Alþýðublaðið - 17.11.1969, Blaðsíða 5

Alþýðublaðið 17. nóvember 1969 '5
Alþvðu
folaðið
Útgefondi: Nýja útgófufélagið
Framkvæmdastjóri: I»órir Sæmundsson
Ritstjórar: Kristján Bersi Olafsson
Sighvctur Björgvinsson (áh.)
Rrfstjór íarfulltrúi: Sigurjón Jóhannsson
Fréttastjóri: Vilhelm G. Kristinsson
Auglýsingastjóri: Sigurjón Ari Sigurjónsson
Prentsmiðja Al|)ýðuhlaðsins
MEÐ EFTA
í gær lauk flokksstjórnarfu'ndi Alþýðuflökksins, en |
fundurinn 'hafði staðið laugardag og sunnudag. Ým-
i'S málefni voru rædd á fundinum, en það mál, sem I
þó sérstaklega setti svip sinn á fundinn var umræða |
um hu'gsanlega aðild íslands að Fríverzlunarsamtök-
um Evrópu, — EFTA.
Það var mjög áberandi í umræðunuim um EFTA,
hve flokksBtjórnarmenn höfðu kynnt sér þau mál öll I
vel áður en til funidarins’ kom. Umræðurnar um |
EFTA voru því mótaðar af fyllstu þekkingu og höfðu ■
flokksstjórnarmenn gert sér fulla grein fyrir bæði I
þeim kostum og ókostum, sem fylgdu því, ef af I
EFTA-aðild íslands yrði.
í ræðum manna voru þessi atriði bæði skýrt direg- |
in fram og v'oru allir flokksstjórnarmenn á einu máli i
um, að þrátt fyrir þá ókosti, sem EFTA-aðild kynni
>að hafa í för með sér, þá væri hagkvæmnin fyrir okk- I
ur íslendinga af aðildinni miklu þyngri á metaskálun- I
um auk þess sem öll fyrirsjáanleg þróun í markaðs-
og efnahagsmálum, bæði meðal okkar og nágranna- 1
þjóðanna, gerðu það að verkum, að íslendingum I
væri e'kki fært að standa utan samtakanna.
í EFTA-aðild fælist jafnframt slíkt tækifæri til jþess I
að byggja upp öflugan útflutningsiðnað á í'slandi, að
það tækifæri yrði að nota, jafnframt því, sem með .
skipulögðum aðgerðum yrði að búa innlendum iðnaði
sem bezt vaxtarskilyrði og aðstöðu til framþróunar |
er áþekk væri þeirri, sem iðnaði nágrannalandanna I
væri búin.
í lok fundarins var einróma samþykkt eftirfarandi i
ály ktun f lokksst j órnar innar:
Aðild að Fríverzlunarsamtökum Evrópu mim .
stuðla að stofnun nýirra útflutningsgreina og
meiri hagkvæmni og aulmum markaði þeirra |
iðngreina, sem nú starfa í landinu. Auk þess j
mun isðild að EFTA færa sjávarútvegi og land
búnaði aukinn markað cg hærra verð erlendis '
og á, þegsr frá líður, að tryggja sams konar þró- I
un launa og lífskjara hér og í hinum háþróuðu
EFTA ríkjum. Þau inngönguskilyrði, sem fs-
leudingiar ebra nú kost á, eru þeim hagstæð, og
mundi því EFTA-aðild verða íslenzku atvinnu-1
lífi til eflingar. Á hinn hóginn verður að gæta j
þess, að íslcnzkur iðnaður sitji við sama horð,
hvað samképpnisaðstöðu snertir og iðnaður
EFTA-landanna. Flokksstjórnin telur, að ísland
eigi að gerast aðiíi að Fríverzlunarsamtökunum.
N 1
Alþýðuflokkurinn hefur því fyrstur allra fálíhfkrá .
stjórnmálaflokka tekið ákvörðun um það, að'iii.' nr.
oíhuííiiistyðjðiáf^idíísþandQföði-EFTAi.tev —
'Sú'áfstaðá éir !ótý'ífáét5 Míððráöfu
mati á þeirn aðstæðum, kostum og löstum, áéiií1 ‘áð-
ildinni fylgja. ' ’ -ho
Hringekjan
Joliannes Helgi;
Hringekjan
(skáldsaga).
Skuggsjá. 180 bls.
)
1965 gaf Jóhannes Helgi út
Svarta messu, umfangsmikla
skáldsögu, sem vakti mikla og
verðskuldaða athygli, ekki
vegna þess að bókin væri galla
laus heldur af því hún var
skrifuð af miklum eldmóði og
hita. í henni brann heitur logi
vandlætingar og allt að því
grimmdarlegrar þjóðfélagsgagn
rýni.
Kannski er rangt að vænta
nýrrar bókar höf. í ljósi þess
sem hann hefur áður gert, en
Svört messa er mér enn í svo
fersku minni, að ég hóf lestur
Hringekjunnar með eftirvænt-
ingu og tilhlökkun sem því mið-
ur snerust heizti fljótt í von-
brigði. Hringekjan er ekki sú
bók sem maður væntir frá höf-
undi á miðjum aldri sem ritað
hefur 6 bækur á síðastliðnum
12 árum.
Lesandi fær í vegarnesti þann
lykil að sögunni að frásagnar-
aðferðin. byggist á kvikmynda-
tækni „sem höfundur beitir í
líkingum sínum og egghvössum
hliðstæðum.“ í þéssu formi
birtist annar helzti galli bókar-
innar: af tvennu illu er senni-
lega auðveldara að kvikmynda
skáldsögu en skrifa skáldsögu
með kvikmyndavél. Form kvik-
myndarinnar er mynd á þili en
ekki skrifaður texti. Og þótt
einhver kunni að segja sem svo
að Hringekjuna megi nota sem
handrit að þess konar kvikmynd
sem Þjóðverjar kalla „schwed-
enfilm“, þá nýtist kvikmynda-
handrit sýnu verr í bók en leik-
rit, einfaldlega vegna þess að
leikrit geymir orðsins list ekki
síður en mynd. Ekki þar fyrir,
þessi aðferð veitir snjöllum höf-
undi óneitanlega skemmtileg
tækifæri til snöggra sviphrifa,
en sem heildarform skáldsögu
hlýtur hún að mistakast.
Hinn megingaHi bókarinnar
felst í efnisvali hennar og með-
ferð þess. Hringekjan hefst á 4
hátíðlegum og praktískum yfir-
lýsingum höfundar. Af hinni
síðustu þykist ég mega skilja að
bókin birti „speglun á afbrigði-
legum háttum samtímans. „Við
lestur sögunnar kemst maður
fljótlega að þeirri niðurstöðu
að bókin spegii einkum þá at-
burði þjóðfélagsins sem gerast
Jóhannes iHelgi
fyrir neðan mitti. Vera má að
mörgum finnist samfarir ógnar
siðspillandi, einkum fyrir pá
sem ekki taka þátt í þeim. Og
ekki neita ég því að sóðaskap-
ur í kynferðismálum geti reynzt
haldbær uppistaða í skáldverki,
17du- og 18dualdarbókmenntir
geyma mörg dæmi þess. Mun-
urinn er bara sá að þá var þétta
efni nýtt í kómedíum en ekki
hátíðlegum yfirlýsingum um
þjóðfélagskrufningu. Væntan-
lega er það tilgangur höfund-
ar að sýna „jöfnum höndum
grófa innviði og fágað ytra borð
ráðvillts fólks, sem einblínir á
munað líðandi stundar og skirr-
ist einskis í fullnægingu girnda
sinna.“ Þessi forsenda gefur
vitaskuld nógan efnivið í magn-
aða þjóðfélagsskáldsögu, en ein-
blíning höfundar á kvennafar
og fyllerí ýtir öllu öðru til hlið-
ar. Hin eiginlega ádeila birtist
helzt í upphrópunum blaðasala
og í stöku innskotum, verður
utangátta og út úr fókus, en
burðarás sjálfrar hringekjunn-
ar einhvers konar frjósemis-
tákn úr fornum trúarbrögðum
sem á okkar dögum er talið
til feimnismála.
Frásagnaraðferðin leysir höf-
und undan þeirri kvöð að lýsa
sögufólki sínu. Þess í stað er
það „sýnt.“ Rétt er að benda á
að þessari aðferð er einnig beitt
í svokölluðum „objektívum
stíl“ og eru yfirburðir hans
fólgnir í því að sögupersónur
standa Ijóslifandi frammi fyrir
lesanda án þess þeim sé nokk-
urn tíma lýst beiniínis. í Hring-
ekjunni ná persónurnar að mínu
viti hins vegar ekki þessu lífi,
heldur verða alla tíð þoku-
kenndar og óljósar. Þetta ásamt
einkennilegri kaflaskiptingu
leiðir til þess að manni er ekki
alltaf fullljóst hver sefur hjá
hverjum, en kannski gerir það
ekkert til. Stöku persóna (eink-
um ráðherrann) koma skakkt
við framvindu sögunnar o g
hefðu mátt missa sín. Athug-
andi er einnig að þjóðfélag
okkar væri tiltölulega mein-
laust grín ef ráðherrar og aðr-
ir valdamenn nútímans gerðu
ekkert verra af sér en skand-
alíséra í fyllirii. Samtal Jókala
við ráðherrann á þó sennilega
að afhjúpa innri gerð stjórn-
málamannsins en það mistekst
einfaldlega fyrir þá sök, að
ráðherrann skiptir ekki máli í
bókinni.
Stíllinn er þrátt fyrir allt sá
hluti bókarinnar sem bezt tekst.
Víða birtir höfundur snörp stíl-
tök og skemmtilegar líkingar.
Ur stílnum má lesa að Jóhann-
es Helgi er enn efni í góðan
rithöfund þótt þessi bók hafi
ekki tekizt sem bezt. í yfirlýs-
ingu foriagsins á kápu bókar-
innar má lesa að „tæpast nokk-
ur“ muni efast um „að hér er
á ferð umtalsverður skáldskan-
ur og spennandi aflestrar.“ Ég
verð þá að teljast einn af fá-
um.
Njörður P. Njarðvík.
Þarfaverk
þíngi til að s?'"n'1;Vkr >a
gjöf. þar sem bannt ^ var - ð
prenta rit eld'ri en frtá 1400
með öðrum riiihætti. Þeksu
hanni var að vísu ékiki hlýtt,
íslendinga sögur
meS nútíma stafsetningu
II. bindi
Grímur M Helgason og
Vésteinn Ólason bjuggu
til prentunar.
460 bls. Útgefandi: Skuggsjá
i tuHÚ'^ i' Af-
stæði styrjöld um það, hvort
heimi'lt væri að prenta ís-
lendiii'ga sögur með nútíma
stafsetningiu eða bvort slkylt
væri ag rita þær með sam-
ræmdri stafsetningu fornri,
sem svo hefuir verið nefnd.
deilur endur’spegluðu
rfii kapi-~'~‘aðAs||jrr£u)nan )og lingtum
mningar- díjúpstæSari ágreih-fii© en k'om
»»ega- -•-•tr’'tr"áratroga,*hsW~úg“"'^ríihi á’yTn'tTðtðintf,”óg arJá'li^
séu deilur þær um stafsetn- var hart sótt á báða bógja'.’
in'gu fornrita, seim fram fóru Svo míkla (harðfyligi sýndú'
fyrir a.ldarfjórðiungi e$a svp. vinir hinnar isamræmdiú staf-
Uin 'sikféið m&fe heitá að yfír séúiihgái4,' áð'þéir fengu al-
en'c’á dæmdi Hæstirét ur lög-
in ógild, en söm var bó gerð
þeirra er beittu sér fyrir setn
invu þeirra.
Sevía n-'á kannski að á-
stæðmla-.-'-'t sé ag. rifia þessar
deilur upp, en þa?ar maður
les fc'ækur eir.s og Í=í3nd'>nea
s&guKliar í_ úticáfu Slk'u'ggsjár
..ii- ....
satB3Hm'44fc'-i¥f@W)'T*i'ém betur
wm bað en áður, hve fánýt-
iamí.1 aáHíav þessíK'irtóáalailúnað-
■ mr ‘v*ö*. SáöfúletkiúriVnM^r sá,
is’.að öþótt' mað'úr haf; Vánizt
hintnm ■'ihefðfeuBídma' ’ fi'fih’æítti
Framhald á 91síðu.