Alþýðublaðið - 15.05.1973, Blaðsíða 6

FÍKNILYFIN: AFENGIÐ ER ALVARLEGJ
LYFJASKAPURINN lumskasta og hj
Eftir að hafa fjallað um eitur-
lyfjavandamálin i Bandarikjun-
um i tvö ár hefur opinber eitur-
lyf jaeftirlitsnefnd þar i landi sent
frá sér skýrslu, þar sem segir
m.a., að viðhorf stjórnvalda „hafi
orðið til þess að viðhalda vanda-
málinu” og nauðsynlegt sé að
breyta um afstöðu til eiturlyfja-
málanna.
Nefnd þessi, sem heitir
National Commission of Marih-
uana and Drug Abuse (Nefnd um
misnotkun á Marihuana og deyfi-
lyfjum) og er stjórnskipuð,leggur
til, að stofnuð verði sérstök opin-
ber stjórndeild til þess að fjalla
um öll atriði eiturlyfjavanda-
málsins — löggaezla, endurupp-
eldi og fræðslu, rannsóknir og
meðhöndlun á eiturlyfjasjúkling-
um. Samkvæmt tillögum
nefndarinnar á yfirmaöur þess-
arar nýju stjórndeildar að vera
skipaður af forseta Bandarikj-
anna og heyra beint undir hann.
Þá er það einnig i tillögum
nefndarinnar, að til þess að forð-
ast megi einhverja eilifðar-eitur-
lyfjastofnun beri i upphafi að á-
kveða, að stofnunin skuli hætta
störfum þegar fimm ár eru liðin
frá stofnun hennar.
En lausnin er samt ekki ný
stofnun að áliti nefndarinnar.
Lausnin liggur i breyttum við-
horfum almennings og stjórn-
valda til eiturlyfjamálanna al-
mennt að áliti hennar. Rikjandi
viðhorf i dag eru „ósamkvæm og
byggð á röngum forsendum”.
Til dæmis um þetta bendir
nefndin á, að liðin sé ofneyzla á-
fengis („án efa hættulegasta
vandamál eiturefnaofneyzlu i
Bandarikjunum i dag”) og svefn-
lyfja („Hið leynda eiturlyfja-
vandamál i Bandarikjunum um
þessar mundir”). A sama tima sé
neyzla marihuana og heróins tor-
dæmd.
Afengissýkin
eiturlyfjavandamál
„Viðvarandi alkóhólismi og
vanabundin neyzla svefnlyfja...
eiga margt sameiginlegt með of-
neyzlu á heróini”, segir nefndin.
„Eiturefnaneyzla binzt i lifsvef
einstaklingsins vegna þess, að
hún kemur i stað annars, sem
glatazt hefur.”
Nefnd þessi, sem skipuð er 13
manns, hefur áður sent frá sér
skýrslur um eiturlyfjavandann. t
fyrra gaf nefndin út eina slika,
þar sem m.a. var mælt með þvi
að hefja úr lögum öll refsiákvæði
varðandi eigin neyzlu á mari-
huana — þessa tillögu endurtekur
nefndin i skýrslu sinni nú.
Áð öðru leyti, segir nefndin, ber
að sporna við „óábyrgri” neyzlu
eitur- og vanalyfja, sem skapi
hættu fyrir aðra ellegar hafa ó-
æskileg áhrif á likams- og heila-
starfsemi neytandans eða tefja
þroska hans.
En refsingar fyrir neyzlu slikra
efna ættu að vera léttar að áliti
nefndarinnar. 1 stað þess að
senda þá i fangelsi, sem teknir
eru með slik efni i fórum sinum,
ætti að gefa þeim kost á læknis-
meðhöndlun. Bæri meðhöndlunin
ekki árangur ætti refsingin ekki
að vera harðari en eins árs fang-
elsi og 500 dollarar i sekt.
Sölumönnum og dreifingaraðil-
um eiturlyfja ætti hins vegar að
„refsa harkalega”, segir i
skýrslu nefndarinnar. Þar er
nefndin þó ósammála Nixon for-
seta, sem sagt hefur, að allir
dreifingaraðilar eigi að sæta lág-
marksfangelsun sem skyldurefs-
ingu.
„Slikt framferði yrði til þess
eins, að baráttan gegn eiturlyfj-
unum myndi einskorðast við
grimmileg orð i dómsuppkvaðn-
ingum i stað fyrirbyggjandi að-
gerða”, segir nefndin.
Það er rauði þráðurinn i skýrsl-
unni allri, að nefndin reynir að
koma jafnvægi á milli löngunar
sinnar til þess að hamla gegn of-
neyzlu eiturlyfja og þeirrar skoð-
unar sinnar, að þjóðin hafi brugð-
izt of harkalega við vandanum og
heimti of grimmúðlegar refsing-
ar, sem engan vanda muni leysa.
Hörðustu árásirnar i skýrslunni
eru á það, sem þar er nefnt
„billjón dollara eiturlyfjafjár-
festingarfélag”, sem hafi vaxið
upp á undanförnum árum og verji
nú peningasummum miklum til
þess að reyna að viðhalda vanda-
málinu.
Opinber framlög til eiturlyfja-
varna hafa hins vegar aukizt að
sögn nefndarinnar um 1.092
NYTT VIDHORF
TIL MARIJUANA
Meginhluti bandarisku þjóðar-
innar reyndist sammála þvi
áliti nefndarinnar um eitur-
lyfjamál, sem fram var sett i
fyrra, að aflétta ætti hörðum
refsingum fyrir eigin neyzlu á
marijuana, sagði Raymond P.
Shafer, form. nefnd., á blaða-
mannafundi, semhaldinn var ný-
lega i tilefni af útkomu nýrrar
skýrslu á vegum nefndarinnar.
Enda þótt Hvíta húsið hafi
lagzt gegn þessu áliti hafa 11
riki Bandarikjanna engu að sið-
ur breytt eiturlyfjalögum sinum
i þessa veru og sex önnur riki
hyggjast nú á næstunni fara að
ráðum nefndarinnar.
Og það, sem meira er — sam-
tök eins og Lögfræðingafélag
Bandrikjanna, Læknasamtök
Bandarikjanna, Samtök banda-
riskra geðlækna og Kennara-
samtök Bandarikjanna hafa
samþykkt álitsgerðir, se
ganga mjög I sömu átt og þes
tillaga eiturlyf janefndarinna
,,Allt þetta er til merkis ui
að reynt er að leita raunhæfr:
lausnar á vandamálinu”, sag
Shafer.
Shafer, sem er Repúblikani (
var settur formaður eiturlyfj
nefndarinnar af Nixon forset
sagðist vera undrandi yfir
hrifunum af fyrstu skýrs
nefndarinnar, sem út var gef

SVIP WNC 1 ) ,

GIOVANNI BENELLI
HÆGRI HÖND PÁFA
Hin vanalega kyrrð í
Vatíkaninu var illilega
rofin vegna greinaflokks,
sem enskur kaþólskur
prestur hafði skrifað í
sunnudagsútgáfur brezka
blaðsins The Observer um
hægri hönd páfans, Ben-
elli erkibiskup, sem orðið
hafði fjúkandi reiður.
Erkibiskupinn á sjálfsagt
sína óvini einnig i Vatí-
kaninu, en þar sem Páll
páfi 6. skipaði hann í
stöðu nánasta ráðgjafa
síns, þá er litið á árás á
Benelli sem árásá páfann
sálfan.
A Vatikanþinginu árið 1965
komu fram margar óskir um
endurbætur á kaþólsku kirkj-
unni, og nokkrar slikar voru
framkvæmdar. En svo þver-
sagnarkennt sem það nú er, þá
eru afleiðingarnar af endurbót-
unum þær, að aukin völd hafa
verið færð yfir á einn mann —
Benelli erkibiskup. Hann ber nú
ábyrgðina á samræmingu
starfa ýmissa deilda i Vatikan-
inu, en þessi samræming hefur i
höndum Benellis orðið að völd-
um fyrir hann sjálfan.
Erkibiskupinn er nokkurs
konar forsætisráðherra Vati-
kansins og það starf nær til allra
stjórnmálalegra atriða, sem
páfinn hefur áhuga á. Hinn op-
inberi titill Benellis lætur ekki
mikið yfir sér. Hann er „sosti-
tuto” eða staðgengill i „ráðu-
neytinu”, tengiliður páfans og
kúrinunnar og þar eð öll mál
eiga að hljóta samþykki „hins
æðsta valda” fara þau öll um
hendur hans.
Völd Benelli byggjast á þvi,
að hann er náinn vinur páfans
og er eini maðurinn, sem getur
náð fundi páfans hvenær, sem
er. Skrifstofa hans veitir öll
leyfi um áheyrnir hjá páfanum
og hann hefur járntak á öllum
fjölmiðlum páfarikisins. Hann
ritskoðar útvarpsstöð Vatikans-
ins og dagblað páfagarðs
„Osservatore Romano” og
ákveöur, hvað megi birta. Bréf
og skýrslur, sem ekki falla að
„smekk” hans, ná ekki birtingu,
og hann hefur útsendara hjá
túlkunum, sem gefa honum
skýrslu um leið og páfinn hefur
rætt við rikjastjórnendur eða
aðra mikilvæga einstaklinga,
fullyrðir greinarhöfundurinn i
Observer.
„Staðgengillinn” hefur einnig
orðið sér úti um önnur og ófinni
starfsheiti. Stundum er visað til
hans með þvi að benda upp á við
með þumalfingrinum þar eð
hann hefur skrifstofur sinar á
þriðju hæð i páfahöll við hliðina
á skrifstofu páfans. Annað við-
urnefni á honum er „Berlinar-
múrinn” þar sem ekki á að vera
unnt að komast framhjá honum.
Jafnvel þótt Benelli sé vold
ugasti maður kaþólska stjórn-
kerfisins og hægri hönd páfans
er hann næstum óþekktur utan
Vatikansins. Hann forðast að
láta á sér bera og er sérlega
hræddur við myndavélar* að
sagt er.
Erkibiskupinn er lágvaxinn,
feitlaginn maður, en laglegur.
Likamsbygging hans er eins og
hjá atvinnuknattspyrnumanni.
Hann hefur hundrað manns i
starfsliði sinu, sem hann rekur
áfram af mikilli vinnuhörku, en
hann er þó harðari við sjálfan
sig og vinnur oft langt fram á
nætur. Einasta þekkta afslöpp-
un hans er að aka bifreið — og
hann ekur mjög hratt.
Benelli er ekki gagnrýndur
fyrir að vera spilltur eða slæm-
ur maður — siður en svo. Hann
er heldur ekki gagnrýndur fyrir
ódugnað. Gagnrýnin snýst fyrst
og fremst um stjórnunaraðferð-
ir hans og ómögulegt sé að fást
við hann. Hann er fórnardýr
kerfis, sem hann gerir ekki hið
minnsta til þesS að breyta.
Giovanni Benelli fæddist 21.
mai árið 1921 i Vernio, litlu
þorpi i Toscana á Italiu. Ungur
var hann settur i prestaskóla og
nam við prestamenntaskólann i
Pistona. Arið 1939 flutti hann til
Rómar, þar sem hann hélt
áfram námi sinu i guðfræði og
heimspeki.
Arið 1943 stundaði Benelli
nám við diplómataskólann i
Vatikaninu.og þrem árum siðar
urðu timamót i lifi hans, þegar
hann réði sig sem einkaritara til
Giovanni Battista Montani,
kardinála — sem nú er Páll páfi
6. Benelli var þá aðeins 25 ára
að aldri.og þá var augljóst, að
hann stefndi hátt. Tuttugu og
niu ára gamall var hann gerður
að sendiráðsritara i sendiráði
páfagarðs i Dublin,og næstu 15
ár starfaði hann i Paris, Rio de
Janeiro og Madrid. Árið 1965
var fyrrverandi yfirmaður hans
kjörinn páfi og þá sendi hann
Benelli til UNESCO s
áheyrnarfulltrúa. Eftir eins
starf þar var hann sendur
Vestur-Afriku sem sérlegur
indreki páfa, en þeirri mi
vægu stöðu gegndi hann aðeii
10 mánuði til mikillar undrui
fyrir alla i Róm.
En páfinn vildi fá hann til þ
að stjórna „rikisráði” sinu,:
árið 1966 var hann hækkaðr
tign og gerður að erkibiskupi
46 ára að aldri kom hann
þjónustu i sjálfum kjai
valdakerfisins i Vatikaninu.
er hann aðeins 51 árs, en reyi
unni rikari um, hvernig kei
vinnur.
Margir spyrja um frair
Benellis. Páfi verður hann ek
næstu framtið a.m.k.; til þess
hann of ungur, hefur of 1
prestsreynslu og er auk þ
ekki kardináli. Það getur hí
náttúrulega orðið, en þá ver
hann að segja af sér núvera
starfi til þess að taka við öð
sem er áhrifaminna.
Ef hann heldur áfram
gegna núverandi embætti s
mun hann flækjast mjög in
málin, þegar næsti páfi ver
valinn og mjög ósennilegt er,
hann muni „lifa af” þá kc
ingu. Nýi páfinn vill áreii
lega fá „sitt eigið fólk” sér
aðstoðar. Kannski verður I
elli þvi að láta sér nægja
halda áfram að berjast fj
viðhaldi glæsibrags og y
áhrifa páfarikisins á meðan ]
kemur i hlut annarra að re;
að gera kaþólsku kirkjuna (
faldari og bróðurlegri en hún
er.
Gunnar Haraldst
0
Þriðjudagur 15. maí 1973