Alþýðublaðið - 26.06.1970, Blaðsíða 9

Föstudagur 26. júní 1970 0
ar Stofnanir, stjórnir eða ráð,
sem taka ákvarð'anir í naíni
hvers einstaks fyrirtækis og þar
munu launþegarnir einnig fá að
iid að svo þeir geti n-eytt þeirra
réttinda, sem. fylgja eignaraðild
fjármagns, sem bundið er í fyr
irtæki.
í fyrirtækjum, sem rekin eru
af einstakiingum', þyrfti hins
vegar að ræða það sérstaklega
'hvernig meðákvörðunarréttur
starfsfólksins yrði bezt tryggð-
ur. En 'u-pphaif þess að starfs-
fólkið öðlist þénnan rétt er eðli
málsins samkvæmt í öllum til-
Vikum það sama, — þegar
fyrstu ársreikningarnir eru iagð
ir fram eftir að regiurnar tak
giTdi og hel.mingaskipti arðsins
eru framkvæmd í fyrsta sinn.
□ Sjcðirnir og samtökin
Uppbygging og skipuiiag fjár-
tfestingaiánaisjóða launþeganna
mun hins vegar taka nokkuð
lengri tima. Launþegasamt.ökin
hafa ekfci yfir að ráða neinum
slífcum sjóðum í dag en fiest
iþeirra. — a. m>. k. þau stærri,
hafa þó yfir að ráða nobkurri
reynslu í starfrækslu félags-
sjóða og hafa átt fuiltrúa í ýms
um volduguim opinberum lána-
sj'óðuim.
Hins vagar er það ljóst, að
, sjóðir eins og hér um ræðír,
, ieru nýjiung fyrir laumþogasam-
tökin og þau munu þarfnast
inöJdkurs tíma til þess' að skipu-
' leggja sjóðastarfsemina. En eirm
ig hvað því viðvikur mij-n gef-
ast nægilegt ráðrúm skv. tillög-
unuim, því það er þá aðeins er
tímar líða fram, sem þessir sjóð
ir fá verulegt fjármagm til ráð-
stöfunar. Eitt af grundvallar-
skilyrðunum, sem verkalýðs-
hreyfingin vrður að setja sér
er hún setur þessum sjóðum
starfsreg’ur, er að starfsemi
þeirra verður að vera fyrir opn-
um tjöldum. Yerkalýðshreyfing
in verðlur sjálf að tileinka sér
þær lýðræðislegu starfsreglur,
sem hún ætlast til að aðrir fylgi.
En sjóðir þessir munu einnig
igeta hafí áhri'f á skipulagsat-
riði verkalýðshreyfingarinnar
sjálfrar. Likindi eru einmitt til
þess að stéttarfélögin eða stétta
sambö'ndi.n sameinist um rekst-
ur sjöðanna og slík samvjnna
gæti haft enn víðtækari sam-
vinnu þessara samtaka í för
nieð sér. Eins og máJuim er hátt
að í dag er nánari samvinna
stéttarfélaga einmitt kostur því
við hljótum að stefna að því, að
allir þeir sem launþegar geta
talizt geti fundið sér einhvern
isamieiginilegan starísvettvang.
□ Nýjar hugmyndir
Þær hugmyndir. sem felast í
tíUðfl :num er Málmsmiðasam-
bandið hefur lýst fylgi sínu við,
eru nýjar hugmyndir flestum.
Fólk þgkkir þær ekki úr dag-
legu' ilífi símu og nýjar hug-
myndir koma alltaf á óvart fyrst
'begar þær eru settar fram.
ViS lifum á tímum tækni og
vísinda. Það er einkennandi fyr
ir okfcur, að við erum ekki ýkja
giagnrýnin ’á byltingakenndar
nýjungar á þeim sviðum heldur
þvert á móti töfcjm við þeim
fngnandi og hagnýtuim okkur
þær þegar í stað í daglegu lífi.
Pó er ekki langt s’íðan að and-
úð á öllum verklegum nýjung-
'Uim ,var svo inngrófin hjá öllum
almenningi að jafnvel sú þekk-
ing, sem þá .var til reiðu, nýtt-
M ekki almenningi fyrr en seint
og uim síðir. En við höfum brot-
ið af okkur jbiessi bönd svo ræki
lega að sú rótgróna andúð sem
foheTdrar okkar;. afar og ömm.ur,:
auðsýndu öllum verklegfcim nýj-
nngum er okkur nær óskiijan-
leg.
En þessi breytta afstaða hef-
'ur fyrst og fremst orðið hið
ytra með okkur, — til nýjunga
á sviði verklegra vinnubragða
og ratmvísinda. Hugsunarháttur
okkar hefur breytzt rruin 'hægar
en veröldin uimhverfis og við
sýnum enm sömu varkárni í af
stöðunni til nýrra félagslegra
hugmvnda og fyrr. Ef nýrri hug
mynd er hreyft er okkur 'því
hættara við að leita fyrr að
göllum -hennar en kostum. Enn
hættara er okkur þó við að
gaumgæfa hvorki kosti hénnar
né galla heldiur vísa henni á
'tuig með tilvisun til einhverra
gamalla fordóma án þess þó
raunverulega að vita hiff minnsta
um hvað það er, sem við erum
að fordæma.
betta hefur komið mjög vel
i ljós í umræðum þeim sem
orðið hafa um þessar tiilögur
um framkvæmd lýðræðis í efna
hags og atvinnumálum. Ekki het
ur skort andmæiendurna, sem
vísað hafa tillögunum á bug
Hins vegar er það nokkuð at-
hygUsvert, að þeir, sem hæst
hafa hrópað í fordæmingunni
hafa minnst om það vitað, hvað
þeir voru að fordæma. Sumir
þeirra hafa jafnvel ekki lagt
það á sig að kynna sér tillög-
urnar að nokkru marki héldur
hafa þeir látið einhverja incff-
fædda efflisávisun ráða og sagt,
— það þarf engin að útskýra
þetta fyrir mér, ég veit hvað
það er og ég er á móti. Þar
með er málið útrætt af þeirra
hálfu efnislega og svo er tekið
til við fullyrðignarnar og æs-
ingaskrifin.
□ Enginn pappí'rötígxir
En eitt er lióst. Tililögur eins
og þsssar verða aldrei þvingað-
ar_ í'ram, hvorki með valdboði
stjórnvailda eða í samningum
milli atvinnurekenda og verka-
lýffrhreyfingar. Tillugurnar
stietfna til lýðræðislegra frarn-
fara og þeim verður aldrei
hrint í framkvæmd nema eftir
ilýðræðislegum leiffum, — nema
með þvi móti að aQmenningur
vflji ljá þeim stuðning sinn. Því
verðum við, sem fylgjum þess-
um tillögum, að byrja á því að
eyffia meöfæddri andúð, effa eig
uim við heldur að segia varúð al
menjningis gagnvart nýjum hug-
mynduim uim stjórnmál og félags
TOáil. Það verður ekki gert nenia
með öflugu upplýsingastarfi en
þó fyrst og fremist með frjóurn
umræffhm um þær ' hugmyndir
sem að baki tillögunum ligg.ia
og þær aðferðir, sem tillögurn-
ar gera ráð fyrir. Hu'gmyndirn
ar munu hiljóta stuðning þeirra,
sem á annað borð eru fylgjandi
lýðræðislegum stjórmi'narhátt •
uim. en aðferðimar kynnu að
tafca einhverjuim breytingum
við nánari athuglJn. Leiðin er
heldur e'kki meginatriði málsins
heldur markmiðið.
Sumir segja, að iýðræði í
efnahags- og atvinnumáluim sé
ekkert nema pappírstígur. —
Mönnum hlýtur þó að vera ljóst
•aff samfélag; getur ekki veriff
lýðræðislegt nema lýðræðið fái
að njóta sín á sem fllestum svið-
um samfélagsmála. Og iýðræði
í efnahags- og atvinnumálum
er í grundvallaratriffium alveg
Það sama og lýffræffi í stjórn-
mátan, — sömu hugmyndirnar
að baki, svipuðum affiferðum
beitt, sama takmarkinu, sem á
að ná. Munurinn er bara sá, að
stjórnmiálaltegt lýðræði er orff-
inn snar vanaþáttur í daglegu
lífi okkar en lýðræffi á sviðum
efnahags- og atvinnumála nýj-
ung.. Og stjórnmálalegt lýðræði
.nýtur almennrar viffiurkenning-
ar. .
Nú kynni einhver affi spyrja
hvernig getúr 'þetta tvennt ver-
ið svo skytt? Ef svo væri hvers
vegna segja þeir, sem telja at-
vinnulýðræði aðeins pappírstíg
þá ekki jafnframt að stjórn
máialegt lýðræði sé það líka?
En þaffi gera þeir ekki.
Svarið við þessari splu'rningu.1
ter ákaflega einfalt. Þiaiu (hiiv
sömu öfl segja, að lýðræði í at-
vinnu- og efnahagsm'álum sé að
eins pappírstígur sögðu slíkt
hið sama um stjórnmál'alegt iýö
ræði á isínum tíma, þegar hug-
myndirnar um það vor.u nýjar.
En hvers vegna þeirri fuilyrð-
ingu er :ekki haldiffii á lofti 'líka
nú? Þarf að svara þeirri spurn-
ingu?
\
Auglýsing
I
Starf forstöðumanns f ramkvæmdad eildar
Innkaupastofnunar ríkisins skv. 23. grein
laga um skipan opinberra framkvæmda nr.
63/1970, er auglýst laust til umsóknar. Til
starfsins er krafizt tæknilegrar þekkingar,
helzt á sviði byggingaverkfræði,
Laun greiða'st eftir kjarasamningum ríkis-
starfsmanna.
Umsóknir óskast sendar fjármáliaráðuneyt-
inu eigi síðar en 25. júlí n.k.
Fjármálaráðuneytið, '
25. júní 1970
RAUOARÁRSTÍG 31 SfMI 22022
Auglýsingasíminn er 14906