Alþýðublaðið - 26.01.1970, Qupperneq 5

Mánutiág’ur 26. janúar 1970 5
Alþýðu
blaðlð
Úfgcfandi: Nýja útgáfufélagið
Framkvæmdastjóri: Þórir Sæmundsson
Ritstjórar: Kristján Bcrsi Ólafsson
Sighvntur Björjgvinsson (áb.)
Rrtstjórnarfulltrúi: Sigurjón Jóhannsson
Fréttastjóri: Vilhelm G. Kristinsson
Auglýsingastjóri: Sigurjón Ari Sigurjónsson
Prcntsmiðja Alhvðublaðsins
Réttlætismál stöðvað
Á vori komanda fara fram kosningar til sveitar-
etjórna og sýslunefnda. Samkvæmt sveitarstjórnar-
lögum (hefir sú regla ætíð gilt, að hver hreppur kýs
einn fulltrúa í sýs’lunefnd án tillilts til þess hvört
Ihreppurinn er fámennur eða fjölmennur. Þetta kom
ekki svo mjög að sök hér áður fyrr meðan íbúaf jöldi
í hreppum var ekki mjög mísjafn, en byggðaþróun
síðustu áratuga befir leitt til þess, að þeim hrepps-
félögum fer sífjölgandi sem eru anniars vegar mjög j
fámenn o!g hin's vegar mjög fjöl'menn. Nú má finna
þess mörg dæmi að innan sörnu sýslu sé einn hrepp-
ur tíu sinnum fjölmennari en annar.
| ERLEND MÁLEFNI
| Taka Rússar upp stjórnmálasamband við Spán!
| FRANCO EÐA
IIBARURRI?
I
I
I
Á síðastliðnu hausti vakti einn af þingimönnum Al- I
þýðuflokksins, Jón Þorsteinsson atihygli á þessu mis-1
rétti með flutningi frumvarps, þar sem hann lagði
til, að hreppar með yfir 400 íbúa fengju tvo fulltrúa
í sýslunefnd. Hann benti á, að sýslunefndir réðu ti'l
lýklta ýmsum mikilvægum málum, 'sem snertu hag's-
muni hvers einasta sýslubúa. Því væri réttlátt að
jafna aðstöðu manna til áhrifa á gjörðir sýslunefnda,
en misréttið væri nú svo geigvænllegt, að í ölílum
sýslum landsins væri það minnihluti sýslubúa, sem
réði meirihluta í sýslunefnd, og daqmi þess mætti
finna að einungis 20% sýslubúa stæðu að 'baki meiri-
hlutans í svslunefnd.
I
I
I
I
I
I
F Ætla mæítti að slíkt réttlætismál ætti greiðan fram-
r gang á Alþingi, en 'sú varð ékki raunin á. Við at-
kvæðagreiðslu í efri deild í s.l. viku var frumvarp
xð felit með jöfnum atkvæðum, 8 atkvæðum gegn 8..
Við atkvæðagr'eiðsluna vakti það athygli, að þing-
menn Framsóknarflokksin's stóðu eins og veggur
igegn frumvarpinu. Þeir eru enn við sama heygarðs-
hornið og í kjördæmamálinu. Einnig vakti það at- ■
hygli, að tVeir þingmenn Reykjaneskjördæmis, Sjálf-1
stæðismaður ng Alþýðubandalagsmaður, grejd'du at- ■
kvæði á rnóti frumvarpinu. Þeir höfðu engan áhuga _
á því áð rnjög f jölmenn hreppsfélög eius og Grinda-1
víf), Njarðvík, Seltjamárnleis og Garðahreppur fengju 1
hvert um si!g tvo fulltrúa í sýsluniefnd. Þannig stöðv- ■
aðist þetta réttlætismál, ög sýslunefndakosningam- ■
ar að vori geta því 'ekki farið ftam með þeim hætti ■
sem samboðinn er lýðræðisþjóðfélagi.
Áskriftarsíminn er 14900
Auglýsingasíminn er 14906
I
I
I
I
I
□ Samband Sovétríkjanna og-
Spánar er gott dæmi um tog-
streituna milli flokkslegra hags
muna og valdahagsmuna í
sovézkri utanríkisstefnu. Rússa
hefur lengi langað til að koma
á stjórnmálasambandi við
Franco-stjórnina á Spáni, og í
mörg ár hafa viðskipti land-
anna farið vaxandi. En það sem
hefur komið í veg fyrir að leið-
togar Sovétríkjanna gengju.
lengra er arfurinn frá borgara-
styrjöldinni og tillitið til stefn-
unnar. Eins og kunnugt er
höfðu Sovétríkin veruleg af-
skipti af borgarastyrjöldinni á
íSpán«|, !og tallar 'götur síðan
hefur spænski kommúnista-
flokkurinn verið þýðingarmesti
útlagaflokkurinn í Moskvu. —
Spænska kommúnistaflokknum
þar stjórnar Dolores Ibarruri,
eldhuginn mikli frá borgara-
styrjöldinni, sem er kunn und-
ir nafninu La Passionaria —
Ástríðublómið.
Bætt sambúð Sovétrík'j anna
og Spánar, þar á meðal stjóm-
máliasamband milli landanna,
kæmi eims og högg framan í
Dolores Ibarruri og fél. hennar.
Að vísu eru leiðtogar Sovét-
rikjanna ekki kunmir fyrir að
taka tillit til slíkra tilfinninga,
þegar hagsmunir Sovétríkjanna
sem stórveldis eru annars veg-
ar. Það má heita nær undan-
tekningalaus regla í utanríkis-
stefnu Sovétríkj anina að stór-
veldishagsmunimir vegai
þyngra en tilliitið til annarra
kommúnistaflokka. En í sam-
bandi við valið miilli Francos
og Ibarruri skiptir það máli,
að bætt sambúð Sovétríkjanna
við Spán yrði sovézka komm-
únistafl'okknum mjög erfiðuir
biti í hál? innan alþjóðahreyf-
ingar kommúnistaflokkanna.
Kínverjar mundu óðara not-
færa sér það, og Sovétmenn
ættu á hættu að gl'ata enn
áhrifum hjá kommúniistaflOkk-
um Evrópu og Suður-Ameríku,
en borgai’astyrjöldin á Spáni'
hefur enn mikla tillfinninigalega ,
þýðinigu fyrir þessa floikka. En
af því að Sovétríkin reka tvö-
falda utanríkisstefnu — venju
lega stórveld'apólitik og flökks-
pólitik — getur auðveldlega
komið ti'l togstreitu miili þess-
ara tveggja sjónarmiða, ein?
og í afstöðurani til Spánar.
En á því lei'kur naumast
n-einn vafi hvað leiðtogarnir
.hafa mesta löngun til að gera.
Mögulieikar spænskra kommún
ista til að ná völdum eru sára-
litli-r, þrátt fyrir ólgu og ó-
ánægju með Francostjórnina.
Franco
Það er heldur ekki víst a-ð
kommúnistastjórn á Spáni’ væri
leiðitöm Sovétríkjunum. Á því
sviði hafa Rússar mjög misja-fna
reynslu. Þa'ð sem máli skiptir
eru valdapólitískar staðreynd-
ir og þær liggja ljóst fyrir: —
Franco-stjórrnin er við völd á
Spáni, og jafnvel þótt Franco
sjálfur deyi er líklegast að eft
irmaður h-ans haldi völdunum,
þótt einhverjar breytingar
kunni -að vera gerðar. Land-
fræðilega hefu-r Spánn mikla
hernaðarlega þýðingu, ek-ki
sízt með tillirti til Miðjarðar-
hafsins, þar sem Rússar hafa
mjög veri-ð að fær-a siig upp á
skaftið síðústu misseri. Rússar
hafa þegar fengið h-afnarrétt-
indi á Ka'narí eyj unu m og gera
sér eflaust vorair um að ná slík-
um réttindum á meginlandi
Spánar. Hjá því getur -ekki far
ið a-ð valdhafarnir í Moskvui
hafi tekið eftir þeirri óánægju,
sem gætir á Spáni út af því að
Bandaríkjamenn hafia ekjki vilj,
að greiða fyrir af-not -ajf kaf-
bátahöfrainn-i í Rota,. Ja-fnvel
þótt Spánverjar hafi lengi nofc
að slík mál til að þjafrría að
Band'aríkjamön-num i sam.nm-g
um er engan ve-ginn úiilokaðl
að Rússum gæti tek-izt að komai
Bandaríkjamönnunum búrt frá
Spáni. i
Þar skiptir afstaða ráða-
mainna og almenni-ngs á Spánii
höfuðmáli. Að vísu -eru her-
foringj arnir f lestir hly-nntii*
NATO og hugur spænskna
fjármálamanna stendur til Efnai
hagsbandalagsins. E-n urn leið
eru Spánverjar -andsnúnir bæði
Bandaríkjunum og Bretliandil
Spænsk blöð, sem eru u-ndir efti
irliti stjórnariraniar, hafa len-gi)
haldið^því fram að verstu fjand
menn Spánar væru vestrænu,
lýðræðisríkin, sem allan tím-
aran hafi reynt að ha-lda Spárai
utan við samstarf Evrópuríkj-a.
í spænskum blöðum haf-a einra--
ig komið fram óskir um hlut-
leysi. Þar hafa komið fram
sjónarmið svipuð -skoðunurra
gaullilsta í Frakklandi, a>5
Bandaríkin eigi ekkert -erindij
í Evrópu og Miðjarðairhafiðl
eigi að vera „friða-rhaf“, sem
fjarlæg stórveldi eigi -ekiki a-ð*
skipta sér af. Þessu síðasta ear
fyrst og fremst beint að 6.
flota Bandaríkjanna. Þá hefur
Spánn tekið afdráttarlausa af
afstöðu með Aröbum í deíl-
unni í Miðjarðairhiafsbotraurn.
Sovétríkin eiga þannig -eklii
í neinum erfiðleiikum -með að
fintía ýmislegt sameigml-egt í
utanríkisstefnu Spánar og Sov:
étríkj arana. Hiragað til haiia
Sovétríkin ifarið vairiega, en.
þó er greinilegt hvert þeia*
stefna, Rússar styðja Spán S
deilunni við Breta um Gíbralt
ar, Sovézk blöð ráðast ekki
lengur sérstaklega á Spán- og:
Franco er hættur að vera eftir
læti sovézkra skopteiknarai.
Einu sinni var hann vinsælasta
fígúran i skopmy-ndum blaö-
anna, venjulega teiknaður meö
blóðuga öx í höndum. Núna
ræða sovézk blöð um innanrik.
ismál Spánar á tiltölulega hlut
lægan hátt. !
4
Vi-ðlald.ptaten-gsl Austvuv
Evrópu, þar á meöal Sovétríkj;
,Frh. á 11. síðu. ,