Frjáls verslun - 01.10.1950, Síða 9

Það er sjaldgæft, að afrekssaga víðkunns kaup-
sýslumanns greini frá slíkri djörfung og líkamlegri
þrautseigju sem saga Sir Jesse Boots (síðar Trents
lávarðar), stofnanda Boots lyfjabúðanna, sem fædd-
ist fyrir réttum hundrað árum.
Slík var kaldhæðni örlaganna, að þessi mikli al-
hafnamaður sem sjálfur þjáðist af ólæknandi sjúk-
dómi síðari helming ævinnar, hóf verzlunarferil sinn
með því að selja lyfja,-
grös og síðar aBs konar
lyf til þess að aðrir gætu
sigrast á veikindum sín-
um.
Jesse Boots fæddist 2.
júní 1850 í Notting-
ham á Englandi. Hann
var einkasonur Johns
Boots, landhúnaðar-
verkamanns, sem auk þess rak
verzlun með lyfjagrös. Hann
fór oft með föður sínum í grasa-
leit; en hefur áreiðanlega verið
ókunnugt um þá grasafræði, sem
faðir hans hafði numið. Faðir-
inn hafði fyrst í stað lagt stund
á grasafræði í tómstundum sín-
um, en eftir að hann missti
heilsuna og varð að hætta lík-
amlegri vinnu, gerði hann hana
að aðalstarfi sínu.
Tíu ára gamall missti Jesse
föður sinn, sem lét ekki annað
eftir sig en litla lyfjagrasahúð.
Tveim árum seinna hafði dreng-
urinn lokið skólagöngu sinni og
tók að sér rekstur búðarinnar.
Á þessum límum var helzti
varningurinn sápa, sódi, kam-
illute og senna, auk heimatilbú-
inna lyfja úr grösum.
Jesse eyddi öllum frítíma sín-
um í að lesa lyfjafræði. Þegar
búðinni hafði verið lokað á
kvöldin og myrkrið var skollið
á og gatan auð og .mannlaus
lagði hann leið sína í alþýðu-
bókasafnið til þess að leita sér að bók, sem gæti auk-
ið þekkingu hans í lyfjafræðinni.
Hann þroskaðist mjög ört á þessum árum og 27
ára gamall var hann orðinn dugandi lyfjafræðingur.
Hann var ekki lengur Jesse litli Boot, sem náði varla
upp á búðarborðið og vó kamillete fyrir nokkra
aura.
Svo var það einn morgun árið 1877 að Jesse opn-
aði sína fyrstu lyfjabúð í næstu götu. Hann stóð á
gangstéttinni og horfði hreykinn á fyrirtæki sitt, því
að í glugganum var skilti, sem síðar átti eftir að sjást
í yfir þúsund slíkum verzlunum: ,,J. Boot. Lyfjavörur
með niðursettu verði“. Frá þeim degi er Jesse stofn-
aði lyfjaverzlun sína, þurfti frú Boot ekki að hlaupa
frá eldhúsverkunum til þess að afgreiða viðskiptavin-
ina. Sonur hennar annaðist nú sjálfur öll afgreiðslu-
störf.
Fn velgengni Boots byggðist ekki á dugnaði einum
saman. Kaupsýsluhæfi-
leikar hans þroskuðust
með nokkuð óvenjuleg-
um hætti. Hann var í
rauninni snjall sálfræð-
ingur löngu áður en
Freud og Jung urðu
þekktir, því að þegar
hann fór að íhuga hina
takmörkuðu kaupgetu
húsmæðranna, komst hann að
þeirri niðurstöðu, að þær myndu
áreiðanlega verzla þar sem vör-
urnar væru ódýrastar. Og ef
þær kæmust líka að raun um,
að vörurnar væru bæði góðar
og ódýrar, myndu þær verða
fastir viðskiptavinir upp frá því.
Og þannig kom hinn greindi,
ungi maður auga á þá staðreynd
viðskijitalífsins. að lægra verð
þýðir fleiri kaupendur, og þess-
ir kaupendur eyða meiru með
lága verðinu. Þessi nýstárlega
kenning vakli þegar mikla mót-
sþyrnu. Starfsbræðrum Boots
ofbauð að hann skyldi selja með
niðursettu verði og í stórum stíl.
Fn hann hirti ekkert um venju-
legt verðlag. Fyrir hve lágt
verð gat hann fengið vörurnar
og hve lágt gat útsöluverðið
verið? Svarið við báðum spurn-
ingunum var fólgið í magni og
fjölda.
Barátta hans við verðlagið
kom öllu í uppnám. Hérna var
brautryðjandi, sem ekki hafði
neitt fjármagn að bakhjarli, og gat því aðeins komið
fótunum undir sig, að hann gerði góð kaup og í stórum
stíl, og notaði hinn litla hagnað sinn til þess að kaupa
enn stærri birgðir, er hann gæti selt með enn lægra
verði. Viðskiptaheimurinn gerði sér ekki Ijóst, að hann
átti hér í höggi við kaupmann, sem var eins konar
Napóleon viðskiptalífsins, og sem að lokum hrósaði
sigri í hverri borg og hverjum hæ á Bretlandi.
í eilt skipti var hann sakaður um að selja Ivf, sem
gætu ekki verið ómenguð, en aukin sala fyrirtækja
Sir Jcsse Boots.
FRJÁLS VERZLUN
145