Alþýðublaðið - 21.10.1970, Blaðsíða 10

MOA MA RT.INSSON■
mwm

«»FTKT

Já, en hann hefur svo mik-
ið harðlífi og bóndinn á bæn-
um sagði að ég skyldi baxa
reyna þetta. Það gæti iekki
gert henni neitt til.
Nú var mér fcrið að líða
reglulega iila. Mér hafði
mamrna gersamléga gleymt.
Ég sá, af hve mikilli nær-
færni hún handlék þennan
krakka. Og það var ekki að
sjá, að hún veitti því neina
athygli, þótt það angaði af
honum ólyktin. Kannske var
það vegna þess, að það var jú
■ekki nema mánuður, síðan ég
sótti hancfe henni ljósmóður-
ina?
Þarna sat hún mamma sem
sagt með bam, svona ljótt og
sóðalegt, og mér fannst það
engu líkjast nema málleys-
ingjunum, sem rotturnar
komu dragandi með til ná-
grannakonunnar okkar við
gamla Eyjavegimn; og þó gat
hún látið vel að því.
Mamma setti krakkann
niður í fatið. Aldrei framar
skvldi ég þvo mér upp úr
þessu fati. Heldur skyldi ég
þvo mér upp úr þvottavatns-
könnunni hennar mömmu. —
Það hafði ég mú líka oft gert,
þegar stjúpi hafði gleymt að
hella vatninu úr fatinu, eftir
að 'hann hafði rakað sig og
skilið eftir skítugt og hárugt
vatnið í fatinu. En þetta var
margfalt verra. Að hugsa sér
þann óþverrahátt, að geta>
látið þetta ,gums niður í þvötta'
fatið okkar. Það gat ekki ver-
ið að mamma gerði .sér grein
fyi'ir hvað hún var að gera.
JTá, hún vissi það. Þarna
hellti hún meira vatni í
krpppinn, svo að það skrvett-
ist af kroppnum út á gólfið,
og hún lét sem hún sæi mig
íekki. Og svo kórónaði hún ó-
sómarnn með því að þerr:a
kroppinn með handklæði, sem
hún var nýbúin .að gefa mér.
Það var búið að eyðileggja
fyrir mér daginn. Allt gekk
mér á móti skapi. Krakkinn
var orðinn rólegur. Hann lá
á bakinu og starði upp í loft-
ið.
En hvað hún er falleg, —
sagði mamma.
Ég tróð mér fram á milli
rúmsins og eldiviðarkassannas
til þess að mamma kæmist
ekki hjá að sjá mig. Hún
skvldi sjá, að ég var líka til.
Farðu frá Mia, þú ert fyrir
mér, sagði mamrna.
Þá hafði ég það. Ég þokaði
mér fram fyrir á ný. Ég gafst
upp; settist á rúmstokkinn
minn og barði fótastokkinn,
Hættu þessu, kailaði mam-
ma höst. Svona stór stelpa að
láta svona. Hún var að færk
krakkann í skyrtu. Skyrtan
var með blúndum í hálsmál-
inu og á líningunum. Og svo
fæt'ði hún hann í flauel's-
treyju, allt saman spánnýtt,
föt, sem hún ætlaði sínu eig-
in bairni.
Flauelstreyjuna hafði amrha
saumað. Ég skyldi vist segja
ömmu, hvernig mammia færi
með fínu flauelstreyjuna.
Nú skulum við sjá, hvort
ég á ,ekki eitthvað til þess
að bera á litla endann, sagði
mamma. Svona átt þú iað safna
á haustin, Olga. Heima hjá
mér var þessy. safnað í stóra
poka á baustin. Það var rneira
að segja safnað svo miklu, að
hægt var að selja í kaupstað-
inn; það er jafnafræ.
Jú, Olga hafði heyrt talað
um jafnafræ; en það óx vísí
enginn jafni hér í sveitinni.
Það vex alls staðar, sagði
mamma. Olga varð að láta í
minni poikann. Hún varð að
viðurkenna, að sennilega yxi
það hérna í sveitinni.
Hún skyldi þó víst ekki
hafa farið að safna jafna-
fræi sem bairn hún mam-
ma, til þess að bera á rass-
inn á börnunum sínum? Ég
var viss um það, að mamma
hafði safnað þessu fræi; amma
hafði gefið henni það. — Nei,
fullorðna fólkið var ekki heil-
agt svo sem: það skrökvaði
stundum og hældi sér, mteira
að segja mamma. Nú myndi
hún hafa þennan krakfca hjá
sér á hverjum degi, mér til
angurs og armæðu.
Mamma rétti Olgu ibréfpoka
með jafnafræi. Það er ósköp
góð lykt af jafnafræinu. Og
Olga stóð upp og þakkaði
mömmu fyrir og hneigði sig
og sagði: já, hún bneigði sig
og rétti mömmu höndina. Mér
hvarf á samri stundu öll
gremja til Olgu. Það var ekki
svo lítil upphefð í því fyrir
mig, að hún skyldi hneigja sig
fyrir mömmu.
Svona fín hefur hún aldrei
verið fyrr, sagði hún. Ham-
ingjan hjálpi mér, hvað ki’akk
inn er fínn.
Þú ættir að vita, hvort hún
vill ekki brjóstið núna, sagði
mamma. Og þegar maðurinn
þinn fer í kaupstaðinn næst,
þá skaltu láta hann kaupa
handa þér dálítið af hvítlauks
sýrópi; og þú mátt ekkeirt gefa
barninu nema brjóstið. Þá
skaltu sjá til, hvort þetta
lagast ekki,' baira ef þú berð'
ekki við að gefa honum ann-
að fyrstu þrjá mánuðina hér
frá en eintóma brjóstamjólk.
Og nú voru þær .aldeilis í
essinu sínu til þess að tala
um börn; og þegar Olga fl'etti
frá sér kjólnum, tók votan
vasak'lút ,af vinstna brjóstinu
og lagði barnið á geirvörtuna,
— þá læddist ég út.
Jæja þá. Þá vissi ég það;
krakkinn átti iað fá hvítlauks
sýróp, Sem keypt skyldí
handa því í kaupstaðnum. —
Það nægði þá sem sé ekki að
gefa því sýrópið, sem „sykur-
rófan“ gaf mömmu. Nei, bónd
inn átti að kaupa sýróp í apó-
tökinu. Fínt skyldi það vera'.
Þarna uppi dmgiuðu þau
ennþá, eplin. Méji' fannsf þau
Vera orðin svo Ijót; þrútin ogi
bólgin og sprungin. Ég þQrði
ekki að kasta steinum í ]>pu
vegna glugganna; og-.það ,var
ekki nógu löriig stöng til jiess *
að hægt væri að kraka • þau
niður með henni. Allit gekk
mér í móti. Ekki gát; ég einu
sinni náðp frosin epíi.-:,Og .SýP^,
var alltjísvo leiðinlle'gt.
gat ég. af mér gert?
Maama var líka svo ..
Ég - ráfaði fram Og aftuir um

Framh. af bls. 1
við atvinnuvegi.
.Tafr.f'ramt sýndi Birgir frain á
hvernig ríkisútgjöld hafi haldizt
í hendur við þjóðarframleiðsluna,
en hlutfall ríkisútgjalda al' þjcð-
airframleiðsiunni nemur nú um
24% og befur verið lítið breytt
úndanfarin ár.
í — Út frá þessum staðreyndum
ey því óhætt að fullyrða, að út- í
þ'ensla ríkisbáknsins, sem svo hef
ur verið nefnd, er alls ekl\ komin
í. væntanlegum samningum.
á það stig, sem hættulegt getur
ializt. sagði Birgir, — þegar að
því er gætt áð meðal tekna rikis-
ir.s eru taldar stórar uppbæðir,
V
s.eni það síðar greiðir út til tekju-
jcfn.unar í samfélaginu og til
margvíslegra þarfa atvinnuveg-
anná.
. ÞeSsu næst vék Birgir Finnsson
ítð þeim málaflokkum, sem Al-
þýðuflokkurinn hefur farið með
stjcin á undanfarin ár og þætti
þeirra í ríkisútgjöldunum mi og
|yrr. Um tryggingarnar, sem Al-
r.þýðuflokkurinn hefur farið með
Jstjórn á allar götur síðan árið
þ956, sagði Birgir m. a.:
— Alþýðuflokkurinn hefur
frtíð ,átt meiri þátt en aðrir flokk
r í því að auka og efla almanna-
ýryggingar. Þetta hefur oft verið
jviðurkennt af andstæðingum
ílokksins, bæði í ræðu og riti.
ÍVJenn ætlast því til þess að Al-
úþýðuíJokkurinn sé jafnan í far-
rbroddi á þessu sviði. Það heíur
n verið og það vill hann vera.
| Síðan benti Birgi á þá stað-
jreynd, áð á valdatíma Alþýðu-
jflokksins bafi útgjöld til ahnanna- ..
írygginga bækkað úr 480 m. kr.
ppp í 1717 m. kr. á sambærilegu
ýerðlagi eða um 250% síðan 1955.
jÁrið 1955 námu allar bætur
iryggingakerfisins þannig 4% a.f
þjóðarframleiðslunni en árið 1968
var þetta hlutfall komið upp í
7,1%.
— Vissulega er þarna um mikla
breytingu að ræða, sem Alþýðu-
flokkurinn b.efur komið til J/iðar
í samstarfi vi.ð Sjálfstæðisflokk-
inn, sagði Birgir. — En Alþýðu-
flokkurinn vill enn betur. Hann
liefur tryggt það. að á trygginga-
bætur komi hliðstæð liækk|n og
laur.þegar fengu í kjarasamning-
unum s. 1. vor. Hann hefur í öðru
lagi komið af stað heild.arendur-
skoðun á almannatryggingalög-
gjöfinni með það fyrir augum að
auka tryggingabætur og fram-
kvæma skipulagsbreytingar á
kerfinu. Síðan gat Birgir um sam
þykkt nýlokins flokksþings Al-
þýðullokksins um það að AJbýðu
flokkuriun beiti sér fyrir setningu
Ic/gjafar um lífeyrissjóði fyrir
a la landsmenn og breytingu á lög
um um eftirlaun aldraðra félaga
í verkalýðshreyfingum er kveði á
um hækkun eftirlaunagreiðsl-
anna.
— Alþýðuflokkumn hefur
farið með stjórn menntamála
síðan 1956 og Gylfi Þ. Gísla-
son, sem með þau mál hefur
farið, hefur í þessu embættí
látið meira að sér lcveða en
nokkur fyrirrennari hans, sagði
Birgir.
Gat hann þess, að árið 1955
hafi útgjöld til menntamála
numið alls 370 m. kr. miðað við
núverandi verðlag. í fjárlaga-
fruinvarpi ársins 1971 væri
hins vegar gert ráð fyrir út-
gjöldum til menntamála að upp
hæð um 1907 m. kr. Útgjöld
til menntamála liafi þannig
vaxið um rösk 400% á þessu
tímabili.
— Varið var til menntamála
árið 1955 sem svarar 2.200 kr.
á hvern íbúa eftir núverandi
verðlagi, en nú er áætlað að
verja til þeirra mála 8.600 kr.
á íbúa, sagði Birgir. Framlag
ríkissjóðs til menntamála á
hve-rn íbúa hefur því rúmlega
fjórfaldast á þeim tíma, sem
Alþýðuflokkurinn hefur farið
með stjórn þessara mála.
Áþekkar framfarir hafa orð-
ið á ýmsum þeim málaflokkum
öðrum, sem Alþýðuflokkurinn
hafa framlög til húsbygginga
aukist stórkostlega undir stjórn
Alþýðuflokksins. Sýndi Birgir
þannig fram á að ráðstöfunar-
fé húsnæðsmálastjórnar hefði
hækkað úr 200 m. kr. árið 1958
upp í röskar 700 m. kr. í fjár-
Iagafrumvarpinu mi á sambæri-
Iegu verðlagi.
— Þanng sér þess víða staff
í þessu £ j ár lagúíiu m varp i, aff
sl. áratug hefur veriff fylgt djarf
huga framfarastefnu með mikl-
um árangri og tel ég, að Al-
þýðuflokkurinn geti með réttu
verið stoltur af sínum hlut í
því samstarfi, sem leitt hefur
til þess árangurs, sagði Birgir.

LÆKNASKIPTI
Þeir samlagsme'nn Sjúkrasamiaigs Reykja-
víkur, sem óska að s'kipta um heimilislækni
frá næstu áramótum, gefi sig fram í af-
greið'slu samlagsins, Tryggvagötu 28, fyrir
15. nóvember.
Skrá um heimilislækna, sem um er að velja
liggur frammi í afgreiðslunni.
Samlagsskírteini óákast sýnt ;þegar lækna-
val fer fram.
SJÚKRASAMLAG REYKJAVÍKUR
10 MIÐVIKUDAGUR 21. OKTÓBER 1970