Alþýðublaðið - 30.12.1970, Blaðsíða 15

"■’?! - "L ' VJPXJX’^— v
tök, þegar st-ór hluti Alþýðu-
flokksins sameina'ðist kommún-
istuim í Sameiningarflokki al-
þýðu, Sósíalistaflokknum, 1938
og: þegar n: j^krir forystumenn
úr Alþýðuflokíknum mynduðu
Alþýðubandiaagið með Sósíal-
istaflokknum 1956. Þessir at-
burðir ollu því, að ýmsir jafn-
aðai-menn voru komnir í flokk,
sem kmmúnistar þó réðu. Þetta
sá Héðinn Valdimarsson aðeins
skömmu eftir að bann hafði
beitt sér fyrir sameiningunni.
Þetla hafa Hannibal Valdimars-
son, Björn Jónsson og Karl
Guðjónsson séð nú. Jafnaðar-
menn og kommúnistar eiga ekki
'heima saman í flokki. Þeir að-
hyltast ekki aðeins ólíkar
stjórnmálaskoðanir, heldur
einnig ólíka lífssboðun. Þeir 10
þingmenn, sem fyrir einu ári
mynduðu Alþýðubandalagið,
eru nú þrískiptir: Sjö eru enn
í Alþýðubandafiaginu, tveir eru
í nýjum flo.kki og einn er utan
flokka. Þingflokkur Alþýðu-
flokksins taldi þess vegna eðli
legt, að hann hefði forystu um
■að knnna möguleika á því, að
íslenzkir jafnaðarmenn samein
uðúst í einum flokki og hafði
umboð síðasta flokksþings Al-
þýðuflokksins til þessara könn-
unarviðræðna.
Þessar viðræður standa yfir,
og, er of snemrnt að s.pá uim,
'hvernig þeím muni Ijúka. Þeg-
ar. þinglflokfeur Allþýðuflokfesins
eíndi til beirra, var liann ekki
þeirrar skoðunar, að ■slík sam,.
oining ísilienzikna jafnaðarmanna
í einum flokki, sem hann vill
stejfna að, væri fraimkvæmanleg
á fáuim mániuiðum. Sam-eining
flokka og stjónnmáLiahópa er v;3
kvæmt og vandasamt verkefni.
'Þegar Íih.aíldaflokkurinn og Frjáls
iyndi flokfeulrinn sameinuðust
1928. tóksf bað vel, enda heí'ur
Sjálfítæðilsfllo'kkuri'nn sfðán stað
ið traustum fótum í fcilenzkiim
Istjórnmálum. En við myndun
Sósíalistaflbkksins og Alþýðu-
Ibandalagsins voru gerð veiga-
iniikil mistök, sem í bæði skipt-
in "lleiddu tiil þess, að hin ný.iu
isamtök sundnuðjulst, Sósíalista-
'fljqk'kurimn fljótlega. en Alþýðu-
bandálagið eftir meira en 10 ára
stairtf. Þetta er nieffint seim dæmi
þess, að þeir, sem ganga saman
í flokk, þuirfa að baifa gengið
örugglega úr skugga um, að þeir
ieigi heim.a s-aman í fllbkki, og
ihafa komið sér samian um stefnu
Og forustu alf fullum heilind'Jm.
Alliþýðuifloikk'urinn taldi, að rétt
væri að hefja könnunanviðræð-
ur uim þetta etfni nú þegar, ja-fn
vel þótt kosningar væhu skanmit
undan, — og isumþarf meira að
'segja vegna þeiss,. — þar eð
þær gætu auðve'.dað þiesi'f;(rh að
ilum viðræður þser íriiMii flokka,
sem jafn-an fara fram eftir kosn
ingar á gi-|undvelllli þ-ei-rra stjórn
málastöðú, serh' sígl-t hefur ' f'
kjölfar kosninganna. Fram til
þessa hafa viðræðurn-ai' verið
gaghOlegar. Alþýðulflokfeurínn vill
af einl-æi.sini vinna að því, að
fyrr en síðar náist það majbý
sem allir ísíl-enzkir jafih-aðar-
menn hljóta að keppa að, en
-það er að þeir, -sem aðihýilast
jafnaðarstefnu, skipi einh vold.
ugan flokk, sem hafi új'slita-
áhrif á íslenzk þjóðmál,’
VII.
íslenzk stjó-rnmál sn-úast ekki
aðeins um það, hvaða stefnu
skuli fyigja í i'nnanlan'dsmálll-ím,
-heldúr einnig hitt, hver uta-nrík
isstefn-an skuli vera. Á styrj-
aldarántmum -hurfu íslendingar
frá hlufl-eysisstefnu, og mun yf-
irgnæf-andi mieirihl'uti þ.jóð-arinn
-ar nú vera á þeirri skoðiun, að
það hafi vœrið rétt og nauðsyn- .
legt. Síðan Atlantshafs-bandalag-
ið var stofnað, heflirr utanrík-
isstelfn-a íslands hyggzt á aðild
að því band-afegi og varnarsam-
starfi við Bandaríkin. Mjö-g mi-k
ill meiiriStluti þjóðarinnar er án
nokku-rs vafa þeirra-r skoðunaí,
að vegn-a legu fendsins og mik-
i-lvægis þ-ess frá hef'naðarsjón.
arimiði eéu hér nokkrar land-
vannii- rLau-ðsyhliegar og jafn-
fra-mt, að ve-gna fáim-ennis þjóð-
arinnar g-eti hún sjálf efeki ann-
-azt þessar varnir. Þá sé eðlileg-
ast, að um þær sé santið við
Atlantshafsbandalagið og Banda
ríki-n. Að óbreyttu ástandi heims
m-ái’a komi önnur -skipan þessara
miála eklti til grei-na. Hi-ns v-eg-
a-r munu væntahfega aMir ís-
lendingar óska þess, a-ð heims.
f-riður geti orðið svo trau-stur,
að öryggi landa eins og íslands
geti vei'ið try-g-gt án landvarna
og jafnvel, -að hernaðair'ba'nda-
lö-g vierði óþörf. En þangað til
þeir tírria-r ko-mia, mlitn M-enzk
-uta-nríkiisisfefn-a áreið anlega
iverða sú, sem hún er nú í grund
vallaratriðum. E-ngm sú ríkis-
stjórn er hugsanleg að naestu
kosningiuim 1-okn-um, sem gera
-mu-ndi gi'-uindvallla'rhreytíngar - á
þesisari u-tanríkisslafnu.
ísHendmgar mntnu’ toalda á-
f-ra-m .að ástunda séfisitalka sam-
vinnla við hin Norð-urlöndin. Þeir
tellja það árieiiða-nltega toafa ver-
ið rétt -af forsetatojó-nunum -að
far-a í fyrstu opinbera heimsókn
síinia út fyrir landsteina til Dan-
merflcur. Vinátta íslendinga og
Dana stend-ur -nú traustari 'fét-
um en nofekru sinni fyrr. itteð
ábvörðun sinni um að aflherida
ísl-endin.gum toandritin hafa Dan
ir synt ísltendingum veglyridi,
sem er einsdæmi og göfug íyr-
ihi® hennar er að koma í veg fyr
ir, að ísland '■-einangri-st frá
lEvirópiu, en haWa áfram að Vera
Evrópuiþj óð, eihs og hún toeflur
verið.
VIII.
Við áram-ót er gagnlegt að
toorfa til liði-ns árís-, og reyna að
læra af'reynsllu -þess. :Enn nauð
Is-yrilegrá er þó hitt að horfa
fraim á við, rej'n-a að gcra sér
-Ijós þaiu vandamá-1, sem við verð
iuir að etja, og mynda sér skoðun
-á'því, hvemig við þeim eigi að
-bregðast. Enginn vstfi er á, að
me-ginviðfangsefnið, sem -bíður
íslendinga á næstu árum, er
fólgið því að tryggj-a áframtoald
þieirra framf-ara, s-am orðið liafa
-á -liðnium áratu'g. Við h-öfuim náð
mifelum áran-gri. En hvernig eig
um við að trygigja, að næsti ára
tu-gur verði skeið jafnmikilla og
'helzt meiiri framf-ara?
Hi-ngað til haf-a vehnegun og
framifarir á íslandi fyrst og
flremist átt rót s-ína að refcja til
cmikiliar og sívaxandi framleiðni
í sjávarútvegi. E-nginn vafi er á
Iþví, að enn má auika afköst í
sj ávarútvegi og að hamin held-ur
áfram að viera aðalatvi-nnuvegmr
ísil'einidinga. En hitt er jafnrétt,
að þjóðin -getur ekki búizt við
-því, að framleiðniaukning hans
-geti áf-ram prðið jafnör og toún
helf-ur verið þannig að búa-st
mogi við, að til 'hans vei’ði toægt
-að -sækjia ailla þá lífskjarabót,
sem við toljótum -að feeippa -að á
næstu 'áruim. Við verðutm að
leita flanga á nýj-um mi'ðum ’Við
verðiur að koma á fót nýjufn
atvi-nTvuigrein-Ujm, bæði tii útfiutn
in-gs og til f ramleiðsiu fyrir inn-
anlan-dsmarikað'. Beimast virðist
lig-gja við, að ný framleiðsla
verði fyrst og flremist á sviði
iðnaðar, -auk þess sem efla má
og auka marga þá iðnaðarfram
leið-slu, sem nú er stunduð í land
inu. Allt be-ndir til þesis, að ís-
fendingar hljóti á næstu árum
að vorða ið-naðarþjóð í vavandi
-mæli. Hér er mikil orlca fólgin
í faffllvötnum og jarðtoita. Og
' vinnuafl er hór vel menniað.
'Hvort tveggja er góð umdirstaða
arðbærs iðnaðar.
En núvíma iðnaði- fyígja ýmis
vandamiál. Víð-a rlm lönd lief-ur
isvo mikil mengun fylgt vaxandi
'•■ iðnaði, að til vandiræða horfir.
Þjóð, ei-ns og tsd'endlingar, sem
stefmr að því að verð-a iðnað-ar.
Iþjóð í vaxandi mæli, verðm- í
tþna að gera sér grein fyrir slík
irin vandamálum og -grípa í tíma'
irmynd öðrum þjóðum u-m þþð/ til róttra ráðötafana. t stað þess;
hVemig 1-eysa má vdðkvferj^: hqfljp tiariáttu við nvengun,
deilumál og vaxa af fóm. IS>r- • þege-r hún er orðin vandamál,
setahjónin urðu 1-andi síntfgo-g ættum við'að koma fyrir fram í
þjóð fil mikils sóma í jígrtrj að.hér verði nökkuvn
m'erkurför sinni og treystu ‘t&þi u-m jp^n-giúu-an'íindamál að
vináttu þjóðanna. •»júéða../ ’ '' . •
Stefnia sú, sem íslendingár ú'.; ý;iEri mengim er ckki' eina vanda
fylgj-a í utainiríkisviðskipta^þál-. 'rijái'ið, sem reynsla annáura.sýn-
u-m mafkast ekki sízt áf'.Wi i'r, að fýlgir í kiölfar iðnvæffiing
að þeir vilja varðveita á|»a- .^r.'Alls konar umhverfisvanda-
gömiul tengsl við EvrópiU; 'Sfefk niál ' sk’ápast. Þarfir iffnaðar
spil-la oft náttúuuverðmætum,
eyða feg|r(i-ð. Iiér er um vanda-
söm og viðkvæm m'ál að ræða,
-sem taka Ve-rður á og finna
®au-sn -á, áður en í óefni er kom-
ið. Reynsla ýmissa annar-ra
þjóða, sem beðið hafa of 1-engi
með að sin-n-a þessum vanda, er
toér víti til varnaðar.
Að sjáifsögð.u m'á ót'ti við
mlengun eða ást á n-áttúrufegu-rð
lekki ve-rða til þeas að iðnþróun
-sé stöðvuð eða hún tafin með
óeðli'legum hætti, end-a er -á -því
■enginn vafi, að sé huigað -að þess
'uim va-ndarháluim í tíma og mieð
réttlam hætti, er unnt að ná
-báð-um mafk-miðunum: Að
ti’y-gg'ja heilbrigðan vöxt iðnað-
ar og varðveita fe-gurð og torein
'leika umihverfi-sins. En þetta ger
ist ekki ‘af sjálfu sér. Þ-að ger-
ist því a®íein-s, að menn átti sig
nógu snémm-a á viðfan-gsefninu
og 1-eiti lausnar á því af fyllstu
alivöru.
Hætt er við, að ör iðnþróun
toafi í för mieff sér of -eirihlið'a
álh-erzllu á v-ellmici£|..(a og veria-l-d-
a-rgæði. Sú þjóð, isem vill efla
iðnað sinn og keppir að -ört vax
endi þjóðartelcjum, þarf sannar.
le-ga einnig að minnast þes-s, að
m-aðurinn lifir iekki af br-auði
einu saman. Þeim rnu-n örari,
sem framsóknin er á -efna'h-ags-
Isviðinu, þeim miun nauðsynlegra
©r, a® f-egurð mannliífsins sé auk
in, að þekking sé e-fld og allt
það, sem gerir m-anninn þrosk-
aðri og toamingjusamari. Ann-
ars gæti mafflurinn orði-ð api af
auhJm sí-num.
IX.
Næstu alíþingistoosningar geta
orðið -örlagaríkar fyrir Alþýðu-
tfl-okki-nmi og íslenzku þjóðina.
Ým-sar brey tingar toafa cirðið frá
síðuistu Alþingiskos-niingium. —
-Sjá'lll&tæði'aflOkkurinn missti á
-árin-u leiðtoga sinn, Bj-arna
Benediiktsson sem var einn
m'erkasti stjónmnálaleiðtogi
sinnar samtíðar. Engin ástæða
'er samt til að ætla, að stefna
Sjálfstæðisflokksins muni taka
nokkurri breytingu. Alþýðu-
bandalagið hefur klofnað í
fernt, síðan kosið vair síðast
til Alþingis. Ekki ei' þó við því
að búast, að það hafi lamazt
stórlega af þeim sökum og mun
eflaust verða áfram sterkt
afl í íslenzkum þjóðmál-
um. Um fyl-gi hins nýja fl-okks,
Samtaka frjáfcilyndra og vinstri
-inanna ríkir óvissa. Ein vel get-
ur þó svo flarið, að staða á tafL
borði fsl'snzkra stjórnimiála verði
önnpr að loknum þeísarim kosn-
ingum en toún var að loknum
síðuistu kosningum.
Allþýðuflokkurinn treystir því
að Lslenzkh' kjósend-ur muni
m-eta Það við hann, að hann hef
ur stuðlað að því á undanförn-
'um áratug, að í landinu hefur
verið traiust stjómairfar, að hann
hefur b-eitt sér fyrir eiflingu sjáv
anitve-gs o-g iðnaðar og stutt að
viðskiptatfrelsi, að hann hefur
u-nnið -að framfÖTUm í mennta-
m'áluim c-g félagsmél-um, að toann
-hefui'- kappko~tað að tryggja við
skiptatoagsmuin-i landsins gagn-
varf öðru-m þjóðjum, haft for-
göngu lúm uihdirbúning affg-ei'ðh
í landli-elgismálinu og unnið að
sem beztri sambúð við alfei' aðr
ar þjóðir. Alþýðufil'okkua'inn hef
ur meff stefnu sinni og störfum
umnið að toættuim hag laiunþe.ga,
og hainn h-efiu-r jafnframt víHjað
vinn-a að því, að lítf landsmanna
verði farsælla og fegurna og
ajulðugra að þeim gæðum, se-m
möliu-r og ryð fá ekki grandað.
Ef þjóðin hvetur ffokkinn til
þess að Iial'da áifram á þessari
þraut m-eð því -að sýna honum
.n'ægiltegt tnaust, mun hann toik-
'llajuist og ótrauðu-r ta'kast áfram
á hendur ábyrgð af stjómar-
störfium. Hljóti hann ekki nægi.
fe-gt traust eða teiji sig ekki fá
aðstöðu til þðss að veita áihiuga-
m!álu-m sí-n-um næ-gi-legt brautav-
gengi, mun hann jafnhiklaust
og jafnótrauður gan-ga til stjórn
arandstöc i. Alþýðiuflokkurinn
heif-ur í stjórnarstörfum sírium
kappkc itað að reynast. ábyrgur
og meta árangur athafna sinna
m-eir en stunda-rhagsmuni á
stjórnmiállasviðinu. Verði Al.
þýðuflokkurinn í -stjórnarand-
stöðu á næsta kjörtímiatoili, mun
liann í samræmi við -átoyrga af-
stöðu sína sem stjóamanfloklkur
ekki iáta baráttu sína mótast
af lýðskr.umi né starf sitt stjórn
a'st af löngun í i'lflia fengna lýð-
toylli. H-ann imun fylgja góðum
má-lium, þótt toorin séu fram af
andstæðin'gum-. En hann mun
b-erjast væ-gðarfiaust gegn því,
sem toann tel-ur rangt og horfa
ifiil óheilila fyrir iland og lýð.
Fyrir nokkrum mánuðum hélt
A-lþýð'uflokikurinn 33. flobksþing
sitt. Þim-gi-ð m-ótaðist af einstalki'i
saimtoeldni þingf-ulltrúa. Sú sam
Ihelídni endi;irspeigiiað-i áreiðan-
lega þá einin-gu; seim nú mótarj-
starf Aliþýðulflioklksins um land
allt.
Ég lýk þessuim orðum mínum
með því að þ-alkba Alþýðufiokks-
fó-lki öllu áigætt samista-rf á ár-
inu, seím senn er iiðið. Ég óska
Öllurn Alþýðuiflokíksmönnum
'gæfu og gengis -á -áifinjiT, siem er
að garaga í garð. O-g áftl-ra síðast
óska ég öl'l'um íslendingtulm þess,
að árið 1971 meigi verða þeim
gott ár og farsælt, gjöfult til
líandls og sjávar, blessað ár í
einu og öilu.
GylfJ Þ. Gáslason.

•>
Skákbækur
Klassískar skákbækur og skák-
blöð, sumar horfnar með ðllu af
almennum markaði, til sölu.
Upplýsingar f síma 42934 kl.
3—5 e. h.
SVEINN KRISTINSSON
skipautgcrð rikisins
M.s. HEKLA 1
fer austur -um -land í hringferð
8. janúar. Vöruimóttaka mán-udag,
þrið-judag og miðvik-udag 4.—6.
janúar til Aiustfjarðatoafna, Þórs-
haffnar, RaJctfarhafna-r, Kúsavíkiur,
Ak-urieyrar, og Siglufj-arðar.
1970 MIÐVIKUDAGlfR 30. DESEMBER 15