Helgarpósturinn - 25.01.1996, Blaðsíða 18

18
FIMMTUDAGUR 25. JANÚAR1996
Fjöldamorðinginn Dayton Leroy
Rogers lifir góðu lífi á Netinu.
Hann hafði það fyrir sið að ginna
ungar stúlkur uppí pallbíl sinn til
pyntinga og limlestinga á alla
mögulega vegu.
Fjölda-
morðingjar
á Netinu
Athafnir geðsjúkra fjölda-
morðingja eru vandlega
skráðar á Internetinu og
áhugamenn um slíkan hrylling
gerðu best í að vinda sér fyrst
inná http://coyote.acc-
essnv.com/garyking/serialk-
illers.html þarsem gefur á að
líta „Modern Day Serial Kill-
ers“, ritgerð eftir rithöfundinn
Gary nokkurn King sem mun
ægifróður um þetta óhuggu-
lega málefni. Að sögn King eru
„ekki fleiri en 35- 50 fjölda-
morðingjar" að störfum í
Bandaríkjunum í þessum skrif-
uðum orðum. Sérgrein hans
sjálfs er geðsjúklingur að nafni
Dayton Leroy Rogers (sem
svipar reyndar nokkuð til hins
stjörnubilaða Patricks Bate-
man, söguhetjunnar í Americ-
an Psycho eftir Bret Easton-
Eliis) er einbeitti sér að því að
limlesta og pynta stúlkur sem
hann tældi um borð í pallbíl
sinn. Einn fjölmargra kollega
Daytons Leroy á Netinu er síð-
an hinn alræmdi Edward
Theodore Gein sem fór að
heiman 39 ára gamall eftir ævi-
langt sambýli við móður sína
og dundaði sér eftir það mest-
megnis við grafarán með
nokkrum morðum til að
krydda tilveruna. Geins er að
finna á http://www.may-
h em. n et/Crime/seria l.html
(ásamt ítarlegum lista yfir
fleiri af þessari sort), en hann
lést annars á geðsjúkrahæli 78
ára gamall og var grafinn við
hlið móður sinnar. Það er á
fárra vitorði en persóna Ant-
honys Perkins í Hitchcock-
myndinni Psycho var einmitt
byggð á Geins þessum. Ekki
má svo gleyma Jeffrey Dahm-
er sem er konungurinn í
fjöldamorðingjahópnum hvað
vinsældir varðar á Netinu. Á
h ttp://www. misty. com/
la ugh web/n ews/jeff. dahmer
geta nályktandi húmoristar
velt sér uppúr hrikalegum
bröndurum tengdum Jeffrey
og þrykkt sér inná tengla í
svipaðar áttir. Er ekki flestum
enn í fersku minni dómstóla-
rifrildið sem varð þegar frú
Dahmer, móðir skrímslisins,
sagði eftir morðið á syni sín-
um að heilann vildi hún
ánafna vísindunum og herra
Dahmer sagði „neitakk" því
slíkt væri ekki í samræmi við
óskir sonar síns sem bað um
brennsluofninn (greinilega alls
óhræddur við helvíti)? Rifrild-
ið er í öllu falli nákvæmlega
skráð á http://www.may-
hem.net/Crime/death.html
með öllum þeim „ummum“ og
„hummum" sem fylgja spek-
úlasjónum fyrir dómstólum...
staffan@centrum.is
sóknir og geóstrategískar
kalkúlasjónir í prósessum
sem væri hægt að simmúlera
yfir á aðra þætti díterrans-
kenningarinnar. En hvað
þýddi þetta? Jú, fljótlega
komst ég að því að það skipti í
raun engu máli heldurvar nóg
að læra frasana og slá síðan
um sig á kaffihúsum. Þar með
var ég orðinn menntamaður;
fullgildur háskólaborgari.“
Nýútskrifaður frasafræðingur
Þegar ég útskrifaðist sem
stúdent fyrir nokkrum ár-
um var mér sagt að nú tæki al-
vara lífsins við. Ég stóð í þeirri
meiningu að ég hefði nú svo-
sem ekkert að óttast þar sem
íslenska menntakerfið hefði
undirbúið mig vel fyrir útgöng-
una í fullorðinslífið. Annað
kom hins vegar í ljós. Ég upp-
götvaði nefniiega að það getur
oft verið erfitt að skilja hvað
fólk er að segja. Það var raunar
engu líkara en fólkið í kringum
mig talaði eitthvert allt annað
tungumál en ég. Svo ég reyni
að útskýra hvað ég er að fara
með þessu þá hafði ég unnið í
byggingarvinnu í sumarfríum.
Það var tiltölulega einfalt starf
þótt þar væri talað um upp-
slátt, uppmœlingu og gott ef
ekki upplyftingu líka. Eftir út-
skrift fór ég hins vegar út á „al-
vöru vinnumarkaðinn11 með
stúdentsprófið að vopni.
Fyrst fékk ég vinnu í bílabúð.
Þar varð ég fyrst var við skiln-
ingsleysi mitt á mæltu máli
vinnufélaga minna. Þeir töluðu
um nítró-púst, transistora og
annað sérfræðilegt tæknimál
sem ómögulegt var að skilja. í
bílabúðinni ágætu lærði ég
hins vegar þá list að leggja
frasana á minnið og gat þannig
slegið um mig sem sérfræðing-
ur um bíla, þó svo ég hefði ekki
hugmynd um hvað sneri fram
eða aftur á þessum ógnvæn-
legu tækjum. Þannig hélt ég
vinnunni og þótti nokkuð flott-
ur í partíum þar sem ég dreifði
frösunum um allt. Ég hafði sem
sagt lært hvernig hægt er að
fúnkera — svo ég noti einn
frasann — og lifa af í fullorð-
inslífinu; það er með blekking-
um.
Eftir að ég hafði lært alla
bílafrasana gerðist ég sölu-
maður um hríð og þar kom í
ljós að best gekk að fá fólk til
að kaupa ef maður dældi út úr
sér öllurn tæknifrösum sem
maður hafði á takteinum; best
var hreinlega að kaffæra fólk í
frösum og ryðja þeim út úr sér
í belg og biðu.
Þaðan lá leiðin í stjórnmála-
fræðinám við Háskóla íslands.
Þá fóru málin verulega að
flækjast og nýir frasar tóku
„Lektorinn (sem er miklu
virðulegra orð en kennari)
ræddi um emperískar rann-
Krydd
Eiríkur
Bergmann
Einarsson
við, en ég hafði þó stúderað
tæknina vandlega og rúllaði í
gegn á frösunum. Fyrsti fyrir-
lesturinn var í alþjóðastjórn-
málum, þar sem lektorinn
(sem er miklu virðulegra orð
en kennari) ræddi um empe-
rískar rannsóknir og geóstratég-
ískar kalkúlasjónir í prösessum
sem væri hœgt að simmúlera
yfir á aðra þœtti díterrans-
kenningarinnar. En hvað þýddi
þetta? Jú, fljótlega komst ég að
því að það skipti í raun engu
máli heldur var nóg að læra
frasana og slá síðan um sig á
kaffihúsum. Þar með var ég
orðinn menntamaður; fullgild-
ur háskólaborgari.
Ein góð taktík — ef maður
vill vera flottur — er að leggja
einnig frasa úr öðrum náms-
greinum á minnið. Til dæmis
heyrði ég í partíi um daginn á
tal nokkurra hagfræðinema
sem stóðu ábúðármiklir á svip
og skiptust á frösum. Þar
komst ég að því að Philips-kúrf-
an um samband uerðbólgu og
atvinnuleysis hefur nú verið af-
sönnuð. Þetta er fínn frasi sem
hægt er að nota nær hvenær
sem er þegar rætt er um vand-
ann í íslensku efnagagslífi - -
sem er nú ekki svo sjaldan.
Að lokum útskrifaðist ég
með pomp og prakt sem frasa-
fræðingur í stjórnmálafræði
frá Háskóla íslands. Einhverjir
hafa talað um að þaðan útskrif-
ist vísindamenn, en trúið mér;
frá Háskóla íslands koma að-
eins frasafræðingar.
Til að styrkja mig enn frekar
í frösum íslensks atvinnulífs
fór ég í stutta námsferð út á
land eftir að háskólanámi lauk.
Sú ferð var að vísu ekki alveg
hættulaus fyrir borgarbarnið,
mér hefur nefnilega alltaf liðið
hálfilla þegar ég er farinn að
nálgast Ártúnsbrekkuna. Ég lét
mig nú samt hafa það og fann
þar heim sem mér var áður
ókunnur og fullt af nýjum frö-
sum til að læra. Þar sem ég var
með öllu ólærður í lands-
byggðarfrösum var ég hálf-
stressaður og framan af ferð-
inni lét ég lítið fyrir mér fara og
einbeitti mér að því að nema
frasana. Fyrst var farið á
nokkra bæi þar sem menn
bjuggu á grundvallarbúi. Þenn-
an frasa var ég fljótur að læra
og svo komu þeir í röðum, tal-
að var um œrgildi, kýrgildi og
Prikið
Allt við það sama á Prikinu
Eaffihúsið Prikið á horni
Bankastrætis og Ingólfs-
strætis heldur sínu striki þrátt
fyrir stöðuga fjölgun kaffihúsa.
Á Prikinu er allt við það sama.
Nokkrir háir barstólar við hálf-
hringlaga afgreiðsluborð og
tvö borð út við gluggana sem
snúa að Bankastræti þar sem
nokkrir gestir geta setið og virt
fyrir sér mannlíf strætisins.
Prikið á sér marga fastakúnna
sem koma á ýmsum tímum
dags til að fá sér kaffi og lesa
blöðin eða spjalla saman. Aðr-
ir rekast þarna inn fyrir tilvilj-
un og á Prikinu má sjá menn úr
ólíkum þjóðfélagshópum. Kon-
ur eru í miklum minnihluta
gestanna. Samræður geta orð-
ið líflegar á stundum og menn
ófeimnir við að leggja orð í
belg þegar pólitík eða önnur
dægurmál berast í tal. Enda er
staðurinn lítill og ekki beint til
þess fallinn að ræða leyndar-
mál.
Veitingar á Prikinu eru fá-
breyttar og hefðbundnar.
Flestir gesta fá sér kaffi og
margir eitthvað með því, til
dæmis rúnnstykki með osti
eða jólakökusneið. Verð á veit-
ingum er hvorki hátt né lágt.
Þar er farinn einhver óskil-
greindur millivegur eins og
vera ber á stað eins og Prikinu.
Góðleg afgreiðslukona bak við
diskinn virðist í engu fara sér
óðslega en er samt fljót að af-
greiða hverja pöntun. Sumir
fastagestir láta sér nægja að
bjóða góðan dag og þurfa ekki
lengur að panta því þeir fá sér
alltaf það sama. Kaffið er heitt
og sterkt eins og kaffi á að
vera, rúnnstykkin bragðgóð og
jólakökusneiðarnar eru þykkar
en mjúkar. Á Prikinu er ekkert
vesen með reyk eða ekki reyk.
Öskubakkar eru ekki á borðum
en þeir sem vilja reykja fá sinn
bakka og svæla svo án þess að
reyklausir láti það á sig fá.
Það er misjafnt hve lengi
menn stoppa við á Prikinu.
Sumir virðast hafa nauman
tíma. Súpa úr tveimur kaffiboll-
um, glugga í blöðin og eru svo
roknir. Aðrir hafa allan þann
tíma sem þarf til að lesa blöðin
upp til agna meðan kaffið er
sötrað ásamt því að láta ljós
sitt skína varðandi þjóðmáíin.
Prikið er einn af þessum sam-
komustöðum sem virðast allt-
af hafa verið til og láta sig engu
varða tískusveiflur í rekstri
kaffihúsa. Innréttingar eru
hreinar en hæfilega lúnar og
maður veit alltaf að hverju
maður gengur á Prikinu. Það er
góð tilbreyting frá veitinga-
stöðum sem taka sífelldum
breytingum í von um að missa
gestina ekki frá sér eða til að
afla nýrra viðskiptavina. Ann-
aðhvort sækja menn Prikið
eins og það er eða þeir geta
farið eitthvað annað. Og það er
greinilegt að margir vilja hafa
Prikið eins og það er og hefur
verið. Meðan svo er þá er eng-
in ástæða til breytinga. Prikið
fær prik fyrir íhaldssemi.
- SG
aðra frasa, sem þegar á reyndi
virtust ekki virka þegar komið
var í sjávarplássin. Þá var að-
eins eitt til ráða; læra nýja
frasa sem þar væru nothæfir.
Þar lærði ég ýmsa góða eins og
krókaleyfi, línutvöföldun og ein-
hverjir voru nú að röfla um
línuþreföldun — en sá frasi er
samt ekki mjög gagnlegur.
Nú er síðan svo komið að ég
er hættur að skilja konuna
mína, enda er hún farin að
læra uppeldisfræði (flottara er
þó að segja pedagógíuj og ég
er ekki vel lærður í uppeld-
isfrösum, þó að ég hafi nú lært
einn og einn eftir að ég varð
pabbi fyrir skömmu. Þetta er
þó allt að koma og ég er nú að
læra að tala um sófískar kenn-
ingar sem virðast skiptast í
einhverjar sjö listir (ég held
örugglega að þær hafi verið sjö
frekar en átta), sem svo aftur
skiptast íþríveg og ferveg (ég er
ekki alveg viss hvort einnig sé
til fimmvegur, en ég kemst þá
að minnsta kosti fljótt að því).
Hvað þetta þýðir veit ég ekki,
en ég er þó í öllu falli gjald-
gengur í partí uppeldisfræði-
nema.
Og þetta er allur galdurinn
við að lifa af alvöru lífsins.
Virðingarkapphlaupið gengur
svo út á að sá, sem kann
flesta frasana þegar hann
deyr, hann vinnur!
Höfundur er sprenglærður
frasafræðingur i framhaldsfrasastarfsnámi
sem blaðamaður á Helgarpóstinum.

Islenska vegakerfið. Það er al-
veg magnað að livað sem líður
útpældum áætlunum springur
vegakerfið (sérstaklega á höfuð-
borgarsvæðinu) á nokkurra ára
fresti í loft upp og tekur að kolstíf-
last á annatímum einsog gamalt
úrsérgengið klósett...
Pálmi Matthíasson. Langvinsæl-
asta forsetaefnið rótburstar hverja
skoðanakönnunina á fætur annarri
þráttfyrir hæðnistón fjölmiðla (les:
HP). Pálnii prestur verður að lýsa
yfir framboði í hvelli svo við get-
um farið að venjast Pálma for-
seta...
Ekki-Netvæðing íslenskra fyrir-
tækja og stofnana. Það er með
ólfkindum að á ofanverðri tölvuöld
skuli aragrúi þjónustustofnana
samfélagsins og ótalmörg fyrirtæki
ekki enn hafa komið sér upp net-
tengingu — kúnnum sínum til
margháttaðs hagræðis...
Strætisvagnar Reykjavíkur
aðra vikuna í röð fyrir skipti-
myntarieysi. Hvernig í fjáranum
stendur á því að svo sjáifsögð lið-
legheit einsog að gefa skiptimynt
tilbaka eru ekkl við lýði hjá SVR?
Þetta lyktar af fjárplógsstarf-
semi...
Langholtskirkjudcilan. Þetta
þrautleiðinlega rifrildi í Vogunum
verður að fara að taka enda. Þjóð-
in er bókstaflega að ærast. Nú skal
Ólafur Skúlason í síðasta skipti
eggjaður lögeggjan til að binda
enda á ruglið með myndugleika
sem sæmir hans stöðu...
Islenskufræðingnum, varaþingmanninum, stjórnmálaskýrandanum,
pistlahöfundinum og yfirheyrsluháknum Merði Ámasyni svipar að
mati Helgarpóstsins mjög til kyntáknsins hrjúfa, kvikmyndastjörnunnar og
húmoristans Nicks Nolte, sem af mörgum er talinn holdgervingur karl-
mennskunnar vestur í Hollywood. Báðir eru þeir stórmynntir nokkuð,
hafa sömu litlu augun og vígalegir ásýndum. Yfirleitt frekar tætingslegir í
útliti og með kæruleysislegt yfirbragð. Þeir þykja sömuleiðis báðir gleði-
menn miklir, en þar sem glamúrmenningin westra býður óneitanlega upp
á meiri möguleika á því sviði hefur Nick ákveðið forskot í djamminu.
Mörður mætti hins vegar að ósekju taka húmor Noltes sér til eftirbreytni
og gæti það auðveldað honum að lyfta augabrúnunum, sem oft þykja í
þyngra lagi (hefur einhver „hálfkunnugur“ Merði gert tilraun til að heilsa
honum á götu?) og þá sérstaklega í harðri orðræðu. Nick gæti annars lært
ófá pólitísk bellibrögð af refskákmanninum Merði og eins er sá íslenski
með Fursta Macchiavellis allan á hreinu. Eitthvað myndu slík fræði nú
gagnast Nick í hákarlasævi Draumaverksmiðjunnar. Báðir hafaþeir síðan
útlit og hátterni hins alvörugefna og hugsandi manns, en þó örlar á bræði
og samanreknu skapi, sem er sannarlega í stíl við riðvaxinn búkinn. Nick
er víst í þokkabót ófráþekkjanlegur Merði þegar báðir setja upp gleraugu
og þrátt fyrir að hæð þeirra sé nokkuð mismunandi bendir gult hárstrýið
til eineggja tvíbura sem skildir voru að í æsku fyrir hörmulegan misskiln-
ing. Hvort eintakið skyldi þá Ámi Bjömsson þjóðháttafræðingur eiga?...
I
I
I
>
I
I