Alþýðublaðið - 29.12.1969, Page 5

Alþýðublaðið 29. desember 1969 5
Alþýd
u
Útgefandi: Nýja útgáfufélagið
Framkvæmdastjóri: Þórir Sæmundsson
Ritstjórar: Kristján Bersi Ólafsson
Sighvatur Björgvinsson (áb.)
Rftstjórnarfulltrúi: Sigurjón Jóhannsson
Fréttastjóri: Vilhelm G. Kristinsson
Auglýsingastjóri: Sigurjón Ari Sigurjónsson
Prentsmiðja Alhýðublaðsins
Almertn lífeyrisréttindi
f Um n.k. áramót kemur til framkvæmda samkomu- >
lag það, sem gert var í vor er leið milli verkalýðs-
fhreyfingarinnar og atvinnur'ekenda um stofnun líf-
eyrissjóða fyrir meðlimi verkalýðsfélaga innan A.S.
Á sama tíma hefjast einnig iðgjaldagreiðslur til
lífeyrissjóðs bátasjómanna, eins og nýlega hefur ver- I
ið frá sagt í Alþýðubl. Jafnframt hefur verið skýrt
írá því ekki alls fyrir löngu, að lífeyrissjóður fyrir
feændur taki til starfa á árinu 1971—1972. j
Með tilkomu þessara nýju lífeyrissjóða munu því
flestir landsmenn hafa öðlazt lífeyrissjóðsréttindi,
því að fyrir eru í landinu lífeyrissjóðir ýmissa starfs-
stétta, — misgamlir og misjafnlega öflugir.
' Það hefur lengi verið eitt, af stefnumálum Alþýðu-
ilokksins, að allir íslendingar ættu aðgang að líf-
eyrissjóði. Þessi stefna var enn ítrekuð á flökks- B
stjórnarfundi Alþýðuflokksins, sem haldinn var í B
nóvembermónuði s.l. og lýsti flokkurinn yfir því, að "
hann myndi leggja þunga áherzlu á það, að allir I
landsmenn öðluðust þau réttinldi sem allra fyrst.
’ Þrátt fy/ir það, að stærstur hluti landsmanna hef- B
ur þegar öðlazt þau réttindi eru margar starfsstéttir, fi
ísem engra lífeyrissjóðsréttinda njóta. Má þar til
dæmis nefna flesta þá, sem stunda vinnu hió eigin I
fyrirtækjum, ósamt ýmsum smærri starfsstéttum. |
Jafnframt er rétt að benda ó, að húsmæður njóta m
engra slíkra lífeyrissjóðsréttinda, en ýmsir telja, að 1
húsmæðurnar eigi ekki síður rétt ó aðild að slíkum "
sjóðum en aðrar starfandi stéttir í landinu.
s Auk þessa er hagur þeirra mörgu lífeyrissjóða, sem I
starfandi eru í landinu, méð mjög ólíku móti, og þó H
réttur sjóðsfélaga mjög misjafn. Sumir lífeyrissjóð- |
anna, — lífeyrissjóðir opinberra starfsmanna, — eru ■
verðtryggðir af ríki og sveitarfélögum, en aðrir sjóð- |
ir njóta ekki slíkra réttinda. Orsakast af þessu all- i
mikið misræmi milli lífeyrissjóða í landinu innfoyrð-
I
Af þessum óstæðum ber brýna nauðsyn til þess,
að sett :sé samræmd löggjöf um lífeyrissjóði jafnhliða 1
því, að öllum landsmönnum verði gefinn kostur ó að- g
ild að slíkium sjóðum. Til þess að nó megi því marki »
eru vitaskuld margar leiðir færar, en meginatriði B
þeirrar stefnu, sem upp verður tekin, verða að ver B
þau, að landsmenn allir öðlis-t lífeyrissjóðsréttindi og H
lífeyrissjóðirnir, hvort sem valin verður sú leið af fl
stofnsetja einn lífeyrissjóð fyrir alla landsmenn, eðe *
fjölga sjólfstæðum lífeyrissjóðum, eigi við svipaðar fl
aðstæður að búa og njóti sambærilegra skilyrða.
Alþýðuflokkurinn hefur ókveðið að beita sér fyrir 1
því, að slík samræmd löggjöf verði sett fyrir lífeyr- g
issjóði á íslandi, er nái til landsmanna allra.
Hægi miðar í Auslur-Evropu:
tanda Rússum
angtum
□ Nú í árslok kann að vera
við hæfi a3 fara nkkrum orð-
um um þróun mála í Austur-
Evrópu. A viðburðaríkum tím-
um eins og tveimur síðustu ár-
um gerast svo margir einstakir
atburðir að auðvelt er að missa
sjónir af því almennara.
Réttilega hefur verið sagt að
innrásin 21. ágúst 1968 var á-
faíl. Sagt er að milljónir manna
í Austur-Evrópuu hafi glatað
voninni og að ekki einungis
í Tékkóslóvakíu heldur einnig í
öðrum löndum hafi þróunin snú
izt við. Það er ritað um nýja
ísöld, talað um að járntjaldið sé
orðið raunverulegt á ný o. s. frv.
En samt getur maður sem ferð
ast um Austur-Evrópu eftir
þriggja ára hlé sagt með tals-
verðum rétti: „Það er undarlegt
hve lítið hefur gerzt síðan síð-
ast“! í þessu sambandi verður
þó auðvitað að undanskilja
Tékkóslóvakíu. Að öðru leyti á
þetta við. í öllum löndunum hef
ur verið unnið að umbótum á
efnahagssviðinu, róttækust hef-
ur stefnan verið í Ungverjalandi
þar sem framleiðslan hefur stór
batnað á fáum árum, en hægast
hefur miðað í Rúmeníu og Pól-
landi. Hagvöxturinn hefur verið
mestur í Austur-Þýzkalandi, án
þess þó að þar hafi tekizt að
vinna bug á dæmigerðum Aust-
ur-Evrópu-vandamálum, til að
mynda á sviði neyzluvarafram-
leiðslunnar.
UNDIRMÁLSLÖND
Á Vesturlöndum hefur verið
uppgangstími og lítið hefur mið-
að við að finna lausn á helztu
efnahagssálfræðilega vandamáli
Austur-Evrópu, tilfinninguna að
A-Evrópa sé undirmálshluti
álfunnar. Þetta er staðreynd,
þrátt fyrir aukningu á fram-
leiðslumagninu og sumsstaðar
auknum gæðum vörunnar.
Menn horfa grænir af öfund á
þá samvinnu sem átt hefur sér
stað innan EFTA og EBE og er
vel heppnuð á austrænan mæli-
kvarða. í Austur-Evrópu fer enn
fram vöruskiptaverzlun milli
landanna, innan COMECON er
enn ekki til neinn frjáls gjald-
eyrir og sérfræðingar búast ekki
við því að slíkur gjaldeyrir verði
til á næstu 5—7 árum. Enn geta
Búlgarar til að mynda ekki not-
að hagnað af viðskiptum við
A-Þýzkaland til vörukaupa í
öðru COMECON-landi. í Aust-
ur-Evrópu ganga viðskiptin enn
fyrir gufuafli, meðan Vestur-
Evrópa hefur fyrir löngu gert
þau dieselknúin ög vonir standa
til að þau verði k-jarnorkuknú-
in innan tíðar í sameinaðri álfu.
HUGARFAR
NEYZLUÞJÓÐ- . .
FÉLAGSINS
í öllum löndunum er kaupgetan
meiri en vöruframbcðið. Fólk
hefur lág laun, óhugnanlega lág
á okkar mælikvarða, en skattar,
húsaleiga og fargjöld eru lág, og
flestir eiga. kost á ódýrum mat
á vinnustöðunum. Matarneyzlan
er meiri en ætla mætti eftir
launatölunum. Fólk borðar og
sparar, en um leið og það borðar
og sparar kvartar það yfir öllum
vörunum, sem það hefur ekki;
vöruflóðir^ í Vestur-Evrópu,
sem það vildi fá til sín. Meðan
þetta vandamál er að öilu óleyst
hlýtur það að valda stjórnend-
unum pólitískum erfiðleikum.
Almenning skiptir þetta langt-
um meira máli en fræðilegar um
ræður um andlegt frelsi og for
ystuhlutverk flokksins. Hugar-
far neyzluþjóðfélagsins er langt
um meira smitandi en hugsjónir
Tékkóslóvaka um mannlegan
sósíalisma.
Framfarirnar hafa átt sér
stað, en ennþá er langt þar til
Austur-Þjóðverjar geta keypt
Trabandbíl sambærilegan við
Volkswagen, sem V-Þjóðverj-
ar fá með afborgunum. Ennþá
er ekki nema eitt smáfyrirtæki
í Austur-Þýzkalandi sem fram-
leiðir pípuhreinsara, og annað
austur-þýzkt fyrirtæki framleið
ir tonic-vatn fyrir alla Austur-
Evrópu. Á sama tíma er flutt
inn gin og tóbak fyrir mikið fé.
Þetta getur þénað sem dæmi um
alla þá litlu hluti, sem er eftir
að íramkvæma, en sem styrkja
þá trú að þessi lönd séu undir-
málslönd í auðugri heimsálfu.
Allir sem hafa eitthvað gluggað
í Marx og Engels átta sig á því
að þetta er mikið pólitískt vanda
mál.
BREYTINGAR
ERFIÐAR
Þeir flokkshollustu neita þessu
ekki heldur. í framkvæmd gætir
þeirrar hugsunar að fólk vinni
ekki að framleiðslustörfum
vegna ánægjunnar, heldur fyrir
borgun, á öllu svæðinu frá Ros
tock til Soffía. Ungverjar hafa
gengið lengst í átt til markaðs-
hagkerfis, en líka í hinum lönd-
unum hafa verið teknar upp
beinar launauppbætur sem miða
að því að auka framleiðsluna.
En það er aðeins svo óendan-
lega erfitt að breyta ríkisbákn-
inu. Það tekur í það minnsta
tíma þar til uppbótakerfið ber
mar
árangur, og þetta er líka sál-
fræðilegt vandamál. Samtímis
verður stöðugt að stefna að
meiri hagræðingu. Það kallar á
nýjan vélakost, nýjar tækniað-
ferðir, nýja kunnáttu, og mikið
af þessu verður að kaupa á Vest
urlöndum fyrir reiðufé. Jafn-
framt verður að draga úr.eftir-
spurninni með því að framleiða
fleiri og betri neyzluvörur. Fjöl-
mörg' vandamál verða að leys-
ast samtímis, ef koma 'á um
kring' breytingum, sem hafa jafn
framt áhrif á hugsunarhátt íbú-
anna.
1
RÚSSAR LANGT 7
AÐ BAKI
Austur-Evrópulöndin e.ru öll
langtum opnari ferðamqnnum
en Sovétríkin. Austur-Evrópa er
ekki aðeins landfræðilegy milli
Vestur-Evrópu og Sovétríkj-
anna, heldur er hún einnig á
öðrum sviðum tengiliður þarna
á milli. Austur-Evrópubúar háfa
oftast rökstudda ástæðu til að
halda að þeir hafi það betra en
Rússarnir. Meira að segja Búlg
arar, beztu .^inir Rússa, láta
þessa hugsun í ljós: „Það getur
verið að ástandið sé slæmt hjá
okkur, en það er verra hjá Rúss
um. Þar er ríkisbáknið þyngra,
frelsið minna, biðraðirnar
lengri“. Þetta er líka mikið sál-
fræðilegt vandamál.
Bandaríkin eru auðugt land.’
Vestur-Evrópubúar kunna a ð
vera andamerískir, án þess þé
að þeir dragi í efa yfirburði
Bandaríkjanna. En Austur-Evr-
ópubúum finnst að þeir séu und
ir áhrifum stórveldis, sem: stend
ur þeim sjálfum langt að baki
á ótrúlega mörgum sviðum.
Þessi skoðun er ekki síður út-
breidd nú en fyrir nokkrum ár-
um. Þeir flokkshollustu verja
þetta ástand og' koma með skýr
ingar á því, en engir neita því
að þetta sé svona. EngiÞ neita
því heldur að Rússar hafi náð
langt á ákveðnum sviðum en al
menna skoðunin er sú, að bilið
milli Austur-Evrópu og Rúss-
lands sé álíka mikið og bilið
milli Austur-Evrópu og Vestur-
landa. Og þetta á líka við um
bilið í merkingunni sem vöntun
á skilníngi. Tjaldið milli Sovét-
ríkjanna og Austur-Evrópu er
þykkara en tjaldið milli Vestur-
og Austur-Evrópu. Þegar að-
stæðurnar eru slíkar er ekki auð
velt fyrir Rússa að koma fram
á þessu áhrifasvæði sínu eins og
nútímalegt stórveldi.
(Arbeiderbladet/
Dag Halvorsen):