Dagblaðið - 28.06.1980, Síða 11

DAGBLAÐIÐ. LAUGARDAGUR 28. JÚNÍ 1980.
inu varð furðugóður. Satt að segja
urðu forsvarsmenn herferðarinnar
furðu lostnir yfir árangrinum. —
Margt fólk hlýtur að hafa tekið
áskoranirnar um orkusparnaðinn
sem fyrirskipun frá stjórnvöldum,
sagði einn þeirra.
Franskir atvinnurekendur og for-
svarsmenn fyrirtækja voru fremur
rólegir í tíðinni við að fjárfesta í
tækjum og búnaði til orkusparnaðar
fram á árið 1979. Þá jókst áhuginn
skyndilega vegna nýrrar skattlagning-
ar og aukins áróðurs stjórnvalda. Nú
gilda þær reglur að fyrirtæki, sem
leggja fram sannanir fyrir þvi að þau
hafi lagt í kostnað til rannsókna á
orkusparnaði, fá 70% þess kostnaðar
greidd frá rikinu. Veittur hefur verið
styrkur til margs konar rannsókna
eins og hvort ekki megi fá orku til
steypustöðva með því að brenna rusli
frá heimilum. Samkvæmt annarri til-
raun átti að vera unnt að mynda nýt-
anlega orku með því að virkja orkuna
í sólblómum.
Fyrirtæki í iðnaði og öðrum at-
vinnurekstri eiga þess nú kost að
kaupa orkusparandi tæki og útbúnað
á mjög góðum kjörum og auk þess er
boðið upp á mjög hagstæð lán. Hafa
innkaup á slikum tækjum fimmfald-
azt i ár miðað við árið 1979.
Nefna má i þessu sambandi að
Renault bifreiðaverksmiðjurnar
frönsku hafa hafið framleiðslu á bif-
reiðategund, sem er tuttugu af
hundraði dýrari en fyrri sambæri-
legar gerðir. Þessi nýja tegund eyðir
hins vegar 30% minna af bensíni en
hinar fyrri. Talið er að þegar þessi
bifreiðategund verður komin í al-
menna notkun auk annarra sambæri-
legra tegunda frá Peugeot bifreiða-
verksmiðjunum muni meðaltals-
bensineyðsla bifreiða í Frakklandi
lækka úr 9 lítrum á 100 km, áður en
orkukostnaðurinn tók sín fyrstu
stökk árið 1973, niður í sex lítra á 100
km.
Franskir ökuskólar bjóða nú upp á
námskeið í hvernig aka megi bifreið
og spara bensínið án þess að draga úr
ökuhraðanum. Ýmis tæki sem létta
eiga ökumönnum að aka á sem hag-
kvaemastan hátt eru nú boðin til sölu.
Er þar um að ræða alls konar mæla,
flautur sem eiga aðgefa merki ef ekki
er rétt farið með gíraskiptinguna.
Auk þess er boðið upp á hluti sem
gera eiga bifreiðar og húsvagna
þannig úr garði að mótstaða vindsins
verði sem minnst. Einnig má nefna
nokkurs konar sjálfvirka hraðastill-
ingu til að nota við akstur á hrað-
brautum. Dæmi eru sögð af fyrirtæki
sem fjárfesti í ýmsum slikum tækjum
á bifreiðar sínar. Er sagt að innan árs
hafi kostnaðurinn verið búinn að
skila sér fimmfalt.
Skrefatalmng kemur
ekkiáþessuán
I (llMMto <* «" " ..viS^oIum K* .
k í iu.iM.un ársms i ar « 8l . . ..tairliannn ver
— þarf ekki að
hærrí símreikn-
inga, seer póst-
og símamálastjóri
hingaö til -k™1* . e(uf verjft
kvæmdum Þ**'0 na niður-
1 " Svímdum Pósts og
IsSasas-S
| Bj0'dum- Ragnars Arnalds
’ jim.milai'jö'-
, barst bref * efm, aft
ans i R'^^Vf. 'ndlinVútbúnaöur
TT*S'I 4
, vanitali viö OB. aöviHiróur um
bteytingu valVoM
'ÍmT daa í»ftefkfóKÍi'8>rJn'm»
ckkert aö hækka v.ö þ"
meft aftfluiningsgjOldum ■
h.Suppi"”™”1"!0"'',
í fjárlögum ársins 1 ar . A ran .
fyrir aft 100
iafna á simgjöld n.ftur a aHii land
-ríríí komið. hefð
•“íí.í'SlSÍ skrefagjöldin N'
kinr al þevvan h.evn
það þttnnig að vkrcl
daguin. en 'innnn ,
votd.n innanbæiai
nninn 3 nnnui.ii bki
lf „m fti) króniu. en
„m.u JOkmnui “
ft.net niikið'.eit
mcðal að það
clagiaUhð þa'
.eðnu
d fta
i- ckkntia "ift"'
opinber ni.
skrcfatalningii'
..... „i».t •»
*.......
,,ft geia latift 'krí
.,ft biðja viftknmand, n

Þegar skrefatalningin kemur:
Af hverju er verið
að blekkja fólk?
í grein í Dagblaðinu 23. júni sl. er
m.a. haft eftir póst- og simamála-
stjóra ,, . . . að ef fólk hringir mörg
stutt símtöl, þá ætti símareikningur-
inn ekkert að hækka við þessa breyt-
ingu.”
Ég tef að vísu, að ekki muni rétt
eftir póst- og símamálastjóra haft,
því að hann hlýtur að vita betur. Eigi
að síður vil ég nota þetta tilefni til
þess að benda á mikilvægt atriði i
sambandi við væntaniega tímamæl-
ingu innanbæjarsimtala, sem af ein-
hverjum ástæðum hefur verið hljótt
um, en skiptir símnotendur verulegu
máli. í framhaldi af þvi verður sýnt
fram á, að ofangreind fullyrðing,
sem höfð var eftir póst- og símamála-
stjóra, er röng.
Talningarkerfi það, sem tekið
verður í notkun, vinnur þannig, að
eitt skref verður talið við svar og
siðan verður talið með vissu millibili,
líklega á þriggja mínútna fresti
(„skrefabil”). Það er hins vegar alger
tilviljun hvenær fyrsta skref verður
talið eftir svar. Ef maður er óhepp-
inn, gerist það strax á eftir svarskref-
inu, en ef maður er mjög heppinn,
líður fullt skrefabil frá svarskrefi þar
til næsta skref verður talið.
Kjallarinn
Guðmundur Ólafsson
£ „Ef símnotandi talar aö jafnaði í 3
mínútur fjölgar skrefunum um 100
prósent frá því sem nú er.”
V
í ofangreindum ummælum, sem
höfð voru eftir póst- og simamála-
stjóra, var talað um „stutt símtal”.
Deila má að sjálfsögðu um, hvað séu
stutt símtöl, en við skulum athuga,
hvaða áhrif umrædd skrefatalning
hefur á mismunandi löng símtöl og
gera ráð fyrir, að skrefabil sé 3
minútur:
Ef símnotandi talar ávallt í eina
minútu, fjölgar skrefum um 33% frá
því, sem nú er. Ef hann talar alltaf í 2
minútur, fjölgar skrefunum um 67%,
en ef hann talar að jafnaði í 3
mínútur, fjölgar skrefunum um
100% frá því sem nú er. Allir hljóta
að fallast á, að 1—3ja mínútna sím-
töl hljóti að kallast „stutt símtöl” og
eru því ofangreind ummæli um að
umrædd breyting þurfi ekki að þýða
hærri símareikninga því hrein blekk-
ing.
í þessu sambandi er einnig vert að
leggja áherslu á þá staðreynd, að eftir
fyrirhugaða breytingu getur símnot-
andi ALDREI vitað fyrirfram (og
raunar heldur ekki að loknu símtali)
hvað eitt stutt símtal muni kosta.
Hann getur aldrei vitað, hvort eitt
stutt simtal innanbæjar kosti eitt eða
tvö skref, alveg sama hve stutt símtal-
ið er.
Guðmundur Ólafsson
verkfræðingur
skoðaðar verði þær álögur sem nú
þegar hvíla á aðgöngumiðum kvik-
myndahúsa.
Blýfastir
tekjustofnar
Og þá vaknar spurningin: í hvað
borga bíógestir? Ekki þarf nema
lauslega athugun til að sjá að gjöld á
aðgangseyri kvikmyndahúsa eru gott
dæmi um úrelta fasta tekjustofna,
skatt sem komið hefur verið upp til
að styrkja prýðismálefni á sínum
tíma, sem siðan hafa glatað tilefni
sínu. Skatttekjan heldur áfram,
löngu eftir að tilgangi hennar er náð.
Við getum hlaupið yfir
söluskattinn. Hann er nú eins og
hann er. Þá er það menningarsjóðs-
gjaldið, sem að vísu getur varla talist
há upphæð. Hins vegar má segja sem
svo að ekki séalveg augljóst af hverju
bíógestir eigi að styrkja ferðalög lista
manna og útgáfu merkisbókmennta.
Til skamms tíma kannaðist Mennta-
málaráð við uppsprettulind fram-
færslueyris síns með því að styrkja
íslenskar kvikmyndir sérstaklega en
er nú hætt því — eftir tilkomu Kvik-
myndasjóðs. Og Kvikmyndasjóður
fær bein framlög af fjárlögum. Með
réttu ætti þetta að vera öfugt: að
Kvikmyndasjóður fengi fastan tekju-
stofn af bíómiðum en Menningar-
sjkóður úthlutun úr rikissjóði. Það er
rökvísara, enda sá háttur hafður á
um sams konar stofnanir alls staðar á
Norðurlöndum. En það vantar
stundum lógikkina í íslenska skatta-
kerfið.
Sætagjaldið
Hvað er nú það? kunna ýmsir að
spyrja. Jú, 6% gjald sem rennur í
borgarsjóð. Frá árinu 1963 var
gjaldið 9% en var lækkað árið 1970
niður í 6%. Einhverjar rætur á
gjaldið enn lengra í fortíðina, jafnvel
aftur á stríðsárin, en það getur varla
skipt sköpum nú.
1 reglugerðinni 1963 stendur að
gjaldi þessu skuli varið til
„menningar- og líknarmála”. í raun
hverfur það beint í borgarsjóðs-
hítina. Nú má að vísu segja að borg-
arsjóður styrki bæði „menningar- og
líknarmál”, en til hvers er þetta tekið
fram sérstaklega um sætagjaldið?
ÁgústGuðmundsson
Var þetta ekki bara afsökun fyrir
eins konar skyndilausn á fjárhags-
vanda borgarsjóðs árið 1963 sem
Q „Klipið skal af þeirri álagningu sem þeg-
ar er á aögöngumiðum kvikmyndahúsa til
að úr verði 10 prósent gjald er rynni til Kvik-
myndasjóðs.”
siðan festist í sessi — i nafni
„menningar og líknarmála”?
Ég er með tillögu, og ég held að
hún sé skynsamleg. Ég hef ákveðin
„menningarmál” i huga sem eðlilegt
væri að styrkja með þessu sæta-
gjaldi: íslenska kvikmyndagerð. Þar
er um tvær leiðir að ræða: Reykjavík
gæti stofnað sérstakan kvikmynda-
sjóð borgarinnar. Hin leiðin er að
gjaldið renni beint i Kvikmyndasjóð;
og sú leið finnst mér öllu betri þeirri
fyrri.
Hverjum skemmtir
skemmtanaskattur?
Samanlagt mundi menningar-
sjóðsgjaldið og sætagjaldið ná langt
upp í það sem kunnugir menn telja
hæfilega skattlagningu til handa
Kvikmyndasjóði en þó er enn ótalin
langstærsta álagan á blessaðan bíó-
miðann: skemmtanaskatturinn. Og
hverjum skyldi hann nú vera til
skemmtunar?
í hvert sinn sem maður fer í bíó
styrkir maður félagsheimili úti á
landi. 15% af aðgöngumiðaverðinu
fer í þennan sjóð. Það er því ekki að
undra þótt úti um allt land séu risin
stórglæsileg félagsheimili, jafnvel i
fámennustu sveitum. Og alltaf hlýtur
æ meira að safnast í sjóðinn, því að
alltaf fara æ fleiri í bíó. Á meðan
fækkar stöðugt i sveitunum.
Ekkert hef ég á móti þvi að
félagsheimili séu styrkt og víða
mætti þar t.d. bæta sýningaraðstöðu
á kvikmyndum, sérstaklega hvað
hljóð snertir. Hins vegar flögrar það
að manni hvort upphafleg laga-
setning um skemmtanaskatt hafi ekki
náð tilgangi sínum, a.m.k. að hluta
til; hvort ekki sé kominn timi til að
huga að annarri fjárþörf en einmitt
þeirri sem snýr að félagsheimilunum.
Og það þarf enginn að efast um hvar
ég vildi sjá a.m.k. hluta þessa skatts:
í Kvikmyndasjóði. Enda yrði
biógestum örugglega mest skemmtun
af því.
Tillaga
Niðurstöðu mína vil ég setja fram
i einfaldri tillögu: klipið skal af þeirri
álagningu sem þegar er á aðgöngu-
miðum kvikmyndahúsa til að úr
verði 10% gjald, er rynni til Kvik-
myndasjóðs. Minna má það gjald alls
ekki vera, eins og ég mun útskýra
síðar.
Ágúst Guðmundsson,
formaður Félags
kvikmyndagerðarmanna.
✓ V