Helgarpósturinn - 22.12.1994, Blaðsíða 15

FIMMTUDAGUR 22. DESEMBER 1994
MORGUNPÓSTURINN JÓLIN
15
Stal Sölvína jólunum
frá Jesúbarninu og Gunnari
í Krossinum?
Er Auður haldin jólakvíðal
Kom Sœvar krossfestur
íþennan heim?
Auður: (í skriftastellingum) Ég hef
alltaf haft samviskubit vegna þeirra
sem eiga ekki að éta á jólunum og
þó held ég ekki kristileg jól, ég er
trúlaus.
PÓSTURINN/JIM SMART
tré nágrannanna og skreytti með
afklipptu greinunum. Ég hef ekki
samvisku til þess að láta myrða
lítið tré fyrir mig sérstaklega.
í pottinn. Það er meira sem kemur
til á jólum en maturinn þó að
hangikjötið sé aðeins betra og
laufabrauð með. Það er stemmn-
ingin.
Gunnar: (ásakandi) Þú ert nú
bara að halda hátíð sem á ekkert
skylt við kristnidóm.
Sölvína: (forhert og ekki á leið í
Krossinn) Afhverju má kristni-
dómurinn ekki vera skemmtilegur?
Á maður nauðsynlega að vera með
einhvern harm í hjarta...? Af
hverju eigum við að vera að skipa
fólki fyrir hvernig það á að halda
jól eða hafa vit fyrir fjöldanum? Má
ekki bara hafa sjálfdæmi þar unt?
Bhn.: Jesús hafði styrk til að ganga
gegn fjöldanum.
Gunnar: Jólin mega bara ekki
verða fólki ofviða. Þau mega ekki
verða kvíðaefni barnafjölskyldna.
Sævar: (samþykkjandi) Þetta á að
vera hátíð barnanna.
Sölvina: (sáttfús) Allir fá að vera
börn á jólunum.
Auður: (tónandi) Hver sá sem ekki
er barn kemst ekki í himnaríki...
Gunnar: Sko, hún er með guðs-
spjöllin á hreinu.
Auður: Það er vegna kennarans
míns. Hann borðaði hvítlauk, var
pædófíl og ekki alveg í lagi. En
hann kristnaði okkur öll.
Er verið að stela jólunum frá þér ef
aðrir kjósa að halda þau einhvern
veginn öðruvísi?
Gunnar: Nei, en mér finnst að við
höfum snúið þessu við. í Kanada
var ríkisstjórnin með jólagleðskap
og þar var söngur. Áður hafði ver-
ið farið fram á að allur trúarboð-
skapur væri tekin úr textunum.
Afkristnun jólanna er að verða
staðreynd.
SöLVIna: (Hissa) Afhverju
má ekki bara hafa það
gott?
Sigurður: (Alvarlegur) Það
má spyrja sig að því hvað
það þýðir að hafa það gott
og í hvaða forgangsröð
hlutirnir eru. Líður mér vel
í brjáluðum allsnægtum ef
bróðir minn sveltur og ég
geri ekkert? Ég er ekki að
segja að þú eigir að gefa
burt allar eigur þínar. Það
er kannski til of mikils
mælst. En það er óneitanlega hluti
af jólaboðskapnum að hugsa til
þeirra sem þurfa og leggja kannski
eitthvað af mörkum.
Gunnar: (með klerkslegri sann-
færingu) Líður okkur vel af því að
við fáum gjafir og góðan mat eða
af því að við eigum hlutdeild í
frelsisverki Jesú Krists? Líður
okkur vel á réttum forsendum?
Sævar: (iðrandi) Við eigum að
hugleiða réttlæti og rangindi á jól-
unum. Kristur var maður sem var
negldur á kross fyrir engar sakir.
Við getum tekið sjúkraliðaverkfall-
ið sem dæini, hvernig er gengið á
fólk sem reynir að láta gott af sér
leiða.
Auður: (Mædd) Það er verið að
krossfesta sjúkraliða núna.
Auður: (hneyksluð) Ég myndi ekki
vilja vera myrt og sú ástæða ein
gefin að ég eigi hvort eð er svo
mikið af börnum.
Sigurður: Ég er umhverfissinni en
verð nú að segja að mér finnst það
skipta máli hvort það koma tíu ný
tré upp í staðinn. En ef Auður
væri samkvæm sjálfri sér þá ætti
hún ekki að líta í bók það sem eft-
ir er ævinnar og alls ekki að skrifa
bækur.
(almennur hlátur)
Auður: Ég er ekki alveg samkvæm
frekar en aðrir. Ég reyki til dæmis,
en þú ættir að sjá mig lesa á krukk-
urnar í búðinni. Það fara engin
aukaefni inn á mitt heimili.
Blm.: (beinir orðinu
til Auðar) En erum
við ekki þess megnug
að gera það við jólin
og aðra daga, að
breyta eins og okkur
finnst réttast og best?
Nú ert þú á móti jól-
unum í núverandi
mynd en streðar
satnt áfram við jóla-
hald með hangandi
haus.
Blm.: En hefur barist við þetta í 30
ár?
Auður: Ég hafði líka sigur.
SölvíNA: Vá.
Sigurður: Jón Ormur hélt mjög
skemmtilegan fyrirlestur um
Singapore í útvarpið um daginn.
Þar er haldin glæsilegasta jólahá-
tíð sem hann hefur nokkurn tím-
ann séð. Það þarf tíu Kringlur til
að jafnast á við eina verslun í ljós-
um og íburði. Jólahald hefur öðl-
ast annað innihald í mörgum
löndum þar sem kristið fólk er í
minnihluta. Nú eru ekki nema
nokkur prósent íbúa Singapore
kristið fólk.
jólahaldi í ár.
Auður: Nei, ég er
búin að aflýsa þessu
Blm: Er það sem er hátíðlegt og upp-
hafið í lifinu alltaf tengt trúnni?
Auður: Jólahátíðin er skrásett
áttaþúsund ár aftur í tímann.
Sævar: Mér finnst að við ættum að
skammast okkar fyrir þetta mat-
arát þegar stór hluti heimsins
sveltur.
Gunnar: (hress) Þetta er alveg til
fyrirmyndar.
Sölvína: (hlæjandi) Nei, stjórn-
völd í Singapore eru ekki til fyrir-
myndar.
Sigurður: (Hugsandi) Ég býst við
að það sem hátíðlegast er í lífinu sé
yfirleitt af trúarlegum rótum runn-
ið í hvaða trúarbrögðum sem er.
ÁUÐUR: Ég hef haldið svipuð jól og
aðrir og nota til dæmis greni en ég
tek það sem fýkur frá hinum, en
meðan ég var úti á Ítalíu snyrti ég
SölvIna: Fyrir allmörgum árum
síðan var grein í blaði, að mig
minnir eftir Önnu Bjarnason.
Greinin hét, Hvað borðar blessað
fólkið á jólunum? og fjallaði um
allar Iaugardags- og sunnudags-
steikur sem fólk væri farið að trakt-
era sig með og aðrar hvunndagstik-
túrur í mat. Síðan kemur þetta allt-
af upp í hugann þegar ég set kjötið
Sigurður: Nei, það er víst alveg
ábyggilegt.
Auður: Er ekki bara ágætt að hafa
þetta heiðna hátið eins og jólin
eru í raun orðin og voru upphaf-
lega og halda þessa fæðingarhátíð
í febrúar?
Blm.: Af hverju tná fólk ekki bara
ráða þessu sjálft?
Auður: Ég er mjög hrifin af sið-
gæðisboðskap biblíunnar...
SölvIna: (ögrandi) Eruð þið ekki
þreytt á því, Auður og Gunnar, að
vera í þessari baráttustarfsemi?
Gunnar: (með hönd á hjartastað)
Ef maður hefur ekki hugsjónir sem
loga og brenna er lifað til lítils.
Auður: (kveinandi)Æ, jú. Horm-
ónastarfsemin er komin í eina
sveiflu og þetta er að fara með mig
í gröfina.
Gunnar: Maður verður að lifa
samkvæmt sinni elsku.
SölvIna: En af því að við vorum að
tala um Singapore þá hélt ég upp á
fertugsafmælið mitt um jól í Tæ-
landi og fannst þá mjög undarlegt
að sjá rauðklædda jólasveina
dansa í undarlegum gróðri niðri
við flóann. En þetta var gert til að
gleðja ferðamenn og vel meint í
sjálfu sér.
Blm.: Eiga jólin ekki að vera tími
andstæðna og vekja upp sorglegjafnt
sem gleðileg hugrenningatengsl?
Þennan hátíðleika?
Gunnar: Helgin á ekki að vera
dapurleg heldur djúpur hreinn
fögnuður, þar sem hver einasta
fruma tekur viðbragð og maður
finnur flæða í gegnum sig kærleika
lifandi guðs.
SölvIna: Sorgin á oft upptök sín í
gleðinni og öfugt og á hátíða-
stundum hljótum við að minnast
þeirra sem voru með okkur en eru
það ekki lengur. Það er gleðilegt
að vera manneskja en við þurfum
að fara í gegnum sorgina til að
læra að meta hvað það er gaman
að lifa.
Sævar: Við verðum að lyfta okkur
upp hér í skammdeginu. Það er svo
erfitt.
SöLvIna: Ég held að skammdegið
sé orðið blóraböggull fyrir meiri
vanlíðan en það á nokkurn tím-
ann sök á. Hugsið ykkur bara
hvað það er þægilegt að geta geng-
ið um húsið sitt án þess að þurfa
að taka til og þurrka af. Myrkrið
leynir því sem vorið ljóstrar upp
um og þá þarf maður að steypa sér
á kaf í hreingerningar.
Sævar: Þetta hljómar rómantískt
en sjálfsmorðstíðnin er mest þá.
Sölvína: Nei, hún er mest á vorin.
Blm.: Fólk byrjar að hnýta henginga-
rólina þegar vorhreingerningar ttálg-
ast.
Sævar: Ef mér líður vel, á ég þá
ekki að hugsa um þjáningar ann-
arra? Við erum sköpuð með sál.
Blm.: Ef mér líður vel, líður þér þá
ekki svolítið vel líka?
Sævar: Það smitar.
Sölvína: (glottandi) Þetta er eins
og pest.
Sigurður: En fátækt og rikidæmi
er líka hugarástand. Ég kynntist
nokkurum milljónerum í Ind-
landi og Grikklandi og hef aldrei
hitt lífsleiðara fólk. En fátæku
börnin gátu verið skínandi af lífs-
gleði þó að þau ættu ekki einu
sinni skó á fæturna.
SölvIna: Við íslendingar höfum
alla burði til að vera hamingjusöm
og eigum falleg börn og vel mennt-
að fólk. Þú ert sjálfúr alinn upp í
fátækt og kannski hafði gleðin aðra
merkingu fyrir þig á þeim tírna.
Það getur líka verið erfitt að eiga
mikla peninga, það kostar áhyggjur
og fyrirhöfn. Kannski að þeir sem
eru óhamingjusamir rói að því öll-
um árum að verða ríkir en hinum
sé bara alveg sama.
Sigurður: (hugsandi) Ja, ef að
niðurstaðan er sú að fólk sé bara
óhamingjusamara fyrir vikið...
Sölvína: (hress) Af hverju þá að
vera á bömmer yfir því?
Sigurður: (ákveðinn) Af hverju
eyðir maður mörgum árum í
skóla nema til að nota þá mennt-
un til að reyna að koma vitinu fyr-
ir fólk?
Sölvína: (brosandi) Aðallega til að
leggja á minnið það sem þeir hugs-
uðu sem eru löngu dauðir.
Sigurður: Þeirra hugsun var líka
oft merkileg.
Blm.: Sölvína á heiður skilinn fyrir
að leggja á sig að vera jafn einlœgur
málsvari nútíma jóla og raun ber
vitni.
Sölvína: (heldur sínu striki) Já, en
það að íslenskt þjóðfélag sé spillt
og á leiðinni til fjandans...
Sigurður: (reiður) Sérðu ekki
spillinguna í þessu þjóðfélagi?
SölvIna: (ákveðin) Nei...
Sigurður: Þá áttu bágt.
SölvIna: Ég sé hana ekkert frekar í
dag en þegar ég les söguna eða
horfi til annarra landa. Hvað er
samfélag nema búið til af fólki fyrir
fólk? Og siðferðiskenndinni hefur
ekkert hrakað. Þetta er svartnættis-
rugl.
Sævar: Mér fmnst eitthvað rétt
eða rangt og ég reyni að trúa því
að aðrir hafi þessa tilfinningu svo
rekur maður sig á að fólk hefur
allt aðra siðferðiskennd. Það segir
síðan, við erum bara fólk.
SölvIna: Já, venjulegar
manneskjur.
Sævar: Þetta er ekki mannlegt.
Auður: Það sem þú vilt sjá í fólki
er guðlegt.
Sævar: Það býr í öllum gott og illt
og fólk tekur þá stefnu sem það
kemst upp með. það er verið að
ýta undir alls kyns gróðahyggju
og frekju á kostnað annarra.
Blttt.: Nú varst þú útskúfaður úr
satnfélaginu og lokaður inni í fang-
elsi t tnörg ár. Yfitrheyrslurnar hófust
í descmber 1975 og tveimur áruttt
seinna varstu dæmdur í jólamánuði
t ævilangt fangelsi.
Sævar: (ákafúr) Ég var leiddur fyr-
ir dómara þann 19. desember og
þeir kváðu upp sinn dóm um ævi-
langt fangelsi yfir mér áður en þeir
sneru sér að jólasteikinni. Þá fannst
mér þetta vera uppskeruhátíð rétt-
arkerfisins. Síðan komu jólin inn í
fangaklefann til mín og ég fann
fyrir Jesú og návist guðs,-
(dapur) Meðan á yfirheyrslunum
stóð í Síðumúlanum, fyrst eftir að
ég var settur í einangrun, var látið
útvarp fram á ganginn á aðfanga-
dagskvöld. Þegar kirkjuldukkumar
byrjuðu að slá klukkan sex þá
færðist friður yfir mig og sá friður
hélst allan jóladaginn þar til yfir-
heyrslurnar hófust að nýju.
Ég fann jólagleði og fann að sterk-
ari kraftar stóðu með mér en þessir
dómarar sem höfðu útskúfað mér.
Ég fann þetta þó að þess á milli
hefði ég hefði þó frekar viljað vera
tekinn og skotinn því ég var hvort
eð er búinn að missa hausinn.
Gunnar: (föðurlegur) Ég sé
að þú hefur öðlast dýpri
skilning á eðli jólanna en al-
mennt gerist. Ég man þegar
ég kom austur að Litla-
Hrauni til að prédika fyrir
fanga þá gekkstu til mín og
sagðir: „Heyrðu Gunnar, af
hverju ertu alltaf að tönnlast
á því að ykkar maður hafi
verið krossfestur? Maðurinn
tapaði.“ En nú sé ég að þú
skilur hinn djúpa sannleika
um lcrossfestinguna og upp-
risuna.
Sævar: Mín lífsskoðun er sú
að við komum krossfest í
þennan heim en eigum að
rísa upp í lifanda lífí.
Blm.: Ég hef Auði grunaða um að
vera heilmikla jólakcllingu inni við
beinið.
Auður: Ég bý til jólin ennþá. Þau
eru ekki kristileg en ég bý til góð-
an mat, drekk og les góðar bækur.
Ég hef hefðirnar í heiðri enda
jarmaði tvítug dóttir mín á mig
síðast í gær. ,,‘Ég vil fá hangikjötið
klukkan sex.“
Bltn.: Þú nýtur Jólantta?
Auður: Já, ég ætla að gera það
núna. En sonur minn sem ég
minntist á áðan byrjaði yfirleitt á
því áður að éta allt sem var bakað
og búið til allan desember. Á að-
fangadag þá reif hann upp gjafirnar
sínar klukkan fimm og henti papp-
írnum á gólfið. Þetta var eilíft basl
og ég sofnaði yfirleitt yfir jóla-
matnum með andlitið ofan í upp-
stúfinn.
Blm.: En leitarfólk til sálfrœðinga út
afjólakvíða?
SölvIna: Ég hafði nú aldrei séð
þetta orð fyrr en núna nýlega. Ég
held að fólk sé ekki kvíðnara fyrir
jól en aðrar uppákomur. En fólk á
að halda sín jól samkvæmt sinni
forskrift, ekki annarra, og þá á
þetta að blessast allt saman. Ég
man ekki eftir öðru en börnin
mín hafi verið kát á jólunum og
það er enn skriðið upp í rúm til
mín með jólabækurnar á jóla-
dagsmorgun. Þessi upphróp um
að jólin séu skelfileg gera fólk
skelfdara en jólin sjálf.
Sigurður: (hlæjandi) Þessi upp-
hróp berast mér ekki til eyrna. En
ég er sjálfsagt með heyrnarskjól.
Gunnar: (í prédikunarstellingum)
En innihald jólanna fer forgörð-
um. Þetta á að vera hátíð gleði og
fagnaðar en ekki þannigað
umbúðirnar séu aðalatriðið.
Auður: (amen) Ég styð það.
Sigurður: (amen) Ég líka.
Áður en Jólaboð MORGUNPÓSTSINS
frelsast intt t Krossintt slítum við
þessutn utnræðutn svo að allir geti
snúið sér að jólaundirbúningi, eins
og þeir kjósa sjálfir. ÞKÁ