Dagblaðið - 06.07.1979, Blaðsíða 10

10
DAGBLAÐIÐ. FÖSTUDAGUR 6. JÚLÍ 1979.
.
MBIAÐIB
fijálst, úháð dagblað
Útgefandi: Dagblaöið hf.
Framkvœmdastjóii: Sveinn R. Eyjótfsson. Ritstjórí: Jónas Kristjánsson.
Rrtstjómarfulftrúi: Haukur Helgason. Skrífstofustjórí rítstjómar Jóhannes Reykdal. FróttastjOrí: Ómai
Valdimarsson.
íþrótdr. Hallur Simonarson. Menning: Aðalstoinn Ingóffsson. Aðstoöarfróttastjórí: Jónas Haraldsson.
Handrít Ásgrímur Pólsson.
Blaðamenn: Anna Bjamason, Ásgeir Tómasson, Atli Steinarsson, Bragi Sigurðsson, Dóra Stefónsdótt
ir, Gissur Sigurðsson, Gunnlaugur A. Jónsson, Ólafur Geirsson, Sigurður Sverrísson.
Hönnun: Guðjón H. Pólsson. Hilmar Karísson.
Ljósmyndir Ámi Póll Jóhannsson, Bjamlerfur Bjamlorfsson, Hörður Vilhjólmsson, Ragnar Th.
Sigurösson, Sveinn Þormóðsson.
Skrífstofustjórí: Ólafur EyjóHsson. Gjaldkerí: Þróinn Þoríetfsson. Sökistjóri: Ingvar Sveinsson. Dreifing-
arstjórí: Mór E.M. Halidórsson.
Ritstjóm Siðumúla 12. Afgreiðsla, óskríftadeild, auglýsingar og skrífstofur Þverholti 11.
Aðalsimi blaðsins er 27022 (10 Hnur).
Setnrng og umbrot Dagblaðið hf., Siðumúla 12. Mynda og plötugerö: Hilmir hf., Siðumúla 12. Prentun:
Árvakur hf., Skeifunni 10.
Verð i Lausasölu: 180 krónur. Verö i óskríft innanlands: 3500 krónur.
Benediktútíkuldann?
Þjóðviljinn krefst í forystugrein í gær
afsagnar Benedikts Gröndal utanríkis-
ráðherra vegna útivistarmáls hermanna
á Keflavíkurflugvelli. Þessi krafa er
uppgerð.
Meirihluti þingflokks og fram-
kvæmdastjórnar Alþýðubandalagsins
gekk til myndunar núverandi ríkisstjórnar með frá-
hvarfi frá stóru orðunum í herstöðvarmálinu. Alþýðu-
bandalagið „bakkaði” með stefnu sína í varnarmálum
eins og það hafði gert í fyrri vinstri stjórn Ólafs Jó-
hannessonar. Síðan hefur verið hljótt um þá mikil-
vægu spurningu, hvort hér eigi að vera útlendur her
eða ekki. Valinkunnir skriffínnar, sem um áraraðir
höfðu sett svip sinn á þá umræðu og barizt gegn dvöl
hersins og veru íslands í Atlantshafsbandalaginu, hafa
flestir verið hljóðir síðan.
Þjóðviljinn segir í gær: ,,Þegar núverandi stjórnar-
samstarf komst á, var það ekkert leyndarmál, að Al-
þýðubandalaginu var það mikill þyrnir í augum, að
ekki var í stjórnarsáttmálanum gert ráð fyrir brottför
bandaríska hersins. Þess í stað var gert ráð fyrir
óbreyttu ástandi, en að baki lá sú hugmynd, að reynt
yrði að einangra herinn meira. Nú hefur utanríkisráð-
herra, Benedikt Gröndal, án viðræðna um málið í
ríkisstjórn, veitt ameríska herliðinu á Keflavíkurflug-
velli aukna útgönguheimild. Þarna er um skýlaust brot
á stjórnarsáttmálanum að ræða og ósvífna ögrun af
hálfu utanríkisráðherra. Þess verður að krefjast af
utanríkisráðherranum, að hann dragi heimildir þessar
þegar til baka en viki ella úr ríkisstjórninni fyrir
manni , sem reiðubúinn er að viðurkenna stjórnarsátt-
málann í verki.” Svo segir Þjóðviljinn í forystugrein-
inni.
Þjóðin skiptist mjög í afstöðu til dvalar varnarliðs
hér, þótt álíta megi, að stuðningsmenn óbreytts
ástands séu í nokkrum meirihluta að sinni. Mörgum
Alþýðubandalagsmanni var sala flokksins á þessu
stefnumáli við myndun núverandi ríkisstjórnar þyrnir í
augum, eins og Þjóðviljinn segir. Forystumenn Al-
þýðubandalagsins létu sér málið í léttu rúmi liggja og
hafa gert æ síðan.
Stefnan í varnarmálum er í höndum þeirra, sem vilja
að óbreyttu hafa hér her og halda áfram aðild að
NATO. Auðvitað ber Alþýðubandalagið með stjórnar-
aðild sinni í raun ábyrgð á allri þessari stefnu.
Ákvörðun Benedikts Gröndal utanríkisráðherra um
að auka útivistarheimildir varnarliðsmanna frá Kefla-
víkurflugvelli orkar tvímælis. Samskipti íslendinga og
varnarliðsmanna voru okkur til vandræða fyrr á árum,
en hafa verið snurðulítil um langt skeið, enda verulegar
hömlur á ferðafrelsi varnarliðsmanna. Hafna verður
þeim fullyrðingum að aukið ferðafrelsi þeirra komi
mannréttindum ekki við, sem sumir for>stumenn færa
nú fram. Auðvitað er um einstaklinga að ræða, þótt
þeir hafi gengizt undir atvinnuhermennsku, sem ber að
reyna að veita þau mannréttindi, sem kostur er.
Auknar heimildir nú eru að sinni veittar til skamms
tíma, og mun þá á reyna, hvort leiðir til aukinna vand-
ræða, sem réttlæti skerðingu þeirra að nýju.
Þótt Alþýðubandalagsmönnum þyki stríðni í af-
stöðu Benedikts .Gröndal, hefur hann ekki farið út
fyrir valdsvið sitt. Einar Ágústsson fyrrum utanríkis-
ráðherra hefur tekið skýrt fram, að hann hafi ekki
borið mál af því tagi undir utanríkismálanefnd eða
ríkisstjórn. Engin stoð er í stjórnarsáttmálanum fyrir
fullyrðingum Þjóðviljans.
Er því vísast, að Alþýðubandalagsmenn sitji uppi
með Benedikt.
Danmörk:
Vinstriflokkur í
sókn, kommar og
kristilegir tapa
Annar stjórnarflokkanna i Dan-
mörku virðist hafa bætt við sig fylgi á
síðustu vikum ef dæma má eftir
niðurstöðum Gallup skoðanakönn-
unar, sem fram fór þar í landi við lok
síðasta mánaðar. Var hún birt í
Berlingske Tidende á sunnudaginn
var. Samkvæmt könnuninni mundi
flokkurinn fá fleiri atkvæði en í síð-
ustu kosningum, sem haldnar voru í
febrúar 1977. Ekki er aukningin þó
mikil eða úr 12% í 12,3%. Ef litið er
aftur á móti til niðurstöðu fyrri skoð-
anakönnunar frá þvi í maí siðastliðn-
um hefur fylgi Vinstri flokksins auk-
izt nokkru meira eða um tæpt eitt
prósent.
Hinn stjórnaraðilinn i Danmörku,
jafnaðarmenn, hefur misst fylgi
síðan í skoðanakönnuninni í maí.
Fylgi þeirra nú virðist vera 37,2% en í
maí var það talið 38,4%. Virðist fylgi
jafnaðarmanna nú vera nærri því hið
sama og í kosningunum árið 1977.
Miðdemókrataflokkurinn er sá
dönsku flokkanna, sem virðist hafa
bætt við sig mestu fylgi síðan skoð-
anakönnunin í mai var gerð. Hefur
það aukizt um 2,6% eða úr 3,9% upp
í 6,5%. Síðan er íhaldsflokkurinn
talinn hafa bætt við sig einum af
hundraði eða úr 9,1% upp í 10,1 %.
Kristilegi þjóðarflokkurinn virðist
»
Svo virðist sem fylgistap í Framfara-
flokki Glistrups hins danska sé nú
lokið um sinn.
/' " 1
Norska hræsnin—seinni grein
ÍSLENDINGAR
EIGA JAN MAYEN
eftir niðurstöðum skoðanakannan-
anna vera nærri því að þurrkast út af
þinginu og mundi ekki fá þingmann
kjörinn ef kosrtingar færu fram nú. í
kosningunum í febrúar 1977 fékk
flokkurinn 3,4% atkvæða. Var talinn
með 3,5% fylgi í mai en náði ekki til-
skildum 2% samkvæmt skoðana-
könnuninni við lok júní.
Kommúnistar hafa einnig átt við
mótlæti aö stríða á síðustu vikum ef
ráða má af skoðanakönnununum.
Eru þeir að því er virðist komnir með
sama fylgi og í síðustu kosningum.
Aftur á móti sýndu niðurstöður
könnunar Gallups í maí síðastliðnum
að þá nyti flokkurinn stuðnings fimm
af hundraði kjósenda.
Stærsti stjórnarandstöðuflokkur-
inn, Framfaraflokkur Glistrups,
virðist nú ekki tapa fylgi lengur, i það
minnsta um sinn. Hefur hann bætt
við sig 0,8% frá því í maí og mundi
nú hljóta 13,7% fylgi. í kosningun-
um 1977 hlaut flokkurinn tæplega
fimmtán af hundraði atkvæða.
Jan Mayen á
ísienzku landgrunni
Það skal átalið hér, að ekki skuli af
hálfu stjórnvalda sett fram fræðileg
greinargerð um málefni, sem um á að
fara að fjalla í samningum við út-
lendinga, svo menn geti gert sér ljóst
umhvaðerfjallað.
Hvernig er staða Jan Mayen haf-
réttarlega? A hafréttarráðstefnu í
Genf 1958 voru gerðar samþykktir
um landgrunnið. Nægjanlega mörg
ríki voru búin að staðfesta þessar
samþykktir 1963 til þess að sam-
þykktirnar öðluðust lagagildi. Á
grundvelli þessara laga var land-
grunninu i Norðursjónum skipt upp.
Til þess endanlega að tryggja fram-
kvæmdargildi laganna og þar með
tryggja hinar gífurlegu fjárfestingar,
sem ákveðnar voru í olíuiðnað i
Norðursjó, var búið til mál og feng-
inn staðfestingardómur frá Aiþjóða-
dómstólnum í Haag 1%7. Sam-
kvæmt jtessum alþjóðalögum miðast
takmörkun landgrunns ekki við 200
mílur heldur er skýrt fram tekið í lög-
unum, að takmörkunin miðast við
tæknilega nýtingarmöguleika á nátt-
úruauðlindum, eða eins og segir i lög-
*unum, „as far out as natural re-
sources can be exploited”, eða „eins
langt út og náttúruauðlindir verða
nýttar”. Jan Mayen er eins og hvert
annað óbyggt sker á landgrunni
íslands, með enga sjálfstæða efna-
hagsstarfsemi. Þar er viðhaldið gervi-
dvöl nokkurra manna vegna veðurat-
hugana, sem ekkert gildi hefur i þjóð-
réttarlegu tilliti. Skv. fyrirliggjandi
texta á hafréttarráðstefnunni mundi
Jan Mayen ekki öðlast sjálfstæða
efnahagslögsögu, og svona sker á
okkar landgrunni á ekki sama rétt og
ef um strendur Noregs væri að ræða.
Það er algjört hámark ef Norðmenn
gætu helgað sér 12 mílna landhelgi
kringum eyna. Sé miðað við stöðuna
í dag er um algjört afsal á íslenzkum
verðmætum að ræða, ef Norömenn
fá eitthvað samþykkt af okkur nú.
Nýting fiskistofna
Nokkuð er á reiki með nýtingu
fiskistofna, en ef um þá er gert sam-
komulag, þá er rétt að gera sér ljósa
viðurkennda vísindalega staðreynd,
og hún er sú, að loðnan við ísland er
álitin sérislenzkur stofn, sem það
kemur fyrir við vissar aðstæður að
hún þvælist norðaustur í haf, út fyrir
200 mílna efnahagslögsögu okkar og
inn á hafsvæði í átt til Jan Mayen.
Álitið er af fiskimönnum að hér sé
um undantekningu að ræða en ekki
meginreglu, ef loðnan fer þetta langt
norðaustur frá ströndum íslands. Því
ættu Norðmenn að geta litið á þessa
loðnu sem íslenzkt fyrirbæri, sem
ekkert væri sjálfsagðara en að láta
íslendingum eftir til nýtingar þó ekki
væri nema vegna erfiðrar efnahags-
stöðu okkar. Nú er það svo að það er
jafnvel álitið að loðna hafi ekki
gengið út fyrir íslenzku fiskveiðilög-
söguna í 10 ár fyrr en á síðastliðnu
sumri, svo að hér er ekki um meira
örugg verðmæti að ræða en eitthvað,
sem til getur fallið á 10 ára fresti. Því
væru það ekki nema sjálfsögð
frænda- og vinarhót að fara nú ekki
með allan olíugróðann í vasanum að
kroppa i þessa tilfallandi mola á 10
ára fresti. Nei, það var nú síður en
svo. Meira að segja senda Norðmenn
hingað 2 ríkisstjórnarráðherra og
einn fyrrverandi til þess að reyna að
tryggja sér helminginn af þessari 10
ára hugsanlega tilfallandi loðnu og
gera íslenzkt þjóðarbú þar með fá-
tækara um nákvæmlega sömu upp-
hæð. Er hægt að leggjast lægra og
teygja sig lengra? Og það á hafsvæði
á landgrunni annars lands? Að þessir
menn skyldu sýna sig i Reykjavík
þessara erinda sýnir okkur eingöngu,
að sjálfsvirðing þeirra er af öðrum
toga en sú, sem við álítum rétta.
Undur:
samninganefndin
vann orrustuna
Samningar íslendinga við útlend-
inga hafa á undanförnum áratugum
verið röð af klaufaskap og vankunn-
áttu. Það er engu líkara en að okkar
menn hafi ávallt misst~máttinn, er
þeir hafa staðið í samningum við út-