Frjáls verslun - 01.06.1965, Page 11

43 milljónir króna í gjaldeyri fær þjóðarbúið sem
endurgjald fyrir notkun innlendra framleiðsluafla,
að upphæð 227 milljónir króna. Gjaldeyristekjurnar
af útflutningi landbúnaðarafurðanna eru því ekki
nema um það bil fimmtungur innlenda kostnaðar-
ins við landbúnaðarframleiðsluna.
Þessi hcildarniðurstaða þarf raunar engum að
koma á óvart, sem þekkir hlutfallið milli útflutn-
ingsverðs helztu landbúnaðarafurðanna og heildsölu-
verðsins innanlands. En þetta hlutfall er þannig
varðandi nokkrar helztu afurðirnar:
Af frystu dilkakjöti cr útflutningsverðið (fob-
verðið) 44% af heildsöluverðinu innanlands, af salt-
kjöti 60%, af ostaefni 62%, af 45% osti 23%, af
smjöri 22%, af nýmjólkurdufti 24% og af undan-
rennudufti 24%.
Mér er ekki kunnugt um dæmi þess frá nálægum
löndum, að útflutningi sé til langframa haldið uppi
við jafnóhagstæð og erfið skilyrði.
Það er svo annað mál, að hér er um vandamál
að ræða, sem ekki verður leyst í einu vetfangi.
Framleiðsluskilyrðum í atvinnuvegi cins og land-
búnaði verður ekki breytt í einni svipan. Og engin
sanngirni væri í því, að svipta bændur í einu vet-
fangi þeim stuðningi við útflutning landbúnaðar-
vöru, sem þeim hefur verið veittur lagalegur réttur
til og þeir hafa í góðri trú getað reiknað með. Hins
vegar verða bændur að skilja það, að ekki er hægt
að ætlast til þess, að skattgreiðendur styrki árlega
með hundruðum milljóna króna framleiðslu, sem
er frá þjóðhagslegu sjónarmiði jafnóhagkvæm og
íslenzk landbúnaðarframleiðsla til útflutnings við
núverandi aðstæður cr.
Auk þess er vandamál íslenzks landbúnaðar alls
ekki eingöngu fólgið í því, að stuðningur við út-
flutning íslenzkrar landbúnaðarvöru sé, eins og nú
standa sakir, óhæfilega dýr. Framleiðslukostnaður
landbúnaðarins í heild er alltof hár, eins og saman-
burðurinn á heildsöluverðinu innanlands og útflutn-
ingsverðinu glögglega sýnir. Af þcssum samanburði
sést, að hægt væri að fá flestar af þeim vörum, sem
íslenzkur landbúnaður framleiðir, keyptar til lands-
ins fyrir miklu lægra verð en það kostar að fram-
leiða þær hér. Framleiðslukostnaðurinn innanlands
helzt jafnhár og raun ber vitni í skjóli þess, að inn-
flutningur er yfirleitt bannaður á þeim landbún-
aðarvörum, sem framleiddar eru í landinu. Engum
mun þó koma til hugar, að rétt væri eða skynysam-
legt að gefa innflutning á landbúnaðarvörum til
landsins frjálsan. Þeirri spurningu má þó varpa
fram, hvort heppilegt sé eða heilbrigt, að hafa ís-
lenzka landbúnaðarframleiðslu jafn algjörlega
verndaða og nú á sér stað. Reynslan af iðnaðar-
sviðinu hefur sýnt það, að algjör lokun markaðsins
er ekki heppileg, hvorki fyrir atvinnugreinina sjálfa
né heldur fyrir neytendur. Samke])pni af hálfu er-
lendrar vöru veitir heilbrigt aðhald. Iðngreinar,
sem setið hafa einar að vernduðum markaði um
langt skeið, hafa haft tilhneigingu til að staðna.
En margföld rejmsla er fengin fyrir því, að heil-
brigð erlend samkeppni hefur hleypt í þær nýju
fjöri og orðið bæði þeim og neytendum til góðs.
Nú geri ég mér auðvitað fullkomlega ljóst, að mjög
varlega yrði að fara í þær sakir að hleypa erlendum
landbiinaðarvörum inn á íslenzkan markað, einmitt
vegna þess, hversu verðmunurinn er mikill. En
þess vegna nefni ég þetta vandamál hér, að mér
finnst það vera orðið íhugunarefni, hvort það sé
ekki landbúnaðinum sjálfum, að ég ekki tali um
neytendur, til góðs, að eitthvað væri fáanlegt hér
á markaðnum af erlendum landbúnaðarvörum, t. d.
kjöttegundum, scm alls ekki eru framleiddar á Is-
landi. Sjálfsagt væri þá að tolla slíkan innflutning
þannig, að verðlag hans væri í samræmi við fram-
leiðslukostnaðinn innanlands. En aukin fjölbreytni
í vöruvali mundi draga úr þeirri óánægju, sem nú
á sér stað meðal neytenda með fábreytnina í ís-
lenzkri landbúnaðarframleiðslu og þá um leið verða
til þess að hvetja íslenzka bændur til aukinnar fjöl-
breytni í framleiðslu sinni og auka skilning þeirra
á nauðsyn þess að lækka framleiðslukostnaðinn.
Ég geri mér ljóst, að hér er um mikið vandamál
að ræða, sem hugleiða þarf rækilega frá öllum hlið-
um, áður en ákvarðanir eru teknar, en þess vegna
nefni ég málið, að ég tel, að á vandamálum íslenzks
landbúnaðar sé ekki til nein ein og einföld lausn,
heldur þurfi lausn þessa mikla þjóðfélagsvanda að
byggjast á margháttuðum, vandlega undirbúnum
ráðstöfunum, sem síðan þurfi að ætla góðan aðlög-
unartíma til þess að framkvæma.
Rússneskur hermaður kom með bilað úr sitt til
úrsmiðs í Austur-Þýzkalandi:
— Það er hætt að ganga. Hvað er aðp
Úrsmiðurinn opnaði úrið, fann dauða fló í því,
og hélt henni uppi svo hermaðurinn gæti séð:
— Þetta er það, sem að var.
— Ó, sagði hermaðurinn. — Aumingja litli karl-
inn sem dró verkið er dauður!
FR.TÁLS VERZLTJN
11