Dagblaðið - 08.04.1980, Qupperneq 2

2
DAGBLAÐIÐ. ÞRIÐJUDAGUR 8. APRÍL 1980.
Sceú/œtisffe/’ðvi
FX-502-P
Prógrameruð vasatö/va með
256 skrefum og 22 minnum.
Fínlux
LITSJONVARPSTÆKI
22" kr. 668.000.- (635.000.- staðgr.)
26" kr. 739.000.- (700.000.- staðgr.)
SJONVARPSBÚÐIN
BORGARTUNI 18 REYKJAVIK SIMI 27099
STÁLTÆKISF
BANKASTRÆT! 5 — SÍMI27510
hhEVFHI
5imi
B
22
55
.."~T.....
Gildi Arbæjarsvæðisins fyrir Reykvíkinga:
Paradís bama
og fullordinna
—sem vilja njóta eðlilegrar nátturu fjarri borgarysnum
Jóhannes Pélursson skrifar:
Mörgum hefur orðið tíðraett un
Höfðabakkaveginn og brúna yfir Ell
iðaárdalinn sem virðist a<
ýmsu leyti vera einstæð framkvæmd,
einkanlega sökum þess hve margir
þeirra sem fjalla um skipulagsmál eru
andvígir byggingu brúar og vegar á
þessum stað. Þegar þar við bætist
bein andstaða íbúa Árbæjarhverfts,
sem ætla mætti að gerðu sér einna
Ijósasta grein fyrir mannvirki þessu,
þýðingu þess og áhrifum á mannlíf
og umhverfi og um leið allra borgar-
búa, má ætla að rétt séað staldra við.
Á síðustu árum hefur viðhorf
manna til hinnar frjálsu lífrænu nátt-
úru breytzt mikið. Augu fólks hafa
opnazt fyrir því að kynni hinnar upp-
vaxandi æsku borganna við sveitir
þessa lands og starfið þar fara ört
ntinnkandi. Gerbreyttir atvinnu-
hættir valda þar miklu en ekki sizt er
orsökin sú að lóð þéttbýlisins þyngist
æ nteir en fólksfækkun hrjáir sveit-
irnar. Þá kemur það af sjálfu sér að
flestir borgarbúar njóta landsins mest
út um bílrúður og á fáum áningar-
stöðum.
Þetta hefur raunar verið rnörgum
Ijóst frá ómuna tíð. Sitthvað hefur
verið gert til að draga úr þessari ,,ein-
angrun” borgarbarna. Þar má eink-
unt nefna útivistarsvæði, enda hefur
áhugi manna beinzt meir á þær
brautir til að vega á móti sambands-
leysi við hina ósnortnu viðáttu sveit-
anna.
Þarna er við margan vanda að etja.
Til þess að þessi útivistarsvæði dragi
að sér fólk og veiti því það sem til er
ætlazt þarf að vanda vel til staðsetn-
ingar og skipulags þeirra. Þetta er þó
ekki nóg. Aðliggjandi svæði þurfa að
veita skjól i orðsins beztu merkingu
svo dvöl borgarbúa og annarra sem
þarna koma verði i raun ferð á vit
gróðurs og moldar, nútiðar og for-
tiðar og jafnvel sýn til komandi daga.
Ef svo er þá hefur vel til tekizt.
í þeirri umræðu sem orðip hefur
um svæðið vestur af Árbæjarhverfi ‘
hefur ýmislegt komið i ljós, sem legið
hefur í þagnargildi og ókunnugum
hefur e.t.v. sézt alveg yfir. Þetta
svæði hefur að mínum dómi alla þá
kosti til að bera til að uppfylla þær
kröfur sem við getum í raun og veru
gert til útivistarsvæðis innan borgar-
ntarkanna.
Þar ber fyrst að nefna Elliðaárnar
sem falla þarna i breiðu gljúfri unt
fallegar hraun- og klettamyndanir og
kvislast og mynda hólma þar sem
kominn er fallegur trjágróður, para-
dís barna og fullorðinna sem vilja
njóta eðlilegrar náttúru fjarri borgar-
ysnum.
Þá er svæðið dæmigert um íslenzkt
landslag. Þarna er að finna skjólsæla
bolla og lautir. Þá er rétt að benda á
gróðursamfélög eins og mel, móa og
mýri.
Hvarvetna af þessu svæði er útsýni
til vesturs yfir borgina og raunar
blasir fjallahringurinn við augum ef
farið er upp á hæðina.
Landinu hallar til vesturs og suðurs
og sólar nýtur þar vel.
Þar er líka að finna eina l'yrstu og
merkustu vatnsaflsstöð landsins sem
veitti Reykvikingum ljós og yl í upp-
hafi rafvæðingarinnar.
Stíflan og önnur mannvirki varð-
andi stöðina fara brátt að teljast til
sögulegra minja. Þarna eru og
gamlar malargryfjur. Þá hefur fátt
eitt verið til tínt sem er til staðar nú.
Ótalið er þó það sem gefur svæði
þessu hvað mest gildi en það er
Árbæjarsafnið sem stofnað var 1957
og er því mjög ungt að árum.
Þetta er safn gamalla húsa, hús-
muna og tækja sem á sinum tíma
settu svip sinn á þjóðlíf íslendinga.
Ef til vill hefur safni þessu vertð of
litill sómi sýndur og stundum hefur
mér virzt sem kastað hafi verið að því
steinum úr glerhúsi. En staðreyndin
er sú að þarna er að risa merkileg
stofnun, sem tengir land og líf horf-
inna kynslóða við liðandi stund. Eg
hygg að síðar meir verði talið að þeim
fjármunum hafi verið vel varið sem
til þess hafa runnið. Safnið og um-
hverfi þess nýtur vaxandi vinsælda.
Börn Árbæinga og annarra una sér
vel á túnum og opnum svæðum um-
hverfis safnið og kynnast um leið
liðnum tíma. Safngestir fá sér iðulega
kaffisopa i Dillonshúsi á ferð sinni
um safnið og njóta um leið kyrrðar
og næðis frá erli daglegs lifs.
Það er ætlan mín að margar borgir
myndu hrósa happi ef þær ættu slika
staði innan sinna borgarmarka. Þykir
mér harla ólíklegt að borgaryfirvöld
legðu kapp á að eyðileggja þá með
þarflitlum hraðbrautum.
Þessi óbyggða landspilda myndar i
rauninni heild með Árbæjarhverfi.
Þar er rnjög vel skýlt frá náttúrunnar
hendi. Vesturlandsvegurinn liggur
norðan við þetta svæði. Er hann i
hvarfi frá meginhluta þess. Hávaða-
og loftmengunar gætir því ekki frá
umferð um hann. Að sunnan er
hæðin sem byggðin Breiðholt I og III
stendur á og að austan er byggðin i
Árbæjarhverfi. Safnsvæðið er því í
raun og veru aðeins opið til vesturs
niður að Elliðaám og Sogamýri.
Ég hef nú rætt nokkuð um hversu
landið vestur af Árbæjarhverfi er
ákjósanlega vel í sveit sett og þá kosti
sem landslagið býður upp á.
Hraðbraut á þeini stað sem fyrir-
hugað er hlyti að rjúfa þessa heild,
hafa slysahættu i för með sér og
svipta þetta sérstæða safnsvæði
þeirri kyrrð og ró sem því er svo'
l)B-mynd Hörður.
nauðsynleg. Byggingarstill hverfisins
er fremur fábreyttur svo tenging við
Árbæjarsvæðið myndi gefa því sér-
stakan blæ.
Ég tel víst að ef það yrði gert að
útivistar- og safnsvæði myndi sízt
skorta hugmyndir um fyrirkomulag.
En þörf væri á að fá umræður um
notkun og skipulagningu þess. Þar
þurfa bæði fagmenn og ibúar
Reykjavíkur að vinna saman.
Imprað hefur verið á að konia upp
tæknisafni og nota þá hús aflstöðvar-
innar að einhverju leyti sem safnhús.
Á hinu forna býli Ártúni, sem er á
hólnum austan Elliðaáa, mætti t.d.
sýna að sumri til horfna atvinnuhætti
ogþ.h.
En enginn má þó ætla að safni af
þessu tagi verði komið á fót á
skömmum tima.
Mér þykir einsýnt að þarna geti
Reykvíkingar og aðrir átt í framtið-
inni unaðsreit fyrir aldna og óborna.
En Reykvikingar þurfa að fá tíma til
að átta sig á því hvernig má nýta
þennan hluta borgarlandsins sem
bezt.
Styðjum öll Árbæjarhreyfinguna.
I.átum okkur sérlega annt um þau at-
riði borgarmálanna sem gera borgina
okkar manneskjulegri.
Við förum þvi fram áendurskoðun
á þessari vegalagningu i Ijósi nýrra
viðhorfa i skipulagsmálum borgar-
innar og afstöðu manna til náttúru-
verndar.
Við trúum hreinlega ekki öðru en
okkar ágætu borgarfulltrúar verði
við svo hógværri ósk.