Dagblaðið - 18.03.1980, Blaðsíða 2

2 DAGBLAÐIÐ. ÞRIÐJUDAGUR 18. MARZ 1980.
f ' ■ '
Hugleiðingar um kjaramál:
„Utgeröarmönnum svelgist á”
—svo stóran hluta kökunnar fá þeir
Jóhann Laxdal jr, bátsmaður á Guð-
björgu ÍS 46 skrifar:
Hinn neikvæði þáttur
fjölmiðla
Eitt aðaleinkenni verðbólgu er að
krónunum fjölgar en verðgildið
minnkar. Það sem fyrir fáum árum
var talið í hundruðum er nú talið í
þúsundum og það sem þá var metið
til þúsunda er nú metið til milljóna.
Þvi er það brýn nauðsyn að samning-
ar um kaup og kjör séu í stöðugri
endurskoðun. En þótt verðgildið sé
lítiö þá er ennþá einhver sjarmi yfir
orðinu milljón í hugum margra, eink-
um fréttamánna fjölmiðla.
Nú hefur það gerzt, að útgerðar-
menn skuttogara á Vestfjörðum mata
þessa sömu fréttamenn stanzlaust á
upplýsingum um tekjur háseta áskip-
um sínum. Svona uppblásnar æsi-
fregnir eru engum manni sæmandi,
allra sízt útgerðarmönnum, þvi þeir
vita manna bezt að sjómennskan er
ekki bara ship o hoj. Hún er líka híf-
op og stanzlaus vinna. Siðast en ekki
sizt er hún happdrætti. Og eins og í
öllum happdrættum getur bara einn
fengið stóra vinninginn, þ.e. orðið
aflahæstur. Hvers vegna er þá alltaf
verið að tala um toppana, undan-
tekningarnar, en þagað um hitt, og
fólki þannig gefin röng mynd af kjör-
um íslenzkra sjómanna?
Af hverju skýra útgerðarmenn
ekki á sama hátt frá þvi sem að þeim
snýr? Svo sem eins og hver útgerðar-
kostnaðurinn er? Og hvað aflinn er í
Þáttur fiskverðs í
kjörum sjómanna
En lítum nú á málið frá hinni hlið-
inni. Eins og allir vita ákvarðast kaup
sjómanna að mestu leyti af fiskverð-
inu eins og það er á hverjum tíma og
ósjaldan höfum við róið upp á
væntanlegt fiskverð, sem svo oft á
tíðum reynist allmiklu lægra en við
höfðum búizt við og töldum réttlátt
miðað við almenna kaupgjaldsþróun.
En af hverju gerðu sjómenn aldrei
neitt róttækt í þvi að fá þessu breytt?
Af hverju fórnuðum við ekki stund-
argróða fyrir langtima hagnað? Var
kaupið svo lágt og kjörin svo bág hjá
þorra manna að við höfðum ekki efni
á því að hirða krónuna? Það hlýtur
að vera. Þessi óánægja með fiskverð-
ið stafar af því að viðmiðunargrund-
völlur verðlagsráðs og yfirnefndar
fæðir alltaf af sér lágmarksverð, þ.e.
það verð sem illa rekin og illa staðsett
hús geta borgað án þess að fara á
hausinn. Og þeim fiskkaupendum
sem betur eru stæðir og betur í sveit
settir, t.d. frystihúsin á Vestfjörðum,
er í sjálfsvald sett hvort þau greiða
hærra verð. En vitanlega ætti í sam-
bandi við verðákvarðanir að miða við
bezt reknu húsin og tryggja þannig
hámarksverð, en það virðist vera
orðin lenzka að verðlauna skussana.
Og alltaf er það launafólk sem að
endingu ber skaðann.
Þáttur fiskkaupenda í
að rýra hlut sjómanna
Þrátt fyrir óánægju sjómanna með
það hvernig staðið er að fiskverðs-
ákvörðunum gætum við enn um sinn
unað við óbreytt ástand ef ekki væri
leikinn þessi sifelldi skollaleikur í
sambandi við verðlagsmálin, þar sem
fiskkaupendunum er gert kleift að
hrifsa það til sin aftur með hægri
hendi sem þeir þó höfðu látið með
þeirri vinstri. Þetta er lögverndaður
þjófnaður sem sjómenn standa varn-
arlausir gagnvart. Nægir að nefna 2
dæmi þessu til sönnunar: I fyrsta lagi
þegar breytt var stærðarmörkum á
grálúðu þannig að stærsti hlutinn af
þvi sem áður fór í hærri verðflokk-
inn, fór eftir breytinguna í lægri
flokkinn.
Í öðru lagi var á síðasta hausti
tekin upp ný aðferð við verðlagningu
á þorski. Þar sem áður var beitt
lengdarmælingum er nú beitt þyngd-
armælingum við verðflokkaákvarð-
„Sjómennskan er ekki bara ship o hoj. Hún er lika hff-op og stanzlaus vinna,” segir Jóhann i bréfi sinu.
Innihald
400-500 g Dalapylsa
1 stór laukur
3 epli
2-3 tómatar
(1 tsk Ehlers oregano)
1 - 1$ dl rifinn ostur
Dalapylsan fœst
í næstu kjötbúð
Tillaga að matreiðsk.
Dalapylsa meö eplum.
Stillið ofninn á 225°C. Dragið görnina
af pylsunni og skerið pylsuna siðan í
sneiðar. Afhýðið lauk og epli. Skerið
laukinn i sneiðar, en eplin í þunna báta.
Leggið epli og lauk í smurt ofnfast mót.
Raðið pylsusneiðunum ofan á. Sneiðið
tómatana og leggið á pylsusneiðarnar.
Kryddið með Ehlers oregano ef vill. Stráið
rifnum osti yfir. Bakið í ofni í u.þ.b.
20 mín.,eða þar til eplin eru orðin mjúk.
Berið soðnar kartöflur og hrásalat með.
^ Kjötiðnaðarstöð Sambandsins
Khkjusandisími:86366
raun og veru mikils virði? Bæði fyrir
þá sem seljendur og þá sem kaupend-
ur eins og er í flestum tilfellum hér á
Vestfjörðum. Af hverju þegja þeir
um sinn eigin gróða?
Og hvað vakir fyrir þeim mönnum
sem básúna aflahlut einstakra skipa í
upphafi veiðiárs? Þegar framundan
eru stórfelldar þorskveiðitakmark-
anir sem eflaust eiga eftir að taka
kúfinn af þeim tekjum sem þegar
hefur verið aflað. Eru einhverjar
annarlegar hvatir sem liggja að baki?
Þeir skyldu þó ekki vera að skapa
móralska andúð almennings á imynd-
aðri heimtufrekju vestfirzkra sjó-
\manna í þeim kjaradeilum sem nú
standa yfir og firra sig allri ábyrgð á
afleiðingum þeirrar deilu?
anir. Og var þetta gert án alls sam-
ráðs við samtök sjómanna.
Ef þessum tilfæringum væri nú
hætt og sjómenn fengju hið raun-
verulega fiskverð allt til skipta, er
ósennilegt að látið hefði verið sverfa
til stáls I kjaramálum sjómanna
núna, þvi sjómenn eru seinþreyttir til
vandræða.
En á þessu er engin leiðrétting i
vændum og þvi hefur sjómannafélag
ísfirðinga neyðzt til að taka upp bar-
áttu á heimavelli fyrir bættum hag.
Þáttur sjóðakerfis í að
rýra hlut sjómanna
Þegar ég tala um raunverulegt fisk-
verð, á ég við hið opinbera fiskverð +
þau 15% sem útgerðarmenn taka nú
af óskiptu. Þessi 15% skiptast
þannig, að 10% fara í stofnfjársjóð
og 5% i oliusjóð. En til hvers eru
þessir sjóðir? Koma þeir áhöfnum
skipanna einhvernveginn til góða?
Svarið er nei.
Stofnfjársjóður er hugsaður til
endurnýjunar skipanna og átti
kannski rétt á sér þegar um tap á
rekstrinum var að ræða, en i verð-
bólguþjóðfélagi þegar skipin marg-
faldast að verðmæti i öfugu hlutfalli
við afskriftir, þá á þessi sjóður engan
rétt á sér. Varðandi oliugjaldið getur
það varla talizt réttlátt að stór hluti
flotans rúnti um á frirri olíu á kostn-
að þeirra sem þurfa svo lika að borga
hundruð þúsunda á ári til kynding-
ar heimila sinna í landi.
Sjómannaþáttur
ísfirðinga
Því er það að við höfum í kjarabar-
áttu okkar sett á oddinn hækkun
skiptahlutar um 3 prósentustig, úr
29,3% í 32,3%. Finnst mönnum það
ósanngjörn krafa þegar haft er i huga
að skiptaprósenta okkar var 35%
fyrir breytingarnar sem gerðar voru á
sjóðakerfinu árið 1976?
Aðrar og léttvægari kröfur okkar
hafa heldur ekki mætt skilningi hjá
úlgerðarmannafélagi Vestfjarða, svo
sem eins og kröfur um
1. Greiðslu á frívaktavinnu
2. Frítt fæði
3. Hækkun á ákvæðisbeitningu.
Hins vegar eru þeir til viðræðna
um róðrarslöðvun hjá línubátum yfir
páska, atriði sem búið er að lögbinda
samkvæmt ákvörðun sjávarútvegs-
ráðherra. Svona þvergirðingsháttur
getur ekki leitt til samkomulags.
Báðir aðilar verða að setjast niður og
skipta réttlátlega þeirri köku sem um
er bitizt, en eins og málin standa í
dag, hafa útgerðarmenn upp i sér svo
stóra sneið af kökunni, að þeim
svelgdist á ef þeir gleyplu hana.
Kristjáns þáttur
Ragnarssonar
Að lokum vil ég minna á að þessi
vinnudeila er ekkert einkamál Vest-
firðinga. Hún snertir sjómenn hvar
sem er á íslandi. Og ef við náum mál-
um okkar fram, munu aðrir njóta
góðs af og fylgja á eftir. Þelta veit
Kristján Ragnarsson og berst fyrir
því af oddi og egg að ná öllum sjó-
mannasamtökum á landinu undir
einn hatt í samningamálum og mikil
áhrif virðist sá maður hafa innan
samtaka útgerðarmanna. En það er
trúa mín og fleiri í Sjómannafélagi Ís-
firðinga, að vestfirzkir útgerðarmenn
yrðu til muna samningaliprari ef þeir
losuðu sig við spottann suður. Sam-
komulag útgerðarmanna og sjó-
manna á Vestfjörðum hefur hingað
til verið gott og þvi er það illa komið
að útgerðarmenn skuli í þessu máli
vera orðnir að áttavilltum kálfum i
tjóðurbandi Kristjáns Ragnarssonar.
Raddir
lesenda