Alþýðublaðið - 28.07.1972, Blaðsíða 5

Alþýðublaðsútgáfan h.f. Ritstjóri Sig-
hvatur Björgvinsson (áb). Aðsetur rit-
stjórnar Hverfisgötu 8—10. — Simi 86666.
Biaðaprent h.f.
ENGAR
AFSAKANIR
Meðferð ríkisstjórnarinnar á gamla fólkinu í skatta-
málum er fyrir neðan allar hellur. Það er eins og þarna
séu að verki menn, sem ekki hafi minnstu ábyrgðartil-
finningu til að bera. Þegar svo framkoma þeirra í garð
gamla fólksins er harðlega gagnrýnd, þá bregst t.d.
Timinn þannig við að seg ja, að þeir einu i röðum eldra
fólks, sem hafi yfir einhverju að kvarta, séu hátekju-
fólk og stóreigna. Aðrir megi vel við una.
Þvílík óskammfeilni, þegar litið er til þess, hvernig
farið er með það gamla fólk, sem ekkert hefur nema
lifeyrinn sinn til þess að lifa af. Hingað á Alþýðublaðið
kom t.d. i gær gamall maður, sem engartekjur hefur
haft, nema lifeyrinn sinn. Skattarnir á honum hækk-
uðu um 400%! Er hann þá einn af hátekjumönnunum
og stóreigna, sem Tíminn talar um? Þvílik óskamm-
feilni! Þvilíkt regin hneyksli!
Það þýðir ekkert fyrir málgagn f jármálaráðherra að
segja við gamla fólkið leyfi það sérað kvarta yfir
skattameðferðinni: Hvaða læti eru þetta. Þið eruð
bara svo rík! Með slikri framkomu bæta Framsóknar-
menn ekki hlut sinn. Hún sýnir það eitt, hversu gjör-
sneyddir þeir eru allri samúð með lítilmögnunum í
þjóðfélaginu. Framsóknarihaldið er nú óðum að fella
grimuna.
En hver er afsökun kommúnista og frjálslyndra fyrir
framferðinu gagnvart gamla fólkinu?
Hefðu þeir viljað, þá voru þeir nógu sterkir í rikis-
stjórninni til þess aö koma i veg fyrir þá skattpiningu á
gamla fólkinu, sem Framsóknarflokkurinn sér ekkert
athugavert við. En hvers vegna gerðu þeir það ekki?
Það er ekki aöeins Alþýðublaðið, sem spyr. í lesenda-
dálkum Þjóðviljans birtast nú bréf frá gömlu fólki,
fylgjendum Alþýðubandalagsins, sem undrast lika. Og
hvaða svar á Þjóöviljinn að gefa.
Ekki neitt! Hann reynir að afsaka sig með þvi að láta
eins og skattpiningin hafi komiö gersamlega á óvart.
En þetta er allsekki rétt! A meðan skattalagabreyt-
ingar rikisstjórnarinnar boru enn til meðferðar á Al-
þingi bentu bæði Alþýðublaðið og þingmenn Alþýðu-
flokksins hvað eftir annað á þá þjökun, sem þar væri
verið að búa gömlu fólki. Var þar bent á fjölmörg ein-
stök atriði, sem glögglega báru með sér hvert væri
veriö að stefna og er Alþýðublaðið reiðubúið til þess að
rifja upp þau ummæli og viðvörunarorð.
Svivirða sú, sem rikisstjórnin hefur framið gagnvart
öldruðu fólki iskattamálum kemur því engum á óvart.
Um að svo myndi fara hefur lengi verið vitað. Rikis-
stjórnin var þráfaldlega vöruð við, en hún virti þær
viðvaranir ekki viðlits.
Afsökun Þjóðviljans er því engin afsökun. Alþýðu-
bandalagsmenn og frjálslyndir bera alveg jafn mikla
ábyrgð á skattpíningu hinna öldruðu og Framsókn-
armenn. Þeir vissu mæta vel, hvað þeir voru að gera,
— og gerðu það samt!
UM MUKHÚLAFÖLK
OG BiLIFISKIUKKA
Mér hefur skilizt, að greinar-
korn, sem ég skrifaði i Alþýðu-
manninn fyrir skömmu um
fylgishrun jafnaðarmanna i
Sviþjóð og endurprentað var i
Alþýðublaðinu hafi komið róti á
hugi einhverra manna fyrir
sunnan heiðar. Þjóðviljinn hafi
meira að segja gert mér það til
geðs að skamma mig en það er
gott manni.
Ég get ómögulega sagt, að ég
fagni þvi, er bræðraflokkur
Alþýðuflokksins i Sviþjóð tapar
fylgi meðal kjósenda. Hins vegar
er það stórmerkur pólitiskur við-
burður, ef rétt er, að Jafnaðar-
mannaflokkurinn sem farið hefur
meðstjórn landsins um langt ára-
bil og mótað og myndað sænskt
þjóðfélag nútimans öðrum flokk-
um fremur, hafi stórlega tapað
fylgi. Það er jafnframt eðlilegt,
að menn hnýsist fyrir um orsakir
slikra atburða og reyni að draga
sinn lærdóm af þeim.
Eg hef margsinnis haldið þvi
fram jafnt innan Alþýðuflokksins
sem utan hans i ræðu og riti, að
skýringarinnar á auknu fylgi
sænska jafnaðarmannaflokksins
á árunum milli 1960-70 sé að leita i
býsna viðtækum þjóðfélagsfyrir-
bærum, sem settu mjög svip á allt
stjórnmálalif Vesturlanda á um-
ræddu skeiði.
,,Mér fannst ég finna til".
Þegar liður fram á sjöunda
áratuginn kom þiða i mannleg
samskipti og fór að draga úr
spennu kalda striðsins, en sú
spenna er eitt helzta einkenni
endurreisnar eins og þeirrar, sem
fór i kjölfar heimsstyrjaldarinnar
og hin algilda tviskipting jafnt i
stjórnmálum sem öðrum málum
hefur yfirleitt verið fylgifiskur
slikrar efnahagslegrar endur-
reisnar. Ef litið er til endur-
reisnarskeiðsins á ttaliu i lok
miðalda kemur þetta einkar skýrt
i ljós. Mér finnst margt benda til
að við lifum nú að ýmsu leyti slika
endurreisnartima. Eitt dæmi
þess má sjá i aukinni áráttu fólks
til að taka afstöðu til mála og að-
gerða eftir skynjun eða til-
finningu fremur en skynsemi.
Likt og vonsvikið hrakahólafólk
úr skotgröfum fyrra heimsstriðs,
sem sagði: Far vel lókgikk, tekur
æskufólk nútimans, sumt hvert,
heimshrygðarkennda afstöðu til
mannfélagsins enda þótt það hafi
aldrei i nokkra skotgröf komið-en
kannski er það einmitt vegna
þess. Þvi fannst það finna til.
Heimshryggðarfólk
Mér hefur að sumu leyti
alltaf þótt ungæðisleg og
friskleg afstaða þess heill
andi. Úr fjölmörgum fyrirtektum
þessa fólks er að finna vaxtar-
broddinn i stjórnmálum framtið-
arinnar en hins vegar hefur mér
stundum þótt nóg um þegar full-
orðnir og allvel greindir menn
taka hvaðeina frá þessu bilifa
heimshryggðarfólki eins og það
llöfundur þcssarar greinar er
Bárður llalldórsson, mennta-
skólakennari á Akurcyri. Bárður
er einn af yngri framámönnum
Alþýðuflokksins nyrðra og m.a.
þá ritstýrir hann blaðinu
„Alþýðumaðurinn”, — málgagni
Alþýðuflokksins á Norðurlandi.
væri forkláraður sannleikur ein-
att afgreiddur umræðu- og at-
hugasemdalaust likt og hver önn-
ur vel auglýst vara kaupmangara
Olof Palme ætlaði sér með næsta
gagnrýnislausu dekri við ýmiss
konar áttavillt útigangsfólk að
koma i veg fyrir stofnun S.F.
flokks i Sviþjóð. Flokks, sem
stæði opinn hinum „nútimalegu”
skoðunum áðurgreindra heims-
hryggðarmanna. Honum tókst
það. t velferðarþjóðfélagi leynast
annmarkarnir sökum þess að
stjórnmál siðustu ára hafa að
mestu leyti snúizt um efnahags-
mál og önnur „áþreifanleg” mál,
en með áður greindum umskipt-
um i stjórnmálum Vesturálfu,
þegar velferöarþjóðfélagið svo-
nefnda var komið á laggirnar
fóru sjónir mann að beinast i rik-
ara mæli i aðrar áttir svo sem til
LAUSN FYRIR GAIALA FOLKIB!
Alþýðublaðið veit, að margt
eldra fólk mun að þessu sinni
kæra skattaálögur sinar i von
um lækkun. Margt af þessu
eldra fólki fer nú þá leið i fyrsta
sinn á ævinni. En um annað er
ekki að ræða. Það er gersam-
lega útilokað fyrir margt af þvi
að reyna að greiða hin álögðu
gjöld. Það hefur ekki til þess
fjárhagslegt bolmagn.
Einn úr þessum hópi kom
hingað á Alþýðublaðið i gær.
Hann hafði með sér álagningar-
seðil sinn i ár og álagningarseð-
ilinn frá i fyrra. Einu tekjur
þessa manns eru Iffeyrisgreiösl-
ur. Auk ellilifeyrisins fær hann
lág eftirlaun og vegna þess
hefur hann ekki notið nema
óverulegrar lifeyrishækkunar á
árinu þar eð sú regla er i gildi,
að það, sem ellilifeyririnn á að
hækka um er klipiö af eftirlaun-
unum. Tekjuhækkun hans á
milli áranna er þvi rétt meö
naumindum sem svarar kostn-
aðarhækkun á almennum
neyzluvörum, — og tæplega það.
En skattgjöld þessa aldraöa
manns? Þau höfðu verið hækk-
uð um 400%! Hvorki meira né
minna.
„Nú ætla ég að kæra”, sagöi
þessi aldraöi maöur. „1 fyrsta
skipti á ævinni”.
Hundruð annarra lifeyrisþega
munu fylgja hans fordæmi. En
vcrður það til nokkurs. Það er
lagt á skv. lögum, sem rikis-
stjórnin lét samþykkja á Alþingi
i fyrra. Og ef þeim er réttilega
fylgt, sem tvimælalaust er i
flestum tilvikum, þá er til-
gangslitið að kæra. Þá blivur
bókstafurinn. Og hvað verður
þá um gamla fólkið. Á það að
verða vanskilafólk i fyrsta
skipti á sinni ævi?
Þvi verður ekki á móti mælt,
að það verður að breyta laga-
ákvæðunum um skattlagningu
gamals fólks, Alþýöuflokkurinn
mun bcita sér fyrir þvi, að það
verði gert á næsta þingi. Það er
ómögulegt annaö, en einhverjir
úr stjórnarliöinu fáist til þess að
styöja að sliku.
En málið getur þó ekki beðið
fram til þess tima, að þingið
kemur saman. Nú fara inn-
heimtumenn að ganga að gamla
fólkinu með kröfur um greiðsl-
ur. Eitthvað verður aö aðhafast
áður.
Rikisstjórnin hefur getað sett
bráöabirgöalög um afnám vísi-
tölubóta á kaup. Getur hún þá
ekki sett bráðabirgðalög til þess
að bjarga gamla fólkinu? Rauði
þráðurinn i slikum aðgeröum
ætti að vera sá, að gamla fólkið
bæri a.m.k. ekki hærri skatta,
en það hefði gcrt skv. gamla
skattkerfinu, — þar sem það
m.a. fékk niðurfellda nefskatta
svo sem tryggingagjöld, sem nú
eru innheimtir sem stighækk-
andi tekjuskattar og þvi liður i
álögunum á gamla fólkið.
Það eru til fjölmargar leiðir
til þess að tryggja gamla fólk-
inu, að skattar þess verði lækk-
aöir niður i a.m.k. það, sem þeir
hefðu orðið skv. gamla kerfinu.
Ef viljann ekki skortir getur
rikisstjórnin þvi nú strax fundið
bráðabirgðalausn á vanda
gamla fólksins, sem gæti staðið
þar til þing kemur saman i
haust.
þriðja heimsins og ýmissa fjar-
lægra vandamála og aukin al-
þjóðahyggja einkenndi stjórn-
málin. Palme notfærði sér þetta
fyrirbrigði og tók þátt i þvi að
beina athygli fólks til þessara
hátta og þá jafnfram frá ýmsum
nærtækari vandamálum.
Skyldur
jafnaöarmannaflokka
Vandamál sænska velferðar-
þjóðfélagsins komu hins vegar si-
fellt fleiri fram og mögnuðu óá-
nægju þeirra, sem orðnir voru
burðarásinn i sænska velferðar
þjóðfélaginu — þ.e. miðstéttar-
innar. Vandamál velferðarþjóð-
félagsins eru eins og áður segir
verri viðureignar heldur en póli-
tisk vandamál áður fyrr, þar sem
þau eru fremur „huglæg” en
efnahagsleg. Jafnaðarmanna-
flokkur hefur að minu áliti tveim-
ur skyldum að gegna — skyldum
við nútiö og skyldum við framtið.
Hann hefur sér ákveðinn leiðar-
stein að fara eftir og ákveðna
leiðarstjörnu fyrir stafni, þar sem
er framtiðarþjóðfélag jöfnuðar,
bræðralags og mannúðar. Hann
starfar innan ramma lýðræðis
svo sem það tiðkast um Vestur-
lönd. Slikur flokkur getur ekki án
stórkostlegra áfalla kastað sér út
i ævintýralega hentistefnu, sem
aöeins höfðar til litils hluta þjóð-
arinnar. Að minu viti hefur slikt
hent sænska jafnaðarmanna-
flokkinn eins og reyndar ýmsa
fleiri.
Miöstéttin
Eg gat þess áður að burðarás
vestrænna lýðræðisþjóðfélaga i
dag væri miðstéttin. Óþarfi er að
skilgreina þá stétt frekar, þar
sem svo er málum komið að
mestu leyti fyrir tilstilli jafnaðar-
mannaflokkanna, að dregið hefur
verið svo úr stéttaandstæðum og
slikum jöfnuöi á komið að verstu
agnúarnir eru farnir af stéttar-
þjóðfélaginu og mestur hluti fólks
samankominn i miðstétt, sem svo
ákvarðast af efnahag sinum
fremur en viöfangsefnum. Eitt
helzta einkenni þjóðfélags mið-
stéttarinnar er hversu hart er og
fast að henni sótt af stjórnvöld-
um. Þetta á ekki einungis við i
Ameriku þar sem allir frambjóð-
endur biðla til hennar — heldur
einnig um Evrópulönd — þar sem
á hana leggjast þyngstu skatt-
byrðarnar. Sést þetta einkar
skýrt núna þessa dagana sé litiö á
skattskrár. Auðmenn og ýmiss
komar sportfólk, sem hefur gert
sér það að iþrótt að koma klyfjum
sinum á aðra, leikur lausum hala
enn sem fyrr og tekjulaust fólk,
sem skattafrumvarp rikisstjórn-
arinnar var samið fyrir ber engar
byrðar fremur en venjulega, enda
getur það engar byrðar borið og
hefur aldrei borið neinar byrðar.
Þeir sem greiða skattana eru
miðlungstekjufólk sem alla tið
hefurgreitt sin gjöld enda eiga aö
stöðu haft til þess að iðka iþróttir
heldri manna. Einu forréttindi
þess fólks eru þau að mega greiða
gjöld sin. Þetta fólk hefur reikað
leiðangurslaust á milli stjórn-
málaflokka — enda flokkakerfið
að mörgu leyti úrelt orðið að lok-
inni viðreisnarstjórn. Að þessu
fólki á Alþýðuflokkurinn að snúa
sér en láta Alþýðubandalagið og
Bjarna Guðnason um eltingarleik
við bilifiskrakka og hrakhólafólk.
B.H.
Askriftarsíminn er
86666
Föstudagur. 28. júlí 1972
5