Dagblaðið - 18.04.1979, Blaðsíða 11

Dagblaðið - 18.04.1979, Blaðsíða 11
r DAGBLAÐIÐ. MIÐVIKUDAGUR 18. APRÍL 1979. hlutabréfa og annarra eigna sem hækkað hafa í verðgildi af einhverj- um ástæðum. Skoðun fólks á sköttunum er mis- munandi og sumir þeirra eru almennt viðurkenndir sem réttlátir. Bretar njóta líka mjög góðs almannatrygg- ingakerfis. Sjúkrakostnaður, skóla- vist og fleiri liðir er fólki þar að kostnaðarlausu. Engir neita því þó að almennir skattar í Bretlandi séu háir. Opinberir aðilar hafa viðurkennt að vart hafi orðið við vaxandi tilhneig- ingu til þess að fólk taki að sér ýmis störf sem ekki komist á opinberar skýrslur og tekjur af þeim ekki gefnar upp til skatts. Frásagnir af iðnaðarmönnum sem fengnir eru til að gera við á heimilum fólks og gefa upp mismunandi kostn- aðaráætlun fyrir unnið verk eftir þvi hvort gefa á upp til skatts eða ekki hafa birzt í brezkum blöðum. Stór hluti leigubifreiðaflotans í London er rekinn með bifreiðarstjórum sem fá tekjur sínar skattfrjálsar og allir vita að sú þjónusta mundi falla niður ef annar háttur væri hafður á. Að sjálf- sögðu fæst enginn ul að viðurkenna þetta opinberlega en allir vita að þannig erástandið. Allir þrír aðalflokkar Bretlands lofa nú bót og betrun í þessum efnum og lofa að létta skattabyrðina, í það minnsta að nokkru leyti. Helzt þykir íhaldsflokknum hafa tekizt vel upp í því að sannfæra almenning um að þeir hyggist ætla að standa við orð sín. Verkamannaflokkurinn á sér gamla sögu sem fiokkur aukinna skatta jafnhliða auknum almanna- tryggingum. Hætt er því við að erfiðara verði fyrir James Callaghan og félaga að fá fólk til að trúa loforðunum. Calla- ghan, formaður Verkamannaflokks- ins og fráfarandi forsætisráðherra, hefur reyndar að sögn reynt að fá hina vinstri sinnaðri forustumenn í flokknum til að draga nokkuð úr hugmyndum sínum um hærri skatta og meiri samfélagslega þjónustu. Telur hann slíka stefnu ekki nægilega vænlega til fylgisaukningar um þess- armundir. Þrátt fyrir loforð íhaldsmanna um skattalækkanir hefur James Calla- ghan að margra mati haldið sig vel innan þeirra marka sem skynsamleg verða talin í þessum efnum. Þykir ýmsum sérfræðingum í alþjóða fjár- málum hann þar hafa haldið áfram stefnu þeirri sem hann hefur rekið að undanförnu í efnahagsmálum. Hefur hinn fráfarandi forsætisráðherra hlotið aðdáun margra fyrir ötula og nokkuð árangursríka herferð sína gegn verðbólgu á Bretlandi. For- heimskun fyrir öll börn. Þetta er það brýnasta í dag. Má ég koma með eina spurningu. Hvers vegna í veröldinni erum við ER ÞAÐ NU: Öll börnin á dagvistunarheimili? í dag er líka nokkuð sem heitir pilla, fyrir nú utan allar aðrar getnaðarvarnir, sem fyrirfinnast á markaðnum. Námsfólkið er í „Einstaka mæður mundu kannski vinna fyrir álíka launum og þarf til að passa þrjúbörn.” hér á íslandi að vera nokkuð að hafa fyrir þvi að eignast börn? Vitið þið ekki öll, að þaðer offjölgunarvanda- mál í heiminum? vandræðum með krakkana sína. Þjóðfélagið getur ekki byggt nærri nóg af dagvistunarheimilum. Fóstrur ekki til (þær auðvitað miklu færari til þess að ala upp börnin en hið bráð- gáfaða námsfólk). Svo ekki sé talað um venjulegt fólk, sem er svo miklu sjálfsagðara að fari út á vinnu- markaðinn i mjólkurbúðirnar, tuskubúðirnar, finu bankana með palesanderveggjum og uppbyggjandi rándýrum málverkum eftir viður- kennda listamenn, eða einhverja sem áreiðanlega eiga eftir að verða frægir (skv. umsögnum menningarvitanna). Og hvað kosta nú öll þessi dag- vistunarheimili? í verðbólgulandi eins og okkar er vitanlega ekki hægt að segja, hver stofnkostnaðurinn er á dagvistunarhöllunum hér i henni miklu höfuðborg landsins, Reykja- vík. Hvað skyldu skattborgarar borga aðeins fyrir þær? Síðan standa hallirnar lokaðar og læstar, að mestu, allar helgar og frá kl. 6—7 á kvöldin og áfram næstu tólf tímana. Ekki má nýta þær til annars, þa mengast andrúmsloftið fyrir blessuð börnin, sem eiga rétt á góða uppeld- inu í þjóðfélaginu. Hvað kostar það svo að hafa barnið á dagvistunarheimilinu. Jú, heilar 26.000.- kr. og þetta er aðeins 30%. Því að restina til þess, aðeins, að halda rekstrinum gangandi, 70%, borgar borgin eða 60.700. — = samanlagt 86.700.- kr. Fyrir 2 börn þá kr. 173.400, fyrir 3 böm kr. 260.100. Hvar er gróðinn? Einstaka mæður myndu kannski vinna fyrir einhverjum álika launum og þarf til að passa 3 börn. Hvaðan koma þá peningarnir til þess að byggja dagvistunarheimilin? Hvað kostar í strætó, hvenær er tími til að bæta fötin (kaupa bara nýtt)? Hvenær er timinn til að tala við börnin? Æ, fyrirgefið, þau hafa fengið nóga uppbyggingu fyrir það andlega og vonandi líklega það likamlega á stofnuninni. Rúsínan í pylsuendanum er svo, að með þvottakonum og öðru þvi starfs- liði, sem á dagvistunarheimilinu vinnur, passar þar, hver og einn, um 4, 1 barn. Nú tek ég skrifstofuliðið, sem kemur börnunum á hinar margum- töluðu stofnanir ekki með í reikning- inn. Spurning í lokin. Hvernig stendur á því að það fólk, sem er nú er komið til vits og ára og hefur aldrei (fæst af því) verið á dagvistunarheimili, stendur samt alveg fyrir sínu? Eða gerir það kannski enginn? Það verður aldeilis munur þegar dagvistunarkyn- slóðin tekur við. Eigum við strax að fara að hlakka til? Erna V. Ingólfsdóttir. sem einhverra hluta vegna er nú einn ákafasti talsmaður reglustrikunnar, skipulagningar og ofstjórnar. Kaldrifjuð hagspeki Reynir Hugason hefur gerst tals- maður þeirrar hagfræði, að helst ekkert skuli þrífast, sem ekki skilar hámarksarði, en þar er hann á sama máli og kratastrákarnir. Þessir aðilar hafa einkanlega haft horn í síðu íslensks landbúnaðar, sem nú sem sakir standa býr við offramleiðslu- vanda. íslenskir bændur þurfa ekki verk- fræðiþekkingu til að sjá þennan vanda. Þeim er ljóst, að þjóðin getur ekki keypt offramleiðsluna enda- laust, og því ræða þeir og ráðamenn þeirra ýms ráð til þess að minnka framleiðsluna, taka upp nýjar búgreinar og jafnvel að fækka nokkuð í stéttinni. Bændur eru svo manna líklegastir til þess að finna þau ráð, sem til heilla verða án þess að leggja í eyði stórar sveitir og kippa þar með fótum und- an atvinnu þúsunda í þorpum og bæjum í landinu. Tveir verkfræðing- ar, Reynir og Jónas Bjarnason, Jónas Kristjánsson Dagblaðsritstjóri og nokkrir kratastrákar hafa einkum haft sig í frammi með gagnrýni á íslenskan landbúnað. Allir þessir menn gera sig seka um sömu reginskyssuna, eða það að reikna með því að vandinn sé auðleystur, einfaldlega með því að fækka bændum. Þessir menn tala jafnvel um, að það myndi margborga sig að fiytja bændur á mölina og greiða þeim kaup, aðeins ef þeir þá framleiddu ekki landbúnaðarvörur. Svona heimskuleg einföldum mála er alls ekki sæmandi verkfræðingum eða ritstjóra, þótt sjálfsagt séaðgera ráð fyrir að kratastrákarnir séu svo vitlausir. Það er sannarlega tímabært, að þeir, sem vilja láta taka mark á sér í umræðu um landbúnaðarmálin og ekkert sjá fært annað en fækkun bænda, geri almenningi grein fyrir, hvernig og hvar finna á aðra vinnu fyrir þær þúsundir manna, sem lifa nú á þjónustu við landbúnaðinn. Reynir Hugason fjallar um málefni landbúnaðarins á sérstæðan hátt. Það er líkt og hann setji reglustriku á nef sér og horfi síðan fram eftir henni, á eitt atriði mála, en eins og flestum mun ljóst, verður útkoman sú, að viðkomandi verður rangeygður og ekki nóg með það, hann sér nánast ekkert til hliðar. Þannig fer Reyni oft og einatt. Reynir segir að ekkert mál sé að taka 2000 jölskyldur úr sveitum og skapa þeim nýtt lífsviðurværi. Þetta gerðum við vegna Vestmannaeyja- gossins 1973, segir hann. Sé þetta dæmi tekið sýnir það vel, hve Reynir sér skammt frá reglustrikunni. Vestmannaeyingar voru vissulega fluttir um set, en þeim var alls ekki skapaðnýtt lífsviðurværi. Þeir komu með báta sína og tæki inn i hinar nýju byggðir, og í raun gerðist tæplega annað en það, að vinnu- staðurinn varð annar, og þannig algerlega út í hött að líkja þessu við flutning 2000 fjölskyldna úr sveitum. Þá gleymir Reynir öllum þeim fjölskyldum, sem lifa á bændum. Það gera raunar fleiri, svo ekki er Reynir einn um að vera með reglustriku á nefinu. Hamingja eða peningar Sú kaldrifjaða hagspeki, sem Reynir Hugason og skoðanabræður Kjallarinn Krístinn Snæland hans hamra sífellt á, er i rauninni sú, að fjármagni skuli alls ekki varið til annarra atvinnugreina en þeirra sem skila hámarkshagnaði. Allt, sem er litið og smátt og ekki skilar gróða samkvæmt ströngustu kröfum, skal i eyði lagt. Svo skal einnig fara með það sem of stórt er og skilar ekki há- marksarði. Að fjármagn skuli skila arði er vissulega æskilegt, en jafnvel fyrir þjóð getur verið skynsamlegt að fjár- festa í fyrirtækjum, sem sjálf eru rekin með tapi. Þegar t.d. taprekstur var á Siglósíld, þá var samt ugglaust verulegur þjóðhagslegur hagnaður af , rekstri fyrirtækisins, og ef skattar og gjöld starfsfólks til rikisins hefðu verið reiknuð til tekna fyrirtækisins, þá er vísast, að verulegur hagnaður hefði komið út. Við skulum líka athuga, að ef þessir talsmenn auðhyggjunnar væru sjálfum sér samkvæmir, myndu þeir væntanlega taka fleira fyrir en bændastéttina. Ef reka á þjóðfélagið með ýtrustu hagkvæmni, verður líka að fækka kaupmönnum, leggja niður þessar óhagkvæmu smáverslanir, þá verður iíka að fækka þessum iðnmeisturum, sem eru að hokra hver á sínu smá- verkstæði. Þá verður að fækka öllum þessum bílaumboðum og setja á stofn eitt eða fáein stórumboð. Loks ætti að sjálfsögðu að banna mönnum að vera að stunda skak, einir á smábátum. Ef þessir menn, sem tala um að fækka bændum, eru af alvöru að hugsa um þjóðarhag, en ekki að elt- ast við það tískufyrirbæri að skamma bændur, þá er sannarlega kominn timi til þess, að þeir skrifi skammir um einhver ofangreindra atriða. Það er svo mín skoðun, að leiðin til lifshamingju sé oft fólgin í litilli verslun, litlum báti, litlu búi, litlu verkstæði eða litlu fyrirtæki. Allt þetta hlýtur að vera þyrnir i auguni þeirra, sem meta allt eftir hagnaðar- voninni og horfa rangeygðir l'ram eftir reglustrikunni. Spurningin er þannig alls ekki sú, hvort betra sé 20 kjúklinga bú á hafnarbakkanum í Reykjavík eða allur annar landbúnaður, heldur sú, hvort við eigum að láta eftir okkur að basla hamingjusöm i sátt við lifið og tilveruna, þótt gróðinn verði þá eitt- hvað minni. Kristinn Snæland. „Spurningin er alls ekki sú, hvort betra sé 20 kjúklinga bú á hafnarbakkanum í Reykjavík eða allur annar landbúnaður, heldur hvort við eigum að láta eftir okkur að basla hamingjusöm i sátt við lífið og tilver- una, þótt gróðinn verði þá eitthvað minni.”

x

Dagblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Dagblaðið
https://timarit.is/publication/260

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.