Alþýðublaðið - 04.08.1973, Blaðsíða 7

HEFURÐU SÉÐ
NOKKURN NYLEGA, SEM
Hin miöaldra eiginkona
gekk niöur stigann og kom
þá aö bónda sinum þar sem
hann stóö i dagstofunni og
sneri baki I arineldinn. baö
var ekkert óeölilegt viö aö-
stæöurnar — annaö en það,
aö eiginmaöurinn haföi
fariö út i göngutúr.
Hún spuröi: „Hvers
vegna hefiröu komiö svona
fljótt aftur?”
Hann einblindi þegjandi á
hana, gekk siðan i átt aö
glugga. .. og hvarf. Ekkert
skóhljóö heyröist er hann
gekk.
Frá atburðinum var
skýrt fyrir 75 árum og vis-
indamenn i læknisfræöum
ákváðu að færa skýrslur
um furöulegar sýnir þess-
arar konu, sem uppi var á
timum Viktóriu drottning-
ar.
Hún sá margar sýnir.
Samkvæmt skýrslunum
kvartaði konan — sem
ávallt er aðeins nefnd frú
Arbuthnot — yfir þvi á næt-
urþeli skömmu eftir að
framangreindur atburður
gerðist, að köttur væri á
flækingi i dagstofunni. Eig-
inmaður hennar leitaði, en
fann ekkért.
Undrandi
Þjónustustúlka vottaði,
aö báöir kettir fjölskyld-
unnar heföu alla þessa nótt
veriö i herbergi ráðskon-
unnar.
Svo leið mánuður. Þá —
eftir þreytandi ökuferð —
sá frú Arbuthnot allt i einu i
snyrtiborðsspegli sinum
spegilmynd nákomins ætt-
ingja hjúpaða likblæju.
Hún sneri sér við i skynd-
ingu, en enginn var þar.
Skömmu siðar fór eigin-
maður hennar i ferðalag,
en á meðan hann var i
burtu sagöist frú Arbuthnot
oft veröa hans vör nærri
sér — hún heyröi andar-
drátt hans aö næturþeli og
heyrði hann snúa sér við i
rúminu.
I eitt skipti, þegar hún
var i útreiöartúr meö kunn-
ingja, þá heyrði hún
skyndilega hófatak hests
viö hliö sér. Svo heyrði hún
rödd manns sins taka aö
spjaila um útsýnið.
I önnur skipti sá frú Ar-
buthnot svipmyndir löngu
liöins fólks og fjóreykis-
vagn meö hestum fyrir
koma akandi eftir heim-
reiðinni aö húsi sinu.
Úrvinda af þreytu
Hver er skýringin?
Visindamaður, sem
rannsakaöi og skráði sýnir
frú Arbuthnot sagði, að
meðal orsaka væri „yfir-
þreyta likama og sálar”.
Og hann benti á, að i þau
fyrstu þrjú skipti, sem frú
Arbuthnot hefði séð sýnir
sinar, heföi likamsþróttur
hennar verið veiklaður
vegna slæms hósta.
Einnig átti hún að hafa
„sérlega frjótt imyndunar-
afl”.
Niðurstöður þessar eru
mjög ^vipaöar þeim, sem
visindamenn halda fram
sem skýringum á svipuö-
um tilvikum enn þann dag i
dag.
Mjög liklegt er, segja
þeir, aö hver sem er geti
„séö slikar sýnir” um það
leyti þegar svefninn er aö
færast yfir ellegar þegar
fólk er nývaknaö, þegar
það er niöursokkiö i hugs-
anir, úrvinda af þreytu,
ellegar i miklum hugaræs-
ingi vegna ótta eöa nautn-
ar.
Aörar orsakir eru lyf, svo
sem eins og LSD, eða súr-
efnisskortur i mikilli hæö.
Þannig sagöi fjallgöngu-
maður nokkur frá þvi, að
hann hefði séð „rjúkandi
tekatla” i erfiðu fjalla-
klifri.
Eric Shipton, kunnur
brezkur fjallamaður, seg-
ir: „Það er mjög algengt,
að úrvinda fjallgöngumað-
ur hafi það á tilfinningunni,
að einhver annar klifi sér
viö hlið”.
„Ég hef sjálfur iðulega
fundið fyrir þessu i tals-
verðri hæð — tilfinningunni
um, að einhver aukamaður
sé á ferö meö göngu-
mannaflokknum”.
Margt fólk verður ótta-
slegiö ef það sér ofsjónir.
En sumir hafa sérhæft sig i
aö sjá sinar eigin sýnir”.
Francois Talma, fransk-
ur leikari, var frægur fyrir
hversu vel honum tókst aö
lifa sig inn i hlutverk sin á
senunni. Það álit átti hann
aö þakka ofsjónum sinum.
Þegar hann gekk fram á
sviðið i hámarki leiksferils
sins á Viktóriutimunum þá
var hann fær um — einung-
is með þvi aö beita vilja-
þreki sinu — að fjarlægja
áhorfendur frá sjónum sin-
um en setja i þeirra staö
raðir af beinagrindum.
Ofsjónin hafði þvilik
áhrif á hann, að hann lék
hlutverk sitt með „undra-
verðum hætti” að þvi er
gagnrýnendur sögðu.
En þessi siðvenja hafði
að lokum svo illvænleg
áhrif á geðheilsu Talma að
hann varð gripinn þung-
lyndisköstum og endaði að
lokum með þvi að svipta
sig lifi.
Að sögn læknis, sem
einnig var uppi á þessum
sömu timum, var annar
maður gæddur þeim hæfi-
leika að geta „séð” tvifara
sinn.
Sannfærður
I fyrstunni hlógu þeir —
hann og tvifarinn — hjart-
anlega aö öllu saman. Sið-
an fór að slettast upp á vin-
skapinn. Maðurinn varö
smátt og smátt sannfærður
um, að hans annar „hinn”
hundelti hann, þrætti viö
hann og auðmýkti hann. Aö
lokum greiddi mannaum-
inginn upp allar sinar
skuldir — það geröu þeir
ávallt fyrst á Viktóriutim-
unum — og skaut sig svo.
Þá er einnig á skrá sagan
um 19. aldar málarann,
sem málaði 300 afbragðs-
andlitsmyndir á einu ári.
Allt og sumt, sem hann
þurfti, var, að fyrirmynd-
irnar sætu fyrir hjá honum
i svo sem eins og hálfa
klukkustund á meðan hann
gerði ýmiss riss.
Manneskjan, sem mál-
verkið átti að vera af,
þurfti svo ekki aö koma aft-
ur. Vegna þess, aö málar-
inn gat hvenær sem var
kallaö fram i huga sinn —
séð — nákvæma eftirmynd
viðkomandi.
Þar sem þaö er oft þreyt-
andi og tekur mikinn tima
aö sitja fyrir hjá málurum,
þá voru viöskiptavinir
málarans yfir sig hrifnir af
skiptunum viö hann. Varð
málarinn þvi vinsæll and-
litsmálari og efnaöist vel.
En sálfræðingar segja,
að ofsjónir geti oft veriö til
merkis um sálrænar trufl-
anir — meira að segja mjög
alvarlegar.
Lærdómsmaðurinn
Sem dæmi um þetta
nefnir sálfræöingur nokkur
sögu gagnfræðaskóla-
stráks, sem haföi það fyrir
sið að taka sér langar
gönguferðir einsamall,
gleyma matsmálstimum
og sitja grafkyrr, glápandi
út um gluggann.
Sálfræðingurinn segir:
„Foreldrar drengis. héldu,
að þetta væri aðeins afleið-
ingin af bókaorms-lifshátt-
um hans”.
„Og þegar móöir hans
heyrði hann eiga orðastað
við einhvern, sem ekki var
til staðar, þá hélt hún, að
hann væri aö hafa yfir lexi-
að þetta væri aöeins afleiö-
ingin af bókaorms-lifhátt-
um hans”.
urnar meö sjálfum sér. Siö-
ar, á sjúkrahúsinu, sagði
drengurinn mér, aö hann
ætti sér félaga sem kæmi i
gegnum veggina i herbergi
hans og hjálpaöi honum viö
námið”.
„Fyrst'framan af spit-
aladvölinni sá hann ýmsar
ofsjónir. Sagði hann m.a.
að dúfurnar á gluggasyll-
unni væru að reyna að tala
við hann. Þessar ofsjónir
hættu ekki fyrr en eftir
töluvert langa rafmagns-
meðhöndlun”.
„Við komumst að raun
um, að drengurinn var
mjög fjandsamlegur gagn-
vart móður sinni og af-
brýðissamur gagnvart
eldri bróður sinum”.
„Hann var sálsjúkur, en
þegar einkennin — og þar á
meðal ofsjónirnar — hættu
að gera vart við sig, gátum
við sent hann heim”.
ÞAÐ STANZA FLESTER í STAÐARSKÁLA
VEQF5RENDUR
UM HRÚTAFJÖRÐ
•c- ''
Við bjóðum fjölbreyttar veit-
ingar i rúmgóðum húsakynn-
um. Opið alla daga frá kl. 8 til
23.30. AAorgun verður,
hádegisverður, kvöldverður.
Grillið er opið allan daginn,
þar er hægt að fá Ijúffengar
steikur, kjúklinga, hamborg-
ara, djúpsteiktan fisk, fransk-
ar kartöflur o.fl. o.fl. Kaffi,
te, mjólk, heimabakaðar kök-
ur og úrval af smurbrauði.
Stærri ferðahópar eru beðnir
V
að panta með fyrirvara,
símanúmer okkar er 95-1150.
Við útbúum gómsæta gimi-
lega nestispakka.
I ferðamannaverzlun okkar
eigum við ávalt úrval af mat-
vöru, hreinlætisvörú, viðlegu-
útbúnað, Ijósmyndavöru, gas-
tæki o.fl. o.fI.
Vegna mikillar aðsóknar að
gistiaðstöðuokkar biðjum við
þá sem ætla að notfæra sér
hana að panta með fyrirvara,
símanúmer okkar er 95-1150.
Til að mæta eftirspurn eftir
tjaldfctæðum hér i Hrútafirð-
inum höfum við útbúið þau
hér neðan við skálann og geta
þeir sem notfæra sér þá að-
stöðu haft afnot af snyrtiher-
bergjum i skálanum á þeim
tímum sem hann er opinn.
Við önnumst afgreiðslu á
ESSO og SHELL bensini og
olium, einnig fyllum við á
ferðagastæki.
Rúmgóð aðstaða er til að þvo
bifreiðina. Viðskiptavinir
eiga kost á afnotum af hjól-
barðadælu.
Akjósanlegur áfangi hvort
sem þér eruö á leiö noröur eöa
aö noröan.
MlákíkÁU
HRÚTAFIRÐI SÍMI (95) 11 50
Laugardagur 4. ágúst 1973.