Dagblaðið - 20.07.1978, Blaðsíða 10

10
DAGBLAÐIÐ. FIMMTUDAGUR 20. JUU 1978.
Útgefandh Dogbkiöiö nf.
Framkvœmdastjóri: Svoinn R. Eyjólfsson. R'rtstjóri: Jónas Kristjónssorv
Fróttastjóri: Jón Birgir Pétursson. Rrtstjómarfulltmi: Haukur Helgason. Skrifstofustjóri ritstjómor
Jóhannes Reykdal. íþróttir. HaKur Símonarson. Aóstoöarfróttastjórar Atli Steinarsson og Ómar
Valdimarsson, Handrit: Ásgrímur Pólsson.
Blaöamenn: Anna Bjamason, Ásgeir Tómasson, Bragi Sigurðsson, Dóra Stefánsdóttir, Gissur SigurÖs-
son, Guðmundur Magnússon, HaHur Hallsson, Helgi Pétursson, Jóni/s Haraldsson, Ólafur Geirsson,
Ólafur Jónsson, Ragnar Lár., Ragnhaiður Kristjánsdóttir. Hönnun: Guöjón H. Pálsson.
Ljósmyndir: Arí Kristinsson Ámi Páil Jóhannsson, Bjamleifur Bjamleifsson, Höröur Vilhjálmsson,*-
Ragnar Th. Sigurðsson, Sveinn Þormóösson.
Skrifstofustjóri: Ólafur Eyjótfsson. Gjaldkeri: Þráinn Þorieifsson. Sökistjóri: Ingvar Sveinsson. Dreifing-
arstjóri: Már E.M. HaHdórsson.
Ritstjóm Siðumúla 12. Afgreiðsla, áskriftadeHd, auglýsingar ognkrífstofur Þverhohi 11.
Aöalsimi blaðsins er 27022 (10 Hnur). Áskrift 2000 kr. á mánuði innanlands. í lausasölu 100 kr. eintakið.
Setning og umbrot Dagblaðið hf. Síðumúla 12. Mynda- og plötugerð: Hilmir hf. Siðumúla 12. Prentun'
Árvakur hf. Skerfunni 10.
Hversdagslegt siðleysi
Hér á landi eru smáþjófar settir á
Litla-Hraun, en stórþjófar sæmdir ridd-
arakrossi. Þeir sitja í klúbbum góðra
stráka með ráðamönnum þjóðarinnar og
eru taldir fínir menn.
Þeir gorta ekki af aðstöðu sinni. Þeir
segja mönnum ekki frá því, að þeir geti látiðkaupa verð-
bréf með háum afföllum og látið síðan selja þau lána-
stofnunum á fullu verði.
Þeir hampa því ekki, að á þann hátt sé unnt að græða
á einum stundarfjórðungi meira en ævitekjur verka-
manns. Þeir minnast ekki á, hvort heppilegt sé í bransan-
um, að hluti hagnaðar renni til rekstrar stjórnmálaflokka
eða stjórnmálamanna.
Stundum er þjófnaður hvítflibbamanna samt til tölu-
lega opinskár. Ráðherra flytur inn bíl handa sér meðan
gjaldeyriskerfið er lokað vegna fyrirhugaðrar gengis-
lækkunar. Annar ráðherra kaupir Víðishúshræ á upp-
sprengdu verði og hækkar jafnvel tilboð sitt, þótt enginn
annar sé um boðið.
Þegar siðleysið er jafn gegndarlaust og þessi dæmi
sýna, getur komið fyrir, að minniháttar körlum í brans-
anum verði fótaskortur á þagmælskunni. Einn nýlátinn
athafnamaður gortaði af, að hann gæti hringt í Einar
Ágústsson, þáverandi bankastjóra, jafnt á nóttu sem
degi og látið afgreiða hvaðeina fyrir sig í Samvinnubank-
anum.
Skjöl þessa manns eru nú í vörzlu ríkissaksóknara.
Þau voru lítillega könnuð, þegar þau komust í hendur
hins opinbera. Full ástæða er til að ætla, að glöggskyggn-
ir menn geti fengið af þeim sæmilega innsýn í einn þátt
íslenzkrar fjármálaspillingar.
Samt var rannsókn skjalanna hætt fyrir mörgum mán-
uðum. Ekkert bendir til, að ríkissaksóknari hyggist taka
þráðinn upp að nýju. Og engin teikn eru um, að hann
ætli að athuga mjög alvarlegar upplýsingar, sem birzt
hafa í Dagblaðinu.
Halldór Halldórsson hefur að undanförnu skrifað
nokkrar greinar í Dagblaðið um skjöl þessa manns og
viðskipti hans við Samvinnubankann. Þessar greinar eru
vægast sagt hrollvekjandi lesning.
Bankaráð Samvinnubankans hefur svarað greinum
Halldórs á svo frámunalega máttlausan hátt, að líkja má
við beina sektarjátningu. Þar á ofan hefur Halldór ræki-
lega sannað rangfærslur á bankaráðið.
Halldór hefur i greinum sínum rakið, hvernig einn af
minni háttar milligöngumönnum í hinu rotna kerfi
stjórnmála og lánastofnana hafði ótakmarkaðan aðgang
að banka. Hann gat látið búa til gersamlega verðlaus
verðbréf til að kaupa með afföllum og selja bankanum á
fullu verði.
Á núverandi verðlagi voru það tugir milljóna, sem
milligöngumaðurinn gat valsað með í Samvinnubankan-
um á sama tíma og þáverandi bankastjóri gat ekki staðið
við loforð um jarðarfaravíxla venjulegs biðstofufólks.
Kannski finnst ríkissaksóknara og góðu strákunum í
klúbbunum, að ekki sé siðlegt að nota illa fengin skjöl,
þótt þau bendi til siðlauss-athæfis. Slík afstaða væri kerf-
ismönnum lík.
Hitt getur svo vel verið, að ráðamenn vilji ekki að
Samvinnubankinn og Einar Ágústsson líði af tilviljun
fyrir gerðir, sem teljist til hversdagslegra atriða í fjármál-
um lánastofnana.
...
Egyptaland:
Byltingarafmæli
i skugga erfíðra
samningaviðræðna
— Anwar Sadat forseta kæmi vel að árangur þeirra
færi að koma í Ijós
Egyptar munu halda upp á tuttugu
og sex ára byltingarafmælið næsta
laugardag. Ef litið er á stefnu stjórn-
enda landsins í utanríkismálum má
segja að meginatriði hennar sé að
semja frið við Israel. Uppreisn foringja
hersins árið 1952 var meðal annars
vegna hrakfara Egypta í styrjöldinni
við stofnun tsraelsríkis árið 1948. Að
vísu var það ekki eina ástæðan því
stjórn Faruks hafði mörg og mikil
axarsköft á samvizkunni. Á fyrstu
árum hinnar nýju stjórnar voru
Egyptar trúir hinni arabisku skoðun
að útrýma bæri ísrael. Stofnun ríkisins
væri svik við araba og aðeins ein lausn
væri á vandanum, uppræting allra
ísraela. Nasser fyrsti forustumaður
Egypta var fylgismaður þessa og lagði
meðal annars út í styrjöldina árið 1967
á grundvelli þessarar stefnu og tapaði.
Anwar Sadat eftirmaður Nassers
sneri síðan algjörlega við blaðinu í lok
síðasta árs. Þá bauðst hann, flestum til
mikillar furðu, til að koma til ísrael og
/■
Hvaða stjórn þarf að mynda? Þá,
sem færust er um að koma á sáttum á
vinnumarkaðnum og lagi á efnahags-
mál þjóðarinnar.
Um þetta hygg ég alla sammála.
Skoðanir eru hins vegar skiptar um,
hvaða stjórnmálaflokkar eigi og þurfi
að standa að slíkri ríkisstjórn, svo að
árangurinn náist.
Vafalaust eru skoðanir eitthvað
skiptar innan stjórnmálaflokkanna
sjálfra um þessi efni, en þó hindrar það
fyrst og fremst greiða stjórnarmynd-
un, að flokkana greinir á um þetta, og
þó ekki sizt Alþýðuflokk og Alþýðu-
bandalagið, sem úrslit kosninganna
lögðu þá ábyrgð á herðar að hafa for-
ystu um úrlausnir, eða þannig munu
flestir túlka kosningaúrslitin.
Alþýðuflokkurinn er þeirrar
skoðunar, að líklegasta ríkisstjórn nú
til að ná sáttum á vinnumarkaðinum
og úrbótartökum á efnahagsmálum
okkar sé samstjórn Alþýðuflokks, Al-
þýðubandalags og Sjálfstæðisflokks.
Rökin eru þessi: Innan raða þessara
flokka eru nær allir forystumenn
launþegasamtakanna og stærstur hluti
/
Lengi síðan Island varð lýðveldi
1944 er búið að skeggræða um að setja
landinu nýja stjómarskrá. Við lýð-
veldisstofnunina létu menn sér nætja
að lappa upp á hina konunglegu
stjórnarskrá með því að skeyta inn í
hana ákvæðum um forseta, þar sem
áður var talað um kóng.
Stjórnarskráin er að stofni til sú
sama og danakonungur færði íslend-
ingum 1874. En rætur rekur hún allar
götur aftur til frönsku og banda-
risku byltinganna, sem voru upphaf
þess andvara, frelsis og lýðréttinda,
sem fór um löndin á 19. öld.
Stjórnarskrá geymir Iög, sem hafa
meira afl en almenn lög. því að þau
binda löggjafarvaldið, Alþingi, en það
gera almenn lög að sjálfsögðu ekki.
Reynslan af hástemmdum stjórnar-
skrárskjölum er ekki góð, eins og sjá
má bæði i Sovétríkjunum og hinum
nýstofnuðu ríkjum Afríku. I ríkjum
þessum fjölyrða stjórnarskrár um rétt
einstaklingsins, en honum má hins
vegar einstaklingurinn ekki beita gegn
stjórnarfarinu. I reynd eru mannrétt-
indi fótum troðin í þessum löndum.
ræða við ráðamenn þar um friðarskil-
mála. Sagði hann að öllum ætti að
vera Ijóst að deilur araba og tsraels-
manna yrðu ekki útkljáðar nema við
BragiSigurjónsson
atvinnurekenda, en við þessa aðila
þarf rikið að ná samstöðu um kjara-
sáttmáia, og ýmis konar samvinnu um
úrlausnir í efnahagsmálum, sársauka-
fullar aðgerðir, sem mega ekki ganga
úrskeiðis, ef árangur á að nást.
SigurðurGizurarson
samningaborðið. Segja má að þessi
skoðun Sadats sé árangur fjögurra
styrjalda araba við tsraelsmenn.
Egyptar hafa borið hitann og þungann
af öUum þessum styrjöldum. Hin ríkin
Kjallarinn
Einvala dugnaðar-
og gáfumenn
Stjórnarskráin ein verður aðeins
arabísku hafa annaðhvort verið of
veik hernaðarlega eða þá að andstaða
þeirra hefur mest verið í orði er á
hefur reynt. Eru Líbýumenn þar gott
dæmi en Gaddaffi þjóðarleiðtogi
þeirra hamast gegn ísraelsmönnum
hvenær sem tækifæri gefst. Hann
fékkst aftur á móti ekki til þess með
neinu móti að taka þátt i styrjöldinni
gegn ísaelsmönnum árið 1973. Það er
styrjöldin, sem Sadat sagði í hinni
óvæntu yfirlýsingu sinni í desember
síðastliðnum, að ætti að verða síðasta
styrjöldin milli ísraels og arabarikj-
anna.
AUt síðan Sadat heimsótti Israel og
ávarpaði þing landsins hefur legið ljóst
fyrir, að hann vill endurheimta þau
landsvæði, sem töpuðust í styrjöld-
inni árið 1967, sex daga stríðinu svo-
kallaða. Á móti bauð hann varanlegan
frið, örugg landamæri og stjórnmála-
lega viöurkenningu á Israel. Einnig
telur Sadat sanngjamt að Palestinu-
flóttamennirnir fengju eigið land-
Alþýðubandalagið gefur hins vegar
upp, að það telji Framsóknarflokkinn
heppilegri samstarfsflokk, en Sjálf-
stæðisflokk í þá átakastjórn, sem þurfi
að mynda, og virðist líta á Fram-
sóknarflokkinn sem meiri umbóta-
flokk og frjálslyndari en Sjálfstæðis-
flokkinn. Um þetta eru ugglaust
skiptar skoðanir meðal manna. Fram-
sókn til styrktar í svona stjórn má til
dæmis nefna að flokkurinn á mikil
itök í SÍS, sem er stór og voldugur aðili
á sviði verzlunar og atvinnureksturs,
og raunar eini auðhringurinn hér á
landi, sem hægt er að gefa slikt nafn.
Á hinn bóginn er Framsóknarflokkur-
inn ákaflega ósamstæður flokkur hvað
skoðanir og afstöðu til mála snertir,
allt frá mikilli þröngsýni og íhaldssemi
til víðsýnis og frjálshyggju, en íhalds-
vængurinn ræður þar oftar mestu.og
minna verður á, að ýmsir vöskustu
menn flokksins nú ýmist buðu sig ekki
fram I síðustu kosningum eða féllu,
svo sem Ásgeir Bjarnason, Þórarinn
Þórarinsson, Jón Skaptason, Ingi
Tryggvason og Halldór Ásgrímsson.
Enn er svo að benda á, að Fram-
pappírsplagg, ef hún jafnframt styðst
ekki við lýðræðishefð, virðingu fyrir
leikreglum og mannhelgi. En þá getur
stjórnarskráin verið eins konar kjöl-
festa, sem tekur af mesta veltinginn,
þegar veður eru válynd.
Árið 1972 var sett á stofn stjómar-
skrárnefnd — ekki sú fyrsta — til að
setja lýðveldinu nýja stjórnarskrá. I
stjórnarskrárnefnd völdust þeir Emil
Jónsson, Hannibal Valdimarsson, Ing-
ólfur Jónsson, Gunnar Thoroddsen,
Ragnar Arnalds, ég og Jóhannes Elías-
son. Þegar Jóhannes féll frá, tók Tóm-
as Árnason sæti hans í nefndinni.
Nefndarstörf voru ólaunuð. Nefnd-
in var kvödd saman nokkuð slitrótt.
Hún réði sér launaðan ritara, Gunnar
Schram, prófessor i stjórnskipunarrétti
við lagadeild Háskóla íslands. Lenti
gagnaöflun og tæknilegt starf mikið á
hans herðum.
Þótt nefndinni væri ekki settur
ákveðinn frestur til að ljúka starfi
sínu, gerðust þær raddir háværar á Al-
þingi, að henni ynnist starf sitt seint.
Var hún svipt umboði til að ljúka
verkinu i vor.
Eins og nöfn samnefndarmanna bera
i