Alþýðublaðið - 26.01.1970, Qupperneq 8

8 Mánudagur 26. janúar 1970
□ Okkur verður tíðrætt um.
meirningu og menningairmál á
þessu ágæta l'aridi, e'klki hvað
sízt þagár hið merkil'sga fyrir-
brigði „íslenzk menniing“ er á
dag-ikrá: E*n er þa*3 hugsanlegt,
að við séu'm umdár riiiSri háíf-
smey'k vi*3 alla mennrjnguna?
Hvað gerum vi'ð til dæmis þeg-
air okkúr er saigt, að sýning
Leik.féla'gs Reykjavikur á Antí-
gónu Sófóklesar sé nær ein-
stæður menaiinigarvi'ðburður?
Stöndum við í biðröð fyri'r utan
Iðnó ti*l að ná se-m skjótast í
mdða? Fylium við húsið kvöld
erftir kvöld til að fylgjast með
túl'kun fyrsta gríska harmleiks^
ins sem sýndur hefur’ verið á
íslenzku s*viði?
Nei. bví mi'ður er e'kkti hægt
'aið birta svo ánægjulega frétt.
Og ekki verður við leitogagn-
rýnendur blaðanna sakazt,
vegna þess að þeir bafa ver*i@
ósparír á lofsyrði sín og hvatt
almenning eindregið til að láta
ekki slíkain „menincinigairviið-
burð“ og ,,bókmenntaviðbui’ð‘‘
framhi á sér faira.
Getur verið, *að viið hugsum.
Sem svo, að eldgömul grísk
tragedía hijóti að veora nútíma-
fótki alls óviðkomaaidi og dauð-
leiðinleg í þokkabót?
En hvers vegna lafiiir leitorit
í tæp tvö þúsund og fimm
hundruð ár? Myndi Antígóná
hafa hrifið áhorfendur sírna víðs
vegar um heimiinn öld eftir öld
aillan þennan tíma ef hún væri
fjairlæg og framandi, þung í
vöfum og óaðgengileg? Að ekki
sé nú á það minnzt ef hún væri
l'eiðiinleg. Þáð er mikið efamál.
EINHVER SAM-
HLJÓMUR í ÞESSU
„Aðsókniin var dræm í byrj-
un, en er að 'aukast", segir
Svein-n E'narsron Þðkhússtjóri.
„Kaninski hefur fól'k haldið, *að
verkið væri erfitt og firáhrind-
andi, ekkert fyrir ,hinn venju-
lega mann‘ eins og stundum er'
að orði komizt. En það er mesti
misskilniingur, enda heyri ég
marga tala um, að þeir hafi
orðið alveg hissa einmi'tt á því
hvað það er ma'nnes'kjul'egt og
nákomið okkur pllum. Vanda-
málin sém fram koma í Antí-
góru eru enn óleyst og því í
fullu gildi á o'ktoaa' öld“.
Leifcsitjórnin er hans. venk. og
hefur hlotið eimiróma lof. í>að
er stílhrein sviðsetning og næst
„Ég hef grun um, að ég sé á
köflum mjög vondur leikhús-
stjóri, ekki sízt þegar viff erum
meff verk sem grípur hugann
jafnföstum tökum og Antí-
góna“. Sveinn Einarsson sá
um sviðsetningu hins volduga
gríska harmleiks.
<1
um ótrúlega einföld, hver' hreyf
ing hnitmiðuð án þess að vera
óeðlileg, öllu mjög í hóf stillt,
en áhrifin sterk.
„Æfingatíminn var óvenju
skemmtilegur frá fyrstu stund,
leikritið tók hugann svo alger-
I'eiga, að við gátum ekikii ein-
skoaðað okkur við fastan tíma,
heldur hón'gum við áfir.am og
töluðum og töluðum eftir að
æfingu átti að heita að vera
lokið hverju siinni.. Það v-ar eiin-
hver samhljómur í þessu hjá
ökkur, og allir umnu sem ein
heild — ef við höfum getað
gefið áhorfendunum þótt ekki
sé nema brot atf okkar eigiin
ánægju og hriifmjiimgu af ve-rk-
efininu, þá er það vel“.
HVAÐ LIGGUR
AÐ BAKI?
Emginm skyldi ætla, að sá
lýtalausi einfaldleiki sem auð-
kiennir sýminguma í heild hafil
fenigizt fyriirhatfnarlaust eða án
djúprar umhugsumar. Það er
garnan =að lilusta á Sveim lýsa
„;meðigöm'gU'tímanum‘'‘í 'því að
hann gerir það af lífi og sál:
„Það hefur verið otokar
draumur að geta sýnt Antí-
gónu a.m.k. frá því að ég kom
hingað í leikhúsið, og þetta er
sjöumda árið miitt hér, þó að
ég ætlaði upphaflega aðeims að
vera þrjú. En við verkefnaval
þurfum við náttúrlega alltaf að
taka tillit til þess hvort við
höfum fyrir hemdi þamn leik-
ai-ahóp. ■ sem getur gert þeim
viðhlitandi skil. Hvað Amtí-
góriu sjáltfa snertir, hatfðd- ég
firá fy.rstu tíð Helgú Bachmann
í huga — það.er vissulega sjaid
gæft að eiga unga ,tragédlenne‘
á borð við hana. Síðar fem'gum
við einmiig að njóta starfskrafta
Jóns Sigurbjörinssonar, og þari
voru þá komnir þeir tveilr pól-
ar sem verkáð leiikur um, en
Kreon er á sviðinu málöga frá
upphafi til lotoa leitos og því
burðarás sýntíngarimm!air. Hlut-
verkin eru öll mjög vamdasöm,
en við vorum vel sett með að
skápa í þau, og ég hefði ekfcii
getað kosið mér betra fólk.
„Um þýðingu Helga Hálf-
danarsonar ætla ég ekki laíð
fjölyrða, því að flestilr munu
vita hvílíkt smilldarvenk húni
er. Em það var ofctour miíkil og
ógleymamtleg reymsl'a að fá að
heyra hann sjállfian lesa hana í
upphafi æfingatímans. Við vor
um satt að segj'a bæði hissa og
hreykin, iað hann skyldi' rilja
gera það fyritr okitour. Hamm las
afar vel og tókst með hógvær-
um aðferðum að laða fram mik:
ið af persónulýsimgunum með
raddblænum einum. Seimna
kom hann iðulega á æfingar,
hlustaði á þær og uppörvaði
okkur.
„Að sumu leyti var Antí-
góna talsvert frábrugðin öðr-
um verkefinum sem við höfum
fengizt við hér. Við þuxftum
að byrja frá grunni og þurrka
út öll vemjuleg leikbrögð og
realifltíska tækni. Við lásum
saman við borð lengur en siður.
okkar er, eina 10—14 daga,
og við tókum hlutverkin ti'l
skiptiis, þammáig að hver eim-
stakur leifcandi tilieiirítoaði sém
öll hlutverfcin að vissu marki.
Síðan fórum við í grísku goða-
fræðina og tókum vamdlega fyr
ilr hvemt 'edJnaStal laltrriBÍj. sem
snerti garng Mksins, goðsagn.-
ir, hetjusagnir, trúarhugmymd-
ir Form-Grikkja o.s.frv. Þetta
máttiekki verao'kkur finamamdi
heimur, og forsa'ga leiksimB1
varð að vera öllum Ijós og eáig-
im; það er sjálfur bakgrumnur
sýnimgarimr'ar sem kemur
óbeirnt fram og hefur áhrif á
hvert orð sem talað er. Ég
sagði dálítið frá Sófóklesi og
igrískri leiklist í formöld, hvaða
aðferðum var beitt eftir því
sem bezt er vitað — fyrst og