Alþýðublaðið - 11.01.1971, Blaðsíða 6

$00$

< ' |

\
\
\

I ' ' ; wm
J
í
l
I
I
i
1
_
r« I:

,■'fj
f
I
j

Wwm$
. :
IMHÍ

: :
lliiiiiiliií

■ ;i ■ :'v'

g; ;
1 llillill
/ '
s
I- I •
.

-A. . ss.'S^ í á
:
\' -
i liii-v;
**""". n ....
g|ii

V-

Útg.: AlþýðuHokkurinn
Hitstjóri:
Sighv. Björgvinsson (áb.)
Prentsm. Alþýðubl. — Sími 14 900 (4 línur)
AttíRiY€)il

Tryggingarnar og
Morgunblaðið
Almannatryggingar voru hér á landi sem
annars staðar lengi deiluefni milli félags
hygg.jumanna og sérhyggjumanna. Án
þess að rekja þá sögu nokkuð frekar má
öllum vera ljóst, að í þeirri deilu sigruðu
sjónarmið félagshyggjumanna gersam-
legai
Eitt helzta málgagn sérhyggjumanna í
þessum deilum um tryggingarnar var
Morgunblaðið.
En þótt Morgunblaðið hafi, að mestu,
gefizt upp á baráttunni gegn trygging-
um, hefur það þó hvorki gleymt né fallið
frá sinni gömlu afstöðu til þeirra. Gömlu
íhalds- og sérhyggjusjónarmiðin skjóta
enn stöku sinnum upp kollinum hjá blað
inu.
Eitt af hinum gömlu viðhorfum Morg-
unblaðsins og •sérhyggjumanna til trygg
inganna mátti þannig glögglega lesa í
forystugrein, er birtist í því blaði tyrir
nokkrum dögum. Greinilega mátti lesa
í gegn um leiðaraskrifin þann tón til
trygginganna, að þær væru ekkert ann-
að en einhver fátækraframfærsla —
ölmusa, sem rétt væri þeim, sem ekki
gætí séð fyrir sér sjálfur.
Slíkt viðhorf til tryggingamála er ekki
neitt nýtt. Þetta er gamla íhaldsviðþár-
an.
En almannatryggingar eru engin ölm-
usa, og hafa aldrei verið. Með stofnun
kerfisins var einmitt horfið frá hinu
gamla fátækraframfærslusjónarmiöi —
ölmusugjöfunum, sveitarstyrkjafyrir-
komulaginu, sem er einhver ljótasti
bletturinn á því tímabili á landi hér, þeg
ar sérhhagsmunahyggjan réði. Og ekk-
ert sannar betur að bótagreiðslur al-
mannatrygginga séu ekki ölmusa né ein
mitt það, að nú, þegar almenn velmegun
ríkir á íslandi, renna nær 30% allra út-
gjalda ríkissjóðs til almannatrygginga-
kerfisins og hefur sú hlutfallstala farið
vaxandi með árunum.
Almannatryggingar eru því engin ölm
usa, eins og Morgunblaðið virðist halda.
Þær eru félagsleg stofnun í félagsJegu
velferðarríki, og aðalmarkmið þeirrar
stofnunar er í fyrsta lagi að tryggja ölJ-
Um þegnum þess ríkis visst efnahags-
legt öryggi án tillits til slysa, sjúkdóma
eða elli. f öðru lagi er almannatrygg-
ingakerfið mikilvirkt tæki til tekjujöfn-
Unar í þjóðfélaginu — flytur tekjur frá
einum einstakling í þjóðfélaginu til ann-
ars eftir þeim línum, sem þjóðin sjálf
eða fulltrúar hennar leggja hverju sinni.
Þetta er hið tvíþætta markmið trygg-
inganna og samkvæmt þeim markmið-
um verður að dæma framkvæmdir í
tryggingamálum hverju sinni, en ekki
eftir einhverjum forneskjulegum ölni-
usu- eða svéitarstyrkjasjónarmiðum eins
og Morgunblaðið sælist til að gerá.
' B /
sálugu, skóreim-
kvæmisstlgvél i miWfu afhaldi
sem stendur. IJau líkjast venju
legum kuldastígvélum en eru
prýdd glitrandi steimim og
gylturn Emáhnöppuim sem rað-
að ©r í munstlutr.
Það er líka í París sem fólk
rekur upp stór augu er það
títur í búðargluggan.a og sér
venjulegar skóreiimar hanga
þar við hlið dýr-indis períu-
festa og Bilfurhálsmena. En
skýringin á þessu fyrirbæri er.
víst sú að í sumar datt nokkr-
um lungílinguim í- Cannes það
sn jattræði í ’hug að ganga méð
skóreiimar um hálsinn og sið-
an hefur uppátæki þetta flog-
ið sem eldur í sinu viða utm
Framh. á hls. 8.
□ Jólin og áramótin eru lið-
in og leftir Iþetta langa fri og
alUan hátíðamatinn, tekur fóJlk
tiil starfa á ný af tvíefldúim
krafti og hilakikar til að fá salt
fiík og grjónagraut að borða.
En sal'ttfiskur og grjónagraut
ur áttu ,ekki að vera umræðu-
etfnið, heldur eru þessar línur
helgaðar ungu stúlkunum sem
þykir gaman að heyra sitthvað
l.lm nýjxtragar í klæðaburðj og
þvíumlíku.
Frá New-York hafa fregnir
borizt af því hvemig mini-
kjólarnir sátogu eru nýttir með
’því að spretta Miðai-saumun-
um upp að mitti (siem ekkj
er svo löng leið) falda saum-
ana auðvitað setja nýtt belti
á kjólinn og nota hann síðan
við siðbuxur.
Tréskór hafa notið vinsmlda
hjá ungu stúlkunum; í New
York, Og nú er farið að fram
leiða tréskóstígvél sem liíta þá
út eins og myndin sýnir.
í London og París eru sam-
BLÖMIÐ FRÁ HONG KONG
O Hver er Nancy Kwan?
Jú, það var hún sem lék Suzie
Wong í samnefndri kvikmynd
og vafcti heimsathygli fyrir góð-
an leik.
Söguþráður bókar og mynd-
ar er á þá leið að stúllran
Suzie Wong lifir atf væridi, en
þó ekki af þeirri tegund sem
með fullum rétti er hægt að
segja að sé vændiskona. Hún
lifir af þvi að s’elja lífcamá
sinn, en hugur og hjarta til-
heyrir henni sjálfri en ekki
hverjum þeirra er kaupir hana
fyrir eina nótt.
Suzie lifir stundum í sín-
um eigin draumheimi og telur
Blý í lofti, eitur í bióði
□ ER NATJÐSYNLEGT að
gera rannsóknir á blýmagni í
blóði stórra hópa Norð-
manna? Víðtækar rannsóknir
á loftinu í Osió munu geta
gefið okkur svairið, segir í
skýrslu sem vikublaðið Aktu-
ell hefur birt af ranmsóknum.
cand. real. Sverre H. Omang.
Rannsóknirnar hafa leitt í
Jjós jafnt og mikið magn, sem
er að vísu mismunandi eftir
stöðum og umferð.
, BJý var fyrst sett í benzín
á Bandaxikjunum -árið 1923,
en var bannáð á tveim árum
síðar m.a.- vegna þess að það
orsakaði eitrun sem ■ getur
valdið dauða. Árið eftir var
svo banninu aflétt aftur og
síðan hefur magnið af þessum
eitraða málmi aukizt stöðugt.
Hafa blýeitrunartilfelU
komið fram í Noregi á síðustu
árum?
Við höfum aðeins orðið var-
ir við einstök tilfelli og á þau
er litið sem hreinar undan-
tekningar, segir Omang. Fjöl-
skylda í Odda varð fyrir blý-
eitrun, vegna þess að hún not-
aði vatn úr heitavatnsgeym-
inum til matargerðar, en er-
lendis frá höfum við heyrt um
blýeitrunartilfelli méðal smá
baiTta úr fátæktarhverfunum,
vegna þess að þau át.u afflagn
aða málnmgu sem mjög var
blýrík.
Nú störfum við á mjög tak-
mörkuðu sviði. Við erum að
hjálpa til við etftMit m'eð
vinnustöðunum, og nú er
hreinlæti í norskum iðraaði
orðið það gott að hættan á
blýeitrun er engin svo fram-
arlega sem engin mistölk.
verða gerð. Startfsmenn i iðn-
aðinum eru í stórum dráttum
vaikandi fyrir hættunni og
starfa samkvæmt því, en mis-
tök sem verða af vangá geta
auðveldlega komið fyrir.
Hefur hið aukna blýmagn í
náttúrunni valdi einhvei-jum
skemmdum? ,
Við vitum að í plöntum í
Bandaríkjunum hefur fundizt
mikið magn af blýi, og þav að
auki hafa Bandarikjamenn
fengið í sig blý í auknum
mæli með matvælum. Þetta
gefur okkuir umbúðalaust til
ky-nna að umhverfi okkar
hefur orðið fyrir óhreinindum
og eitrunum og við sem erum
lyfjasérfræðingar höfum feng
ið það hlutverk að sýna fram
á möguleikana á þessari
hættu. Og við getum engan
veginn svarið fyrir það sama
sem gerzt hefur t.d. í Banda-
ríkjunum, geti ekki igei-zt hér,
segir Sverre H. Omang að
iolcum. —
sjálfri sér trú um að hún sé
ríkismannsdóttir. Þá er það að
amerískur arkitekt (William
Holden) kemur til Hong Kong
til að prófa að draga fram líf-
rð með málaralisí. Suzie verð-
ur fj’TÍrsæta hains og með hjálp
hennar verður hann þebktur.
En Suzie vill ekki eingöngu
-vera fyrirsæta málarans, held-
ur líka -stúlkan hans og svo
endar allt eins' og f æfíntýrun-
um með ást og rómantík. i
En eftir þessa eina kvik-
mynd ,er allt hljótt um Nancy
Kwan. Hún leikur ekki í fleiri
my.radum, þó er hún vel gefin,
falleg og ber Vel sitt kín-
verska nafn — fagra blóm —
eða Ka Shen.
Skýringiri á þessu tómlæti
er sú að . éftir að Nancy er
fræg orðin kemur Araor í spil-
ið og hún giftist aiulsturrískuim
hóteleiganda og skíðamanini,
Peter Pock. Til að þetta yrði
ekkert hálfkák giftast þau ekki
aðeins einu sinni, heldur
tvisvar, fyrst í London og síð-
an í Hong Kong eftir öllum
kúnstarinnar reglum. Nancy
segist verá skilin við kvik-
myndafeik fyrix fúllt og fast
og helgar sig eiginmanni og
•hótelhaldi á Poek-Kwan House
í Kueíhai, þar sem sonurinn
Peter fæðist. Lífið í Austur-
riki er gagnólíkt því lífi, Sem
Nancy heíur vanizt í Hong
Kong, en hún semur sig vel að
háttum og skenkir kampavínið
fyrir gesti •■sin'á með bros á
vör. Etftrr 6 áf er hún samt
, orðin.-heJdur leið
ili'ittw
ar eig við eiginmann sinn,
David Giler.
Hún er enn hið sama —
fagra blóm — sem fyrr, 26
ára, þroskaðiri að vísu og jafn-
vel kvanlegri ef það er mögu-
leiki. Nú er það aðeins spum-
ing, þegar hún hefur Sezt að í
Ameríku hvort ekki sé von til
þess að hún sjáist í kvikmynd
nr. 2 -áður en langir tímar líða.
GYLFI Þ. GISLASON SKRIFAR
UM UTANRÍKISMÁL
□ Þjóðviljjinn gerði fyrir
sksmrnu að umtalsefni þann
hluta áramótagreinar minnar,
sém fjallaði um utanríkisanál.
í þúsundasta skipti lét Þjóð-
viilöinn Þess getið, að ég hafi
skipt um skoðun á lífsieiðinm.
í augum kreddlitrúarmanna er
sJíkt auðvitað höfuðsynd. Ég
læt mig það litJu fekipta, þótt
'Þjóðvilj inn rapgtúlki skoðan-
ir mínar á utánríkismálum á
istríðsáirunlum og á árunum
etftir styrjöldina, eins og hann
rangtúlkar skoðanir mínar í
dag á þessum málum og öðr-
um. Hitt er rétt, að ég lít nú
ekki söm|d; augum á ýmisa þætti
íslenzkm utanríkismála og
hiaimsmálin yfilr höfiuð að tala
og ég gerði fyri,r aldarfjórð-
ungi, enda hefur margt breytzt
á íisfandi og í veröldinni á
þesmi tímabili, þótt það virð-
ist að verulegu Jeyti hatfa far-
ið framhjá ritstjóra Þjóðvilj-
ans. En gefið var í skyn, að
skoðanir mdnar á utanrikis-
máluim nú standi í einhvferju
sambandi við formenn'sku
mína í Alþýðuiflokknum. Ár-
ið 1953 eða fýrir 17 áruim
skrifaði ég flokk greina í Al-
þýðl-ltífaðið um islenzk utan-
ríkismái, og voru þær gefruar
út sérprentaðar. í þéssum bækl
ingi gerði ég grein fyrir. hverj
ar breytingar ég teMi, að orð-
ið hefðu á.aöstöðu íslands frá
styrjaldarlokum og hver áhrif
þessar breytingar ættu að
mínu viti að Ihafa á stefnuna
í utanríkismálum. Þar er í
grundvalfaratriðum lýst söm.u
skoðun’u'm og ég gerði grein
fyriæ í árannótagrein minni nú.
í kafla, sem heitir ,,Grund-
völtar ísienzkrar utanríkis-
stefnu" segir t. d.:
„ En 'ef við teljum ekki rétt
að vera hlutlausir og álítum
samt sem áður ekki þörf á að
víggirða landið vegna árásar-
hættjuj, hvaða ráðstafanir á þá
að gera?
íslenzk utanríkisstefna á
að grundvallast á þeirri stað
reynd, að hagsmunir okkar
og nágrrannaríkjanna báðum
megin Atlantshafs af því. að
siglingaleiðum um hafið sé
haldið opnum, eru hinir
sömu. í þessu sambandi má
það vera okkur til mikils létt
is, að sömu grundvallarsjón-
armið, að því er varðar lýð-
frelsi og mannréttindi. móta
þióðfélag þeirra og okkar. í
styrjöld eigum við þess
vegna að vera reiðubúnir til
þess að láta þeim í té þá að-
stöðu. sem nauðsynleg er til
þess að lialda siglingaleiðun-
um um norðanv. Atlantshaf
opnum. En óhjákvæ,mileg af-
leiðing af því getur verið, að
séu nágrannaríkin að vígbú-
ast af þvi að þau geri ráð
fyrir styr.iöld, verði að gera
hér ráðstafanir til þess,
að landið geti þegar í upp-
hafi stríðs gegnt hlutverki
sínu, t. d. með viðbúnaði á
Keffavíkurflugvelli og jafn-
vel staðsetningu herliðs þar
og á einhver.ium öðrum stöð-
um, ef ástand er talið sér-
staklega tvísýnt. Slíkur við-
búnaffur verður þó aff mið-
ast við það eitt, að landið
gegni sams konar hlutverki
og í síðustu styrjöld, en ekki
hitt, að héðan verði háð
árásarstyrjöld. Fámenni þjóð
arinnar og lega höfuðstað-
arins veldur því, að slík af-
not af Iandinu mundu leiða
yfir það óbærilegar hættur.
Og það' herlið, sem hingað
væri sent á sérstöku.m hættu
tímum, yrði að liverfa á
brott þegar í stað og íslend-
ingar teldu þessa hættutíma
liðna.“
Ef ritstjóra Þjóðviljans er
ekki ljóst, hvers vegna rík-
isstjórn Iíermanns Jónasson-
ar framkvæ.mdi ekki þá stefnu,
sem mörkuð var í ályktun A.l-
þingis vorið 1956 varðandi
vairaarsamninginn við Banda-
ríkin, er einfaldast fýrir hanm
að fá um það upplýsingar hjá
ráðheiTum Alþýðubandalaigls-
ins. Það, sem gérðist í heim-
inum isumiarið 1956, fór árleið-
anliesga ekki fram ia-já Alþýðlu-
ban diaJagsráðhernunum fremur
en öðr/ulm ráðherrum.
Ekki ætti að vera Iþödf á að
vekja athygli á, að engin skoð-
un, hvorki á utanríkisstefnu
eða á nckkr.u öðru máli, get-
ur veriff -eða á að vera óum-
biieytanleg. Sérhver skoðirn er
byggð á ákveðinni þekkingu
og tilteknum aðstæðum. Ef
þefckingin vex eða aðstæður
breytast. endlJrskoða lieilbrigt
hugsandi menn skoðanir sín-
ar. En slík viðhorf cru rit-
stjóra Þjóðviljans framandi.
Iíann lifir enn í þeilm ‘heimi,
sem hann ólst upp í. Skoðanir
hans eru skoðanir manns,
sem gekk í menntaslkóla á
kreppuárum óg í háskófa í
heimsstyrjöld. Síðan hefur rit-
stjóri Þjóðviljans e’kkiert lært
og eng-u gleymt. Hann er ó-
kunnugur viðfangsefnum nú-
tíma þjófffélags. Heíur engan
Framh. á blis. 8.
Nú óttast Japanir fólksfæð
□ TALA fæðinga í Japan er
m’eðai þeirra lægstu í heimin-
um, miðað við fólksfjölda. —
Enda þótt íbúatalan sé’ yfir
hundrað milljónir, eru Japanar
í engu likir þeirri mynd, sém
vesturlandamenn gera sér af
ábyrgðarlausum, barnmörgum
■austurlandabúum.
Eftir héimsstyrjöldinia siðari
var á tímabili mikið um bams-
fæðingar. Tvær og hálf milljón
til þrjár milljónir barria fædd-
ust þá á ári hverju. Árið 1955
hafði bamsfæðingum fækkað
um eina milljón og var erfiðu
efnahagsástandi kenrit um. —
Síðan þá hefur fæðingartalan
haldizt að m-estu stöðug. Nú-
..tímagétnaðasrvamir ná æ irteiri
útbrteiðslu í sveit sem í bæ, en
árið 1955 voru fóstureyðingar
langtum algengai’i en notkun
getnaðarvama og enn í dag er
langt frá því, að getnaðarvam-
ir hafi komið í stað slíkra að-
gerða. Árið 1966 féll fæðinga-
tafa skyndilega, en það var „ár
eldhestsins“, að því er ségir í
japanskri stjömufræði.
Stúlkuböm, sem fæðast á
slíku ári verða skapvondar,
þegar þær vaxa úr grasi og
þar af leiðandi óhæfar til hjóna
bands. Sökum þessa leitaðist
fólk við að eignast börn árið
1965 eða fresta barneignum til
1967. Vísindamenn sta'ðhæfa;
að þeim hefði ekki tekizt þetta
eins vel og rauh varð á, ef fólk
hietfði- ekki haft miklu yfirgrips-
meiri þekkdngu á getnaðarvörn
um, en nú tíðkast.
Enn ,er þó litið á getnaðar-
varnir gmrisemdarauigum. —
Rýtm'aaðferðin og slíðurverjur
eru vinsælastar, en notkun pill-
unwar er ekki leyfð. Fáar kon-
ur nota hettu eða froðu.
Því er spáð, að árleg fjölg-
un fólks á vinnualdri, þ. e. frá
fimmtán til sextíu og fjögra
ái-a, muni stöðugt fara minnk-
andi, frú 625 þúsundum á síð-
asta ári niður í 52 þúsund árið
2000.
Þessi fyrirsjáanlegi skorlur
á vinnukrafti hlýtuæ að hatfa
mikil áhrif á efnahaginn, en
hinn mikli hagvöxtur í Japan
síðustu áratugina er að miklu
‘Deyti að þakka gnótt ódýrs
yinnuafls hér fyrr á árum. —
MÁNUDAGim 11. JANÖAR 1971 7
B MÁNUDAGUR 11. JANÚAR 1971