Alþýðublaðið - 09.05.1972, Blaðsíða 11

Kross-
gátu-
krílið
V£RK £rr/R
JOKUÍ. jHKoaiíOK
06 891-7*5*8
rsn
TflL t/lk/Ð TOKK HU&SUi -- SPoTTfí
'Jí.iK/R mÖLVfí SZ/Ð ING
/ 7
3 i
monnnli /LfíT
f VÆTL n&/
TRÉ pyKíD TÓr/fZ 'fí H/mj
f 6 SÆÞÝR HfíLL/ “T
HVfíV vg,n
'oþr/fk QÐAR
( V K/f/Y. NfíFH '! HDi'. Z
l/t/l YFtR. fíHft FÆÐ/
t 9
5 V£RU VOVíllR
lyku. or-ð s ,,ayRi.eYsr‘
*n • O: >a • ^
c?» c; Þ Þ\ • Un r~ -A i)
q c; •
$ *a o
A VALDI VHMTTUNNAR
eftir
Arthur
Mayse
finna okkur, þótt þeir vissu um rétta flugleið okkar.
Þannig standa málin. Við erum neydd til þess að
taka áhættuna og fara öll þrjú. Ég treysti Mike. Ég
er sannfærður um, að hann getur komið okkur
héðan. Ég mundi meta það mikils, ef þú reyndir lika
að treysta honum”.
,,Já, pabbi”.
,,Gott”. Hann hvarflaði huganum aftur i timann.
Hann talaði núna við hana, eins og hún væri aftur
orðin niu ára. „Ég hef ekkert annað að gera en að
sýnast svolitið sniðugur, og reyna að halda honum i
góðu skapi. Mike hefur alla ábyrgðina á sinum
herðum, og það er hann sem ræður. Ábyrgðin er
jafnmikil, hvort sem um er að ræða heila skipshöfn
eða bara okkur tvö. Það var mér allavega kennt i
hernum. Ég finn oft til þess i sambandi við starf
mitt, hve það getur verið erfitt að hafa mikla
ábyrgð hvilandi á sér. . . það er vist. . .”
Röddin varð syfjulegri og dó siðan alveg út. Hann
stundi og féll i djúpan svefn.
Hún var að velta þvi fyrir sér, sem faðir hennar
hafði verið að tala um, þegar Mike birtist allt i einu
með handtöskuna hannar.
„Hvernig var fóturinn á honum?”
„Ég veit ekki, Mike”. Hún opnaði töskuna og setti
sigaretturnar, sem hún hélt á i hendinni, niður i
hana. Hún hikaði.
„Fáðu þér bara eina. Þú átt það skilið”. Mike tók
eldspýtur upp úr vasa sinum. „Það var annars dá-
litið, sem mig langaði að spyrja þig um. Þú kveiktir
fyrir okkur eld i gær. Þú baðst mig ekki um eldspýt-
ur og ekki fékkstu þær úr farangrinum, og bæði þú
og pabbi þinn voruð rennblaut. Varstu kannski með
kveikjara?”
„Nei, og hann hefði lika blotnað”.
„Já, auðvitað. En hvernig fórstu þá að?”
„Ég nuddaði saman tveim trjábútum”.
Mike hristi höfuðið og sagði hranalega: „Hvað
um fótinn á pabba þinum. Leit hann verr út? ”
„Já, ég er hrædd um það. Hann heldur að það sé
igerð i honum. Hve lengi verðum við að komast til
strandar? Hvenær komumst við héðan?”
„Ég mundi gizka á ekki á morgun heldur hinn”.
„Ekki fyrr?”
Hann leit undrandi á hana, eins og hún væri að
glettast og hann hefði ekki skilið brandarann.
„Ef við verðum heppin”, sagði hann. „Mjög
heppin”. Mike tók hálfreykta sigarettuna úr hendi
hennar og fékk sér reyk.,,Ég vil að það fari ekkert til
spillis”, sagði hann dálitið önuglega. ,, Meg frænka
tróð þvi inn i hausinn á mér, ásamt mörgu öðru,
sem komið hefur mér vel. Þú reyktir ekkert af siga-
rettunni”.
Hún hafði dregið það á langinn að biðja hann af-
sökunar, og það var að verða erfiðara og erfiðara að
koma sér að þvi.
„Mike, ég biðst afsökunar. Mér þykir það leitt, að
ég skyldi slá þig, og biðst afsökunar á framferði
minu siðan. Ég skal bæta mig”.
„Það finnst mér gott að heyra”. Andlitið var
dálitið virðulegt, en augun brostu. „Iðrastu nógu
mikið til þess að viðurkenna, að við Kandamenn
unnum striðið árið átján hundruð og tólf, Linny?”
„En sú vitleysa. Það er viðurkennd staðreynd, að
þið töpuðuð þvi striði”. En hún bætti við: „En mér
þykir þetta mjög leitt, Mike-”
Hann hallaði sér að henni og kyssti hana á kinn-
ina. „Við skulum ekki tala meir um það/ Það var
lika mér að kenna. Ég hef til að bera nokkra slæma
ágalla. Ég er óvanur að hafa kvenfólk i kringum
mig”.
Hann stóð á fætur. „Það er vist bezt að við vekj-
um Halsted. Illu er bezt aflokið. Þegar við höfum
komizt niður er það versta búið. Ég veit, að þér mun
geðjast vel að áningarstaðnum, sem ég hef valið
okkur. Hann liggur dálitið hærra en jökullinn á
nokkurs konar syllu. Ég hef sjálfur verið þar i viku-
tima. Þar vaxa blóm, sem þú getur notað, sem
borðskreytingu”. Hann rétti henni hendina og
hjálpaði henni á fætur. „Það er mikið af mýi þar, en
kannski hefur eitthvað af þvi dáið úr hungri. Ertu
svöng?”
„Glorhungruð”. Kossinn, sem hann hafði gefið
um meðfæddar uppreisnar-
tilhneigingar sinar og þvi mætti
F. F. E. Yeo—Thomas flugstjóri
til starfa i Baginton nærri
Coventry, sem foringi i leyni-
þjónustunni með 308du pólsku
orrustudeildinni.
Það var ekki fyrr en þriðja
febrúar 1942, og þá ekki fyrr en
hann hafði hótað flugmálaráðu-
neytinu að leggja misráðningu
sina fyrir enska þingið, aö rétt-
ur maður komst loksins á réttan
stað, i ,,R. F.” deildina hjá
Special Operations Executive.
3. kafli
Fyrir styrjöldina 1914—18
höfðu kristnar þjóðir aðeins
þurft á landher og flota að halda
til varnar gegn óhæfuverkum
annarra kristinna þjóða. (Hér
er ekki vegið að trúarbrögðun-
um heldur með hvaöa hætti við
iðkum þau). En i lok þeirrar
styrjaldar voru visindin hins-
vegar komin það langt fram úr
siðgæðinu, að flugher þótti
nauðsynlegur liður i vigbúnaði
hverrar þjóðar - og árið 1940
hafði bætzt við tegund hernaöar,
sem erfiðara var að flokka:
hermdaverkastarfsemi eða að-
gerðir bakvið viglinu óvinarins.
Brezka stofnunin, sem annaö-
ist hin óvæntu olnbogaskot til
Þjóðverja hafði aðsetur á held-
ur óheppilegum stað frá
öryggissjónarmiði, I Baker
Street, þar sem andi Sherlock
Holmes, akandi framhjá i vofu
vagni ásamt Watson, hefði veitt
eftirtekt hinum sundurleitu éin-
kennisbúningum, sem hurfu þar
inn um aöaldyr og hvislað álykt-
anir sinar i eyra hins seinfæra
læknis. Við dyrnar að Norgeby
House var gullletraður svartur
skjöldur sem á stóð
HERLIÐSÞJÓNUSTAN og átti
hann að skýra fyrir forvitnum
almenningi hinn undarlega
fjölda landhers- flughers- og
flotaforingja, brezkra, banda-
riskra og franskra, sem voru á
sifelldum erli inn og út úr bygg-
ingunni. Michael House, þar
sem æðsta ráðið var til húsa var
ekki alveg eins áberandi, vegna
þess að hershöfðingjarnir með
dagblöðin sin sem hæpið dular-
gerfi undir hendinni, gengu inn
frá hliðargötu.
En hlutverk S.O.E. var
ramma alvara og lif margra
manna var undir störfum þess
komið. Sofnunin var undir
beinni stjórn ráðuneytis hernað-
arfjármála og voru störf henn-
ar, eins og Yeo-Thomas orðnar
það „margvisleg, leynileg og
flókin”, en tilgangur þeirra var
að hrella óvininn á allan hug-
sanlegan hátt i hans eigin landi
og þeim löndum, sem hann haföi
hernumið. Þessu var að mestu
komið til leiðar af innfluttum
njósnurum, sem ýmist einir eða
ásamt njósnurum fengnum á
staðnum, rufu samgönguleiðir
óvinarins með þvi aö sprengja
upp járnbrautir eða töfðu hern-
aðarframleiðsluna með þvi að
eyðileggja raflinumöstur, raf-
orkuver og vélar i verksmiðj-
um. Þessi tegund hernaðar var
bæði beinskeyttari og vægari en
loftárásir. Njósnari, sem komið
var fyrir i verksmiðju, gat án
þess að fórna mannslifum eyði-
lagt mikilvæga vélasamstæðu,
sem heil sprengjuvélasveit
hefði þurft mikla heppni til að
hitta af tilviljun.
Af praktiskum ástæðum og til
að viðþalda leyndinni, var
S.O.E. skipt niður i nokkrar
pottþéttar deildir. Yeo-Thomas
var látinn hefja störf i Vestur-
Evrópu deildinni undir stjórn
Keswicks ofursta. 1 þessari
stjórnunardeild voru tveir
franskir hlutar, ,,F”, hlutinn og
,,R.F.” hlutinn. ,,F” hlutinn,
undir stjórn Maurice Buck-
master majórs, siðar ofursta,
Yeo-Thomas
var al-brezkur með njósnara,
sem ýmist voru Frakkar og ekki
i neinum opinberum tengslum
við franskar andspyrnuhreyf-
ingar. ,,R.F.” hlutinn var, þeg-
ar Tommy kom þangað, undir
stjórn Piquet-Wicks kafteins, og
var sá hluti mannaður Bretum,
sem höfðu nána samvinnu við
deild de Gaulles Bureau Central
de Renseignements et d’Action,
þeir sáu um útvegum og send-
ingu vopna og tækja til frönsku
mótspyrnuhreyfingarinnar og
flutning til og frá Frakklandi á
njósnurum i þjónustu Frjálsra
Frakka.
Passy ofursti, yfirmaður
frönsku deildarinnar, hefur
harmað tilveru ,,F” hlutans og i
samræðum fer Yeo-Thomas
ekki alltaf bliðum orðum um
hann. Afstaða beggja er skiljan-
leg. Passy, sem var hollur og
hugrakkur Frakki, var illa við
að Bretar væru með nefið niðri i
þvi, sem hann taldi einkamál
Frakka, hann gleymdi þvi að ef
ekki hefði verið fyrir fordæmi
Bretlands heföi vart verið um
neina meiriháttar franska and-
spyrnuhreyfingu að ræða til að
uppörfa og búa vopnum. Yeo-
Thomas, sem var ör að eðli en
skildi vissulega Frakkana
miklu betur en margir yfirboð-
arar hans, hefur ef til vill látið
heilbrigðan keppnisanda ráða
gerðum sinum, reynslan
hefur sýnt, að gangi keppnis-
andinn eiiitið of langt geti hann
komið Argyll og Sutherland
Skota til að hata Cameronbúa i
sömu herdeild miklu heitar en
Þjóðverjann, sem hann fréttir
aðeins misgerðirnar af i blöðun-
um.
,,R.F.” hlutinn var i þá daga
til húsa i Dorset Square nor. 1 og
þar var það, yfir tiltölulega fá
nýtum skýrsluromsum frá vig-
o
Þriðjudagur 9. maí 1972