Helgarpósturinn - 25.01.1996, Blaðsíða 20

HI
RMMTUDAGUR 25. JANÚAR1996
að morði, heldur fylgist með
tveimur rannsóknarlögreglu-
mönnum púsla saman sönnun-
argögnum, hvort sem það eru
lík, tilvitnanir í Dante eða
fingraför. Það sem vantar í
púsluspilið er þó mest ógnvekj-
andi, því áhorfandinn þarf að
geta í eyðurnar með ímyndun-
arafli sínu. Ég veit ekki með
ykkur, en mitt ímyndunarafl
var næstum of fjörugt fyrir
myndina...
Það vottar fyrir áhrifum frá
Blade Runner (1982) eftir Ridl-
ey Scott og Angel Heart (1986)
eftir Alan Parker hvað
stemmningu snertir og það er
greinilegt að tónlistarmynd-
banda- og auglýsingabakgrunn-
ur Finchers spilar eitthvað inn í
útkomuna. Þess má geta að
hann sieit einmitt barnsskón-
um hjá Siguijóni í Propaganda
Films.
Niðurstaða mín er sú að hér
sé komið afl í raðir leikstjóra
sem á eftir að hafa afdrifarík
áhrif á stefnur og strauma í
spennumyndum næstu ára og
fagna ég því ákaft.
Upphaf myndarinnar virðist
í fyrstu kunnuglegt: enn ein
„buddy“- löggumyndin, en svo
koma titlarnir... Niðursoðin og
gerilsneydd útgáfa af sögu-
þræðinum gæti hljómað svona:
Morgan Freeman leikur veðr-
aðan rannsóknarlögreglumann
á móti hinum unga og skap-
mikla Brad Pitt, sem er óreynd-
ari starfsbróðir hans. Þeir eru
á höttunum eftir fjöldamorð-
ingja, sem hefur tekið það á sig
að refsa mannfólkinu fyrir
syndir þess. Hann notast við
kenningar og rit Dantes, Milt-
ons og fleiri skáldjöfra í morð-
um sínum og byggir allt út frá
erfðasyndunum sjö. Frekari
umfjöllun um atburðarásina er
óviðeigandi, þar sem hana á að
taka beint í æð. Sérstaklega á
það við um endalokin, sem eru
eins ólík Hollywood-afurðum
og hægt er.
Allir leikarar standa sig vel,
enda erfitt að gera annað með
slíka hugmynd og mannskap á
bak við sig. Freeman og Pitt
bera hitann og þungann á
sannfærandi hátt án þess að
skyggja nokkuð á hið óvenju-
lega og dökka eðli myndarinn-
ar. Svo virðist sem allar stjörn-
ur hafi skilið egóin sín eftir
heima áður en þær mættu til
starfa.
Miðpunktur Seven er hinn
ónefndi morðingi. Hann er al-
gjörlega geðveikur. Reyndar
svo helsjúkur að hægt væri að
líkja honum við enn hættulegri
útgáfu af Hannibal „The Canni-
bal“ Lecter úr Lömbin þagna
(1991). Það er einmitt við per-
sónusköpun morðingjans sem
Seven fer rakleiðis úr spennu-
myndageiranum yfir í hrylling-
inn. Þetta sambland virkar sem
spark í magann og skilur mann
eftir upptrekktan í langan tíma
eftir að ljósin hafa kviknað.
- KDP
Tölvudjöfull laus í borg englanna
Virtuosity
Háskólabíói
Leikstjóri: Brett Leonard
Aóalhlutverk: Denzel Washington, Russel
Crowe, Kelly Lynch
★ ★★
Myndin gerist í Los Ange-
les árið 1999 og er ein af
aldamótamyndunum sem ver-
ið er að framleiða þessa dag-
ana (samanber hina væntan-
legu Strange Days'). Megin-
áherslur Virtuosity — eins og
nafnið bendir til — liggja í
heimi sýndarveruleikans.
Leikstjórinn, Brett Leonard,
er enginn aukvisi í notkun á
tölvugrafík og brellum í kvik-
myndum, þar sem hann gerði
hina litríku en auðgleyman-
legu Lawnmower Man (1992).
Leonard rekur ásamt félaga
tá og fingri á fyrirbærinu
„Sid Vicious" (sem MacLar-
en kallar reyndar „a fabulo-
us disaster"). Myndin lýsir í
raun hruni heillar kynslóðar
sem tortímir sjálfri sér og er
nákvæmlega sama um líf sitt
og allt umhverfi. Sid Vicious
er holdgervingur þessarar
gereyðingarkynslóðar.
Myndin er í alla staði vel
gerð og virðist fylgja lífi
pönkstjörnunnar og dópist-
ans Sids Vicious prýðilega
eftir. Að lokum skal bent á
að snillingurinn Gary Old-
man fer með hlutverk Sids
og sýndi þar í fyrsta skipti
hvers hann er megnugur.
Áhugasömum skal bent á að
hægt er að fá myndina
Ieigða í Myndbandaleigunni
Ríkinu við Snorrabraut — en
jafnframt í flestum betri leig-
um landsins.
- EBE
sínum tölvubrellufyrirtækið
L3 sem — viti menn — sá um
brellurnar í Virtuosity.
Styrkur myndarinnar liggur
aðallega í ýmsum útfærslum
og stælum sem hægt er að ná
fram með tölvutækni og gerir
kleift að hafa atburðarásina
hraða líkt og í tölvuleik.
Denzel Washington leikur
fyrrverandi löggu, sem nú er
fangi eftir að hafa klúðrað
björgunarleiðangri til að ná
konu sinni og barni undan
klóm pólitísks hryðjuverka-
durts. Hann og aðrir (aumari)
fangar eru tilraunadýr við
þróun á æfingaforriti fyrir lög-
regluna sem notast við sýnd-
arveruleika. Inni í gerviheim-
inum kljást fangarnir við „Sid
6,7“, sem er skemmtilega leik-
inn af Russel Crowe. Tölvu-
landið er hins vegar of lítið
fyrir Sid 6,7 og með hjálp ákaf-
lega metnaðarfulls forritara
síns sleppur hann yfir í raun-
veruleikann. Vandamálið er
hins vegar að forrit Sid 6,7
samanstendur af persónuleik-
um hvorki meira né minna en
183 morðingja og því er fjand-
inn laus í borg englanna. Yfir-
völd bjóða Denzel náðun ef
honum tekst að stöðva ham-
för tölvumannsins og tekur
hann því kostaboði. Eitt leiðir
síðan af öðru...
Veikleiki Virtuosity felst í
vali á Denzel í hetjuhlutverk-
ið. Hann er allt of mjúkur og
næmur leikari fyrir hlutverk
sem krefst framar öðru hörku
og tilfinningaleysis og á betur
heima undir leiðsögn Spikes
Lee og annarra málefnalegri
leikstjóra. Annar galli myndar-
innar er hin tilgangslausa pör-
un á karakter Denzels við
glæpasálfræðing leikinn af
Kelly Lynch. Það er engin
„kemistría" á milli þeirra og
tilgangur hennar í myndinni
reyndar frekar óljós. Hin fagra
Lynch —svo eftirminnileg
sem kærasta Matts Dillon í
Drugstore Cowboy (1989) — er
í þessu hlutverki nær kyn-
þokkalaus og minnir helst á
kynni í Dagsljósi hvað klæða-
burð og hárgreiðslu varðar.
Annað er aftur á móti hægt að
segja um Crowe, sem skemmt-
ir sér greinilega konunglega í
hlutverki morðóðs tölvukalls
og nýtur sín sem miðpunktur
allrar athygli. Þeirri stöðu
svipar til hinnar mögnuðu
Romper Stomper (1992), þar
sem Crowe lék leiðtoga klíku
snoðinkolla í heimalandi sínu,
Ástralíu.
Fyrir kvikmyndafríkin má
benda á að í hlutverki for-
stöðukonu fangelsisins í
Yirtuosity er Louise Fletcher.
Á sínum tíma fékk hún Óskars-
verðlaun fyrir túlkun sína á
fröken Ratched yfirhjúkrunar-
konu í kvikmynd Milos For-
man Gaukshreiðrinu (1975).
Einnig glittir í Tracy Lords,
fyrrverandi klámstjörnu og
núverandi poppstjörnu, á
næturklúbbi sem Sid 6,7 hefur
tekið ástfóstri við.
Virtuosity hefur hraðann og
frumleikann til að halda áhorf-
andanum við efnið ef litið er
framhjá skrýtnu leikaravali og
formúlukeim (sem er því mið-
ur alltof algengur í slíkum
myndum). Game Over.
- KDP
Venjulegir bófcir
- óvenjulegt handrit
The Usual Suspects
Bíóborginni
Leikstjóri: Bryan Singer
Aöalhlutverk: Gabriel Byrne, Kevin
Spacey, Kevin Pollak, Chazz Palminteri
★★★★
Söguþráðurinn í myndinni
The Usual Suspects er ein-
hver sá mest grípandi og
útpældasti sem ég hef lengi séð
í bíó. Handritið hlýtur að líta út
eins og efnafræðiformúla ef
miðað er við hoppið fram og til
baka í tíma og rúmi. Áhorfand-
inn er bókstaflega teymdur á
asnaeyrunum í gegnum at-
burðarásina, sígiskandi á hver
útkoman verður, en er engu
nær fyrr en í bláendann. Og
varla þá. Myndin, sem hinn 28
ára gamli Bryan Singer ieik-
stýrir af miklu öryggi, hefur allt
til að bera sem gæti gert hana
að „költ“-mynd: Sterkar per-
sónur, óútreiknanlegt plott, of-
beldi og húmor (hljómar eins
og uppskrift að Tarantino-
mynd).
The Usual Suspects hefst á
því að lögreglan smalar fimm
krimmum saman niður á stöð
til yfirheyrslu vegna trukkaráns
sem nýlega var framið. Þeir
eru: Gabriel Byme, fyrrver-
andi lögga sem snúið hefur sér
að glæpastarfsemi ýmiskonar;
Kevin Pollack, lítill harðjaxí
með hættulegan húmor; Steph-
en Baldwin (að mínu mati
bestur af bræðrunum), álíka
hættulegur og enn bilaðri; Ben-
icio del Toro, súpersvalur Pu-
erto-Ríkani; og síðast en ekki
síst Kevin Spacey sem leikur
bæklaðan svindlara, Verbal að
nafni. Fimmmenningunum er
fljótlega sleppt en þeir ákveða
að halda hópinn, enda þarna
samankomnir bestu glæponar
og harðjaxlar í borginni.
Boltinn er nú farinn að rúlla
og eykur hraðann með hverri
mínútu sem eftir lifir af mynd-
inni. Sagan er sögð frá sjónar-
hóli Verbals, sem er snilldar-
lega leikinn af Spacey og er
hann án efa einn af betri leikur-
um markaðarins í dag.
„Film Noir“-blærinn í The
Usual Suspects kryddar svo
andrúmsloftið enn frekar og
gerir að verkum að allar persón-
urnar í myndinni öðlast sínar
ndbönd
Sid & Nancy
Pyrir rétt tæpum 20 árum
tók pönkbylgjan að rísa í
Englandi og féll svo með fullum
þunga yfir allan hinn vestræna
heim. Talað er um að tískan
gangi í hringi á um það bil 20
ára fresti og því má víst búast
við nýrri pönkbylgju innan
skamms. Pönkbylgjan hefur þó
aldrei fjarað algerlega út og
enn má finna næluskreytta
hanakambspönkara í miðbæ
Reykjavíkur, þótt þeir viti nú
fæstir út á hvað pönkið gekk
hér „i den“... Pönkið reis í reiði
gegn blóma- og ástarheimspeki
hippanna. 68’-kynslóðin barð-
ist í orði gegn yfirvaldi og boð-
aði stjórnleysi, en á borði end-
uðu flestir á einn eða annan
hátt á framfæri hins opinbera. í
myndinni Sid & Nancy er
hljómsveitinni Sex Pistols fylgt
eftir gegnum líf frægasta pönk-
pars sögunnar, Sids Vicious,
bassaleikara hljómsveitarinn-
ar, og ameríska pönk-dóp-
istans Nancy. Lif þeirra líð-
ur einhvern veginn áfram í
þoku án þess að þau hafi
sjálf hugmynd um hvað er
að gerast, og fjarar út á
endanum. Nancy er ósköp
venjuleg hljómsveitar-
melía. Fyrst reynir hún við
Johnny Rotten, söngvara
Sex Pistols, í partíi eftir
tónleika. Hann svarar ást-
leitni hennar hins vegar
með orðunum: „None of us
fuck’y see — sex is ugly.“
Nancy snýr sér þá á hina
hliðina að Sid Vicious, sem
bætir við: „Sex is boring
hippy shit.“ Þó að Nancy
hafi ekki getað freistað Sid
með kynlífi tekst henni það
með dópi, sem hún dælir
óspart í bassaleikarann þar til
hann verður háður bæði henni
og heróíninu. Þaðan verður
ekki aftur snúið og lífi boðbera
dökku hliðar. Testósterón-
hormónar eiga einnig stóran
þátt í að skapa þá spennu sem
myndast innan og í kringum
hópinn, þar sem þeir eru hver
öðrum harðari kallar.
Pete Postlethwait fer síðan
með óvenjulegt aukahlutverk
sem útlenskur (?) lögfræðingur
sem veldur fimmmenningun-
um mikilli sálarangist og vand-
ræðum. í öðru sterku aukahlut-
verki er Chazz Pcdminteri, sem
er ógleymanlegur úr mynd sem
DeNiro gerði eftir handriti
hans og nefnist A Bronx Tale.
Palminteri leikur rannsóknar-
lögreglumann sem hefur mál
fimmmenninganna með hönd-
um. Hann er hins vegar eins
ráðvilltur og áhorfandinn, sem
uppgötvar seint og um síðir að
ekkert er sem sýnist. - kdp
stjórnleysis er til endalokanna
stjórnað af dópi, Nancy og um-
boðsmanni Sex Pistols, Malc-
olm MacLaren, sem græðir á
Kvikmyndir
„Pars pro toto“
Seven
Sýnd í Laugarásbíói
Leikstjóri: David Fincher
Aóalhlutverk: Morgan Freeman, Brad
Pitt, Gwyneth Paltrow
★★★★
Myrkur, rigning, ólykt, skít-
ur og morð skapa and-
rúmsloftið í kvikmyndinni Se-
uen. Frábært handrit, leik-
stjórn, hönnun og kvikmynda-
taka gera hana að tímamóta-
verki í sögu spennumynda. Hér
er á ferð ein drungalegasta og
óþægilegasta kvikmynd sem
komið hefur á hvíta tjaldið
lengi. Seven kafar djúpt í undir-
meðvitundina og hrærir þar í
óöryggi okkar með rakvélar-
blöðum. Sérstaða myndarinn-
ar felst aðallega í hinu sjón-
ræna. Þótt handrit nýliðans
Andrews K. Walker beri höfuð
og herðar yfir aðrar og hefð-
bundnari löggumyndaformúlur
eru það samt augu leikstjórans
Kvikmyndir
C | Kristófer
•• 1 Dignus
Petursson
Davids Fincher (Alien 3) og
tökumannsins Darius Khondji
(Borg hinna týndu barna) sem
skila til áhorfandans þeirri ógn-
vekjandi tilveru sem ræður ríkj-
um í rúmlega tvær klukku-
stundir í myrkvuðum bíósaln-
um.
„Myrkur, rigning, ólykt,
skítur og morð skapa
andrúmsloftið í kvik-
myndinni Seven. Frábært
handrit, leikstjórn, hönn-
un og kvikmyndataka gera
hana að tímamótaverki í
sögu spennumynda. Hér
er á ferð ein drungaleg-
asta og óþægilegasta
kvikmynd sem komið
hefur á hvíta tjaldið
lengi.“
iifiiiMII
Tæknin sem er notuð til að
skapa þessa ógn og hræðslu er
hið svokallaða „pars pro toto“-
stílbragð (hluti fyrir heild),
sem fyrirfinnst aðallega í bók-
menntum og nokkrum vel
heppnuðum kvikmyndum. í Se-
ven verður maður aldrei vitni