Alþýðublaðið - 16.09.1969, Blaðsíða 8

8 Alþýðublaðið 16. september 1969
Sæluhúsið
í Land-
mannalaug
um vígt
laugabóndinn og yfirsmiðurinn .
Ljósm.: Haukur Bjarnason.
Alhugasemd vegna
örnefnasfofnunar
□ Vegna yfirlýsingar, sem ég
stóð að ásamt þremur öðrum
háskólakennurum í íslenzkri
málfræði, um stofnun örnefna-
deildar Þjóðminjasafns og
vegna athugasemda Mennta-
málaráðuneytis við hana lang-
ar mig til að gera nánari grein
fyrir afstöðu minni. Það skal
tekið fram, að það, sem hér
fer á eftir, var nær fullsamið,
áður en ég ias athugasemdir
prófessors iHalldórs Halldórs-
sonar um sama efni, en þær
hirtust í sumum dagblaðanna
í gær, 11. sept., a.m.k. í Alþýðu
blaðinu, Morgunblaðinu og
Þjóðviljanum. Tel ég rétt, að
mí1l?lffii9»rt»Cöer&..komi ^inífag
fyrir almenningssjónir, þótt
hún verði efnislega samhljóða
athugasemdum prófessors Hall-
dórs í meginatriðum og að
nokkru leyti endurtekning á
þeim eins og eðlilegt er.
1. í fyrsta lið athugasemdar
ráðuneytisins er lögð áherzla
á, að heimspekideild séu „mál-
efni, Þjóðminjasafns jafnóvið-
komandi og Þjóðminjasafni
málefni ; heimspekideildar".
Með þessu er gefið í skyn, að
okkur komi stofnun örnefna-
deildar Þjóðminjasafns ekkert
við. Þó er sagt rétt áður í at-
hugasemdum ráðuneytisins: „f
þessu sambandi er rétt að taka
fram, að fjórmenningarnir tala
ekki í nafni heimspekideildar“.
Þetta er vitaskuld rétt. Við höf
um 'gefið Jyfirlýsinguna sem
kennarar í íslenzkri málfræði
við heimspekideild, en ekki í
nafni deildarinnar og gefum
ekki heldur í skyn, að við töl-
um í hennar nafni. Það er svo
önnur saga, Jivort heimspeki-
deild kemur þetta mál við eða
ekki. Hitt er alveg víst, að sem
háskólakennarar í íslenzkri
málfrseði getum við ekki látið
sem okkur sé óviðkomandi,
hvað aðhafzt er af opinberri
hálfu á vettvangi íslenzkrar
örnefnafræði. Að sjálfsögðu er
□ Reykjavík — GG.
Um síðastliðna helgi vígði Ferðaíélag íslands nýtt
sæluhús í Landmannalaugum. Unnið hefur verið að
byggi tgu þess í sumar, og hefur Páll Pálsson, húsa-
meistari, séð um smíðina, en henni er nú að mestu
lokið og húsið opnað ferðamönnum.
ar langt kom ð að auki að
byggja hesthús fyrir Land-
menn úr gamla bragganum.
Kvað Einar marga hafa lagt
þarna hönd að iverk'.
Þá< tólk til imláils 'Halllgrímiur
Jónasson kc’nnari og gat þess,
að einmitt þá á vígsludaginn
Vígsluathciínin fór fram
s. 1. laugardag'skvöld að við-
stöd'd'um ýimisum vinum og
velunn.ur.um Ferðafélagsins,
milli sjötíu og áttatíu manns.
Forset. félagiiins, Sigurgur
Jðhahnsson vlEgiamif nas':jðri,
tclk fyrstur til máls og rakti
aðdragandann ag ákvörðun
félagsstjórnarinnar uim bygg-
ingu hússins og hver nauðsyn
hsfði verið að hefjast handa.
Sæiluhúi'ið sem fyrir var í
Lanc'imannalaugum, gcanral
bragga-bygigi ng, hefði verið
orðig allsendis cfuHnægjandi
og þörfin fyrir stærra og
betra hús verið augljósari
með ári hverju. Það hefði
raunar verið byrjað að m'nn
ast á þetta fyrir einuim 4—5
ár.um, en fjárskortur hamlað
fra'mtkvæmduim. Nú hefðu
hinsvegar ýmisir góðir menn
hlaupið undir bagga og gert
mögulegt að leggja út í þess-
ar bygginiganfraimlkvæimd' r
og lánsfé væri tryggt til að
ljúika þeitmi í sumar, Sömu-
leiðis' hefðu ýimsir unnið að
byggingu hússins í sjálfboða
vlnnu eða látið í té aðstoð á
annan hláitt. Þiá gat hann þess,
að Jón Víðis hetfði teiknað
húsið, en Páil Pálsson, húsa-
mefetari, verið yfirrmiður við
húsbygg nguna Búið væri að
leiða heitt vatn í húsið, og
hefði Grétar Eiríksson séð
urn hitaveituframikvæmdirn-
ar og þar með leyst upphit-
unarivandamálið.
Nýja sæluhúsiö í Landmannalaugum.
Næstur talaðl framikvæmda
stjóri fólagsins, Einar Þ. Guð
johnsen, og rakti byggingar-
söguna ií stórum dráttuim.
Kcm þar m. a. fram, að simiíði
hússins heifur ekiki tekið nema
um þrjlá mánuði, og ier raun-
ætti afmæli e nn áhuigasam-
asti og dugmesti félagi Ferða
félaigsins fyrr og síðar, Jó-
hannes Kolbeinsson, farar-
stijóri og leiðsögumaður um
langt árabiil, og hylliu við-
staddir afmælisbarnið m'eð
okkur bæði heimilt og skylt að
fylgjast með aðgerðum hins
opinbera á þessu sviði og jafn-
vel að gagnrýna þær, ef við telj
um ástæðu til. í þessu tilviki
höfum við mjög ríka ástæðu til
afskipta, þar sem við stefnum
að því, að hér verði komið á
fót Nafnfræðistofnun Háskól-
ans, eins og við tókum fram,
og ég áskil mér allan rétt til
að halda áfram skrifum um
þessi mál, ef svo ber undir.
2. í yfirlýsingu okkar var
tekið fram, að okkur væri ekki
kunnugt um, að við undirbún-
ing þessa máls hefði verið leit-
að ráða nokkurs sérfræðings í
örnefnafræðum. Þessu svarar
ráðuneytið í rauninni út í hött
með því að skýra frá tillögu
þjóðminja ýirðar um stofnun
örnefnadeildar og forstöðu-
mann hennar. Þjóðminjavörð-
ur er ekki sérfræðingur á þessu
sviði.
iHér kemur íieyndar Vfram
þgð,„sem‘)ég<' hef yikjð að áður,
rí grein, sem birt var í Mbl. 22.
marz 1968 um Handritastofnun
ina og Háskólann, að íslenzkri
örnefnafræði er ófullnægjandi,
að miðstöð hennar sé í Þjóð-
minjasafni og Þjóðminjasafni
enginn greiði gerður með því
heldur. Enginn, sem gegnt hef-
ur embætti þjóðminja- eða
fornminjavarðar, hefur verið
málfræðingur og ekki líklegt,
að svo verði.
Úr því að málum er þann-
ig háttað, bar ráðuneytinu að
líta vel í kringum sig. Tillaga
þjóðminjavarðar kom fram um
miðjan október 1'968, en deild-
in er ekki stofnuð með ráðu-
neytisbréfi fyrr en í júní 1969.
Var því nægur tími til að at-
huga rpálið betur. Ég tel eðli-
legt, að ráðuneytið hefði t. d.
haft samband við annan hvorn
eða báða prófessorana í ís-
lenzkri málfræði, úr því að
samráð var haft við forstöðu-
mann Handritastofnunar, að
því er haft er eftir mennta-
málaráðherra í Mbl. 14. ágúst
sl. Ég trúi því ekki, að ráðu-
neytinu hafi ekki verið full-
kunnugt um, að frá okkur
höfðuskóitiið:;fifám"’nfýjár' húg-
myndir um skipan þessara
mála. Ég leyfi mér að vitna til
þess, sem ég hefi áður skrifað
um þessi efni, einkum í áður-
nefndri Morgunblaðsgrein 22.
marz 1968. Það má“tmdarlegt
heita, ef yfirstjórn menntamála
í landinu lætur fram hjá sér
fara 5 dálka grein undir stórri
fyrirsögn í víðlesnasta blaði
landsins og um æðstu mennta-
stofnun þjóðarinnar, einmitt á
þeim tíma þegar almennar um-
ræður um háskólamál eru að
hefjast fyrir alvöru og háskóla-
kennurum oft álasað fyrir af-
skiptaleysi af málefnum Há-
skólans á opinberum vettvangi
og jafnvel skort á nýjum hug-
myndum. Hér hefur ráðuneytið
enga afsökun og getur ekki
látið sem það viti ekki, enda
yrði hlutur þess sízt betri við
það.
3. Sérstaklega átöldum við
það, að forstöðumannsstarfinu
skyldi ráðstafað, án þess að
það væri auglýst laust til um-
sóknar og án þess að mat færi
fram á fræðistörfum um-
sækjenda í örnefnafræðum eða
dómur væri felldur af sérfróð-
um mönnum um hæfni þeirra
í þessari grein. Gilti einu, þótt
slíkt væri eigi Jögskylt.
Ráðuneyfið lætur í 'veðri
vaká, að í þeSsu felist mótsögn.
Ég vil því láta það koma iskýrt
fram, að athafnir manna geta
að sjálfsögðu verið ámælis-