Alþýðublaðið - 20.01.1973, Blaðsíða 11

í SKUGGA MARÐARINSll
eftir Victoriu Holt
Kross- |
gátu-
krílið
vErRnn v/nDuRirtr/
// fer VUL.T rf)EV y/zat? DREP j /vv t
LYKUR. UPP /
BL'omfí //VIV YFL! 7 V
V 3 ftL GÍH(j
VildlR BRKR
K'/r/K r/HFr/ Bj'OP S/ÐUP
ÞmvnR eiNiN(f BR 5
LEIFfí R 'OL/K/P OL/n riíD/f)
s /0
iOLVfl
. .... l 9 TFjLfí nsk 8
hLjom 'rrb'ok FOP röDUP —
1 6
LYK/LORB* SOKk/H/S
Saga ástar
verður að vera nákvæmlega eins i
öllum smáatriðum.
— Ég er viss um að við gerum
okkur öll ánægð með eitthvað
minna. hughreysti ég hana. —
Hver ætli fari svo sem að leita
uppi misfellur.
— Sumir gætu gert það . . . ein-
hverntima. Augnaráð Lucie varð
dreymið. — Eg vil að fólk horfi á
þennan stól eftir hundrað ár og
segi: ,,Hver þeirra var það sem
var saumaður i lok nitjándu
ajdar?
— En hversvegna þá?
Lucie var litið eitt óþolinmóð. —
Þú átt ekki skilið að tilheyra
þessu heimili, Minta, sagði hún i
ávitunarrómi. — Hugsaðu þér
hvað það felur i ser. Þú getur
rakið ætt þina aftur til Tudor
timabilsins og lengra. Þú átt
þessa dásamlegu arfleifð...
Whiteladies! Og þú virðist ekkert
kunna að meta það.
— Vitanlega ann ég White-
ladies, Lucie, og mér væri illa við
að búa annarsstaðar, en það er þó
aðeins hús.
— Aðeins hús! Hún lyfti
augunum til himins. —
Whiteladies! Fyrir fimm hundruð
árum lifðu nunnur hér i afdrepi
frá umheiminum. Stundum
heyrist mér klukkurnar vera að
kalla þær til bæna og á nóttunni-
imynda ég mér að ég heyri bæna-
lestur þeirra i klefunum og
skrjáfið i hvitum kyrtlum þeirra
þegar þær ganga upp steinstigana.
Ég hló að henni. Lucy, ég
held þér sé annara um þennan
stað en nokkru okkar.
— Þú hefur aðeins tekið hann
sem sjálfsagðan hlut, hrópaöi hún
af hita og hörkusvipur var um
munn hennar. Ég vissi að hún var
að hugsa um litla húsið i óhrein-
um bæ i kolanámuhéruðunum.
Hún hafði sagt mér frá þvi og
þegar ég hugsaði um það, gat ég
skilið dálæti hennar á White-
ladies, og ég var svo fegin að hún
skyldi vera hjá okkur. Satt að
segja hafði hún kennt mér að
meta heimilið, sem verið hafði
eign ættar minnar i margar aldir.
Það var ég sem hafði komið
með Lucy. Hún hafði kennt
enskar bókmenntir og sögu við
°9 örlaga
heimavistarskólann, sem ég hafði
verið send til og hún hafði látið
sér mjög annt um mig fyrstu
mánuðina þar. Hún hafði hjálpað
mér að sigrast á hinni óumflýjan-
legu heimþrái hún hafði kennt
mér að laga mig eftir aðstæðum
og treysta á sjálfa mig og allt
þetta hefði hún gert á sinn
hæverska hátt. Siðari hluta
vetrarins höfðum við verið látnar
skrifa ritgerð um gamalt hús sem
við hefðum heimsótt og að sjálf-
sögðu valdi ég Whiteladies Hún
varð áhugasöm og spurði mig
hvar ég hefði séð þetta hús. ,,Ég
bý þar”, svaraði ég og upp frá þvi
spurði hún mig oft um það. Þegar
kom að sumarleyfinu og við hinar
vorum allar á lofti yfir þvi að
vera að fara heim, tók ég eftir hve
döpur hún var, og spurði hana
hvar hún ætlaði að eyða sumar-
leyfinu. Hún sagði mér að hún
ætti ekkert skyldfólk. Hún kvaðst
búast við þvi að hún reyndi að
ráða sig hjá einhverri eldri konu
og ef til vill ferðast með henni.
Þegar ég sagði án umhugsunar:
— Komdu til Whiteladies! var
gleði hennar átakanleg.
Svo kom hún og þannig var
upphafið. 1 þá daga var hið þreyt-
andi umræðuefni, peningar,
aldrei nefnt. Húsið var stórt, þar
voru mörg ónotuð herbergi og við
höföum nóg þjónustufólk. Stund-
um var húsfyllir hjá okkur af
gestum, svo Lucy Maryan var
aðeins einn i viðbót. En einn var
þó munurinn. Hún gerði svo mikið
gagn. Mömmu féll rödd hennar
vel, hún þreyttist seint, hún gat
hlustað á frásagnir mömmu af
sjúkdómum sinum með ósvikinni
samúð, þvi hún kunni góð skil á
sjúkdómum og gat haft ofanaf
fyrir mömmu með frásögnum af
fólki sem átt hafði við mis-
munandi veikindi að striða. Jafn-
vel faðir minn fékk áhuga á
henni. Hann var að skrifa
ævisögu frægs ættföður, sem
getið hafði sér mikið orð undir
stjórn Marlborougs við
Oudenarde, Blenheim og
Malplaquet. 1 skrifstofu hans
voru bréf, sem fundizt höfðu i
kistu i einum turninum. Hann var
vanur að segja: — Þetta er ævi-
verk. Ég er að velta þvi l'yrir mér
hvort mér muni endast aldur til
að ljúka þvi. Mig grunaði að hann
svæfi flesta þá daga og kvöld sem
hann þóttist vera að vinna.
1 þessari fyrstu heimsókn man
ég að Lucy gekk með pabba um
grundirnar undir trjánum og
ræddi við hann um þessar orustur
og samband Marlboroughs við
konu sina og Onnu drotlningu.
Faðir minn var stórhrifinn af
þekkingu hennar og áður en
heimsóknin var á enda hafði hann
þegið hjálp hennar við að flokka
sum bréfin og skjölin
Þetta var byrjunin. Siðar varð
það sjálfsagður hlutur að Lucy
dveldi hjá okkur i sumarleyfum
sinum. Hún hafði svo mikinn
áhuga á húsinu sjálfu, að hún
hvatti föður minn til að skrifa lýs-
ingu á þvi. Þetta leizt honum vel á
og hann lýsti yfir þvi, að strax og
hann hefði lokið við að skrá sögu
Sir Harry Dorian hershöfðingja,
ætlaði hann að hefja rannsóknir
sinar á sögu Whiteladies.
Lucy var sem bergnumin af
þessu starfi hans og ég hafði
gaman af þvi að pabbi og Lucy
skyldu hai'a svo miklu meiri
áhuga á húsinu en mamma og ég,
þar sem pabbi hafði aöeins tengzt
þvi með hjúskaparböndum og
Lucy var þvi óviðkomandi með
öllu.
Þegar ég hætti i skólanum,
stakk mamma upp á að Lucy
kæmi til okkar. Við vissum
hvernig ástatt var fyrir henni;
hún var einstæðingur, varð sjálf
að sjá sér farborða og lifið i
skólanum var ekkert sældar-
brauð. Að Whiteladies voru svo
mörg verkefni handa henni.
Svo Lucy voru greidd laun og
hún varð heimilismaður hjá okk-
ur.Okkur þótti öllum mjög vænt
um hana og hún gerði svo mikið
að við gátum ekki imyndað okljur
hvernig við ættum að komast af
án hennar. Hún hafði engin af-
mörkuð skyidustörf — hún var
einkaritari föður mins.hjúkrunar-
kona móður minnar og félagi
minn; auk þess var hún vinur
okkar allra.
Ég var sautján ára þennan dag,
þegar Stirling og Nora komu:
Lucy var luttugu og sjö ára.
Einn þjónanna hafði flutt stól
mömmu út i garðinn og Lucy
lagði frá sér saumana og fór til
hennar. Við höfðum valið okkur
indælan stað nálægt Hermes-
tjörninni i forsælu undir tré.
Mamma gat vel gengið, en hanni
likaði vel við hjólastólinn og
notaði hann oft. Ég sat aðgerða-
laus og horfði á Lucy aka mömmu
ylir grasflölina og hugsaði um
það með sjál'fri mér, hvort þetta
væri einn af verri dögunum
hennar. Oft var hægt að ráða það
af svipnum á andliti hennar. Æ
hamingjan góða, hugsaði ég það
vona ég ekki. Þetta er svo fal-
1 e g u r d a gur.
— Sjáðu fyrir alla muni um að
við sitjum ekki i sólinni, sagði
mamma. — Ég fæ svo mikinn
höfuðverk af þvi.
— Þetta er mjög skuggsæll
staður mamma, sagði ég.
— Það er svo óskaplega bjart i
dag! Jú, hún var með verra mót-
inu.
— Ég skal koma stólnum fyrir
þannig að sólin skini ekki i
andlitið á yður, lafði Cardew,
sagði Lucy.
— Þakka þér fyrir, Lucy
Lucy stöövaði stólinn og Jeffs,
brytinn kom á vettvang ásamt
Jane, stofustúlkunni, sem bar
bakkann með brauði og smjöri
skonsum með sultu og hunangi og
ávaxlaköku.
Lucy var önnum kafin að
stumra yfir mömmu.en ég settist
við borðið og beið þess að einhver
þjónninn kæmi út með silfur te-
könnuna og sprittlampann. Þegar
það var komið, hellti ég tei i boll-
ana, en mamma sagði að það
væri of slerkt. Lucie bætti þegar i
stað vatni i það og mamma
dreypli á þvi þegjandi. Ég skildi
hvernig i öllu lá. Hún var með
hugann við fortiðina.
Mér varð litið lil hússins.
Glugginn á neðstu hæðinni, sem
var á skrifstofu föður mins, var
litið eitt opinn. Þar sat hann við
skrifborð sitt, með pappira allt i
kringum sig, og blundaði það var
ég viss um. Hann vildi aldrei láta
ónáða sig þegar hann var að
vinna; mig grunaði með sjálfri
mér að hann væri hræddur um að
75
um hver, og tveimur bilum með
ljóskösturum. Menn skyldu leita
skjóls á bak við bila sina að svo
miklu leyti sem það var unnt að
hefja ekki skothriö, fyrr en
skotið væri á þá. Ég hugsaði
mér að koma sex mönnum fyrir
á hinni steyptu baklóð hússins.
Þó að einn glæpamannanna hafi
komizt undan vegna mikillar
heppni og frábærrar kænsku,
dregur það ekki úr gæðum áætl-
unar minnar.
Er hér var komiö sögu, var
árásarsveitin komin til varð-
stöðvar minnar. Þessi sveit hafði
komið með fólksflutningabil og
samanstóð af tuttugu mönnum.
Fyrirliði sveitarinnar var
undirliðþjálfi, blökkumaður.
Auk hans voru tveir blökku-
menn i sveitinni.
Það sem nú verður sagt, kann
sumum að þykja ónauðsynlegt
— ef ekki heimskulegt — þegar
tekið er tillit til þess ástands,
sem rikir i kynþáttamálum
borgarinnar. En ég held, að ég
geti miðlað öðrum lögreglu-
mönnum af tuttugu og tveggja
ára reynslu minni sem lögreglu-
manns i New York.
Sagt er, að allir menn séu
fæddir jafnir, og þetta kann svo
aö vera gagnvart guði og lögum
i mörgum tilvikum, en svo er þó
ekki alltaf. En ekki eru allir
menn fæddir jafnir, að þvi er
varðar uppruna, gáfur, likams-
burði og siðferðisþrek. Nánar
tiltekið, þá hefur hver kyn-
þáttur eða þjóðabrot, hvort
heldur er um að ræða blökku-
menn, íra, Pólverja, Gyðinga,
Itali og svo framvegis, hver sin
einkenni, sem eru meðfædd.
Sum þessara einkenna kunna að
verða manni að liði, þegar hann
hefur mannaforráð. En ef
lögregluforingi virðir þau að
vettugi, gerist hann sekur um
vanrækslu að minu áliti, þar
sem meginskylda hans er að
sigrast á hverjum vanda, sem
aðhöndum ber, með þeim tækj-
um og mannafla, sem hann
ræður yfir og með tilliti til hæfi-
leika manna hans.
Reynsla min er sú, að svartir
lögregluþjónar eru ómetan-
legir, þegar krafizt er fifldirfsku
og sér i lagi, þegar þeir vinna
saman. Þvi skipaði ég undirfor-
ingjanum að taka blökku-
mennina tvo með sér og tvo
hvita lögregluþjóna að auki og
komast upp á þak hússins. Þessi
sveit átti að stökkva niður á þak
hússins nr. 535 og hrekja and-
stæðinginn niður á götu.
Hann féllst á að vinna þetta
verk, og eftir örlitlar umræður
urðum við ásáttir um, að menn
hans yrðu vopnaðir vélbyssu,
byssum sem eru notaðar við
uppþot, skammbyssum, reyk-
sprengjum og loftþrýstum
handsprengjum. Auk þess yrði
sveitin búin talstöð, og þeir
myndu tilkynna mér, er þeir
væru komnir út á þak húss nr.
535. Undirliðþjállinn hét James
L. Everson, hann hafði ein-
kennisnúmerið 72897537, og ég
mæli hér með þvi, að hann verði
hækkaður i tign.
(73)
Útdráttur úr skýrslu James L.
Eversons liðþjálfa.
Ég tók við fyrirskipunum
minum á varðstöð Edwards X.
Deaneys i tóbaksverzluninni á
horni Austur 73. strætis og York
Avenue. Ég valdi fjóra menn úr
sveit minni, og við héldum siðan
að gatnamótum Austur 73.
strætis og East End Avenue.
Delaney skipaði svo fyrir, að við
yrðum fluttir þangað i lögreglu-
bil.
Er við vorum komnir þangað,
áleit ég bezt, aö við færum einn
og einn inn i næsta hús við 535.
Þvi skipaði ég mönnum minum
að koma inn á eftir mér með
sextiu sekúndna millibili. Ég fór
fyrstur.
Ég gekk inn i anddyrið og
komst að þvi, að maðurinn, sem
var á verði, var ekki vanalegi
dyravörðurinn, heldur hús-
vörðurinn, sem hljóp i skarðið
vegna Irihclgarinnar. Hann var
sofandi. Ég vakti hann og skýrði
málið i'yrir honum. Þegar menn
minir voru komnir inn á eftir
mér, var hann búinn að segja
mér, að hann héldi, að við gæt-
um stokkið niður á húsþakið úr
gluggum ibúðar (IC, en sú ibúð
vissi að blokkinni, þar sem
glæpamennirnir voru að störl'-
um. Við höfðum vopnin með-
ferðis. Húsvörðurinn fór með
okkur að ibúð (>C.
f þessar ibúð bjó einhleypur
maður að naf'ni Irving K.
Mandelbaum. Einnig var i ibúð-
inni ógift kona, Gretchen K.
Strobel. Ég held, að samkvæmt
lögum New York borgar megi
draga Irving K. Mandelbaum
lyrir rétt vegna ólöglegra sam-
fara. En ég legg til, að svo verði
ekki gert, þar sem Mandelbaum
veitti lögreglunni hið bezta lið-
sinni.
Ungfrú Strobel fór inn i
sny rtiherbergið, og við lög-
reglumennirnir fórum út um
svefnherbergisgluggann, sem
er beint fyrir ofan þakið á húsi
nr. 535. Fallhæðin var minna en
metri. Er við vorum allir konin-
ir þangað niður, talaði ég við
Delaney höl'uðsmann i lalstöð-
ina. Móttökuskilyrði vóru góð.
Ég sagði honum, að við virum
komnir á okkar stað, og hann
sagði okkur að biða i tvær min-
útur og halda siðan áfram.
(71)
Útdrállur úr skýrslu Edwards
X. Delaneys hiiluðsmanns.
Klukkan var um 4.14, þegar
Everson undirliðþjálfi lalaði við
mig. Mig langar að taka Iram
hér, að talstöðin reyndist ágæt-
lega. Everson sagði, að hann og
menn hans væru komnir upp á
þak húss nr. 535. Við komum
okkur saman um, að hann
skyldi biða i tvær minútur, áður
en hann tæki til við hræðslu-
starfsemina.
Ekki voru allir þeir menn eða
búnaður, sem ég hafði beðið um,
komiö er hér var komið sögu.
Samt fannst mér betra aö hefj-
ast handa með þeim mannafla,
sem var kominn, heldur en að
biða hagstæöustu skilyrða, sem
sjaldan eða aldrei eru fyrir
hendi. Þess vegna skipaði ég
svo fyrir að bilar Georg sex og
Georg fjórtán með alls fjórum
mönnum kæmu akandi frá York
Laugardagur 20. janúar 1973
o