlar. Fimm þeir fyrstu eru síðan fram-
lengdir í vixli að upphæð 1.465.000.-,
sem áður hefur verið getið um. Tveir síð-
ustu víxlarnir á skrá Halldórs eru svo
framlenging á þeim vixli. Um þessa vixla
segir Halldór orðrétt: „Hinsvegar minn-
ist bankaráðið ekki á hina átta. Það vill
einmitt þannig til að þeir eru ekki fram-
lengingarvixlar.”
„Einn kaf li
í liótri sögu"
I grein i Dagblaðinu sama dag segir
Halldór: „í þriðja lagi verð ég að benda
á að mér var lífsins ómögulegt aö sjá af
afsagnargerðum fógeta hvort um var að
ræða framlengingarvixla eða ekki. t
Kristleifur Jónsson bankastjóri.
augum þess embættis eru allir víxlar
nýir víxlar.” Þannig er samræmið i mál-
flutningi Halldórs. Það er ekki gerð til-
raun til að fara með rétt mál og ef sann-
leikurinn er sagður er hrópað „hauga-
lygi”-
i greinargerð bankaráðs í Morgun-
blaðinu i febrúar 1977 var ekki sagt að
skuld Guðbjarts væri 380.000.- í lok árs-
ins 1964. eins og Halldór heldur fram.
heldur 1.207.000.-, keyptir víxlar af
Guðbjarti á árinu 1964 voru hinsvegar
380.000.-. Það virðist útilokað að Hall-
dór geti nokkurntíma farið með rétt mál.
jama er að segja um fullyrðingar
Halldórs um það er hann kallar einka-
viðskipti Einars Ágústssonar og Guð-
bjarts Pálssonar. Þegar bankaráðið upp-
lýsir hið rétta i málinu segir Halldór:
„Staðhæfing gegn staðhæfingu.” Stað-
reyndir skipta manninn engu máli.
Ástæðan kann að vera sú, að þessi skrif
Halldórs eru aðeins einn kafli i ljótri
sögu. Óþarfi er að rekja hana hér þvi að
hún er almenningi í fersku minni. Hér er
um að ræða einn alvarlegasta og Ijótasta
kafla islenskrar réttarfarssögu og sann
arlega eru skrif Kristjáns Péturssonar og
Halldórs Halldórssonar greinar á sama
meiði. Ég geri ráð fyrir að almenningi sé
þetta fullkomlega Ijóst.
Ekki vegna
Guðbjarts, sem Vá-
tryggingarfélagið fór
á hausinn
Hvað stendur svo eftir af fullyrðing
um Halldórs Halldórssonar? Vátrygg-
ingarfélagið h.f. fórekki á höfuðið vegna
ábyrgða fyrir Guðbjart Pálsson í Sam-
vinnubankanum. Heil grein i Dag-
blaðinu 26. júni s.l. um einkaviðskipti
Guðbjarts og Einars Ágústssonar
reyndust staðlausir stafir. Felureikning
arnir voru ekki til. Halldór segir aðGuð-
bjarti hafi staðið opnar dyr i Samvinnu-
bankanum allt til dauðadags. Staðreynd-
in er þó sú að bankinn átti næstum
engin viðskipti við hann eftir 1973 nema
að inn komu greiðslur af innheimtum
sem voru til tryggingar hlaupareiknings-
skuld. Ónýtu skuldabréfin. sem Halldór
talar um í síðustu Dagblaðsgrein sinni
hafa alltaf verið i skilum. Allar tölur sem
Halldór nefnir eru fundnar út með sam-
lagningu og margföldun og útkoman
verður fjarstæða. Ekkert stendur eftir
nema stóryrðin.
í greinum sinum reynir Halldór að
gera Guðbjart Pálsson að stórafbrota-
manni. Jafnhliða er reynt að koma höggi
á Samvinnubankann og forsvarsmenn
hans. Guðbjartur er látinn og getur því
ekki svarað fyrir sig en alkunnugt er
hvernig fór með eitt aðal„sönnunar-
gagnið” gegn honum. Sú spilaborg er
hrunin. Guðbjartur var bankanum mjög
erfiður viðskiptamaður, enda hafði
bankinn ekki viðskipti við hann siðustu
árin sem hann lifði. Hinsvegar hefi ég
bent á upphaf þessara skrifa og þau
vinnubrögð sem viðhöfð hafa verið.
„Ekki
starfsfriður.."
Svokölluð rannsóknarblaðamennska
hefir verið mjög í sviðsljósi hér að undan
förnu. Stutt er frá henni yfir til ofsóknar-
blaðamennsku og virðast framangreind
skrif vera þeirrar tegundar. Viðskipti
Guðbjarts Pálssonar við Samvinnubank-
ann hófust vegna kaupa Guðbjarts á bif-
reiðum hjá Véladeild Sambands ís-
lenskra samvinnufélaga. Guðbjartur
stofnaði og rak þá Bílaleiguna Bílinn hér
i Reykjavík. Á þessum tíma var rekstur
bilaleigu talinn skila góðum árangri. Svo
mun og hafa verið um þessa bílaleigu
um sinn. Reynsla með þennan rekstur
var hinsvegar lítil hér á landi en samt
risu upp all margar bílaleigur um þetta
leyti. Gengu þær misjafnlega og svo fór
að Bilaleigan Billinn lenti i rekstrarerfið-
leikum. Gekk Guðbjarti þvi illa að
standa við umsamdar afborganir skulda
sinna, en Vátryggingarfélagið h.f., sem
annaðist tryggingar bifreiða Guðbjarts,
og sem var talið gott og traust fyrirtæki
hafði gengið í ábyrgð fyrir Guðbjart
vegna viðskipta hans við Samvinnu-
bankann. Hér er ekki um að ræða við
skipti sem eru að neinu leyti einstök,
heldur munu allir bankar og bankastjór-
ar mæta svipuðum viðhorfum og Sam-
vinnubankinn i þessu tilfelli. Verkefni
mitt sem bankastjóra var að innheimta
það fé sem Guðbjarti hafði verið lánað
við þær aðstæður sem voru fyrir hendi
eftir að ljóst varð að rekstur bilaleigu
Guðbjarts mistókst. Mér vitanlega hafa
engin lögbrot viðgengist í Samvinnu-
banlanum hvorki i sambandi við þessi
viðskipti né önnur. Bankinn hefir kapp-
kostað að vera heiðarlegur og ábyggi-
legur í viðskiptum, eins og ég veit að
hinir fjöldamörgu viðskiptavinir hans
vita og mun ég af samviskusemi vinna
að þvi, að.svo verði áfram. Hinsvegar er
hvimleitt að hafa ekki starfsfrið fyrir
rógburði óvandaðra manna.
Reykjavík, 19. júll 1978
Kristleifur Jónsson, bankastjórí
(sign.)