Alþýðublaðið - 24.01.1975, Blaðsíða 6

Dr. Gunnlaugur Þórðarson. hrl.
■ Jfr'V
mm
■ <*■■
msm
Gjöfin, sem ekki

j}
-A -r-1' ,

Ræðumennska
einokuð
— Það verður að játa, að ræðu-
snilldin hefur verið einn
meginþáttur i þvi að komast upp
á við i þjóðfélaginu og er þvi
engin furða, þótt karlkynið hafi
einokað mælskulistina að heita
má. Fram á þessa öld þótti það
goðgá, að konur töluðu á mann-
fundum. Þessi viðtekna bann-
helgi af hálfu karla er svo
rótgróin i undirvitund kvenna, að
það er ekki fátitt, að konur, sem
standa upp til þess að flytja
ræður, byrja á þvi að afsaka sig.
Viöbrögð karlmanna eru oft
augljós. Þeir brosa vorkunnsam-
lega sin á milli, þegar kona stigur
I ræðustól, eða ganga jafnvelút úr
fundarsalnum og kjafta þá
hástöfum frammi i anddyri, eða
þá hitt, að þeir freistast til að
gripa fram i fyrir ræðumanni og
reyna að fipa hana. Komist konan
vel frá ræðu sinni, sem nú er
algengara en áður var, vegna
aukinnar menntunar, þá er
viðkvæðið: „Ja, þetta var nú bara
sæmilegt hjá henni, af kvenmanni
að vera”.
þær hækka ekki i stöðum og er
haldið niðri. Ef kona vill leita
réttar sins, er viðkvæðið
„kerlingin er vitlaus”, en
hvernær heyrist eitthvað
sambærilegt um karlmenn i sömu
aöstöðu? Misrétti kynjanna
kemur t.d. vel fram i hinu
forneskjulega orðalagi við kirkju-
legar hjónavigslur er prestur
spyr hvort maður ætli að ganga
að eiga konuna. Kona er hins
vegar spurð, hvort hún ætli að
giftast það er gefast manninum.
Þvi auðvitað á hvorugt hitt, þów
þau samþykki að ganga i hjóna-
band.
manna skipa 4 karlmenn og ein
kona, samt eru konur nærri 60%
félagsmanna.
Landssamband islenskra
verslunarmanna, með um 3800
konur og 2800 karlmenn, hefur
enga konu i stjórn. V.R., þar sem
konur eru meira en 55% af félags-
mönnum, hefur 2 konur i stjórn af
12. Hjá Iðju er ástandið skárra,
þar eru 70% af félagsmönnum
konur og 3 konur i stjórn af 7.
Þessi eignarréttarhugmynd,
sem kirkjan er með þessu að læða
inn, er andstæð nútimahugsun og
hefur án efa valdið meira böli, en
menn átta sig á.
Kerlingin er
vitlaus
Konur eru að eðlisfari hlé-
drægari en karlmenn. Þær eru að
jafnaöi miklu gætnari i fjár-
málum og er óvist, að Islenska
þjóðin væri I slfku skuldafeni sem
raunin er, ef konur hefðu meir
látið til sin taka og hefðu verið
hafðar meira með i ráðum i þessu
efni. Hlédrægni kvenna veldur
þvi, að þær komast að jafnaði
hvergi áfram fyrir karlmönnum,
Það hefur ekki gerst til þessa
hér á landi að kona hafi orðið
bankastjóri né aðstoðarbanka-
stjóri, og þó et engrar sérstakrar
menntunar krafist til þess. Segja
má, aö i flestum starfsmanna-
félögum eða samtökum ráði karl-
menn lögum og lofum, þótt
jafnvel meira en helmingur
félaga séu konur. Það er næstum
regla, að stjórn, sem situr, ræður
þvi, hvaða stjórn verður næst
kosin og hefur búið þannig um
hnútana, að aðrir komast þar
ekki að.
eða viðskiptafræðingúr, Við
. stofnunina störfuðu þá m.a. 6
fúlltrúar, allt karlmenn og
yfirmenn að sjálfsögðu lika. Aðrir
höfðu ekki sótt um stöður hjá
stofnuninni. Ég leyfði mér að
vekja sérstaka athygli ráð-
herrans á þvi, að i hópi umsækj-
enda, sem voru 18, væri 1 kona, og
fullnægði hún skilyrðum og hefði
góð meðmæli. Umsókn hennar
var auðvitað hafnað. Þegar ég af
forvitni spurði siðar, hvað hefði
valdið þessu, var svarið, að sum
af þessum störfum væru þannig,
að menn þyrftu að ferðast út á
land, og væri ekki hægt að leggja
slikt á konu. Hvilik viska, enda
var þetta auðvitað fyrirsláttur
einn. Sú breytning varð þó á hjá
þessari stofnun, að nú i haust var
kona, lögfræðingur. skipuð fulltrúi
við stofnunina.
Konur fá naumast
mannaforráð
Og svona mætti lengi telja.
Sennilega eru þó til einhverjar
undantekningar.
Stjórn Bandalags starfsmanna
rikis og bæja, sem hefur innan
sinna vébanda um 5000 karlmenn
og 4100 konur, er nú algjörlega i
höndum karlmanna, að visu var
ein kona kosin i stjórn við slðasta
stjómarkjör, en hún fór utan til
framhaldsnáms, og ein kona var
kosin i varastjórn.
Stjórn Landssambands banka-
Mér er jafnan i minni, að fyrir
tæpum 3 árum voru auglýstar
lausar til umsóknar 6 fulltrúa-
stöður I einu hjá tiltekinni rikis-
stofnun. Störf þessarar stofnunar
snertu vissulega bæði kynin að
jöfnu og fór þáverandi fjármála-
ráðherra með mál hennar.
Ráðningarskilyrði voru, að
umsækjandi væri lögfræðingur
S.l. föstudagskvöld flutti dr. Gunnlaugur
Þórðarson hrl., erindi um daginn og veginn í
hljóðvarpið. I erindi sínu f jallaði Gunnlaugur
um stjórnarskrármál og í því sambandi fyrst
og fremst um réttarstöðu konunnar í þjóðfé-
laginu.
Erindi Gunnlaugs hef ur vakið mikla athygli
og hafa lesendur beðið blaðið um að fá leyf i til
birtingar á erindinu. Það leyf i hefur dr. Gunn-
laugur góðf úslega veitt og er erindi hans hér í
opnunni.

vélritarastarfs þingskrifara
verslunarskólagenginn karl-
maður. Hann fékk strax miklu
hærri laun en konur, sem gegnt
höfðu þessu starfi áður. Var
þaraa um margra launaflokka
mismun á launum karls og konu I
sama starfi og með sömu
menntun að ræða, en konurnar
með meiri þjálfun. Nú hefur þessi
sami starfsmaður Alþingis verið
ráðinn sem fulltrúi I 21. launa-
flokk til vélritunarstarfa, meðan
konurnar eru i 17. launaflokki.
Þar með er alls ekki sagt, að
vélritunarstarfið sé ofgreitt, þó
maður taki laun skv. 21. launa-
flokki fyrir það. Það haggar ekki
þvi, að mismunur á launum
kvenna og karla i hvaða starfi
sem er ætti ekki að vera neínn.
Óþarft er að taka fram, að hér er
ekki við umræddan mann að
sakast. óánægja útaf sams konar
misrétti og hér hefur verið nefnt
hefur verið landlægt á slóðum
þessarar virðulegustu stofnunár,
sem hýsir einna hæst launuðu
menn landsins og nú ér svo
komið, að fyrrverandi starfs-
konur Alþingis hafa neyðst til
þess að höfða mál fyrir dómstól-
um út af launamisréttinu. Að
sjálfsögðu mætti nefa fleiri dæmi
þaðan, en skal ekki gert að svo
stöddu.
Þaö hendir varla, að konur séu
yfirverkstjórar i fiskvinnslu-
Það er sama, hvar menn bera
niður, alls staðar eru það karl-
menn, sem hækka I launaflokk-
um, en konur ekki. Það telst til
undantekninga, ef konur eru
hækkaðar i stöðu og fá manna-
forráð. Stundum hefur þetta hent
af tilviljun eða af persónulegum
ástæðum, en ekki kannske I
samræmi við starfsaldur né
menntun. En þannig er þetta i
bönkum, stjórnarráði og
opinberum stofnunum og vafa-
laust einnig hjá sveitarfélögum
og einkafyrirtækjum. Til þess að
geta mismunað kynjunum i laun-
um, eru búnar til stöður eða
mönnum gefin stöðuheiti til þess
að geta hækkað þá I launum, en
konum er haldið i lágum launum.
Tökum sjálfa löggjafarstofnun
þjóöarinnar, Alþingi. Menn
skyldu ætla, að sú stofnun, sem
samþykkti lög um launajöfnuð
1961, mismunaði ekki kynjunum
undir forustu forseta sinna. Stað-
reyndin er hins vegar sú, að
misréttið er þar engu minna en
annars staðar, þegar að er gáð,
þrátt fyrir itrekun á umræddri
löggjöf með lögum um jafnlauna-
ráð 1973, en i 1. gr. þeirra laga
segir: „Konum og körlum skulu
greidd jöfn laun fyrir jafnverð-
mæt og að öðru leyti sambærileg
störf”. 1 2. gr. segir: „Atvinnu-
rekendum er óheimilt að
mismuna starfsfólki eftir kyn-
ferði”. Að visu má segja, að eðli-
legt hefði verið, að dómstólar
leystu einir þessi mál, sem jafn-
launaráði er ætlað að leysa að
einhverju leyti.
Fyrir nokkrum árum réðst til
Kvenfólk er nú aö finna f fiestum si
jafnvel meö haka og skóflu....

©
Föstudagur 24. janúar 1975.