Frjáls verslun - 01.09.1969, Síða 11

FRJÁLS VERZLUN
veg 11 var leitað álits ráðunauta borgarinnar við
gerð aðalskipulags um byggingarlistgildi hússins.
Það var ekki talið sérstakt, og húsið var raunar
mjög illa farið af misjafnri notkun margra aðila
um langan tíma.
Ég tel varðveizlu hússins ekki aðalatriðið í þessu
máli, enda má og á að heiðra minningu Thor Jen-
sen með öðrum hætti. Aðalatriðið er umhverfi
Tjarnarinnar og nauðsyn þess að fegra það og sjá
svo um, að nýjar byggingar rjúfi ekki samræmi og
falli vel bæði að Tjörninni og hallanum upp í
Þingholtin.
F. V.: í skipulagi margra nýrra borgarhverfa
hefur verið gert ráð fyrir ákveðnum verzlunarmið-
stöðvum. Sú þróun hefur síðan átt sér stað í mörg-
um þessara hverfa, að verzlanir, einkum matvöru-
verzlanir, hafa sprottið upp víðs vegar í kring og
jafnvel við hliðina á slíkum „miðstöðvum". Hver
er stefna borgarinnar í þessum málum, og hvernig
helzt mönnum það uppi að opna verzlanir í iðnað-
arhúsnæði eða öðru álíka í samkeppni við þá aðila,
sem borgin hefur úthlutað verzlunarlóðum?
G. H.: Stefna borgarinriar er að gera ráð fyrir
verzlunarmiðstöðvum, þar sem borgarbúar geta
með auðveldum hætti keypt allar daglegar líís-
nauðsynjar. Þótt þess finnist dæmi, að sams konar
verzlanir hefji starfrækslu í nágrenninu, án þess að
gert hafi verið ráð fyrir þeim í skipulagi, þá er
þó munur nú miðað við það, sem áður var, þegar
fjárfestingarhöft komu í veg fyrir eðlilegar verzl-
anabyggingar og verzlunum var fyrir komið í bíl-
skúrum og öðru slíku húsnæði skipulagslítið. Það
er hins vegar rétt, að dæmi eru um það, að verzl-
anir hafi hafið rekstur í iðnaðarhúsnæði og þá
stafar það t. d. af því, að samhliða iðnaði þykir
oft eðlilegt að reka verzlun með iðnaðarframleiðsl-
una, svo að í úthlutunarskilmálum og lóðarsamn-
ingi er lóðin leigð bæði til iðnaðar og verzlunar, og
fyrirvari er ekki gerður um tegund verzlunar.
Reynt hefur verið að herða eftirlit á þessu sviði og
skilgreina úthlutunarskilmála eða ákvæði í lóðar-
samningum betur en gert hefur verið. En ég er þó
ekki bjartsýnn um, að borgaryfirvöld geti séð við
öllum tilbrigðum í þessum efnum og spurning er,
hvort eðlilegt er, að þau geri meira en nú er reynt.
Þrátt fyrir það, að staðsetning og stærð verzlun-
armiðstöðva sé skv. skipulagi byggð á ýtarlegum
athugunum erlendra og innlendra skipulagsfræð-
inga um þörf á mismunandi tegundum verzlana
daglegra nauðsynja, þá eru slíkar athuganir aldrei
fullkomnar; tímar, kröfur og verzlunarhættir
breytast og fjöldi sérverzlana verður t. d. aldrei
ákveðinn til lengdar af skipulagsyfirvöldum. Hér
má t. d. nefna, að fyrir nokkrum árum þótti eðli-
legt í verzlunarhverfi, að kjötbúð og nýlenduvöru-
búð væru reknar af sinn hvorum aðilanum hlið
við hlið, en nú er gert ráð fyrir einni kjörbúð, er
gegni báðum hlutverkum.
í þessum efnum verður framboð og eftirspurn og
eðlileg samkeppni að ráða mestu um, og vonandi
standa þeir bezt að vígi, sem aðsetur hafa í verzl-
unarmiðstöðvum samkv. skipulagi borgarinnar.
F. V.: Hver er afstaða borgarstjórnar til lokun-
artímamálsins margnefnda?
G. H.: Ég kann ekki að greina betur frá af-
stöðu borgarstjórnar til lokunartímamálsins en að
vitna til gildandi reglna, er borgarstjórn hefur
sett. Hitt verður að segja hreinskilnislega, að regl-
ur þessar eru nú nær dauður bókstafur í fram-
kvæmd. Borgaryfirvöld eru öll af vilja gerð að
leitast við að setja nýjar reglur í samráði við kaup-
menn, verzlunarmenn og neytendur, en sjónarmið
þessara aðila og hagsmunir eru mismunandi og
illsamræmanlegir. Auk þessa hefur reynzt erfitt,
ef ekki óframkvæmanlegt, fyrir Reykjavík eina,
þótt höfuðborg sé, að setja í þessum efnum ákveðn-
ar reglur, sem nágrannasveitarfélög vilja ekki að-
hyllast. Að svo miklu leyti sem eðlilegt yrði talið
að setja reglur um lokunartíma sölubúða, þyrftu
þær að gilda á landinu öllu eða a. m. k. þær sömu
á sama verzlunarsvæði. Þess skal getið, að ætlun-
in er að taka upp á ný viðræður við kaupmanna-,
verzlunar- og neytendasamtök til að reyna til
hins ýtrasta að ráða bót á vandræðaástandi, sem
nú ríkir í þessum málum.
F. V.: Það hefur oft sætt gagnrýni opinberlega,
að bílar merktir Reykjavíkurborg sjást á þeim tima
og stöðum, þar sem með ólíkindum virðist, að við-
komandi borgarstarfsmenn séu að gegna erindum
skattborgaranna eða borgarstofnana. Eru einhverj-
ar reglur í gildi um notkun slíkra bifreiða? Táknar
borgarmerkið ekki, að þær séu eign borgarinnar, og
ef svo er, greiðir borgin þá ekki viðhaldskostnað-
inn og benzín?
G. H.: Vélamiðstöð Reykjavíkurborgar er rekstr-
araðili að flestum bifreiðum og vinnuvélum borg-
arinnar og borgarfyrirtækja. Undantekningar hér
frá eru Reykjavíkurhöfn, slökkvilið, lögregla og
Bæjarútgerð. Bifreiðaeign Vélamiðstöðvarinnar er
nú 120 bifreiðar af ýmsu tagi, allþ frá krana- og
dráttarbifreiðum niður í fólksbifreiðir. Bifreiðar
þessar eru allar merktar skjaldarmerki borgarinn-
ar.
Utan vinnutíma eru bifreiðir í þjónustu Raf-
magnsveitunnar lokaðar inni á athafnasvæði Raf-
magnsveitu Reykjavíkur við Barónsstíg; flestar
aðrar eru utan vinnutíma í vörzlu þeirra manna,
er þeim aka.
Notkun utan vinnutíma í einkaþágu er almennt
bönnuð. Örfá dæmi eru til þess, að trúnaður sá, sem
notendum bifreiðanna er sýndur með því að haía
þær í þeirra vörzlu utan vinnutíma, sé misnotaður,
og er því þá mætt með viðeigandi aðgerðuin
hverju sinni. Vegna þess, hve þjónusta borgarinnar
við borgarana er fjölþætt, má búast við að sjá á
ferðinni bifreiðar merktar borginni á hvaða tima
sólarhrings sem er. Spyrja má, hvers vegna séu
ekki allar bifreiðir borgarinnar lokaðar inni utan
vinnutíma. Því er til að svara, að fram til þessa
hefur ekki verið aðstaða fyrir hendi til þess að svo
mætti verða. í öðru lagi fer öll vinna fyrr í gang
með því að bílarnir séu í vörzlu bílstjóranna I
þriðja lagi þarf alltaf tiltekinn fjöldi bíla að vera