Frjáls verslun - 01.08.1940, Page 3

Stjórnmálaflokkarnir íslenzku hefðu gott af
að leggja sér þetta á minni. Klíkuhátturinn í
íslenzkri pólitík er á góðum vegi með að
standa hinum mikilvægustu framförum og um-
bótum fyrir þrifum.
Hér á landi heyrist oft hjá hinum pólitísku
forráðamönnum, að tímarnir séu svo alvarlegir
fyrir land og þjóð, að allar deilur verði niður
að falla og engin gagnrýni megi eiga sér stað
á gerðum þeirra flokka, sem tekið hafa hönd-
um saman til að forða þjóðinni frá ,,hruni“.
Hér láta sumir forustumenn flokkanna það í
veðri vaka, að það gangi landráðum næst, að
„vekja deilur um stjórn landsins“. — Þessir
sömu menn ættu að sjá hvernig brezk blöð rita
og hafa ritað um opinber mál og stjórn lands
síns, síðan stríðið hófst. í Bretlandi á þjóðin í
ægilegu stríði, en það hindrar ekki blöð lands-
ins í því, að taka miskunnarlaust til meðferð-
ar allt sem þeim finnst að aflaga fari hjá hinu
opinbera. Þeirra álit er, að þjóðin hafi aldrei
eins mikla þörf fyrir og á hættutímum að rætt
sé af fullri einurð um stjórnarfarið og allar
ráðstafanir hins opinbera.
Um síðustu mánaðamót birtist í einu víð-
lesnasta blaði Bretlands grein eftir hinn heims-
fræga enska blaðamann og rithöfund, G.
Ward Price, sem margir íslenzkir stjórnmála-
menn hefðu gott af að lesa. Fyrirsögnin er:
„Út með klaufana, inn með kaupsýslumenn-
ina“ (Out with the Bunglers — In with the
Businessmen). Hér fara á eftir nokkrir kaflar
úr greininni:
„Forusta er aðalskilyrði fyrir sigri. Á dög-
um Elísabetar drottningar og Pitts frelsaði góð
forusta os^ frá því, að lúta sigurvegurum meg-
inlandsins. Með Mr. Churchill sem forsætis-
ráðherra höfum vér nú fengið hina réttu for-
ustu, en ófriður nútímans er svo margþættur,
að enginn einstaklingur getur haft umsjón með
eða sett sig inn í allt, sem að ófriðarstarfsemi
lýtur. Síðasta mannsaldur hefir brezkt stjórn-
arvald verið að færast meira og meira í hend-
ur hinna föstu embættismanna. Óteljandi mál-
efni, sem áður voru í höndum einstaklinganna,
eru nú komin undir yfirráð hins opinbera. Því
miður hefir forusta embættismannanna reynzt
allt annað en heillavænleg. Þessi forusta er
dauf, seinlát, ráðlaus, óákveðin og hæfileika-
lítil. Aðferðir hennar eru úreltar. Hinar emb-
ættislegu staurkarlavenjur samrýmast ekki
heilbrigðri skynsemi. í stað þess að leiða ófrið-
argöngu þjóðarinnar eru margir embættis-
mennirnir til trafala. — Þessar staðreyndir
þekkja allir, sem komið hafa nálægt stjórn-
ardeildunum.
í orði kveðnu bera ráðherrarnir ábyrgð á
FRJÁLS VERZLUN
starfhæfni sinnar stjórnardeildar. Fáir ráð-
herrar hafa þó nokkra reynslu í þeirri prakt-
isku skipulagningu, sem nauðsynleg er. Þeir
menn, sem þolað hafa slíka ráðleysis-þróun eru
ekki réttu mennirnir til að kippa hlutunum í
lag. Þeir eru pólitískir atvinnumenn, sem eyða
árum sínum í andrúmslofti þingsalanna, þar
sem ræða er álitin afrek, og traustgefandi at-
kvæðagreiðsla í neðri málstofunni er talin bein
sönnun fyrir giftusamlegri forustu. Á ófriðar-
tímum er það starf, sem gildir, en ekki ræður
og atkvæði. Ráðherrar eru útvaldir af þeim fá-
menna flokki manna, sem hefir gert pólitík
að atvinnu sinni. Þeir menn, sem bezt eru
fallnir til að framkvæma nauðsynlegar um-
bætur, eru ekki í stjórninni, jafnvel ekki í
parlamentinu. Þeir, sem mesta skipulagningar-
hæfileika hafa, hafa jafnan verið í ,,business“.
Það er ástæðan fyrir því, að Bretland hefir
orðið stórveldi á sviði iðnaðar og verzlunar.
Aðeins þrír fésýslumenn hafa verið teknir
í ráðherrastöður í þessum ófriði: Lord Wool-
ton, matvælaráðherra, Lord Beaverbrook, ráð-
herra fyrir flugvélaframleiðslu, og Sir Andrew
Duncan, forseti verzlunarmálaráðuneytisins.
Það er eftirtektarvert, að þessar þrjár stjórn-
ardeildir hafa náð beztum árangri í núver-
andi ráðuneyti. Þessir þrír ráðherrar, í mót-
setningu við samverkamann þeirra, eru minnst
háðir þeim embættismönnum, sem undir þá eru
settir. Slíkir embættismenn geta verið góðir
við sín venjulegu skrifstofustörf, en þeir eru
óhæfir til að fást við skipulagningu á starfi
þjóðarinnar, sem nauðsynlegt er, til þess að
sigur náist“.
,,--------Þegar komið er á fót stórri sam-
steypu stálverksmiðja eða bifreiðasmiðja, þá
er það fyrsta, sem athugað er, hvernig hver
v.erksmiðja um sig er á vegi stödd. Forustu-
mennirnir ákveða hvaða deildir eru óþarfar,
hvaða sparnað er hægt að framkvæma, hverir
af framkvæmdarstjórunum eru dugandi og
hverir eru óhæfir. Síðan er gerð gangskör að
því að sameina hinar ýmsu deildir og starfs-
greinir til hagnaðar fyrir fyrirtækið sem heild.
Þetta er aðferðin, sem þarf að nota við hina
brezku stjórnar-starfrækslu, við allan rekstur
hins opinbera“.
„— — — Sú eina leið, sem dugir, er að
setja á laggirnar „þjóðlegt foringjaráð“ af
mönnum með skipulagningarhæfileika, með
valdi til að rannsaka starf hverrar einustu
stjórnardeildar og he.imild til að framkvæma
hlífðarlausar breytingar — án tillits til fast-
heldinna embættismanna, starfssamninga,
embættisvenja eða upphefðar“.
Frh. á bls. 31.