Alþýðublaðið - 19.04.1971, Blaðsíða 7

Stórfjöiskyldan bíSur upp á mikinn félagsskap og öryggi — en er þaS k annski misskiiningur aS kynlíf verSi alveg frjálst?
STÓRFJÖLDSKYLDAN AÐ
KOMA - EÐA FARA?
□ Ef til vill er manninum
effliiegt að lifa í fj-ölmennari
íhépi en nútínnaifjöiisfcyldu, sem
samansbendur yfirleitt einung
is af þrem-fjómm-fimm ein-
staldingum, sem að auki fer
fækkandi á skömmuim tíma.
Ef til vill er stórfjölskyldan í
betra samræmi við mieðfædda,
sáílræna eiiginleika okkar, þeg-
ar á alDlt er litið — en verður
lunnt að koma þvi heim?
Mar>gt biendir til þess að fá
menna fjölskyldan í velferð-
arnTánu fullnægi ekki félags-
legum grundvaSlarkröfum þjóð
lífsins.
Að minnsta kosti eru á döf-
inni ýmsar athygiisverðar til-
raunir í aðra átt.
Fjölskylduli'fið virðist í UPP-
lausn. Ef til vil á uppreisn æsk
unnar sinn þátt í því, en hún
er nú víðtækari en nokkru
sinni — ef til vitl stafar sú
upprSisn einmitt .af því að fjöl-
skyldan er í upplausn.
Eins fámienn fjö’.-kylda og
nú tíðkást, er þess mjög sjald
an umkomin að veita hverjum
einstaklingi innan hennar
nauðsynlsiga uimhyggju og
vernd. Að sinna því, sem verið
hefiur Mutsvsrk fjölskyldunnar
frá örófi alda.
Hinar stærri fiöte.ky’ldiutein-
ingar vóivj mannfólkinu nauð-
synlegar, þegar það kioitf ofan
úr trjánum og settist að á jafn
sléttunni. Þannig ier ástatt með
bavían-apana nú — þeir eru
skipulagðir í stóra fjölskyldu-
hópa muð cft og tíðum nokkur
hundruð einstaklinga innan vé
banda sinna.
Er stórfjölskyldan þá eðilileg
ur þróunarháttur fyrir rnann-
inn? Er það einungis trúar-
bfö'gðin, hin hagfræðilega upp
bygging samfélagsins og ótt-
inn við kynsjúkdóma, sem ráð
ið höflja' því að horfið var að
lúnni fámennu fjölskyidu sem
hentugastri lausn?
Allt þangað til nú — þegar
mikilvægi þessara atriða er
sama og ekki neitt orðið?
Það er erfitt að skera úr um
það. En við ættum ,að minnsta
kosti að telja það fagnaðai-efni,
að gerffar skuli vera tilraunir
með stórfjölskyldur einmitt
nú.
Fyrir þær tilraunir ættum
við að minnsta kosti að verða
rsyns'.'unni rífeari, hvort sem
þær heppnast eða ekki.
Þs^ar stórfiölskyldan var
algengt fyrirbæri.
Við miegum efeki g’eynia því,
að það er tiltöílulega ekki ý'kja
langt síðan að stórfjölskyldan
miátti kallast algengt fyrirbæri.
Þá vora fjalskyldurnar mynd
aðar af þrem kynslóðum og
töldu 30 — 40 einstakiinga —
með tengdadætrum og ókeypis
barnauppeldi, og efnahagsleg-
um möguleifeu'm, sem við höf-
um hingað til efeki gert okfeur
grein fyrir.
Stórfjölskyldan er nú ein
a!f tiliögunum til úrbóta. Harla
ólnk öl’.u því á ailan hátt, sem.
við höfum fram að þessu talið
hið eina rétta.
Einnig því sem félagxfræð-
ingar og mannfræðingar hafa
talið eðlilega þróun. Það eru
ekki nema um 40 ár síðan hinn
frægi Malinoski lét sig hafa
það að fuUyrða, að fjödskyld-
an sé sá eini ax"fur, sem mað-
urinn hafi tekið frá dýrunum.
Og fjötekyldan hefur bæði
fyrr og síðar vex-ið ®á eini
hyrningui: ieinn samfélagsins,
sam við gátunn viðurkennt.
Eða því sem næst. Þar sem
fjclkvæni álti sér stað. var það
einstaklingsbundið og undan-
tekning, sam í rauinnni var
aldrei viðurkennd — og þann
ig hlýtur það líka að vera, þeg
ar fjöldi kvenna og karla er
því scm næst jafn.
Þannig heH:r það ekki al'lt-
af verið, en það er önnur saga.
Að minnsta kosti igetoir það
hvai'flað að manni að eifast um
fi-amtíð fámennu fjölskvldunn
ar, ef atliuguð er fortíð henn-
ar.
Apamir, sem gela frætt okk
ur um ýmisisgt varðandi fór-
tíð okkar — og þá uim leið um
það, sem okkur er í blóð borið
— hafa orðið vísindamönnun-
um sfal’-ikið i-annsóknarefni að
undanföx-nu, einmitt í þeim til
gangi.
Og það hefur sýnt sitg, að á
meðal apana eru það einung-
is gibboninn og óx-angútaninn,
sem lifa við sömu fjölskyldu-
hætti og barnabörn okkar eru
nú að reyna.
íJeir fjölskj'lduhætlir eru á-
reiðanl’ega mjög fornir. Þeirra
er gstið í Gam’.a testamentinu
— og efiaust má rekja sögu
þeirra millljónir ára lengra aft
‘Li’.
Það er því ef til vill ekki
csðlilegt að nútíma fjölskylda
með einungis þrem einsíak-
lingum og síðar aðeins tveim,
komi skki sem bezt heim við
ýmsa erfðaeiginleika okkar.
Nfi er reiknað með frjáteu
kynferðislífi sem sjálfsögðu at
riði í verðandi stórfjölskyld-
um. — En það er ekki útilok-
að að mönnum skjátlist ein-
mitt þar.
Það er ekki ól’íklegt að mcg
Framh. á bls. 11.
Æskuár Chaplins i sjónvarpi
□ HINN þekkti, enski söngv-
iari, Tommy Steele, samdi ný-
lega og stjórnaSi sjónvarps-
þætti um æskuár gamanleikar-
ans heimsfrægas Charlie Ohap-
lin, og var þátturinn sýndur í
brezka sjónvarpinu í síðu'tu
viku og vakti mikla athygli. Íj-
lenzka sjónvarpið fær talsvert
af efni frá BBC og eru því
nokkrar líkur á, að þessi þáttur
Steele um Chaplin verði sýnd,-
ur hér. á landi áðúr en langt um
líður og kann mörgum að vera
það tilhlökkunarefni.
En þiátt fyrir sjónvarprþátt-
inn' er Tommy Steele nú lílið
ln-ifinn af Chaplin gamla. —
Meðan hann vann að þættinum
'sendi hann Chaplin mörg bréf
og símskeyti og bað hann um
aðstoð — en þrátt fyrir frægð
St.e.etle meðal skemmtikxafta —.
svaraði Chaplin aldrei. Tommy
,varð fyrir miklum vonbrigðum
og sagði:
) ' i i i -’.*j f ';
— Það getur verið, að ég
særi einhvern ef ég læt það í
ijólj, að ef Chaplin kæmi í dag
til London, þá mundi ég ekki
fara. fimm metra til að hitta
hann“, og þó er Tomniv Steele
þekktur fyrir, að segja aldrei
styggðaryrði um nokkurn
mann. Og hann hélt áfram.
— Vandræðin með Chaplin
e i þau, að hann spMÍiSt, þegar
hann fór til Bandáríkjanna og
varð frægur í þöglu kvikmynd-
aldri. En hann hagar sér eins
og lítill dekúrstrákuf á búgarði
sírium í SVis’s.
Sjónvarpsþáttúrinn um Char
lie Chaplin er byggður á ævi
hans í London um a'ldarpótin
síðustu — hús það, sem hapn
fæddist í kvikmyndað, og í
mörgum tilfellum er reyni að
hafa svipbragð' sem líkast þvi
og það var, þegar Chaplin var
að alast upp. Hann er hrein-
ræktaður „cockney-búi“ og það
Framh. á bls. 11.
íji. jJ L.

'■ L.l_ i
unum, Auðvitíið .er hann' snili-
ingur, jaínvel í dag á gamais
n SVÍAR eíga heimsmet í
neftóbaksnotkur.. Nú hafa þeir
hafið framleiðslu á neftóbaki
til útflutnings, og ikveðið 'um
leið að koma öðrurn þjóðum.
á iag rr'.eu ao taka í nefið, að>
því er franileiðendurnir ségja.
í fyrra tróðu ’Sví-ar 2,5
milljón kg af snússi i nasir sín-
..ar, en þsö samsvarár því að>
hver fulloröinn maöur hafi tek
ið vænt kíló af tóbaki í nefið.
Sa'gt er að það hafi verið
Gustav III konungur, sem fyrs.fc
ur tók í nefið í Svíþjóð. —-■
Hámarki sínu náði sú tóbaks-
notkun þ.ar í landi um alda-
mótin 20 milljón kg á ári, .
hvoi’ki meira né minna. '■
Hingað til hefur neftóbak:
einungis verið fáanlegt á Norð-
urlöndum og í Bandaríkjunum,
segja framleiðendur þeir, sena
standa að útflutningsneftóbak-
inu, svo að nóg verður af tóm-
um nösum, ef þeim tékst að
vinna markað fyrir snússið. —
Viðskipti
okkar við
Sovétríkin
□ SOVÉTRÍKIN og önnur
Austur-Evrópuríki tíðka það
yfirleitt að gera gagnkvæma
viðskiptasamninga við önnur
ríki. í þeim samningum felaet
bökanir um, hvað skuli kaupa
frá Sovétríkjunum og hvað
skuli selt'til þeirra.
Nxxveramd i viðskiptiasamning
ur milli íslands’ og Sovétríkj-
anna tók gildi 1. jan. 1969 og
rennur út 31. des. 1971. Sam-
kvæmt honum seljum við Sovét
ríkjunum árlega m.a. 12—1'5
þús. tonn af frystum fiskflök-
um, 10—-12 þús. tn. af saltsíld,
Framh. á bls. 10.